Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1-7 MAIU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 17-19
“Haree ema seluk hanesan Jeová haree sira”
Fó atensaun ba buat neʼebé hakerek ona
7 Oinsá ho Asa nia oan Jeosafát? Jeová hadomi nia tanba nia iha hahalok barak neʼebé furak, no bainhira nia sadere ba Jeová, neʼe ajuda nia halo buat barak neʼebé diʼak. Maibé nia mós halo desizaun balu neʼebé la matenek. Porezemplu, nia arranja ninia oan ida hodi kaben ho liurai aat Akabe nia oan-feto. Tuirmai, nia hamutuk ho Akabe funu hasoru ema Síria maski profeta Mikaias fó ona avizu ba nia katak la bele halo hanesan neʼe. Iha funu neʼe, ema Síria ataka nia no mós koko atu oho nia. (2Kr 18:1-32) Bainhira nia fila fali ba Jeruzalein, profeta Jeú husu nia: “Ema neʼebé aat merese simu ó-nia ajuda ka, ema neʼebé odi Jeová merese hetan ó-nia domin ka?”—Lee 2 Krónikas 19:2, 3.
Hanoin kleʼan kona-ba Jeová nia domin neʼebé hela ba nafatin
8 Jeová hakarak ita atu hatene katak nia hadomi tebes ita no nia sempre buka atu haree buat neʼebé diʼak iha ita-nia laran, laʼós ita-nia sala. (2Kr 16:9) Ita bele haree ida-neʼe husi Liurai Jeosafát husi Judá nia ezemplu. Iha loron ida Jeosafát halo desizaun la matenek hodi bá hamutuk ho Liurai Akabe husi Izraél no funu hasoru rai-Síria iha Ramot-Gilead. Iha profeta falsu naʼin-400 mak hatete ba liurai aat Akabe katak sira sei manán funu neʼe, maibé Jeová nia profeta neʼebé loos, Mikaías, hatete katak sira sei lakon. Akabe mate duni iha funu neʼe, no Jeosafát mós besik mate. Funu hotu tiha Jeosafát fila fali ba Jeruzalein. No Jeová uza Jeú bá hodi fó konsellu ba desizaun sala neʼebé nia halo, no maski nia halo sala, Jeú hatete ba nia: “Ó mós iha buat diʼak barak.”—2Kr 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3.
9 Uluk, Jeosafát haruka liurai nia oan sira, ema Levi, no amlulik sira hodi bá sidade hotu iha Judá laran atu hanorin povu kona-ba Jeová nia Ukun-Fuan sira. Neʼe lori rezultadu diʼak tebes, tanba povu no mós ema husi nasaun viziñu sira komesa ona sai taʼuk ba Jeová. (2Kr 17:3-10) Maski ikusmai Jeosafát halo desizaun neʼebé ladún diʼak, maibé Jeová la taka matan ba buat diʼak neʼebé uluk Jeosafát halo ona. Husi ezemplu neʼe ita bele aprende katak, maski ita ema sala-naʼin, maibé se ita hakaʼas an atu buka nafatin Jeová, nia sei hatudu domin neʼebé hela ba nafatin mai ita, tanba nia nunka haluha kona-ba buat diʼak neʼebé uluk ita halo.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Serbí Jeová ho laran tomak!
10 Asa nia oan Jeosafát mós “kontinua laʼo iha ninia aman Asa nia dalan”. (2Kr 20:31, 32) Oinsá? Nia halo hanesan ninia aman hodi fó laran-manas ba povu atu adora Jeová. Nia haruka ema ba sidade hotu iha rai-Judá hodi hanorin povu husi “livru kona-ba Jeová nia Ukun-Fuan”. (2Kr 17:7-10) Nia mós bá toʼo área iha rai-Izraél parte norte, bá ema iha Efraim “hodi lori sira fila fali ba Jeová”. (2Kr 19:4) Jeosafát mak liurai neʼebé “buka Jeová ho ninia laran tomak”.—2Kr 22:9.
11 Ohin loron, Jeová hakarak ema hotu iha mundu tomak atu aprende kona-ba nia, no ita bele hola parte iha serbisu neʼe. Ita hakarak estuda Bíblia beibeik ho ema seluk hodi sira mós bele komesa adora Jeová ka lae? Ita halo orasaun kona-ba neʼe ka lae? Se Ita mak hakaʼas an, Jeová sei fó bensaun ba Ita atu hahú estuda Bíblia ho ema. Ita bele uza Ita-nia tempu deskansa hodi estuda Bíblia ho ema ka lae? Jeosafát hakaʼas an tebes hodi ajuda ema seluk atu adora fali Jeová, ita mós bele halo tuir nia hodi ajuda fali sira neʼebé sai malirin iha lia-loos atu adora fali Jeová. Diʼak atu hatene katak katuas kongregasaun sira mós halo arranju atu vizita no ajuda sira neʼebé uluk hasai husi kongregasaun neʼebé karik husik ona sala uluk nian.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
Kontinua hanoin pozitivu kona-ba serbisu haklaken
11 Ema balu la interese ba ita-nia mensajen. Sira hanoin sira la presiza hatene kona-ba Maromak ka Bíblia. Sira la fiar Maromak tanba sira haree susar barak akontese iha mundu. Sira la interese ba Bíblia tanba ulun-naʼin relijiaun neʼebé hatete katak sira halo tuir Bíblia, maibé hatudu hahalok aat. Ema seluk okupadu ho sira-nia serbisu, família ka sira-nia problema rasik, no sira la hanoin katak Bíblia bele ajuda sira. Ita bele halo saida atu kontinua haksolok maski ema la interese ba ita-nia mensajen?
12 Hatudu interese ba ema. Ema barak neʼebé foufoun la interese ba lia-loos ikusmai interese tanba haklaken-naʼin hatudu interese ba sira. (Lee Filipe 2:4.) Porezemplu, irmaun David neʼebé temi ohin hatete: “Bainhira ema ida hatete katak nia la interese, ami hatama ami-nia Bíblia no publikasaun ba pasta laran no hatete: ‘Haʼu bele husu, tanbasá Ita sente hanesan neʼe?’” Ema bele sente bainhira ita hatudu interese ba sira. Karik sira bele haluha buat neʼebé ita hatete, maibé sira sei nunka haluha laran-diʼak neʼebé ita hatudu. Maski uma-naʼin la fó tempu ba ita atu koʼalia, maibé ita bele hatudu liuhusi ita-nia hahalok no oin katak ita interese ba sira.
13 Ita hatudu katak ita interese ba ema bainhira ita troka ita-nia mensajen tuir sira-nia situasaun. Porezemplu, ita haree buat ruma neʼebé hatudu katak uma-naʼin iha oan ka lae? Inan-aman sira karik interese ba Bíblia nia matadalan kona-ba oinsá atu haboot oan ka oinsá atu halaʼo moris família nian neʼebé kontente. Ita haree kadiadu barak iha sira-nia odamatan ka lae? Karik ita bele koʼalia kona-ba krime no oinsá ida-neʼe halo ema sente la seguru. Karik uma-naʼin sei sente kontente atu hatene katak iha futuru, krime sei la iha tan. Iha situasaun naran deʼit, koko ajuda ema atu haree oinsá Bíblia nia matadalan bele ajuda sira. Irmán Katarína neʼebé temi ohin hatete: “Haʼu hanoin kona-ba oinsá Bíblia ajuda ona haʼu.” No rezultadu mak irmán Katarína haklaken ho fiar metin, no klaru katak ema neʼebé nia haklaken bá bele haree ida-neʼe.
14 Buka ajuda husi irmaun-irmán sira. Iha apóstolu sira-nia tempu, Paulo hanorin Timóteo kona-ba oinsá atu haklaken no hanorin. Nia mós anima Timóteo atu hanorin maluk Kristaun seluk. (1Kr 4:17) Hanesan ho Timóteo, ita mós bele aprende husi irmaun-irmán sira neʼebé iha esperiénsia barak. (Lee Provérbios 27:17.) Hanoin toʼok irmaun Shawn neʼebé serbí nuʼudar pioneiru iha área izoladu no ema iha área neʼe lakohi troka sira-nia relijiaun. Oinsá nia bele sente haksolok nafatin? Nia hatete: “Dala barak, haʼu koko haklaken ho maluk Kristaun seluk. Bainhira ami laʼo husi uma ida ba uma seluk, ami ajuda malu atu aumenta liután ami-nia matenek atu haklaken. Porezemplu, ami koʼalia hamutuk kona-ba ami-nia dalan haklaken. Tuirmai ami koʼalia kona-ba saida mak ami sei halo se ami hasoru tan situasaun neʼebé hanesan.”
15 Halo orasaun hodi husu Jeová nia ajuda. Bainhira Ita haklaken, husu Jeová atu ajuda Ita. Ita presiza Jeová nia espíritu santu atu ajuda Ita kumpre buat oioin. (Sal 127:1; Lc 11:13) Halo orasaun neʼebé espesífiku hodi husu Jeová nia ajuda. Porezemplu, husu nia atu ajuda Ita hetan ema neʼebé hakarak atu aprende kona-ba nia no prontu atu rona ba Ita. Tuirmai hakaʼas an atu haklaken ba ema hotu neʼebé Ita hasoru.
8-14 MAIU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 20-21
“Tau fiar ba Jeová, imi-nia Maromak”
Mai ita hamutuk prepara ba mundu nia rohan
8 Iha Liurai Jeosafát nia tempu, tropa boot ida mai haleʼu Maromak nia povu atu ataka sira. (2Kr 20:1, 2) Ema Izraél sira halo saida? Sira tau fiar ba Jeová no harohan hodi husu ninia matadalan. (Lee 2 Krónikas 20:3, 4.) Sira ida-idak la buka rasik ninia dalan hodi rezolve problema neʼe, maibé sira hamutuk. Bíblia hatete: “Ema Judá hotu hamriik iha Jeová nia oin, iha mós labarik kiʼik, feen no oan sira hotu.” (2Kr 20:13) Nasaun Izraél tomak, husi idade kiʼik toʼo boot, tau fiar ba Jeová no halo tuir nia. Sira besik ba malu nafatin, no Jeová proteje sira husi sira-nia inimigu. (2Kr 20:20-27) Sira-nia istória hatudu ezemplu diʼak kona-ba oinsá Maromak nia povu bele tahan terus bainhira sira hamutuk.
Feen-laʼen neʼebé foin kaben, tau fokus atu serbí Jeová
7 Jeová koʼalia ba Jeosafát liuhusi ema Levi ida naran Jaaziel. Jeová hatete: “Hamriik iha imi-nia fatin, hamriik metin no haree oinsá Jeová salva imi.” (2Kr 20:13-17) Baibain ema la halo funu iha dalan hanesan neʼe. Maibé matadalan neʼe la mai husi ema, ida-neʼe mai husi Jeová. Jeosafát tau fiar tomak ba Jeová no halo tuir Jeová nia matadalan. Bainhira nia no ninia povu laʼo atu bá hasoru inimigu, nia haruka kantadór sira neʼebé la kaer armas atu laʼo uluk iha tropa sira-nia oin. Jeová kumpre ninia promesa ba Jeosafát. Jeová manán inimigu.—2Kr 20:18-23.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
it-1-E p. 1271 par. 1-2
Jeorão
Tanba Jeorão hetan influénsia aat husi ninia feen Atalia no ho razaun seluk tan, nia la buka atu laʼo tuir ninia aman Jeosafát nia dalan. (2Rs 8:18) Jeorão oho ninia alin-mane naʼin-neen no ulun-naʼin balu iha Judá, no nia mós halo ninia povu adora maromak falsu sira duké adora Jeová. (2Kr 21:1-6, 11-14) Ninia ukun tomak hasoru susar oioin tanba problema iha rai laran no husi rai seluk. Primeiru, ema Edom kontra; tuirmai ema Libna mós kontra hasoru Judá. (2Rs 8:20-22) Profeta Elias haruka karta ba Jeorão hodi fó avizu, dehan: “Jeová sei fó kastigu makaʼas ba ó-nia povu, ó-nia oan-mane sira, ó-nia feen sira, no ba ó-nia rikusoin hotu. Loron ba loron, ó sei hetan moras barak, inklui moras iha ó-nia tee-oan, toʼo ó-nia tee-oan sai tanba moras neʼe.”—2Kr 21:12-15.
Liafuan neʼe sai loos duni. Jeová husik ema Arábia no Filístia atu tama ba rai Judá no kaer Jeorão nia feen no oan-mane sira. Maromak husik moris Jeorão nia oan-mane ikun Jeoacaz (neʼebé mós iha naran Acazias) atu halai, maibé neʼe tanba aliansa Ukun nian neʼebé Jeová halo ho David. Tuirmai Jeová mós “halo Jeorão hetan moras ida iha ninia tee-oan neʼebé labele kura”. Liutiha tinan rua, “Jeorão nia tee-oan sai” no ikusmai nia mate. Jeorão neʼebé aat mate iha dalan hanesan neʼe no “la iha ema ida mak hanoin nia”. Ema hakoi nia iha David nia sidade, “maibé la hakoi nia iha fatin neʼebé liurai sira hakoi bá”. Ikusmai ninia oan-mane Acazias mak troka ninia fatin no sai liurai.—2Kr 21:7, 16-20; 22:1; 1Kr 3:10, 11.
15-21 MAIU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 22-24
“Jeová fó kolen ba hahalok aten-brani”
w09-E 4/1 p. 24 par. 1-2
Jeoas husik Jeová tanba ransu neʼebé la diʼak
NEʼE mak tempu neʼebé susar tebes ba sidade Jeruzalein neʼebé iha Maromak nia templu. Ema foin oho Liurai Acazias. No aat liután mak Acazias nia inan Atalia oho Acazias nia oan-mane sira, katak Atalia nia bei-oan rasik! Ita hatene tanbasá?— Atalias halo ida-neʼe tanba nia hakarak sai ukun-naʼin duké husik ninia bei-oan ida atu sai liurai.
Maibé, Atalia nia bei-oan ida naran Jeoas neʼebé sei bebé hetan salvasaun, no Atalia la hatene kona-ba neʼe. Ita hakarak hatene oinsá?— Bebé neʼe iha tia ida naran Jeoseba (Jeosabeat), no nia mak subar Jeoas iha Maromak nia templu. Jeoseba bele halo ida-neʼe tanba ninia laʼen mak Amlulik Boot Jeoada. Tan neʼe sira naʼin-rua proteje Jeoas iha fatin neʼebé seguru.
w09-E 4/1 p. 24 par. 3-5
Jeoas husik Jeová tanba ransu neʼebé la diʼak
Ba tinan neen, Jeoas hela subasubar iha templu. Durante tempu neʼe, nia aprende kona-ba Maromak Jeová no Ninia mandamentu sira. Ikusmai bainhira Jeoas halo tinan hitu, Jeoada foti Jeoas nuʼudar liurai. Ita hakarak hatene oinsá mak Jeoada halo ida-neʼe no saida mak akontese ba Jeoas nia avó-feto Atalia neʼebé laran-aat?—
Jeoada ho subasubar halibur guarda espesiál sira neʼebé proteje liurai iha Jeruzalein. Tuirmai Jeoada fó-hatene ba sira kona-ba oinsá mak nia ho ninia feen salva Liurai Acazias nia oan-mane neʼebé sei bebé. Ikusmai Jeoada hatudu Jeoas ba guarda sira, no sira rekoñese katak Jeoas mak iha direitu atu sai liurai. No sira komesa halo planu.
Jeoada lori Jeoas sai ba liʼur no tau koroa ba nia. Ho ida-neʼe, povu “komesa basa liman no dehan: ‘Viva liurai!’” Guarda sira haleʼu Jeoas atu proteje nia. Bainhira Atalia rona povu haklalak ho kontente, nia halai sai no protesta. Maibé Jeoada fó orden ba guarda sira atu oho Atalia, no sira halo tuir.—2Rs 11:1-16.
it-1-E p. 379 par. 5
Hakoi, Hakoi-fatin
Amlulik Boot Jeoada neʼebé laran-loos hetan priviléjiu atu hakoi iha “David nia Sidade hamutuk ho liurai sira”. Bíblia la konta kona-ba ema seluk, só Jeoada deʼit mak hetan priviléjiu hanesan neʼe maski laʼós husi liurai nia jerasaun.—2Kr 24:15, 16.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
it-2-E p. 1223 par. 13
Zacarias
12. Amlulik Boot Jeoada nia oan-mane. Depois Jeoada mate tiha, Liurai Jeoas fila kotuk husi adorasaun neʼebé loos tanba rona konsellu la diʼak no la rona ba Jeová nia profeta sira. Zacarias mak Jeoas nia primu (2Kr 22:11), no nia fó avizu ba povu, maibé povu lakohi rona nia no tuda mate nia iha templu nia pátiu. Zacarias nia liafuan ikus mak: “Haʼu hein katak Jeová sei haree ida-neʼe no fó kastigu.” Liafuan profesia neʼe sai loos bainhira Síria ataka Judá no lori estragu boot, no mós bainhira Jeoas nia atan naʼin-rua oho Jeoas “tanba nia oho ona amlulik Jeoada nia oan-mane sira”. Bíblia Gregu Septuajinta no Vulgata iha lian Latina hatete katak Jeoas mate tanba nia oho ona Jeoada nia “oan-mane”. Maibé testu Masorétiku no Peshitta iha lian Síria dehan “oan-mane sira”, karik uza liafuan plurál neʼe atu hatudu respeitu kleʼan ba Jeoada nia oan-mane Zacarias neʼebé serbí nuʼudar profeta no amlulik.—2Kr 24:17-22, 25, nota-rodapé.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
‘Haklaken Maromak nia Liafuan ho aten-brani’
6 Dalan ida atu ita bele simu Maromak nia espíritu santu mak hodi husu ba nia. Jesus hatete: “Neʼe duni, maski imi ema laran-aat hatene fó buat diʼak ba imi-nia oan sira, oinsá liután mak imi-nia Aman iha lalehan sei haraik espíritu santu ba sira neʼebé husu ba Nia?” (Lc 11:13) Tan neʼe, ita tenke halo orasaun beibeik hodi husu espíritu santu. Se ita taʼuk atu haklaken iha dalan balu, hanesan haklaken iha estrada, iha loja ka iha dalan seluk tan, ita bele husu Maromak Jeová atu fó ba ita ninia espíritu santu no husu nia atu ajuda ita sai aten-brani.—1Ts 5:17.
7 Ida-neʼe mak irmán ida naran Rosa halo. Loron ida kuandu irmán Rosa iha nia serbisu-fatin, nia rona nia maluk mestra ida lee relatóriu ida husi eskola seluk kona-ba haterus labarik sira. Tanba mestra neʼe neon-susar tebes kona-ba buat neʼebé nia lee, nia hatete: “Tansá mundu sai hanesan neʼe?” Rosa lakohi lakon oportunidade neʼe atu fó sasin. Saida mak nia halo atu sai aten-brani atu fó sasin? Nia hatete: “Haʼu halo orasaun ba Maromak Jeová no husu ninia espíritu santu atu ajuda haʼu.” Tanba nia halo ida-neʼe, nia bele fó sasin ho diʼak no halo planu atu koʼalia liután ba ninia maluk iha tempu seluk. Hanoin mós ezemplu ida tan husi labarik ida naran Milani, neʼebé hela iha sidade Novaiorke. Milani hatete: “Antes haʼu bá eskola, haʼu no haʼu-nia amá sempre halo orasaun ba Aman Jeová.” Sira halo orasaun kona-ba saida? Sira husu Maromak hodi fó Milani aten-brani, atu nia bele hamriik metin no la taʼuk atu koʼalia kona-ba ninia Maromak! Milani nia inan hatete: “Ida-neʼe ajuda Milani atu esplika tansá mak nia labele hola parte iha festa halo-tinan no loron-boot seluk.” Ezemplu sira-neʼe hatudu duni katak atu sai aten-brani ita presiza halo orasaun!
8 Hanoin mós kona-ba saida mak ajuda profeta Jeremias atu sai aten-brani. Kuandu Maromak hili Jeremias atu sai profeta ida ba nasaun sira, nia hatete: “Haʼu la iha matenek atu koʼalia, tanba haʼu mak joven deʼit.” (Jer 1:4-6) Maski nuneʼe, Jeremias hakaʼas an nafatin atu halo serbisu haklaken toʼo ema koñese nia nuʼudar ida neʼebé haklaken kona-ba kastigu. (Jer 38:4) Ba tinan 65 liu, nia ho aten-brani haklaken kona-ba Maromak nia loron tesi-lia nian. Tan neʼe mak tinan 600 liutiha ema barak iha Izraél hatene Jeremias nuʼudar ema neʼebé la taʼuk no brani atu haklaken. Nuneʼe, kuandu Jesus haklaken ho aten-brani, ema balu fiar katak Jeremias moris fali ona. (Mt 16:13, 14) Saida mak fó forsa ba profeta Jeremias atu la sente moe tan? Nia hatete: “Iha haʼu-nia laran, ida-neʼe [Maromak nia liafuan] sai hanesan ahi neʼebé lakan, neʼebé metin iha haʼu-nia ruin sira; no haʼu sai kole atu tahan neʼe.” (Jer 20:9) Sin, Maromak Jeová nia liafuan fó forsa ba Jeremias no book nia atu koʼalia.
9 Iha apóstolu Paulo nia karta ba ema ebreu, nia hakerek: “Maromak nia liafuan moris no book makaʼas, kroʼat liu fali surik ida ho kroʼat rua, neʼebé bele tesi ketak klamar no espíritu, ruin no bokur, no bele hatene loloos buat neʼebé ema hanoin no hakarak iha nia fuan.” (Ebr 4:12) Maromak nia liafuan, ka mensajen, bele book ita hanesan Jeremias. Hanoin-hetan katak maski Maromak uza ema atu hakerek Bíblia, maibé ida-neʼe laʼós livru sira kona-ba ema nia matenek tanba Maromak mak leno Bíblia. Iha 2 Pedro 1:21, hatete: “Liafuan profeta nian ida la sai husi ema nia hakarak, maibé tanba ema sira neʼebé espíritu santu leno daudaun fó sai husi Maromak.” Kuandu ita uza tempu mesak atu estuda Bíblia ho didiʼak, ita halo nakonu ita-nia neon ho mensajen neʼebé espíritu santu mak leno. (Lee 1 Korinto 2:10.) Mensajen ida-neʼe bele sai hanesan “ahi neʼebé lakan” iha ita-nia laran, toʼo ita la bele tahan atu rai hela ida-neʼe ba ita-nia an.
10 Kuandu ita estuda Bíblia mesak, ita tenke estuda iha dalan neʼebé Bíblia nia mensajen bele tama toʼo iha ita-nia laran atu bele book ita. Porezemplu, iha profeta Ezequiel nia vizaun ida, Maromak haruka nia atu han livru ida neʼebé iha mensajen neʼebé nia tenke hatoʼo ba ema sira neʼebé lakohi rona. Ezequiel tenke hatama mensajen neʼe iha ninia laran atu book nia hahalok. Hodi halo nuneʼe, mensajen neʼebé nia hatoʼo bele sai midar hanesan bani-been.—Lee Ezequiel 2:8; 3:2-4.
22-28 MAIU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 25-27
“Jeová iha kbiit atu fó fali ba Ita barak liu fali ida-neʼe”
it-1-E p. 1266 par. 6
Jeoas
Jeoas mós fó aluga ninia tropa naʼin-100.000 ba liurai husi nasaun Judá atu halo funu hasoru ema Edom. Maibé hodi tuir konsellu husi “Maromak loos nia ema”, liurai Judá haruka tropa sira fila ba uma. Tropa sira-neʼe hetan ona osan-mutin kilograma 3.420 ($660.600) nuʼudar sira-nia saláriu, maibé sira sai hirus tanba tenke fila ba uma. Karik sira hirus tanba sira hein atu hetan rikusoin husi funu. Tan neʼe, depois sira fila ba norte, sira ataka sidade oioin iha nasaun parte súl, husi Samaria (karik neʼe mak sira-nia militár fatin) toʼo Bet-Horom.—2Kr 25:6-10, 13.
Oinsá atu “koko no haree katak Jeová mak diʼak”?
16 Halo sakrifísiu ba Jeová. Ita la presiza husik buat hotu neʼebé ita gosta atu bele halo Jeová kontente. (Ecl 5:19, 20) Maibé, se ita dada an atu serbí Jeová liután tanba deʼit lakohi halo sakrifísiu, karik ita sei halo desizaun neʼebé sala hanesan ho mane iha Jesus nia ai-knanoik. Mane neʼe moris diʼak maibé la hanoin kona-ba Maromak. (Lee Lucas 12:16-21.) Irmaun Christian neʼebé hela iha rai-Fransa, hatete: “Haʼu la uza didiʼak haʼu-nia tempu no forsa atu serbí Jeová no ajuda haʼu-nia família.” Ikusmai nia no ninia feen deside atu foti pioneiru. Maibé atu kumpre planu neʼe, sira presiza para husi sira-nia serbisu. Atu sustenta sira-nia moris, sira komesa halo serbisu atu hamoos no aprende atu moris ho osan uitoan deʼit. Sira kontente tanba halo sakrifísiu neʼe ka lae? Irmaun Christian hatete: “Agora ami gosta liután serbisu haklaken no kontente atu haree estudante Bíblia no vizita fali sira aprende kona-ba Jeová.”
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
w07-E 12/15 p. 10 par. 1-2
Ita iha konsellu-naʼin neʼebé diʼak ka lae?
UZIAS sai liurai ba nasaun Judá iha parte súl bainhira nia tinan 16. Ninia ukun dura ba tinan 50 liu, maizumenus husi tinan 830 toʼo 780 AEC. Husi tempu joven, Uzias “kontinua halo buat neʼebé loos tuir Jeová nia haree”. Saida mak book nia atu moris iha dalan neʼebé loos? Bíblia esplika: “[Uzias] kontinua buka Maromak durante Zacarias nia moris. Zacarias mak hanorin nia atu hamtaʼuk Maromak loos. Durante tempu neʼebé nia buka Maromak loos Jeová, nia hetan bensaun.”—2Kr 26:1, 4, 5.
Bíblia la fó sai informasaun barak kona-ba liurai nia konsellu-naʼin Zacarias, só iha eskritura neʼe deʼit. Maibé nuʼudar ema neʼebé hanorin liurai atu hamtaʼuk Maromak loos, Zacarias fó influénsia diʼak ba Uzias neʼebé sei joven atu halo buat neʼebé loos. The Expositor’s Bible fó sai katak Zacarias mak “mane neʼebé hatene didiʼak hanorin sagradu, iha ona esperiénsia espirituál barak, no matenek atu fahe ninia koñesimentu ba ema seluk”. Matenek-naʼin ida kona-ba Bíblia mós dehan: “Zacarias hatene didiʼak kona-ba profesia no . . . nia mak ema neʼebé matenek, fiar metin, no iha hahalok diʼak. No parese nia fó influénsia boot ba Uzias.”
29 MAIU–4 JUÑU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 28-29
“Ita bele serbí Jeová maski Ita-nia inan-aman la fó ezemplu diʼak”
Banati-tuir Jeová nia belun sira
8 Ezekias nia moris la hanesan ho Rute. Nia ema Izraél no moris mai dedika an tiha ona ba Jeová. Maibé iha ninia tempu, ema Izraél barak mak la moris tuir sira-nia dedikasaun ba Jeová. Ezemplu ida mak kona-ba ninia aman, Liurai Akaz. Nia ema aat tebes. Iha ninia ukun, nia lori ema judeu barak ba adora estátua, no nia mós la hatudu respeitu ba Jeová nia templu iha Jeruzalein. Bainhira Ezekias sei kiʼik, ninia aman Akaz mós sunu moris Ezekias nia maun-alin barak ba maromak falsu sira.—2Rs 16:2-4, 10-17; 2Kr 28:1-3.
Banati-tuir Jeová nia belun sira
9 Akaz nia hahalok aat sira tuir loloos bele book Ezekias sai moruk no kontra Jeová. Ohin loron, ema balu mós iha esperiénsia moris neʼebé moruk maibé karik la moruk liu Ezekias nian. Tan neʼe, sira sente katak sira iha razaun atu “sai hirus tebes hasoru Jeová” ka hasoru ninia organizasaun. (Prv 19:3) Ema balu tan, duun sira-nia família nia hahalok aat mak halo sira iha moris neʼebé ladiʼak, ka duun inan-aman nia hahalok mak book sira halo tuir. (Eze 18:2, 3) Ema baibain dehan: “Ai-fuan ida la monu dook husi ninia hun.” Maibé hanoin hanesan neʼe loos ka lae?
10 Husi Ezekias nia ezemplu, ita bele hatete katak hanoin hanesan neʼe laloos! Ema laiha kualkér razaun atu hirus ba Jeová, tanba Jeová nunka halo buat aat ba ema. (Job 34:10) Karik dala ruma inan-aman nia hahalok bele duni book oan atu halo aat ka diʼak. (Prv 22:6; Kol 3:21) Maibé neʼe la dehan katak hahalok husi família nian mak determina ita atu moris oinsá iha futuru, loos ka lae? Tanbasá mak ita koʼalia hanesan neʼe? Tanba Jeová kria ita ema ho liberdade, ita rasik mak hili atu halo buat diʼak ka aat. (Deu 30:19) Oinsá mak Ezekias uza ninia liberdade neʼe?
11 Maski Ezekias nia aman mak liurai neʼebé aat tebes iha rai-Judá, maibé Ezekias la hanesan neʼe, nia sai ema neʼebé diʼak tebes. (Lee 2 Reis 18:5, 6.) Nia la husik ninia aman nia hahalok aat sira book nia atu halo aat. Nia hili atu halo tuir ezemplu diʼak husi Jeová nia profeta sira, hanesan Isaías, Miquéias, no Oseias. Nia halo tuir sira-nia konsellu ho laran. Buat sira-neʼe book nia hodi hadiʼa fali buat aat sira neʼebé ninia aman halo iha rai-Judá. Nia hamoos fali Jeová nia templu, husu Jeová fó perdua ba povu sira-nia sala, no harahun hotu estátua sira. (2Kr 29:1-11, 18-24; 31:1) Bainhira Liurai Senaquerib husi rai-Asíria ameasa atu ataka Jeruzalein, Ezekias hatudu aten-brani no iha fiar neʼebé metin. Nia tau fiar ba Jeová atu proteje sira no nia mós hametin povu nia fiar liuhusi ninia liafuan no hahalok sira. (2Kr 32:7, 8) Ikusmai tanba nia hatudu hahalok foti-an, nia hetan konsellu, maibé nia hatudu haraik-an hodi hakribi ninia sala neʼe. (2Kr 32:24-26) Husi neʼe ita bele haree duni katak Ezekias nunka husik ninia aman nia hahalok sira atu estraga ninia moris. Nia hatudu katak nia mak Jeová nia belun. Ninia ezemplu neʼe diʼak tebes ba ita hotu atu banati-tuir, loos ka lae?
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Natan apoia adorasaun neʼebé loos ho laran-metin
Profeta Natan serbí Jeová ho fiar-metin, tan neʼe nia prontu atu apoia David nia planu atu harii templu primeiru iha rai atu uza ba adorasaun neʼebé loos. Maibé iha situasaun neʼe, Natan fó sai ninia hanoin rasik, laʼós buat neʼebé Jeová hatete ba nia. Tan neʼe, iha kalan neʼe kedas, Maromak haruka Natan atu hatete buat seluk ba liurai. Nia hatete katak David sei la harii templu ba Jeová, maibé ninia oan-mane mak sei harii ida-neʼe. Maski nuneʼe, Natan hatete katak Maromak halo aliansa ho David hodi halo ninia kadunan sai “metin toʼo tempu neʼebé la bele sura”.—2Sa 7:4-16.
Profeta Natan nia hanoin kona-ba sé mak sei harii templu la tuir Maromak nia hakarak. Maibé, tanba Natan haraik-an, nia la laran-tun, nia simu Maromak nia hakarak no apoia ida-neʼe. Se Maromak korrije ita kona-ba buat ruma, ita mós bele halo tuir Natan nia ezemplu diʼak neʼe. Ita hatene katak Natan kontinua atu serbí Maromak tanba Jeová uza nafatin nia nuʼudar profeta. Tuir loloos, Bíblia hatudu katak Jeová leno Natan no Gad atu ajuda David, hodi nuneʼe David bele organiza ema naʼin-4.000 neʼebé toka múzika iha templu.—1Kr 23:1-5; 2Kr 29:25.
5-11 JUÑU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 30-31
“Halibur hamutuk lori benefísiu mai ita”
it-1-E p. 1103 par. 2
Ezequias
Laran-manas atu halaʼo adorasaun neʼebé loos. Bainhira Ezequias sai liurai ho tinan 25, nia hatudu kedas laran-manas atu halaʼo adorasaun ba Jeová. Buat neʼebé nia halo uluk mak atu loke no hadiʼa fali templu. Tuirmai, nia halibur amlulik no ema Levi, no dehan ba sira: “Haʼu hakarak tebes atu halo aliansa ida ho Jeová, Izraél nia Maromak.” Neʼe mak aliansa atu laran-metin. Neʼe hanesan sira hafoun aliansa Ukun-Fuan nian tanba maski neʼe sei vale hela maibé ema Judá la hatudu ona interese. Ezequias mós ho laran-manas organiza ema Levi nia serbisu, no arranja fali instrumentu múzika no knananuk hahiʼi nian. Neʼe mak fulan-Nisan, neʼebé presiza atu selebra Páskua, maibé templu no amlulik sira seidauk moos. Toʼo loron 16 Nisan, sira hamoos templu no tau fali ekipamentu oioin. Tuirmai ema Izraél hotu nia sala presiza hetan perdua iha dalan espesiál. Ulukliu, ulun-naʼin sira lori sakrifísiu, sakrifísiu sala nian ba nasaun, fatin santu no povu, tuirmai povu lori sakrifísiu sunu nian rihun ba rihun.—2Kr 29:1-36.
it-1-E p. 1103 par. 3
Ezequias
Tanba povu seidauk moos no labele halaʼo Páskua iha tempu neʼebé deside tiha ona, Ezequias aproveita lei kona-ba husik ema neʼebé la moos atu selebra Páskua depois fulan ida liu tiha. Nia laʼós halibur deʼit nasaun Judá, maibé nia mós konvida nasaun Izraél liuhusi karta no ema barak halai hodi lori karta neʼe ba rai tomak husi Beer-Seba toʼo Dan. Sira neʼebé lori karta hasoru ema barak neʼebé goza sira; maibé iha duni ema neʼebé haraik an no tuir selebrasaun neʼe, liuliu husi Aser, Manasés no Zebulão, no ema balu husi Efraim no Issacar mós tuir. Liután neʼe, iha mós ema barak neʼebé laʼós ema Izraél mak tuir tanba sira adora Jeová. Karik sira neʼebé apoia adorasaun loos iha nasaun parte norte hetan susar atu tuir selebrasaun neʼe. Karik sira tenke hasoru ema neʼebé kontra no goza sira, hanesan ho ema neʼebé lori karta, tanba nasaun suku sanulu nia situasaun espirituál mak aat, no sira monu ba adorasaun falsu no hetan ameasa husi ema Asíria.—2Kr 30:1-20; Núm 9:10-13.
it-1-E p. 1103 par. 4-5
Ezequias
Bainhira Páskua hotu ona, sira selebra Festa Paun Fermentu-Laek nian ba loron hitu. Kongregasaun tomak haksolok tebes toʼo sira deside atu hanaruk festa neʼe ba loron hitu tan. Maski sira moris iha tempu neʼebé perigu tebes, Jeová haraik bensaun barak no “sira haksolok tebes iha Jeruzalein, tanba husi Liurai David husi Izraél nia oan-mane Salomão nia tempu, seidauk akontese buat ida hanesan neʼe iha Jeruzalein”.—2Kr 30:21-27.
Buat neʼebé akontese tuirmai hatudu katak akontesimentu neʼe mak laʼós deʼit enkontru neʼebé lori haksolok, maibé neʼe mak tempu atu halaʼo fali adorasaun neʼebé loos. Antes povu fila ba uma, sira laʼo ba sidade sira no baku rahun fatuk lulik, tesi ai-riin lulik, no harahun fatin aas sira no altár sira iha rai-Judá no Benjamim, no mós iha Efraim no Manasés. (2Kr 31:1) Ezequias hatudu ezemplu diʼak hodi harahun estátua samea riti neʼebé Moisés mak halo, tanba ema adora no hasaʼe sakrifísiu ba ida-neʼe. (2Rs 18:4) Kuandu selebrasaun boot neʼe hotu ona, Ezequias hakaʼas an atu kontinua halaʼo adorasaun neʼebé loos hodi organiza amlulik sira no arranja ema neʼebé ajuda serbisu iha templu; nia mós anima ema atu halo tuir Ukun-Fuan kona-ba fó porsentu sanulu no produtu primeiru husi sira-nia toʼos ba ema Levi no amlulik sira, no povu simu ida-neʼe ho laran tomak.—2Kr 31:2-12.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
“Ksolok ba imi kuandu imi halo tuir”
14 Dalan seluk tan atu hatudu haraik-an mak hodi rona didiʼak ba ema seluk. Tiago 1:19 hatete katak ita tenke “lalais atu rona”. Jeová hatudu ezemplu neʼebé diʼak liu hotu kona-ba neʼe. (Gén 18:32; Jos 10:14) Porezemplu, lee toʼok buat neʼebé temi iha Éxodo 32:11-14. (Lee.) Maski Jeová la presiza rona ba Moisés nia opiniaun, maibé Jeová husik Moisés atu fó sai ninia sentimentu. Ita sei lakohi rona ho pasiénsia ba ema neʼebé uluk halo sala, no halo tuir ninia sujestaun, loos ka lae? Maibé, Jeová halo nuneʼe duni, nia rona ho pasiénsia ba ema hotu nia orasaun neʼebé hatudu fiar ba nia.
15 Husu ba Ita-nia an: ‘Se Jeová hatudu haraik-an hodi rona ba ema hanesan Abraão, Rakel, Moisés, Josué, Manoá, Elias, no Ezekias, oinsá mak haʼu bele banati-tuir ninia ezemplu? Haʼu bele hatudu respeitu liután ba irmaun-irmán sira hotu hodi rona sira-nia sujestaun no halo tuir sira-nia sujestaun neʼebé diʼak ka lae? Iha ema balu husi kongregasaun ka família neʼebé presiza haʼu-nia atensaun ka lae? Haʼu bele halo saida kona-ba neʼe?’—Gén 30:6; Juí 13:9; 1Rs 17:22; 2Kr 30:20.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
Hahiʼi Jeová iha kongregasaun laran
13 Sujestaun saida deʼit mak bele ajuda ita atu fó komentáriu neʼebé anima ema seluk iha reuniaun sira? Mai ita haree sujestaun balu.
14 Prepara ba reuniaun ida-idak. Kuandu Ita halo planu nanis no prepara didiʼak, Ita sei fiar an atu fó komentáriu. (Prv 21:5) Ita ida-idak iha oráriu neʼebé la hanesan. Irmán faluk ida naran Eloise neʼebé tinan 80 liu, prepara ninia Livru Haklaken estudu nian iha semana nia hahú. Nia hatete: “Bainhira haʼu prepara sedu, haʼu sente kontente liu atu tuir reuniaun.” Irmán Joy neʼebé serbisu husi loron-segunda toʼo loron-sesta, prepara ninia Livru Haklaken iha loron-sábadu. Nia hatete: “Fasil liu atu hanoin-hetan informasaun se prepara loron ida antes reuniaun.” Irmaun ida naran Ike neʼebé serbí nuʼudar katuas kongregasaun no pioneiru ida, hatete: “Fasil liu ba haʼu atu fahe informasaun ba parte balu no prepara durante loron balu iha semana ida duké prepara tomak iha loron ida deʼit.”
15 Prepara didiʼak ba reuniaun envolve saida deʼit? Sempre halo orasaun uluk antes estuda hodi husu Jeová haraik ninia espíritu santu ba ita. (Lc 11:13; 1Jo 5:14) Tuirmai uza minutu balu hodi hanoin didiʼak kona-ba lisaun nia títulu, subtítulu sira, dezeñu sira, no kaixa sira. Bainhira estuda parágrafu ida-idak, hakaʼas an atu lee eskritura hotu. Hanoin kleʼan kona-ba informasaun, no tau atensaun ba pontu sira neʼebé ita hakarak atu fó komentáriu. Kuandu Ita prepara didiʼak, Ita sei hetan benefísiu no fasil liu ba Ita atu fó komentáriu.—2Ko 9:6.
16 Se bele, uza aplikasaun eletróniku ka programa neʼebé iha ita-nia língua. Jeová uza ninia organizasaun atu prepara aplikasaun ka programa sira neʼebé bele ajuda atu prepara ba reuniaun sira. Liuhusi aplikasaun JW Library®, ita bele download livru estudu nian iha ita-nia sasán eletróniku. Tuirmai ita bele estuda, lee ka rona ba informasaun iha tempu no fatin naran deʼit. Ema balu uza aplikasaun neʼe atu estuda durante tempu deskansa iha serbisu-fatin ka eskola ka bainhira sira halo viajen. Watchtower Library no Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE ajuda ita atu halo riset kona-ba pontu sira neʼebé ita hakarak atu estuda liután husi lisaun neʼe.
17 Se bele, prepara komentáriu balu ba kada lisaun. Tanbasá? Tanba dala ruma, irmaun neʼebé dirije Livru Haklaken la hili ita bainhira ita foti liman. Karik, ema seluk mós foti liman iha tempu neʼebé hanesan ho ita, no irmaun neʼebé dirije hili sira. Atu reuniaun bele remata tuir tempu, dala ruma irmaun neʼebé dirije sei hili deʼit ema balu atu fó komentáriu kona-ba parte balu iha lisaun neʼe. Entaun, keta sai laran-kanek ka laran-kraik kuandu irmaun neʼe la hili ita. Se ita prepara komentáriu balu, ita iha oportunidade barak liu atu fó komentáriu. Komentáriu neʼebé ita prepara bele inklui mós lee eskritura ida. Maibé se bele, prepara mós komentáriu ida neʼebé uza ita-nia liafuan rasik.
18 Fó komentáriu neʼebé badak. Baibain, komentáriu neʼebé fó anima mak badak no simples. Tan neʼe, halo ita-nia komentáriu badak. Koko hatoʼo komentáriu ba segundu 30 deʼit. (Prv 10:19; 15:23) Se ita mak tinan barak ona iha lia-loos, hatudu ezemplu diʼak hodi fó komentáriu neʼebé badak. Se ita koʼalia ba minutu balu kona-ba buat oioin, karik ema seluk sei sente taʼuk tanba sira hanoin katak sira labele fó komentáriu diʼak hanesan ita. No mós komentáriu neʼebé badak fó tempu ba ema barak liután atu hola parte iha reuniaun. Liuliu, se ita mak fó komentáriu primeiru, ita presiza fó komentáriu neʼebé simples, no hatán deʼit ba pergunta. Keta koko atu temi pontu hotu iha parágrafu. Se ema seluk fó ona resposta kona-ba pontu importante, ita bele fó komentáriu kona-ba pontu seluk.—Haree kaixa “Haʼu bele fó komentáriu kona-ba saida?”
12-18 JUÑU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 32-33
“Hametin Ita-nia maluk durante tempu susar”
it-1-E p. 204 par. 5
Asíria
Senaquerib. Senaquerib mak Sargão II nia oan-mane, no nia ataka nasaun Judá durante Ezequias nia ukun ba tinan 14 (732 AEC). (2Rs 18:13; Isa 36:1) Ezequias kontra hasoru Asíria neʼebé hatodan Judá nuʼudar rezultadu husi ninia aman Acaz nia hahalok. (2Rs 18:7) Senaquerib ataka rai Judá tomak, no manán sidade 46 (kompara Isa 36:1, 2), no tuirmai, husi ninia fatin militár iha Lakis, nia haruka Ezequias atu lori osan-mean kilograma 1.026 (± $11.560.000) no osan-mutin kilograma 10.260 (± $1.982.000) nuʼudar multa. (2Rs 18:14-16; 2Kr 32:1; kompara Isa 8:5-8.) Maski selu hotu mós Senaquerib nafatin haruka entrega Jeruzalein ba nia. (2Rs 18:17–19:34; 2Kr 32:2-20) Ikusmai Jeová halakon Senaquerib nia tropa naʼin-185.000 iha kalan ida deʼit no Senaquerib neʼebé foti an fila fali ba Nínive. (2Rs 19:35, 36) Ikusmai Senaquerib mate tanba ninia oan-mane naʼin-rua mak oho nia, no oan-mane ida seluk naran Esar-Hadon mak troka ninia ukun. (2Rs 19:37; 2Kr 32:21, 22; Isa 37:36-38) Akontesimentu sira-neʼe hakerek iha fatuk istóriku Senaquerib nian no mós Esar-Hadon nian, só deʼit kona-ba tropa Asíria mate mohu mak la hakerek.
Bibi-atan hitu no ulun-naʼin ualu—katak sá mai ita?
12 Kuandu ita sente katak ita la bele rezolve problema ida, Jeová sempre prontu atu ajuda. Maibé nia hakarak ita atu halo buat neʼebé ita bele halo atu hadiʼa ita-nia problema. Liurai Ezequias halo ida-neʼe. Bíblia dehan katak nia buka konsellu husi “ninia ema-boot sira no ninia asu-waʼin sira” no deside atu “taka bee-posu sira neʼebé iha sidade nia liʼur”. Ezequias mós “sai aten-brani hodi hadiʼa fali moru neʼebé naksobu, no nia harii uma aas iha moru nia leten, no nia mós harii moru seluk neʼebé iha liʼur”. Liután neʼe, nia “halo armas barak no eskudu sira”. (2Kr 32:3-5) Durante tempu neʼe, Jeová uza Ezequias, ninia ema-boot ho profeta sira atu dirije no proteje Ninia povu iha dalan hanesan bibi-atan mak halo.
Bibi-atan hitu no ulun-naʼin ualu—katak sá mai ita?
13 Tuirmai, Ezequias halo buat ida tan neʼebé importante liu fali proteje sidade nia bee ka hametin moru sira. Tanba Liurai Ezequias nia hahalok hanesan bibi-atan ida neʼebé diʼak, nia halibur povu no fó laran-manas ba sira hodi dehan: “Keta taʼuk ka nakdedar tanba Asíria nia liurai no ema-lubun hotu neʼebé hamutuk ho nia, tanba sira neʼebé hamutuk ho ita barak liu fali sira neʼebé hamutuk ho nia. Ho nia, iha liman ema nian deʼit, maibé ho ita, ita iha Jeová, ita-nia Maromak, atu ajuda ita no halo funu ba ita.” Ezequias fó-hanoin ba povu katak Jeová sei halo funu ba sira. Ida-neʼe ajuda sira atu hametin sira-nia fiar ba Maromak no atu sai aten-brani. Ezequias no ninia ema-boot sira no asu-waʼin sira, no mós profeta Miquéias no Isaías, sira hatudu katak sira hanesan bibi-atan neʼebé diʼak, hanesan Jeová promete ona liuhusi ninia profeta.—2Kr 32:7, 8; lee Miqueias 5:5, 6.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Arrepende an ho laran
11 Ikusmai, Jeová hatán Manasés nia orasaun. Bainhira Jeová rona Manasés nia orasaun, nia bele haree katak Manasés arrepende an duni. Tan neʼe, Jeová rona kuandu Manasés husu deskulpa no halo nia sai fali liurai. Manasés uza oportunidade neʼe atu hatudu sai katak nia arrepende an ho laran. Nia halo buat neʼebé Acab nunka halo. Manasés troka ninia hahalok. Nia kontra hasoru adorasaun falsu no anima ninia povu atu adora Jeová. (Lee 2 Krónikas 33:15, 16.) Manasés presiza aten-brani no fiar, tanba durante tinan barak, nia hatudu ezemplu aat ba ninia família, ema-boot sira no mós ninia povu. Maibé kuandu Manasés katuas ona, nia koko hadiʼa problema balu neʼebé uluk nia hamosu. Nia hatudu ezemplu diʼak ba ninia bei-oan Josias neʼebé ikusmai sai liurai neʼebé diʼak tebes.—2Rs 22:1, 2.
12 Ita bele aprende saida husi Manasés? Nia haraik an no mós halo orasaun hodi husu Maromak atu hatudu laran-sadiʼa ba nia. Nia mós troka ninia hahalok. Nia koko atu hadiʼa problema sira neʼebé uluk nia hamosu, nia hakaʼas an atu adora Jeová ho laran tomak no mós ajuda ema seluk atu adora Jeová. Manasés nia ezemplu bele fó kmaan ba ema neʼebé halo ona sala sériu. Istória neʼe hatudu katak Maromak Jeová mak “diʼak no prontu atu fó perdua”. (Sal 86:5) Jeová sei fó perdua ba ema neʼebé arrepende an ho laran.
19-25 JUÑU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 34-36
“Ita hetan benefísiu husi Maromak nia Liafuan ka lae?”
it-1-E p. 1157 par. 4
Hulda
Bainhira Josias rona ninia atan lee “livru Ukun-Fuan” neʼebé amlulik boot Hilquias mak hetan, nia haruka reprezentante sira atu husu Jeová nia matadalan. Sira bá hasoru Hulda, no Hulda hatoʼo Jeová nia liafuan. Hulda dehan katak tanba nasaun la halo tuir Jeová no husik adorasaun neʼebé loos, susar hotu neʼebé hakerek ona iha “livru” neʼe sei akontese ba sira. Nia mós hatutan tan katak, tanba Josias haraik an iha Jeová nia oin, susar sira-neʼe sei la kona nia no nia sei mate ho dame no hakoi iha ninia rate rasik.—2Rs 22:8-20; 2Kr 34:14-28.
w09-E 6/15 p. 10 par. 20
Hatudu laran-manas ba Jeová nia uma!
20 Durante tempu neʼebé Liurai Josias organiza atu harii fali adorasaun neʼebé loos, Amlulik Boot Hilquias “hetan livru Ukun-Fuan neʼebé Jeová fó sai liuhusi Moisés”. Hilquias entrega ida-neʼe ba liurai nia sekretáriu Safan, no Safan komesa lee ba Josias. (Lee 2 Krónikas 34:14-18.) Rezultadu mak saida? Liurai Josias lees kedas ninia roupa hodi hatudu katak nia triste, no haruka mane sira-neʼe atu buka Jeová nia matadalan. Liuhusi profeta Hulda, Maromak hatoʼo mensajen atu kondena povu tanba sira halaʼo adorasaun falsu iha rai-Judá. Maski nuneʼe, Jeová mós nota Josias nia hakaʼas an atu halakon adorasaun ba maromak falsu sira, no Jeová kontente ho Josias maski Nia fó-hatene nanis katak nasaun neʼe sei hetan susar. (2Kr 34:19-28) Saida mak ita bele aprende? Klaru katak ita-nia hakarak mak hanesan ho Josias. Ita hakarak halo tuir kedas Jeová nia matadalan, no hanoin kona-ba rezultadu aat neʼebé ita bele hetan se ita simu apostazia no la laran-metin ba Maromak. No ita bele fiar katak Jeová haree no sente kontente ho ita-nia laran-manas atu halaʼo adorasaun neʼebé loos, hanesan nia simu Josias nia adorasaun.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Fó atensaun ba buat neʼebé hakerek ona
15 Ikusliu, saida mak ita bele aprende husi Josias? Maski Josias mak liurai neʼebé diʼak, maibé ikusmai nia halo sala ida neʼebé lori nia ba mate. (Lee 2 Krónikas 35:20.) Saida mak akontese? Josias halo funu hasoru Neko, liurai husi Ejitu, la ho razaun. Tuir loloos Neko rasik fó-hatene nanis ba Josias katak nia lakohi halo funu hasoru Josias, no Bíblia hatete katak Neko nia liafuan “mai husi Maromak nia ibun”. Maski nuneʼe, Josias halo nafatin funu no ikusmai mate iha funu neʼe. Maibé tanbasá mak Josias hakarak funu hasoru Neko? Bíblia la esplika kona-ba neʼe.
16 Tuir loloos Josias bele buka-hatene katak Neko nia liafuan mai duni husi Jeová ka lae. Oinsá? Nia bele husu Jeová nia profeta Jeremias. (2Kr 35:23, 25) No Josias mós tenkesér hanoin-hetan katak Neko atu bá Karkemis hodi halo funu hasoru nasaun seluk, laʼós atu ataka Jeruzalein. Neko mós la koʼalia hatún Jeová ka Jeová nia povu. Antes foti desizaun, Josias la hanoin didiʼak uluk kona-ba buat sira-neʼe. Ida neʼe hanorin lisaun saida mai ita? Bainhira ita hasoru problema ruma ka atu halo desizaun ruma, ita tenkesér buka-hatene uluk saida mak Jeová hakarak ita atu halo.
17 Bainhira ita atu halo desizaun, diʼak atu hanoin uluk kona-ba Bíblia nia prinsípiu no oinsá mak ita bele uza prinsípiu sira-neʼe. Dala ruma, ita mós presiza halo riset liután husi ita-nia livru sira ka husu sujestaun husi katuas kongregasaun ida. Karik katuas neʼe bele ajuda ita atu uza tan prinsípiu seluk husi Bíblia. Porezemplu, hanoin toʼok kona-ba situasaun neʼe. Iha irmán ida, ninia laʼen laʼós Testemuña. Irmán neʼe halo planu atu bá haklaken iha loron neʼebé nia hili tiha ona. (Aps 4:20) Maibé iha loron neʼe ninia laʼen lakohi nia bá haklaken maibé dehan katak, ikus-ikus neʼe sira ladún gasta tempu hamutuk, tan neʼe nia hakarak lori nia ba pasiar iha fatin ruma. Irmán neʼe hanoin kedas kona-ba eskritura balu hodi ajuda nia halo desizaun neʼebé matenek. Nia hatene katak nia tenkesér halo tuir Maromak no halo tuir Jesus nia mandamentu kona-ba ajuda ema seluk sai ninia dixípulu. (Mt 28:19, 20; Aps 5:29) Maibé nia mós hanoin-hetan katak, nuʼudar feen, nia tenke hakruʼuk ba ninia laʼen, no nuʼudar Maromak nia atan, nia la bele ulun-toos. (Éf 5:22-24; Flp 4:5) Diʼak ba nia atu hanoin, ninia laʼen bandu nia labele bá haklaken, ka tanba nia hakarak gasta tempu hamutuk mak nia lakohi ninia feen bá haklaken iha loron neʼe? Nuʼudar Jeová nia atan, ita lakohi ulun-toos bainhira atu foti desizaun ruma, ita hakarak foti desizaun neʼebé halo Jeová kontente.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
“Maromak nia liafuan iha kbiit boot”
7 Importante atu uza beibeik Maromak nia Liafuan bainhira ita haklaken no hanorin ema. Irmaun ida hatete, “Se Ita mak haklaken hamutuk ho Jeová, Ita sei hadau hotu atu koʼalia, ka Ita husik Jeová mak atu koʼalia?” Tan neʼe bainhira ita lee eskritura ba ema, neʼe hanesan ita husik Jeová mak koʼalia ba ema neʼe. Kuandu ita hili didiʼak eskritura ida hodi lee ba ema, neʼe iha kbiit liu fali ita rasik nia liafuan sira. (1Ts 2:13) Bainhira bá haklaken, Ita mós koko atu lee beibeik Bíblia ba ema ka lae?
8 Maibé, lee deʼit eskritura seidauk toʼo. Tanba ema barak ohin loron, hanesan mós iha apóstolu sira-nia tempu, la komprende kona-ba Bíblia. (Rom 10:2) Tan neʼe, bainhira ita lee eskritura ruma, ita la bele hanoin kedas katak uma-naʼin komprende ona. Ita presiza ajuda nia komprende hodi lee fali liafuan ka fraze importante husi versíkulu neʼebé ita lee no depois esplika eskritura neʼe katak sá. Halo hanesan neʼe bele ajuda hodi Maromak nia Liafuan book ema nia laran no neon.—Lee Lucas 24:32.
9 Liafuan hahú antes lee eskritura ruma mós bele ajuda uma-naʼin atu hatudu respeitu ba Bíblia. Porezemplu, karik ita bele hatete, “Mai ita haree toʼok ita-nia Kriadór sente oinsá kona-ba tópiku neʼe.” Se ita mak koʼalia ba ema neʼebé laʼós ema kristaun, karik bele dehan, “Mai ita haree toʼok Livru Santu hatete oinsá.” Se ita mak hasoru ema neʼebé la interese ba relijiaun, karik ita bele husu, “Uluk Ita rona ona kona-ba liafuan antigu neʼe ka lae?” Kuandu ita hanoin-hetan katak ema ida-idak iha kultura no fiar neʼebé la hanesan, neʼe sei book ita atu koko uza liafuan neʼebé dada ema nia atensaun.—1Kr 9:22, 23.
10 Haklaken-naʼin barak sente katak uza beibeik Maromak nia Liafuan book tebes ema neʼebé sira haklaken bá. Porezemplu, irmaun ida bá vizita katuas ida neʼebé lee beibeik ita-nia revista ba tinan barak ona. Loron ida, irmaun neʼe deside atu lee eskritura ida ba nia duké fó deʼit Livru Haklaken foun ba nia. Nia lee 2 Korinto 1:3, 4 neʼebé dehan: “Aman neʼebé laran-sadiʼa no Maromak neʼebé fó kmaan ba ema iha situasaun hotu . . . fó kmaan ba ita iha ita-nia susar hotu.” Liafuan sira husi eskritura book tebes katuas neʼe toʼo nia husu irmaun atu lee dala ida tan ba nia. Tuirmai mane neʼe hatete katak, tuir loloos nia ho ninia feen buka daudauk atu hetan kmaan. Tanba eskritura neʼe, nia mós hakarak hatene liután kona-ba Bíblia. Sin, uza Maromak nia Liafuan iha ita-nia serbisu haklaken iha kbiit boot tebes!—Aps 19:20.
26 JUÑU–2 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | EZRAS 1-3
“Husik Jeová uza Ita”
Haree buat neʼebé Zacarias haree
EMA Judeu rona avizu neʼebé halo sira sente kontente tebes. “Jeová book Liurai Ciro nia laran” atu husik livre ema Judeu neʼebé hela iha Babilónia durante tinan barak nuʼudar dadur. Liurai fó sai avizu katak ema Judeu sei fila fali ba sira-nia rai no “harii fali uma ba Jeová, Izraél nia Maromak”. (Ezr 1:1, 3) Klaru katak neʼe halo ema Izraél kontente tebes. Sira sei halaʼo fali adorasaun neʼebé loos iha rai neʼebé Jeová fó ba povu Izraél.
Kuda-karreta sira ho koroa ida proteje Ita
2 Zacarias hatene katak ema judeu sira neʼebé fila ba Jeruzalein mak ema neʼebé adora Jeová. Sira mak ema neʼebé “Maromak loos book sira hotu nia laran” hodi husik hela sira-nia uma no negósiu iha Babilónia hodi fila ba Jeruzalein. (Ezr 1:2, 3, 5) Ba ema barak, sira muda husi fatin neʼebé sira toman ona hodi bá fali rai neʼebé sira nunka haree. Harii fali Jeová nia templu mak buat neʼebé importante tebes ba ema judeu sira-neʼe, tan neʼe ho sira-nia hakarak rasik, sira fila ba Jeruzalein hodi laʼo maizumenus kilómetru 1.600 liuhusi dalan neʼebé aat no perigu.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
w06-E 1/15 p. 19 par. 1
Pontu importante husi livru Ezras
1:3-6. Hanesan ema Izraél sira neʼebé hela nafatin iha Babilónia, Testemuña ba Jeová barak labele halo serbisu pioneiru ka muda ba fatin neʼebé presiza liután haklaken-naʼin. Maski nuneʼe, sira apoia no anima maluk sira neʼebé bele halo ida-neʼe no ho laran fó kontribuisaun atu apoia serbisu haklaken no hanorin.