LISAUN ESTUDU 21
KNANANUK 21 Kontinua buka uluk Maromak nia Ukun
Hein ba sidade neʼebé sei hela ba nafatin
“Ho laran tomak ita hein ba sidade neʼebé atu mai.”—EBR 13:14.
OBJETIVU
Buka-hatene oinsá mak Ebreu kapítulu 13 bele lori benefísiu mai ita agora no iha futuru.
1. Jesus fó sai profesia saida kona-ba Jeruzalein?
LORON balu antes Jesus mate, nia fó sai profesia ida ba ninia dixípulu sira. Profesia neʼe kumpre ba dala primeiru durante tempu neʼebé ema Judeu nia sistema besik atu remata. Nia fó avizu katak loron ida ‘tropa sira sei haleʼu’ sidade Jeruzalein. (Lc 21:20) Jesus fó-hatene ba dixípulu sira katak bainhira sira haree tropa sira-neʼe, sira tenke sai kedas husi Judeia. Jesus nia liafuan sai loos duni bainhira tropa Roma haleʼu sidade Jeruzalein.—Lc 21:21, 22.
2. Paulo fó konsellu saida ba ema Kristaun iha Judeia no Jeruzalein?
2 Tinan balu antes tropa Roma haleʼu Jeruzalein, apóstolu Paulo hakerek karta neʼebé importante ba ema Kristaun iha Judeia no Jeruzalein. Ita koñese karta neʼe nuʼudar livru Ebreu. Iha karta neʼe, Paulo fó konsellu neʼebé ajuda sira atu prepara an ba tempu susar neʼebé sira sei hasoru. Saida mak sei akontese? Jeruzalein sei naksobu. Se ema Kristaun sira-neʼe hakarak sees husi susar boot neʼe, sira presiza prontu atu husik sira-nia hela-fatin no negósiu. Kona-ba sidade Jeruzalein, Paulo hakerek: “Iha neʼe ita la iha sidade neʼebé sei hela ba nafatin, maibé ho laran tomak ita hein ba sidade neʼebé atu mai.”—Ebr 13:14.
3. “Sidade neʼebé iha hun metin” refere ba saida, no tanbasá ita hein ba ida-neʼe?
3 Karik ema Kristaun neʼebé deside atu husik Jeruzalein no Judeia hasoru susar husi ema neʼebé kontra ka goza sira, maibé desizaun neʼe salva sira-nia moris. Ohin loron, karik ema balu hatete katak ita mak beik tanba ita la tau fiar ba osan, no la sadere ba ema atu rezolve mundu nia problema. Maibé, tanbasá ita halo desizaun neʼe? Tanba ita hatene katak lakleur tan mundu aat neʼe sei lakon. Ita hein ba “sidade neʼebé iha hun metin”, ka “sidade neʼebé atu mai”, neʼe mak Maromak nia Ukun. (Ebr 11:10; Mt 6:33) Iha subtítulu ida-idak husi lisaun neʼe, ita sei buka-hatene resposta ba pergunta tolu: (1) Oinsá mak Paulo nia konsellu ajuda ema Kristaun iha tempu uluk atu hein ba “sidade neʼebé atu mai”? (2) Oinsá mak Paulo prepara sira ba buat neʼebé sei akontese? no (3) Lisaun saida mak ita bele aprende?
TAU FIAR BA JEOVÁ NEʼEBÉ NUNKA HUSIK HELA ITA
4. Tanbasá sidade Jeruzalein mak importante ba ema Kristaun?
4 Jeruzalein mak sidade importante ba ema Kristaun. Kongregasaun Kristaun primeiru harii iha sidade neʼe iha tinan 33 EC, no grupu administradór hela iha sidade neʼe. Liután neʼe, ema Kristaun barak mós iha uma no rikusoin iha neʼebá. Maski nuneʼe, Jesus fó avizu ba dixípulu sira katak sira presiza sai husi Jeruzalein no husik área Judeia.—Mt 24:16.
5. Oinsá mak Paulo prepara ema Kristaun ba buat neʼebé sei akontese?
5 Atu prepara ema Kristaun ba buat neʼebé sei akontese, Paulo ajuda sira atu komprende oinsá Jeová sente kona-ba sidade Jeruzalein. Paulo fó-hanoin sira katak Jeová la simu tan arranju kona-ba amlulik iha templu no sakrifísiu neʼebé ema hasaʼe iha Jeruzalein. (Ebr 8:13) Ema barak neʼebé hela iha sidade neʼe la simu Mesias. Ema la presiza tan bá templu iha Jeruzalein atu adora Jeová, no templu neʼe sei harahun tiha.—Lc 13:34, 35.
6. Tanbasá ema Kristaun iha tempu neʼebá presiza Paulo nia konsellu iha Ebreu 13:5, 6?
6 Bainhira Paulo hakerek karta ba ema Ebreu, Jeruzalein mak sidade neʼebé rame no riku. Hakerek-naʼin Roma ida iha tempu neʼebá temi Jeruzalein nuʼudar “sidade neʼebé famozu liu iha área Leste”. Ema Judeu husi rai oioin halo viajen ba sidade neʼe tinan ida dala tolu atu tuir selebrasaun, no neʼe halo sidade neʼe nia ekonomia sai diʼak liután. Tan neʼe, ita bele fiar katak ema Kristaun balu iha moris neʼebé diʼak. Karik tanba razaun neʼe mak Paulo hakerek: “Iha imi-nia moris, keta hadomi osan, maibé kontente ho buat neʼebé imi iha ona.” Tuirmai, nia temi fali eskritura ida neʼebé fó sai Jeová nia garantia ba ema ida-idak, hodi dehan: “Haʼu sei nunka husik ó, no haʼu sei nunka fila kotuk ba ó.” (Lee Ebreu 13:5, 6; Deut 31:6; Sal 118:6) Ema Kristaun neʼebé hela iha Jeruzalein no Judeia presiza hanoin-hetan promesa neʼe. Tanbasá? Tanba lakleur depois sira simu karta neʼe, sira presiza husik sira-nia uma, negósiu, no rikusoin. Tuirmai sira presiza prontu atu hasoru susar oioin iha fatin neʼebé foun.
7. Tanbasá ita presiza hametin ita-nia fiar ba Jeová agora?
7 Lisaun mai ita: Lakleur tan, saida mak sei akontese? “Terus boot” sei hahú no mundu aat sei lakon. (Mt 24:21) Hanesan ho ema Kristaun iha tempu uluk, ita mós tenke matan-moris nafatin no prepara an. (Lc 21:34-36) Durante terus boot, karik ita presiza husik ita-nia hela-fatin ka rikusoin hotu no tau fiar tomak ba Jeová katak nia sei nunka husik hela ita. No maski terus boot seidauk hahú, agora mós ita iha oportunidade atu hatudu katak ita tau fiar tomak ba Jeová. Husu Ita-nia an: ‘Haʼu-nia desizaun no planu hatudu katak haʼu tau fiar ba Jeová duké rikusoin ka lae?’ (1 Tim 6:17) Sin, ezemplu husi ema Kristaun tempu uluk bele ajuda ita atu nafatin laran-metin durante “terus boot”. Maibé, klaru katak “terus boot” iha futuru mak sei aat liu fali situasaun neʼebé ema Kristaun hasoru iha tempu uluk. Bainhira terus boot hahú, oinsá ita bele hatene saida mak ita presiza halo?
HALO TUIR SIRA NEʼEBÉ DIRIJE ITA
8. Mandamentu saida mak Jesus fó ba ninia dixípulu sira?
8 Tinan balu depois ema Kristaun Ebreu simu Paulo nia karta, sira haree tropa Roma haleʼu sidade Jeruzalein. Ema Kristaun hatene katak neʼe mak tempu atu halai, tanba lakleur tan sidade Jeruzalein sei naksobu. (Mt 24:3; Lc 21:20, 24) Maibé sira sei halai ba neʼebé? Jesus fó sai deʼit katak “ema neʼebé iha Judeia tenke halai ba foho”. (Lc 21:21) Problema mak iha foho barak iha área neʼebá, entaun sira sei halai ba foho ida-neʼebé?
9. Karik tanbasá ema Kristaun balu hanoin barak kona-ba foho ida-neʼebé mak sira sei halai bá? (Haree mós mapa.)
9 Hanoin toʼok kona-ba foho balu neʼebé ema Kristaun bele halai bá: foho sira iha Samaria, iha Galileia, Foho Hermon no foho sira iha Líbanu, no foho sira iha Mota Jordaun nia parte sorin seluk. (Haree mapa.) Iha área foho sira-neʼe, iha mós sidade balu neʼebé ema hanoin katak karik neʼe mak seguru tebes. Porezemplu, Gamla mak sidade neʼebé iha foho aas nia leten no susar ba ema atu bá. Ema Judeu balu hanoin katak sidade neʼe mak fatin diʼak atu halai bá. Maibé ikusmai tropa Roma ataka no harahun sidade neʼe, no ema barak neʼebé hela iha neʼebá mate.a
Iha foho barak neʼebé karik ema Kristaun bele hanoin atu halai bá, maibé laʼós foho sira-neʼe hotu mak seguru (Haree parágrafu 9)
10-11. (a) Karik oinsá mak Jeová dirije ema Kristaun? (Ebreu 13:7, 17) (b) Benefísiu saida mak ema Kristaun hetan bainhira halo tuir sira neʼebé dirije? (Haree mós dezeñu.)
10 Haree hanesan Jeová dirije ema Kristaun liuhusi irmaun sira neʼebé tau matan ba kongregasaun. Matenek-naʼin ida kona-ba istória naran Eusébio hatete: “Maromak fó sai ba mane Kristaun balu iha Jeruzalein katak ema Kristaun tenke husik Jeruzalein no bá sidade Pela iha Pereia.” Sidade Pela mak fatin neʼebé diʼak ba ema Kristaun atu bá. Neʼe la dook husi Jeruzalein, no ladún susar atu halo viajen ba neʼebá. No mós ema barak neʼebé hela iha Pela laʼós ema Judeu, tan neʼe sira sei la koko atu halo funu hasoru ema Roma.—Haree mapa.
11 Ema Kristaun neʼebé halai ba foho aplika Paulo nia konsellu hodi “halo tuir sira neʼebé dirije” iha kongregasaun. (Lee Ebreu 13:7, 17.) Tan neʼe sira bele salva sira-nia moris. No tanba sira tau fiar ba Maromak nia Ukun nuʼudar “sidade neʼebé iha hun metin”, Jeová kontinua tau matan ba sira.—Ebr 11:10.
Pela mak fatin neʼebé diʼak atu hetan protesaun (Haree parágrafu 10-11)
12-13. Oinsá mak Jeová dirije ninia povu durante tempu susar?
12 Lisaun mai ita: Jeová uza irmaun sira neʼebé dirije ninia povu atu fó matadalan espesífiku oioin. Bíblia fó sai istória barak kona-ba oinsá Jeová uza mane sira neʼebé laran-metin atu dirije ninia povu durante tempu susar. (Deut 31:23; Sal 77:20) Ohin loron mós ita bele haree ho klaru katak Jeová tau matan ita liuhusi sira neʼebé dirije ninia povu.
13 Porezemplu, bainhira pandemia COVID-19 hahú, “sira neʼebé dirije” fó matadalan ba kongregasaun sira. Katuas sira simu matadalan kona-ba oinsá atu tau matan ba irmaun-irmán sira-nia presiza espirituál. Lakleur depois pandemia hahú, ita iha reuniaun boot ho língua 500 liu, neʼebé halaʼo liuhusi internét, televizaun, no rádiu. Durante tempu pandemia, ita sempre hetan ai-han espirituál. Rezultadu mak ita nafatin iha unidade. Ita bele fiar metin katak susar naran deʼit neʼebé ita sei hasoru iha futuru, Jeová sei kontinua ajuda irmaun sira neʼebé dirije ita atu foti desizaun neʼebé matenek. Atu prepara an ba terus boot no halo desizaun neʼebé matenek durante tempu susar, ita presiza tau fiar ba Jeová no halo tuir ninia mandamentu sira. Maibé, hahalok saida tan mak ita presiza haburas agora?
HATUDU DOMIN HANESAN MAUN-ALIN NO LARAN-LUAK BA MALU
14. Tuir Ebreu 13:1-3, hahalok saida mak ema Kristaun presiza hatudu antes Jeruzalein naksobu?
14 Bainhira terus boot hahú, ita sei presiza hatudu domin liután ba malu. Kona-ba neʼe, ita presiza halo tuir ezemplu husi ema Kristaun neʼebé hela iha Jeruzalein no Judeia. Sira sempre hatudu domin ba malu. (Ebr 10:32-34) Maibé, durante tinan balu antes Jeruzalein naksobu, sira presiza hatudu liután domin ba malu “hanesan maun-alin” no “simu ema ho laran-diʼak”. (Lee Ebreu 13:1-3.) Ita mós presiza halo hanesan neʼe nuʼudar mundu aat neʼe besik atu remata.
15. Tanbasá ema Kristaun Ebreu presiza hatudu domin hanesan maun-alin no laran-luak ba malu bainhira sira halai?
15 Tropa Roma haleʼu Jeruzalein no tuirmai derrepente deʼit sira fila fali ba sira-nia rai. Neʼe loke dalan ba ema Kristaun atu halai, maibé sira labele lori buat barak. (Mt 24:17, 18) Sira presiza ajuda malu nuʼudar sira halai ba foho no bainhira hahú sira-nia moris foun iha Pela. Ema Kristaun barak presiza ai-han, roupa, no hela-fatin. Hodi apoia malu no fahe buat neʼebé sira iha, sira bele hatudu domin hanesan maun-alin no laran-luak ba malu.—Tito 3:14.
16. Oinsá mak ita bele hatudu domin ba irmaun-irmán sira neʼebé presiza ajuda? (Haree mós foto.)
16 Lisaun mai ita: Domin motiva ita atu apoia maluk fiar-naʼin sira bainhira sira presiza ajuda. Maromak nia povu barak prontu atu tau matan ba irmaun-irmán sira iha dalan fíziku no espirituál bainhira sira sai refujiadu tanba funu ka dezastre naturais. Irmán ida husi Ukránia neʼebé sai refujiadu tanba funu hatete: “Ami sente duni katak Jeová dirije ami no tau matan ami liuhusi irmaun-irmán sira. Sira simu ami no tau matan ami ho didiʼak iha Ukránia, Ungria, no agora iha Alemaña.” Sin, ita serbisu hamutuk ho Jeová bainhira ita hatudu laran-luak ba irmaun-irmán sira no tau matan ba sira-nia presiza.—Prov 19:17; 2 Kor 1:3, 4.
Irmaun-irmán sira neʼebé sai refujiadu presiza ita-nia ajuda (Haree parágrafu 16)
17. Tanbasá mak importante atu haburas domin no laran-luak agora?
17 Klaru katak durante terus boot, ita presiza ajuda malu liután se kompara ho agora. (Hab 3:16-18) Jeová treinu daudaun ita atu bele hatudu domin liután ba malu hanesan maun-alin no haburas laran-luak, neʼe mak hahalok neʼebé importante tebes iha futuru.
BUAT NEʼEBÉ SEI AKONTESE IHA FUTURU
18. Oinsá mak ita bele banati-tuir ema Kristaun Ebreu nia ezemplu?
18 Ema Kristaun neʼebé halai ba foho konsege sees husi susar neʼebé akontese iha Jeruzalein. Maski sira husik tiha buat hotu, maibé Jeová nunka husik hela sira. Oinsá ho ita ohin loron? Ita la hatene ho loloos saida mak sei akontese iha futuru. Maibé ita hatene katak Jesus fó ona avizu mai ita atu sai prontu hodi halo tuir. (Lc 12:40) Ita mós bele aplika buat neʼebé ita aprende husi Paulo nia karta ba ema Kristaun Ebreu. No Jeová rasik promete ba ita ida-idak katak nia sei nunka husik hela ita. (Ebr 13:5, 6) Tan neʼe, mai ita kontinua buka Maromak nia Ukun, sidade neʼebé sei hela ba nafatin. Hodi halo nuneʼe, ita sei goza moris ba nafatin iha futuru.—Mt 25:34.
KNANANUK 157 Dame ba nafatin
a Neʼe akontese iha tinan 67 EC, lakleur depois ema Kristaun halai sai husi Judeia no Jeruzalein.