BIBLIOTECA INTERNET CHUKÚAMI Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA INTERNET CHUKÚAMI
ralámuli
  • BIBLIA
  • OSELÍ
  • NAPAWÍLIWAMI
  • bhs cap. 16 págs. 164-173
  • Isí japi riká Onorúami nakí

Jena'í ke nirú videos.

Wikawi, ke ti omeri wilayá echi video.

  • Isí japi riká Onorúami nakí
  • ¿Piri binepo japi aní echi Biblia?
  • Subtítulos
  • Oselí japi chopi aníami ju
  • KE NÉEPO ECHI IMÁGENES, KE CHO AMACHÍKIPO ECHI SUWÍAMI
  • ¿ACHI TA OMÁWISARÉ ECHI NAVIDAD?
  • ¿ACHI TA OMÁWISARÉ ECHI CUMPLEAÑOS?
  • ¿CHÚSIÁ MACHISARE ACHI AʼLÁ KA ECHI OMÁWALI?
  • KITI IYOKA RUYÉ CHÚSIÁ MI KE OMOWAMA
  • ¿CHÚRIKÁ MI RAʼICHÁSARÉ MUJÉ TÉEMALA YÚA?
  • ISÍ JAPI RIKÁ ONORÚAMI NAKÍ
  • ¿Achi Onorúami galé suwaba echi fiestas?
    ¡We mi kanílika bitélima sinibí! Biné japi aní echi Biblia
  • Bichíwiliami alí omáwali japi Onorúami ke kalé
    ¿Piri taní Onorúami tamujé kitra?
¿Piri binepo japi aní echi Biblia?
bhs cap. 16 págs. 164-173

CAPÍTULO 16

Isí japi riká Onorúami nakí

1, 2. ¿Chumi iyiri pregunta nárisaré, alí chúsiá?

JAPALÍ mi biné echi Biblia, mujé ko ami machíliré japi wiká pagótami aní japi ayénachó nijewi Onorúami, nalí be noká japi Jeobá kichí (2 Corintios 6:17). Jiti bela, Jeobá ko ke nakí japi mi simea echoná religión japi ke bichíwali bineri, “echi walubé walúlachi Babilóniachi” (Apocalipsis 18:2, 4). ¿Piri mi isima mujé ko? Mujé binoy mi machisare piri mi isima, mujé binoy nari: “¿Achi ni Onorúami nalí nijéwima o ani isima japi riká ni binoy nakí?”.

2 Ami ma ke che simiyá ka echoná religión japoná ke bichíwali binériwa, o ami osoká ruyeli japi mi ma ke che inama echoná religión, we aʼlá ju japi riká mi isili. Nalí be ami bijí isíeré jaré namuti japi mi isili chabé japalí mi simiyé echomí religión japi ke bichíwali ju. Ma binepo jaré namuti, alí chúsiá we natéami ju japi ta natabo japi riká Jeobá.

KE NÉEPO ECHI IMÁGENES, KE CHO AMACHÍKIPO ECHI SUWÍAMI

3. a) ¿Chúsiá jaré pagótami ko olá echi imágenes? b) ¿Piri aní echi Biblia echi imágenes jitra?

3 Jaré pagótami ko olá imágenes japi riká santos, kursi ma echoná bitichí, Onorúami ko ruyá; jaré ko niwi imágenes ma chabé jonsa. ¿Ami ko mayé japi ta néesaré echi imágenes jiti kanílima Onorúami? Ami newalásaré japi Jeobá ko tamó bineri chúriká nokiboa nijewia. Echi Biblia ko ne bichíwali aní japi Jeobá ko ke galé japi ta néepa echi imágenes (leeri Hechos 17:29, 30; Salmo 115:4-8; Isaías 42:8; 1 Juan 5:21).

4. a) ¿Chúsiá mi ke amachíkisaré echi suwíami? b) ¿Piri ka aneli Jeobá echi israelitas japi ke nokimea?

4 Jaré pagótami ko a ne iʼwera nokayéeré amachikia echi suwíami. Ma ti jenaʼí bineli japi ta ke echi riká nokiboa, jiti echi suwíami ko ke mi namú olama ke cho mi kuʼírima. Echi suwíami ko ma ke che piré. Tasi bichíwali ju japi mi raʼicha echi suwíami yúa, jiti japi mi raʼichi tasi ju echi japi mukuli, nalí mi raʼicha echi demonios yúa. Jiti bela Jeobá ko aneli echi israelitas japi ke yúa raʼichama echi suwíkami alí japi ke nokinálima japi riká noká echi demonios (Deuteronomio 18:10-12; iné echi jubá chukúami notas 26 alí 31).

5. ¿Chumi isima jiti mi a omérima riwea echi imágenes alí ke cho amachíkima echi suwíami?

5 ¿Chumi isima jiti mi a omérima riwea echi imágenes alí ke cho amachíkima echi suwíami? Ami leérisaré echi Biblia alí mi natásaré japi mi leeri jiti mi machimea chu nili Jeobá echi namuti jitra. Jeobá ko ke aʼlabéala niraa echi namuti (Deuteronomio 27:15). Ané Jeobá japi mi iʼwírima jiti mi natama japi riká binoy nata, jiti mi nijéwima japi riká binoy nakí (Isaías 55:9). Jeobá ko mi iʼwírima jiti mi riwema isiá echi namuti japi ke bichíwali ju.

¿ACHI TA OMÁWISARÉ ECHI NAVIDAD?

6. ¿Chúsiá 25 inárachi diciembre chotásili omawia japalí Jesús ochérili?

6 Omáana Wichimóbachi omowáliwa echi Navidad, jiti wiká pagótami mayé japi echalí ochérili Jesús. Nalí be echi religión japi ke bichíwali ju echi riká noká omawa echi Navidad. Bilé enciclopedia ko aní japi Roma piréami, japi ke bichíwiami nili Jesús, omáwali niwili echi rayénali 25 inárachi diciembre. Echi pali ko nakili japi echi pagótami Jesús bi bichíwima. Jiti bela jéanili japi omáwali niwima Jesús 25 inárachi diciembre tákoré ke echalí ochérili (Lucas 2:8-12). Japi Jesús nijéwami nili ko ke omáwali echi Navidad. Echi libro Los orígenes sagrados de las cosas profundas aní jiti japalí Jesús mukusaa ma simírili 200 bamíali japalí echi pagótami ke omáwili echi Navidad, kulí chotasi omawia japalí simírili 300 bamíali japalí Jesús mukuli.

7. ¿Chúsiá ke omawa noká echi Navidad japi nijéwami ju Onorúami?

7 Wiká pagótami ko a machí japi echi Navidad alí japi nokiwaa echalí rawé japi napawila echi téemala yúa alí nijika noká echi regalos, echi riká bi nokali echi pagótami japi ke bichíwili Jesús. Jiti bela siné ko echomí Inglaterra alí jaréana si echomí Norteamérica, ke riweri japi omowama echi Navidad. Japi omawa nokali ko castigo iyáari. Pe wilimna ko checho ku chotásili omawia echi Navidad. ¿Chúsiá ke omawa Navidad japi Onorúami nijewi? Jiti machí japi Onorúami ke galé echi omáwali.

¿ACHI TA OMÁWISARÉ ECHI CUMPLEAÑOS?

8, 9. ¿Chúsiá ke omawa nokali echi cumpleaños japi Onorúami nijéwami nili?

8 Jarecho omáwali japi noká echi pagótami ko ju echi cumpleaños. ¿Achi omowásaré echi cumpleaños japi Onorúami nijéwami ju? Echi Biblia ko aní jaré pagótami jitra japi a omáwali echi cumpleaños nalí ke nijéwami nili Jeobá (Génesis 40:20; Marcos 6:21). Chabé echi pagótami omáwali echi cumpleaños jiti kanílitima jaré dioses japi ke bichíwali nili. Jiti bela echi libro Las cosas nuestras de cada día aní japi echi bachá pagótami japi ne bichíwali nijéwinali Jesús ke omáwali cumpleaños, jiti echi bi nokali japi ke bichíyami nili.

9 Echi pagótami japi Roma piréami nili alí Grecia, echi ko bichíwili japalí bilé taa muchi ochérisa echi espíritu tibú. Echi pagótami japi ke bichíwili Jesús omáwali cumpleaños, echi riká nokali jiti echi dioses tibuma echi taa japi ma ochérili.

10. ¿Chúsiá jipi ko ke tasi ta omawa noká echi cumpleaños?

10 ¿Ami ko mayé japi Jeobá a galé echi omáwali japi noká echi religiones japi ke bineri echi bichíwali? (Isaías 65:11, 12). Ke tasi galé. Jiti bela echi japi Onorúami nijéwami ju ko ke tasi omawa noká echi cumpleaños, ke cho echi jarecho omáwali japi noká echi religiones japi ke bineri echi bichíwali.

¿CHÚSIÁ MACHISARE ACHI AʼLÁ KA ECHI OMÁWALI?

11. a) ¿Chúsiá omawia noká jaré pagótami ko? b) ¿Piri nalí mi we natéami nirásaré?

11 Jaré pagótami a bijí omawi Navidad, cumpleaños ma, tákoré ma machiyé japi Jeobá ke galé. Echi riká noká omawia jiti napawima echi téemala yúa. ¿Ami echi riká cho nata? Aʼlá ju japi mi napawima mujé téemala yúa. Jeobá ju japi niwali echi pagótami jiti pirélima japi riká téemala niraa alí nakí japi aʼláala nipo echi yúa (Efesios 3:14, 15). Nalí be japi Jeobá amígowala nínali ko we natéami niraa inésaré nijewia Jeobá, ke ko echi téemala japi omawia noká japi riká noká echi pagótami japi ke bichiwi Onorúami. Jiti bela, echi apóstol Pablo ko anili: “Machí chu iyiri namuti ke galé [Jeobá]” (Efesios 5:10, TNM).

12. ¿Chu yiri omáwali ke galé Jeobá?

12 Wiká pagótami ko aní japi pe ariká omowama chúkuré ke machiyé chúsiá omawa. Jeobá ko ke echi riká nata. Jeobá ke galé echi omáwali japi riká noká echi religiones japi ikalea bineri, ke cho galé japi omáwili niwiwi bilé rijoi japi we natéami nili, ke cho japalí omáwili niwiwi bilé país o echi bandera ma. Japi riká echi egipcios ko we niwili omáwali echi dioses japi ke bichíwali nili. Echi israelitas ma ku buyasa Egipto jonsa, echi riká cho nokali omawia japi riká nokali echi egipcios alí jéanili na “omáwali Jeobá níwala” ju. Nalí be Jeobá ko castigo iyali jiti echi riká nokali (Éxodo 32:2-10). Nokiboa japi riká anili echi profeta Isaías: “Kiti nokisí echi namuti japi chati ju” (leeri Isaías 52:11).a

KITI IYOKA RUYÉ CHÚSIÁ MI KE OMOWAMA

13. Japalí mi riwesa isiá echi omáwili japi Onorúami ke galé, ¿piri mi natama?

13 Japalí mi ma riwesa omawa japi Onorúami ke galé, ami natámiré jepuná preguntas: “¿Piri ni anema jaré tamí nárisa chúsiá ni ke omawa Navidad? ¿Piri ni isima tamí regalo iyasa Navidad kaachi? Nijé upila o nijé kunala ma omowánilisa japi Onorúami ke galé, ¿piri ni isima? ¿Chu ni isima nijé kúchuwala yúa jiti ke aʼmónima ke niwílisiwa omáwili japi riká cumpleaños?”.

14, 15. ¿Piri mi isima bilé jemi anesa “feliz Navidad” o bilé regalo mi iyasa?

14 We natéami ju japi mujé aʼlá natama alí simá aníami nima jarecho yúa japalí mi anesa japi riká “feliz Navidad”, ke mi iyiri aniká ripísaré, nalí mi jeanésaré “matétarabá”. Nalí jarecho ko machinálisaká chúsiá mi ke omawa, ruyé chúsiá. Kiti iyoka raʼichá echi pagótami yúa, nalí riwíwika raʼichá. Echi Biblia ko aní: “Sinibí ne galá galigá raʼíchasi echi auché jaré. Ke tasi chuwé raʼíchasi. Sinibí galá ʼnatasi mapu churigátamo nijéwabo echi auché jaré mapu ʼyemi mi rukué [o nari] jaré namuti” (Colosenses 4:6). Ayénachó mi ruyema japi mi a kanili napawía jarecho pagótami yúa alí iʼayá regalos, nalí ke ko japalí echi omáwili nísakó.

15 ¿Piri mi isima bilé mi iyasa bilé regalo? Echi Biblia ko ke tasi aní chu yiri ko a narema regalo o chu yiri ko ke, nalí be aní japi tamujé aboi machiboa achi ta aʼlá nokali (1 Timoteo 1:18, 19). Bilé ami iyániliré bilé regalo nalí echi ko ke machí japi mujé ko ke mi omawa. O jemi anesa: “A riká ni mi iyama jepuná regalo tákoré mi ke si omawi”. Mujé binoy mi machimea achi mi narema echi regalo o ke ma. Nalí be mujé binoy mi machisare achi mi aʼlá isili jiti mi kanílima. Aʼlá mi nátika isísaré jiti mi ke isima japi Jeobá ke galé.

¿CHÚRIKÁ MI RAʼICHÁSARÉ MUJÉ TÉEMALA YÚA?

Foto nirú japoná echi niwíkami alí kúchuwala si, echi ko nawesa iyena, biné echoná napawíliwami alí nijí regalos japalí basalowa jari

Echi testigo Jeobá ko we kaníliami ju.

16. Mujé téemala mi bujurésarú jiti mi simea omowasia, ¿piri mi isima?

16 ¿Piri mi isima mujé téemala omowánilisa? Kiti iyó echi yúa. Echi ko a omowámiré mujé ko a machí japi ibili niraa a omero aniyá japi chu isima. Simá aniká ané chúsiá mi ke simínali si omowasia, japi riká mujé ayénachó mi nakí japi mi simárika raʼíchima (leeri Mateo 7:12). Nalí, mujé téemala mi bujurésarú jiti mi simea omowasia, ¿piri mi isima? Tani Jeobá jiti mi iʼwírima jiti ke mi cha isima. Natá echi jitra alí aa echoná Bíbliachi alí jarecho oselí jiti mi machimea piri nata Jeobá. Kiti wikawá japi mujé ko nijéwinali Jeobá.

17. ¿Chumi anema mujé kúchuwala jiti ke jelama japi we natéami ju echi omáwali japi jarecho noká?

17 ¿Chumi anema mujé kúchuwala jiti ke jelama japi we natéami ju echi omáwali japi jarecho noká? Jaré namuti niwili isini kaachi ko. Ayénachó mi omérima chiliwea namuti japi riká bilé regalo. We natéami ju japi mi yúa raʼichama alí japi mi jéanema: “We ni mi galé”.

ISÍ JAPI RIKÁ ONORÚAMI NAKÍ

18. ¿Chúsiá ta simásaré echoná napawíliwachi?

18 Ata nakiyaka japi Jeobá we kanílima tamujé yúa, ma ke mi simea echoná religión japi ikaleka binériwa, ke cho si omawia japi noká japi echoná simiba. Jipi ko mi isima japi riká Jeobá nakí, ¿piri nakí? Japi mi sinibí inama napawíliwachi japalí nirúlisa (leeri Hebreos 10:24, 25). Jiti echoná napawíliwachi we natéami namuti binewa Jeobá jitra (Salmo 22:22; 122:1). Echoná ko ti iʼwérili naré anakupi niraa (Romanos 1:12).

19. ¿Chúsiá we natéami ju japi mi binérima jarecho japi aní echi Biblia?

19 Jiti mi isima japi riká Jeobá nakí, ami ruyésaré jarecho pagótami japi mi bineli echoná Bíbliachi. Wiká pagótami we aʼmona nili jiti nirú chati namuti omáana Wichimóbachi. ¿Ami machiyéeré jaré pagótami japi echi nili? Echi riká nísaká, ruyé japi we simá riwélima pe aminánami. Ami simisáaká japoná napawíliwa alí mi raʼichásaká jarecho pagótami yúa japi aní echi Biblia, echi riká mi riwema echi religión japi ke bichíwali ju alí ke omowama. Ami iʼwera isísaká nijewia japi Jeobá nakí, mujé kanílika bitélima alí Jeobá mi iʼwírima (Malaquías 3:10).

a Isaías 52:11: “¡Ku machínasi echoná jona, rojasi echi pagótami jiti, kiti nokisí echi namuti japi chati ju! Aʼlá nokáami nisi jiti emi ju japi too echi namuti echoná Jeobá bitélachi”.

NATÁ JAPI MI BINELI

BICHÍWALI 1: KITI ISÍ JAPI RIKÁ NOKÁ ECHI JAPI KE BICHÍWALI BINERI

“Ku ʼmachínasi echoʼná echi auché jaré chati sitíi oláami pagótamichi jonsa [...]. Echoʼná abónichi jonsa waminá waná rojuasi” (2 Corintios 6:17).

¿Chúsiá ke aʼlá ju néeliwa echi imágenes alí amachíkiwa echi suwíami?

  • Éxodo 20:4, 5; 1 Juan 5:21

    Jeobá ko ke nakí japi mi néema imágenes, japi riká echi santos alí kursi.

  • Deuteronomio 18:10-12

    Japalí bilé mukúami yúa raʼichasa, echi ko pe demonios yúa raʼicha.

BICHÍWALI 2: OMÁWILI JAPI ONORÚAMI KE GALÉ

“Machí chu iyiri namuti ke galé [Jeobá]” (Efesios 5:10, TNM).

¿Piri mi natásaré jiti mi machimea acha aʼlá ju simiyá japoná nirú omáwili?

  • Ezequiel 44:23; 2 Corintios 6:14, 15

    Natá: ¿Jépuká anili japi echi riká omowama? Japi echi anili, ¿achi nijéwami nili Jeobá?

  • Éxodo 32:2-10

    Isini kaachi echi pagótami japi echi riká noká omawa, mayé japi ke chati ju. We be nalí Onorúami ko ke nakí japi ta simabo japoná omowáliwa.

  • Daniel 3:1-27

    Kiti simí japoná omáwili niwíliwa bilé rijoi japi we natéami ka nili, ke cho japalí omowáliwa jenaʼí país, japi riká echi bandera alí jarecho si.

  • 1 Timoteo 1:18, 19

    We aʼlá natá japi mi isímaré, jiti mi ke isima japi Jeobá ke galé.

BICHÍWALI 3: KITI IYOKA RUYÉ CHÚSIÁ MI KE OMOWAMA

“Sinibí ne galá galigá raʼíchasi echi auché jaré. Ketasi chuwé raʼíchasi. Sinibí galá ʼnatasi mapu churigátamo nijéwabo echi auché jaré mapu ʼyemi mi rukué [o nari] jaré namuti” (Colosenses 4:6).

¿Chúriká mi ruyema echi pagótami japi mi ke omowama?

  • Mateo 7:12

    Kiti iyó japalí echi pagótami ke bichíwisa japi ta bineri, jiti mi ke cho nakí japi mi iyónima.

  • 2 Timoteo 2:24

    Simárika raʼichá, ke iyoka, japalí mi bineri jarecho pagótami.

  • 1 Pedro 3:15, TNM

    Aʼlá kilí niraa raʼichá kiti iyoka ruyé japi mi bineri.

  • Hebreos 10:24, 25

    Japoná napawíliwa che binema, echoná che we aʼlá binepo japi chu nokiboa japalí echi pagótami ke bichíwisa japi ta bineri.

    Oselí japi tarahumara osorúa uchuwi (2008-2025)
    Machíinima
    Bakí
    • ralámuli
    • Júuli
    • Japi riká mi inénili
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Japi katúwika noká chúriká néema na página
    • Japi ta machí mujé jitra
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Bakí
    Júuli