Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • g21 No. 3 p. 10-13
  • Saida mak ita aprende husi Bíblia

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Saida mak ita aprende husi Bíblia
  • Matan-moris bá!—2021
  • Subtítulu
  • Informasaun seluk neʼebé hanesan
  • Oinsá mak ema komprende sala kona-ba Bíblia?
  • Bainhira mak Maromak hahú kria universu?
    Pergunta kona-ba Bíblia
  • Siénsia no livru Gênesis
    Moris Hotu Mosu Mesak Deʼit ka lae?
  • Génesis 1:1—“Horiuluk kedas Maromak kria lalehan no rai”
    Esplikasaun kona-ba eskritura
  • Oinsá mak moris hahú?
    Moris Haksolok ba Nafatin—Kursu Bíblia Interativu
Haree barak liután
Matan-moris bá!—2021
g21 No. 3 p. 10-13

Saida mak ita aprende husi Bíblia

“Neʼe mak istória kona-ba tempu neʼebé Maromak kria lalehan no rai.” (Génesis 2:4) Ho liafuan sira-neʼe, Bíblia esplika oinsá mak planeta mundu hahú eziste. Bíblia no Siénsia kontra malu ka lae? Haree toʼok ezemplu balu tuirmai.

Horiuluk kedas: Maromak kria lalehan no rai

Universu iha ninia hahú ka lae?

Génesis 1:1 dehan: “Horiuluk kedas Maromak kria lalehan no rai.”

Antes maizumenus tinan 1950, sientista barak fiar katak universu sempre iha no la iha ninia hahú. Maibé liuhusi peskiza oioin, agora sientista barak rekoñese katak universu iha ninia hahú.

Foufoun planeta mundu nia kondisaun oinsá?

Génesis 1:2, 9 fó sai katak foufoun planeta mundu “la iha buat ida no mamuk” no bee mak taka mundu tomak.

Sientista sira mós konkorda ho ida-neʼe. Biolojista ida naran Patrick Shih dehan katak foufoun ita-nia planeta mundu “la iha oksijéniu . . . fatin neʼe maizumenus mamuk no fuik.” Livru Astronomy mós dehan: “Peskiza foin lalais neʼe hatudu katak foufoun planeta mundu nakonu ho bee, ho rai maran uitoan deʼit, ka la iha.”

Oinsá mak atmosfera troka?

Génesis 1:3-5 hatudu katak foufoun bainhira naroman tama borus atmosfera toʼo mundu, susar atu haree ho klaru naroman neʼe mai husi neʼebé. Maibé liutiha tempu balu mak bele haree-hetan loro-matan no fulan ho momoos husi mundu.—Génesis 1:14-18.

Bíblia la dehan katak buat hotu iha mundu kria iha loron neen no loron ida mak oras 24

Organizasaun The Smithsonian Environmental Research Center dehan katak foufoun atmosfera halo naroman uitoan deʼit mak tama toʼo mundu. Organizasaun neʼe dehan: “Komponente metano mak taka planeta mundu hanesan abuabu.” Tuirmai, “abuabu metano lakon no lalehan nia kór komesa sai azúl”.

Oinsá mak kriatura sira mosu tuituir malu iha mundu?

Loron 1: Naroman tama borus liu atmosfera hodi toʼo ba mundu.—Génesis 1:3-5

Loron 2: Bee no ninia suar ka vapór mak taka mundu tomak. Elementu rua neʼe haketak malu hodi kria fatin mamuk.—Génesis 1:6-8

Loron 3: Bee neʼebé taka mundu sai menus toʼo hamosu rai maran.—Génesis 1:9-13

Loron 4: Loro-matan no fulan bele haree momoos husi mundu.—Génesis 1:14-19

Loron 5: Maromak kria kriatura iha tasi no kriatura neʼebé semo ho abilidade atu halo mudansa tuir sira-nia modelu.—Génesis 1:20-23

Loron 6: Maromak kria animál kiʼik no boot iha rai. Ikusliu nia kria feen-laʼen primeiru, no loron neen remata.—Génesis 1:24-31

Génesis 1:20-27 dehan katak, ikan, manu, no animál iha rai, no ikusmai mak ema. Sientista sira fiar katak ikan sira iha uluk antes animál mamíferu, no ikusliu mak ema.

Bíblia la dehan katak animál sira nunka bele iha mudansa

“Bíblia nia esplikasaun mak simples deʼit, maibé ita hakfodak tebes tanba buat neʼebé hakerek tuituir malu iha Génesis 1 mak hanesan deʼit ho buat neʼebé ema deskobre liuhusi siénsia modernu.”—Gerald L. Schroeder, sientista fízika.

Oinsá mak ema komprende sala kona-ba Bíblia?

Ema balu dehan katak Bíblia kontra malu ho siénsia. Maibé dala barak sira dehan hanesan neʼe tanba sira komprende sala kona-ba Bíblia nia liafuan.

Bíblia la dehan katak universu ka planeta mundu mak tinan 6.000 deʼit. Duké dehan hanesan neʼe, Bíblia dehan katak Maromak kria mundu no universu “horiuluk kedas”. (Génesis 1:1) Bíblia la dehan “horiuluk kedas” mak tinan hira.

Bíblia la dehan katak buat hotu iha mundu kria iha loron neen no loron ida mak oras 24. Bíblia uza liafuan “loron” atu refere ba tempu naruk. Porezemplu, kona-ba tempu neʼebé Maromak kria ita-nia planeta mundu no moris hotu iha mundu durante “loron” neen neʼebé temi iha Génesis kapítulu 1, Bíblia bolu tempu naruk neʼe nuʼudar “loron” neʼebé Maromak Jeováa halo mundu no lalehan. (Génesis 2:4, Bíblia Kadi Kapasidade) Tan neʼe, “loron” neen neʼebé Maromak prepara mundu no kria buat moris oioin iha mundu neʼe mós bele reprezenta tempu neʼebé kleur tebes.

Bíblia la dehan katak animál sira nunka bele iha mudansa. Livru Génesis dehan katak Maromak kria animál sira “tuir sira ida-idak nia modelu”. (Génesis 1:24, 25) Bíblia nia liafuan “modelu” laʼós liafuan kona-ba siénsia, maibé karik liafuan neʼe refere ba grupu husi animál sira. Tan neʼe, “modelu” ida bele inklui espésie ka rasa oioin. Liafuan neʼe hatudu katak karik nuʼudar tempu liu daudaun, animál sira iha “modelu” ida nia laran bele iha mudansa no sai espésie oioin.

Ita hanoin oinsá?

Hanesan ita haree ona, Bíblia uza liafuan neʼebé simples atu esplika ho loloos kona-ba oinsá mak universu hahú, planeta mundu nia kondisaun, no mós oinsá mak kriatura sira moris tuituir malu. Se nuneʼe, Bíblia mós bele esplika ho loloos kona-ba ida neʼebé kria buat sira-neʼe, loos ka lae? Livru Encyclopædia Britannica dehan katak koñesimentu kona-ba siénsia modernu nian la kontra malu ho Bíblia nia esplikasaun kona-ba oinsá mak moris hahú liuhusi forsa neʼebé la baibain.b

Hanoin toʼok:

Lee Génesis 1:1–2:4. Kompara ho istória antigu oioin kona-ba kriasaun. Porezemplu, ema Babilónia fiar katak universu no ema mai husi maromak-feto ida nia mate-isin no maromak ida nia matan-been. Ema Ejitu iha tempu antigu fiar katak maromak Ra mak kria ema ho ninia matan-been. Uluk ema balu iha Xina hanoin katak jigante ida nia mate-isin mak sai fali mundu no kutun sira neʼebé mosu iha mate-isin neʼe mak sai fali ema. Tuir Ita-nia hanoin, istória iha livru Génesis mak hanesan deʼit ho istória sira-neʼe ka lae? Ita bele haree ho klaru katak Bíblia ho siénsia la kontra malu, loos ka lae?

Haree vídeo ba minutu haat ho títulu Maromak mak kria universu ka lae? Buka vídeo neʼe nia títulu iha jw.org/tdt.

a Jeová mak Maromak nia naran neʼebé temi iha Bíblia.

b Livru Encyclopædia Britannica la dehan katak Maromak mak kria moris hotu.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe