Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • wp17 No. 4 p. 4-7
  • Bíblia nia hanorin kona-ba mate

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Bíblia nia hanorin kona-ba mate
  • Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Ukun (Públiku)—2017
  • Subtítulu
  • Informasaun seluk neʼebé hanesan
  • BÍBLIA NIA HANORIN
  • HANORIN FALSU NEʼEBÉ HABELAR
  • “LIA-LOOS SEI HALO IMI LIVRE”
  • Ema neʼebé mate ona iha neʼebé?
    Tuir Loloos, Saida mak Bíblia Hanorin?
  • Ema iha klamar neʼebé moris ba nafatin ka lae?
    Pergunta kona-ba Bíblia
Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Ukun (Públiku)—2017
wp17 No. 4 p. 4-7
Mate-isin iha rate

INFORMASAUN IHA OIN | SAIDA MAK BÍBLIA HANORIN KONA-BA MATE?

Bíblia nia hanorin kona-ba mate

Tuir livru Gênesis, livru primeiru husi Bíblia, Maromak fó mandamentu ida ba Adão hodi dehan: “Ai-fuan husi ai-hun hotu iha jardín neʼe, ó bele han toʼo bosu. Maibé kona-ba ai-hun koñesimentu kona-ba buat diʼak no aat, ó labele han ninia fuan, tanba iha loron neʼebé ó han ai-fuan neʼe, ó sei mate duni.” (Gênesis [Kejadian] 2:16, 17) Liafuan neʼe hatudu ho klaru katak se Adão halo tuir Maromak, nia sei la mate, maibé moris ba nafatin iha jardín Eden.

Adão no Eva sai ferik-katuas

Buat neʼebé triste mak, bainhira Eva fó ba Adão ai-fuan neʼebé Maromak bandu, Adão hili atu han ai-fuan neʼe hodi la halo tuir Maromak nia mandamentu. (Gênesis [Kejadian] 3:1-6) Rezultadu husi Adão nia desizaun kona ita hotu neʼebé moris ohin loron. Apóstolu Paulo hatete: “Liuhusi ema ida mak sala tama iha mundu, no mate tanba sala. Nuneʼe mate habelar ba ema hotu tanba ema hotu sala.” (Roma 5:12) “Ema ida” iha eskritura neʼe mak Adão. Maibé “sala” saida mak Adão halo? Tanbasá mak sala neʼe lori mate?

Adão halo sala hodi hili atu la halo tuir Maromak nia ukun-fuan. (1 João 3:4) No hanesan Maromak hatete ona ba Adão, kastigu ba sala mak mate. Maibé, se Adão halo tuir Maromak nia mandamentu no ninia oan sira mós halo nuneʼe, sala sei la iha, no mate mós sei la iha. Maromak kria ema laʼós atu moris ba tempu uitoan no depois mate, Ninia hakarak mak atu ema moris ba nafatin.

Hanesan Bíblia hatete, “mate habelar ba ema hotu”, la iha ema ida mak bele nega realidade neʼe. Entaun, depois ita mate, parte ruma husi ita sei moris hela ka lae? Ema barak hatán “sin”, no sira esplika katak ita iha klamar neʼebé nunka mate. Se nuneʼe duni, neʼe katak Maromak bosok Adão. Oinsá? Se ema mate nia klamar sei moris hela iha fatin ruma, neʼe katak Maromak la kumpre ninia liafuan hodi fó kastigu-mate ba Adão. Maibé Bíblia hatete: “Maromak nunka bosok.” (Ebreu 6:18) Tuir loloos, Satanás mak bosok Eva bainhira nia hatete: “Imi sei la mate.”​—Gênesis (Kejadian) 3:4.

Neʼe hamosu pergunta ida: Se hanorin kona-ba mate-klamar mak bosok, entaun, saida mak akontese depois ita mate?

BÍBLIA NIA HANORIN

Livru Gênesis esplika kona-ba oinsá mak Maromak kria ema primeiru, hodi dehan: “Maromak Jeová halo mane ida husi rai-rahun no huu iis moris nian ba ninia inus, no nia sai ema neʼebé moris.” Liafuan orijinál husi lia-ebraiku neʼebé tradús nuʼudar “ema neʼebé moris” mak nefes, no liafuan neʼe signifika katak “kriatura neʼebé dada iis”.​—Gênesis (Kejadian) 2:7.

Bíblia la hatete katak Maromak kria ema ho klamar neʼebé nunka mate. Tuir loloos, maski ita lee Bíblia tomak, ita sei nunka hetan liafuan hanesan “klamar neʼebé nunka mate”.

Se nuneʼe, tanbasá mak relijiaun barak hanorin kona-ba klamar neʼebé nunka mate? Atu hetan resposta, mai ita buka-hatene ema antigu sira-nia fiar, hahú husi tempu Ejitu antigu.

HANORIN FALSU NEʼEBÉ HABELAR

Matenek-naʼin gregu ida naran Heródoto neʼebé moris tinan 2.500 liubá, hatete katak ema Ejitu mak “ema primeiru neʼebé hanorin kona-ba klamar neʼebé nunka mate”. Ema Babilónia antigu mós fiar ida-neʼe. Matenek-naʼin gregu sira mós habelar hanorin neʼe iha rai-Grésia, no depois liurai Alexandre Boot manán Médiu Oriente iha tinan 332 molok Kristu, hanorin neʼe habelar liután iha área hotu neʼebé rai-Grésia mak ukun.

Maski ita lee Bíblia tomak, ita sei nunka hetan liafuan hanesan “klamar neʼebé nunka mate”

Iha Jesus no apóstolu sira-nia tempu, grupu relijiaun judeu nian naran Essene no Farizeu hanorin katak ema iha klamar neʼebé moris ba nafatin. Livru ida kona-ba ema judeu nia istória (The Jewish Encyclopedia) hatete katak ema judeu sira adota ideia neʼe husi ema gregu, liuliu husi Plato nia filozofia. Matenek-naʼin judeu ida naran Josefo neʼebé moris iha apóstolu sira-nia tempu mós hatete katak, hanorin neʼe laʼós husi Eskritura Sagrada, maibé husi “ema gregu nia fiar” neʼebé bazeia ba istória oioin neʼebé sira mak inventa deʼit.

Tanba influénsia husi kultura gregu nian sai buras, ema neʼebé temi sira-nia an nuʼudar Kristu nia dixípulu mós komesa simu hanorin falsu neʼe. Jona Lendering, matenek-naʼin kona-ba istória, hatete: “Plato hanoin katak, uluk ita-nia klamar moris iha fatin neʼebé diʼak, no depois klamar neʼe moris iha mundu neʼebé aat. Neʼe halo fasil ba ema kristaun atu kahur ho sira rasik nia fiar.” Ikusmai, hanorin kona-ba klamar neʼebé la mate sai igreja nia doutrina neʼebé importante.

“LIA-LOOS SEI HALO IMI LIVRE”

Apóstolu Paulo fó ona avizu ida hodi dehan: “Tempu sei mai kuandu ema balu sei husik hela fiar hodi rona fali ba liafuan la loos neʼebé haree hanesan mai husi Maromak, no mós rona ba anju aat sira-nia hanorin.” (1 Timóteo 4:1) Liafuan neʼe loos duni! Doutrina kona-ba klamar neʼebé nunka mate mak “anju aat sira-nia hanorin”. Neʼe la mai husi Bíblia, maibé mai husi relijiaun falsu no filozofia antigu.

Jesus hatete: “Imi sei hatene lia-loos, no lia-loos sei halo imi livre.” (João 8:32) Kuandu ita hatene lia-loos husi Bíblia, ita bele sai livre husi hanorin falsu no toman oioin neʼebé relijiaun barak habelar ona. Liután neʼe, lia-loos husi Maromak nia Liafuan halo ita livre husi lisan no kostume oioin kona-ba mate.​—Haree kaixa “Ema mate sira iha neʼebé?”

Maromak kria ema laʼós atu moris ba tinan 70 ka 80 deʼit iha mundu neʼe no depois lori sira ba fatin seluk. Tuir loloos, nia hakarak ema atu moris ba nafatin iha mundu neʼe. Neʼe hatudu ninia domin mai ita, no nia sei la husik buat ida hanetik nia atu kumpre ida-neʼe. (Malaquias [Maleakhi] 3:6) Maromak promete: “Ema laran-loos sira sei simu rai, no sira sei moris ba nafatin iha neʼebá.”​—Salmo (Mazmur) 37:29.

Atu aprende liután Bíblia nia hanorin kona-ba mate, haree kapítulu 6 husi livru Tuir Loloos, Saida mak Bíblia Hanorin? Livru neʼe husi Testemuña ba Jeová no bele haree mós iha sítiu www.jw.org/tdt, ka scan kode neʼe.

Ema bele moris ba nafatin ka lae?

Tinan balu liubá, sientista sira fó sai katak sira deskobre duʼut-tasi balu neʼebé bele moris toʼo tinan rihun ba rihun, no karik neʼe mak kriatura neʼebé moris naruk liu hotu iha mundu neʼe. Duʼut-tasi neʼe mak husi espésie Posidonia oceanica, neʼebé moris iha Tasi Mediterráneu entre rai-España no rai-Xipre.

Se ai-horis deʼit bele moris kleur hanesan neʼe, ema mós bele ka lae? Sientista sira neʼebé estuda kona-ba oinsá mak ema sai ferik-katuas hanoin katak sira iha esperansa atu hanaruk ema nia moris. Porezemplu, livru ida esplika katak sientista sira iha ona ideia oioin kona-ba oinsá atu hanaruk ema nia moris. Maibé ita seidauk hatene se siénsia bele ajuda duni ita atu moris naruk liután ka lae.

Tuir loloos, ita-nia esperansa atu moris ba nafatin la depende ba siénsia. Kona-ba ita-nia Kriadór, Maromak Jeová, Bíblia hatete: “Ita mak hun ba moris.” (Salmo [Mazmur] 36:9) Jesus Kristu mós hatete ba Maromak liuhusi orasaun: “Neʼe mak moris rohan-laek: Katak sira hatene didiʼak Ita, Maromak loos mesak deʼit, no ida neʼebé Ita haruka mai, Jesus Kristu.” (João 17:3) Se ita hakaʼas an atu hatene didiʼak Maromak Jeová no ninia Oan-Mane Jesus Kristu, no tuirmai halo sira kontente, ita sei moris ba nafatin hodi simu bensaun husi Maromak.

Duʼut-tasi

Sientista sira fiar katak duʼut-tasi balu, moris ona ba tinan rihun ba rihun

EMA MATE SIRA IHA NEʼEBÉ?

Jesus fó moris-hiʼas ba Lázaro

Resposta tuir Bíblia mak, ema mate sira iha rate laran, toʼo tempu neʼebé Maromak sei halo sira moris filafali. (João 5:28, 29) Sira la sente terus no moras, tanba “ema neʼebé mate ona la hatene buat ida”. (Eclesiastes [Pengkhotbah] 9:5) Jesus mós hanorin katak mate hanesan toba. (João 11:11-14) Tan neʼe, ita la presiza taʼuk, ka fó buat oioin atu hamaus sira. Sira la bele ajuda ita, no mós la bele halo aat ba ita, tanba “la iha serbisu ka planu ka koñesimentu ka matenek iha rate”. (Eclesiastes [Pengkhotbah] 9:10) Maibé iha futuru, Maromak sei halakon mate ba nafatin hodi fó moris-hiʼas ba ema mate.​—1 Korinto 15:26, 55; Apokalipse 21:4.

Tanbasá mak ita bele tau fiar ba Bíblia?

Ita bele tau fiar ba buat neʼebé Bíblia hatete. Tanbasá? Hanoin toʼok razaun balu tuirmai:

  • Manu-fulun ida no tinta

    Hakerek-naʼin sira: Bíblia iha livru kiʼik hamutuk 66. Maizumenus ema naʼin-40 mak hakerek Bíblia durante tinan 1.600 nia laran, hahú husi tinan 1513 molok Kristu no remata iha tinan 98 liutiha Kristu. Maski nuneʼe, informasaun iha Bíblia laran la kontra malu. Neʼe hatudu katak Maromak mak fó sai informasaun ba ema atu hakerek.

  • Uma riin

    Istória neʼebé loos: Matenek-naʼin sira kona-ba istória antigu hetan ona evidénsia barak neʼebé apoia Bíblia. Livru ida (A Lawyer Examines the Bible) hatete: “Bíblia nia istória sempre temi tempu no fatin neʼebé espesífiku.” Neʼe la hanesan duni ho istória oioin neʼebé ema mak inventa no konta tutan ba jerasaun tuirmai.

  • Átomu ida

    Siénsia neʼebé loos: Bíblia laʼós livru siénsia nian, maibé Bíblia fó sai informasaun neʼebé loos bainhira koʼalia kona-ba siénsia. Porezemplu, livru Levítico kapítulu 13 no 14 fó sai lei ba nasaun Izraél kona-ba ijiene maski livru neʼe hakerek kleur antes sientista sira deskobre katak moras bele daʼet liuhusi mikróbiu. Bíblia mós hatete katak mundu mak kabuar no la tara ba buat ida, no liutiha tinan atus ba atus mak ema foin deskobre ida-neʼe.​—Jó (Ayub) 26:7; Isaías (Yesaya) 40:22.

Buat hirak-neʼe mak ezemplu balu deʼit atu apoia Bíblia nia liafuan neʼebé dehan: “Maromak mak leno Eskritura hotu no neʼe diʼak atu hanorin, atu hatudu sai buat neʼebé sala, atu hadiʼa buat hotu.”​—2 Timóteo 3:16.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe