Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • fy kap. 11 p. 128-141
  • Haburas dame iha Ita-nia família laran

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Haburas dame iha Ita-nia família laran
  • Hala’o Moris ne’ebé Kontente nu’udar Família
  • Subtítulu
  • Informasaun seluk neʼebé hanesan
  • KUANDU LAʼEN IHA FIAR NEʼEBÉ LA HANESAN
  • KUANDU FEEN IHA FIAR NEʼEBÉ LA HANESAN
  • TREINU OAN SIRA
  • SE ITA-NIA FIAR LA HANESAN HO INAN-AMAN
  • SUSAR NEʼEBÉ AMAN-KIʼIK KA INAN-KIʼIK HASORU
  • PROBLEMA KONA-BA OSAN
  • Ita bele moris kontente nuʼudar família
    Ita Bele Komprende Bíblia!
  • Xave rua atu iha moris kaben nian neʼebé tahan ba tempu kleur
    Hala’o Moris ne’ebé Kontente nu’udar Família
  • Moris família nian neʼebé halo kontente Maromak
    Saida maka Maromak Hakarak ita atu Halo?
  • Matadalan atu halaʼo moris kontente nuʼudar família
    Tuir Loloos, Saida mak Bíblia Hanorin?
Hala’o Moris ne’ebé Kontente nu’udar Família
fy kap. 11 p. 128-141

KAPÍTULU 11

Haburas dame iha Ita-nia família laran

1. Problema saida deʼit mak bele estraga dame iha família laran?

KUANDU ema hotu iha família laran komprende malu, hadomi malu no moris iha dame laran, sira hotu sente haksolok. Karik Ita-nia família hanesan neʼe. Maibé, triste tebes tanba família barak la iha dame tanba razaun oioin. Saida deʼit mak estraga dame iha família laran? Iha kapítulu ida-neʼe, ita sei koʼalia kona-ba problema tolu. Iha família balu, iha fiar neʼebé la hanesan. Família seluk iha aman-kiʼik ka inan-kiʼik.a Problema ida tan mak susar ba família atu buka moris, ka família nia hakarak atu hetan osan no sasán barak liután. Maibé, realidade hatudu katak problema ida neʼebé karik estraga família ida nia dame, problema neʼe la estraga família ida seluk nia dame. Tansá mak hanesan neʼe?

2. Ema barak buka konsellu kona-ba moris família nian husi neʼebé? Maibé matadalan husi neʼebé mak diʼak liu?

2 Razaun ida mak ema ida-idak iha hanoin neʼebé la hanesan. Se ema hakaʼas an atu komprende ema seluk nia hanoin, sai fasil liu atu hatene oinsá atu bele haburas dame iha família laran. Razaun segundu mak ema ida-idak halo tuir matadalan neʼebé la hanesan. Porezemplu, ema barak halo tuir konsellu husi kolega iha serbisu-fatin, viziñu, programa iha rádiu, ka husi ema seluk tan. Maibé, ema balu tan buka no halo tuir matadalan husi Maromak nia Liafuan kuandu sira hasoru problema ruma. Oinsá mak halo tuir Maromak nia Liafuan bele ajuda família atu haburas dame?—2 Timoteo 3:16, 17.

KUANDU LAʼEN IHA FIAR NEʼEBÉ LA HANESAN

Dezeñu iha pájina 130

Hakaʼas an atu komprende ema seluk nia hanoin

3. (a) Bíblia fó konsellu saida ba ema klosan kona-ba kaben ho ema neʼebé iha fiar neʼebé la hanesan? (b) Bíblia fó matadalan saida ba kaben-naʼin neʼebé iha relijiaun neʼebé la hanesan?

3 Bíblia ho klaru hatudu katak ema klosan labele kaben ho ema neʼebé iha fiar neʼebé la hanesan. (Deuteronômio 7:3, 4; 1 Korinto 7:39) Karik Ita aprende lia-loos husi Bíblia kuandu Ita kaben tiha ona, maibé Ita-nia laʼen lakohi. Se nuneʼe, saida mak Ita bele halo? Ita tenke nafatin moris tuir juramentu kaben nian. (1 Korinto 7:10) Bíblia hatete katak feen no laʼen tenke laran-metin ba malu toʼo mate, no sira tenke koko atu rezolve sira-nia problema duké halai sees deʼit. (Efeso 5:28-31; Tito 2:4, 5) Maibé, oinsá se Ita-nia laʼen lakohi Ita atu halo tuir buat neʼebé Ita fiar husi Bíblia? Karik nia koko atu hapara Ita atu la tuir reuniaun kongregasaun nian, ka nia lakohi Ita atu tama uma sai uma hodi koʼalia kona-ba relijiaun. Saida mak Ita bele halo?

4. Se laʼen nia relijiaun la hanesan, oinsá mak feen bele hatudu katak nia komprende laʼen nia sentimentu?

4 Husu ba Ita-nia an: ‘Tansá mak haʼu-nia laʼen sente hanesan neʼe?’ (Provérbios 16:20, 23) Karik nia hanoin katak buat neʼebé Ita halo mak la diʼak tan deʼit nia ladún komprende. Karik nia hetan ameasa husi nia família tanba Ita la tuir ona toman balu neʼebé importante ba sira. Ka, karik nia sente mesak. Porezemplu, laʼen ida hatete: “Kuandu haʼu mesak iha uma, haʼu komesa sente katak haʼu-nia feen la hanoin haʼu.” Laʼen neʼe mós sente katak nia sei lakon nia feen tanba relijiaun, maibé susar ba nia atu hatete ba nia feen katak nia sente mesak. Entaun, se Ita-nia laʼen sente hanesan neʼe, diʼak atu fó-hatene nia katak maski Ita hadomi Maromak Jeová, ida-neʼe laʼós katak Ita ladún hadomi ona nia hanesan uluk. No koko atu uza tempu barak hamutuk ho Ita-nia laʼen.

5. Feen sira neʼebé iha laʼen neʼebé iha fiar la hanesan tenke tetu didiʼak kona-ba saida?

5 Maibé, iha mós buat ida tan neʼebé importante liu ba feen atu halo hodi bele hasoru situasaun neʼe. Maromak nia Liafuan fó konsellu ba feen sira: “Halo tuir imi-nia laʼen nia hakarak hanesan iha Naʼi.” (Koloso 3:18) Tan neʼe, feen presiza kuidadu atu la haburas hakarak atu sai livre husi nia laʼen. No mós liafuan “hanesan iha Naʼi” iha eskritura neʼe hatudu katak maski feen tenke halo tuir ka hakruʼuk an ba nia laʼen, nia mós tenke hanoin kona-ba oinsá nia bele hakruʼuk an ba Naʼi. Feen sira tenke tetu didiʼak kona-ba buat rua neʼe.

6. Feen kristaun tenke hanoin nafatin matadalan saida deʼit husi Bíblia?

6 Ba ema kristaun, tuir reuniaun kongregasaun nian no haklaken kona-ba sira-nia fiar husi Bíblia mak parte importante iha adorasaun neʼebé loos. (Roma 10:9, 10, 14; Ebreu 10:24, 25) Entaun, saida mak Ita sei halo se ema haruka Ita atu la halo tuir Maromak nia hakarak? Jesus Kristu nia apóstolu sira hatete: “Ami sei halo tuir Maromak nia hakarak liu ema sira-nian.” (Apostolu 5:29) Ita mós bele halo tuir sira-nia ezemplu iha situasaun barak neʼebé mosu iha Ita-nia moris. Maromak Jeová mesak mak merese atu simu ita-nia adorasaun. Nuneʼe, domin ba nia sei book Ita atu fó adorasaun ho laran tomak ba nia ka lae? No mós iha tempu hanesan, Ita presiza hadomi no respeitu Ita-nia laʼen. Nuneʼe, bele ka lae atu Ita buka dalan atu adora Maromak iha dalan neʼebé la halo laʼen hirus?—Mateus 4:10; 1 Joao 5:3.

7. Oinsá mak feen kristaun bele halo tuir feto ida iha rai-Japaun nia ezemplu?

7 Dala ruma Ita la konsege halo nuneʼe. Jesus fó avizu katak ema neʼebé halaʼo adorasaun neʼebé loos bele hetan susar husi família, hanesan iha surik neʼebé haketak sira husi sira-nia família neʼebé iha fiar la hanesan. (Mateus 10:34-36) Feto ida iha rai-Japaun hasoru situasaun neʼe. Ninia laʼen kontra hasoru nia durante tinan 11. Nia laʼen haree nia la diʼak, no dala barak xave odamatan no husik nia iha liʼur. Maski nuneʼe nia kontinua nafatin atu serbí Maromak. Maluk sira iha kongregasaun kristaun ajuda nia. Nia sempre halo orasaun no hetan kmaan husi liafuan neʼebé hakerek iha 1 Pedro 2:20. Feto kristaun neʼe fiar katak se nia fiar-metin nafatin, loron ida nia laʼen sei adora Maromak Jeová hamutuk ho nia. No ida-neʼe akontese duni.

8, 9. Saida deʼit mak feen kristaun bele halo atu problema ruma la mosu?

8 Se Ita-nia laʼen kontra beibeik, sei iha buat barak neʼebé Ita bele halo atu problema sira seluk la mosu. Porezemplu, kuidadu atu la halo buat ruma neʼebé fó razaun ba Ita-nia laʼen atu sai hirus. Halo uma laran moos nafatin. Tau matan ba Ita-nia an no Ita-nia hatais. Nafatin hatudu Ita-nia domin no agradese ho liafuan no hahalok. Duké hatún laʼen, apoia nia. Hatudu katak Ita respeitu laʼen nuʼudar Ita-nia ulun. Keta selu fali aat ho aat maski Ita-nia laʼen halo buat ruma neʼebé sala ba Ita. (1 Pedro 2:21, 23) Keta haluha katak Ita no Ita-nia laʼen mak ema sala-naʼin, nuneʼe kuandu iha hanoin neʼebé la hanesan, haraik an hodi sai uluk atu husu deskulpa.—Efeso 4:26.

9 Prepara hahán antes bá tuir reuniaun, hodi laʼen la han tarde. Karik Ita bele bá haklaken kuandu Ita-nia laʼen bá serbisu. Feen kristaun neʼebé matenek la haklaken ba laʼen se nia lakohi simu. Nia halo tuir apóstolu Pedro nia konsellu: “Feto sira, imi rona imi-nia kaben bá; atu imi bele lori sira balun mai neʼebé la halo tuir liafuan, laʼós tanba liafuan ruma, maibé ho sira feen nia hahalok, wainhira sira haree imi-nia hahalok santu no momoos.” (1 Pedro 3:1, 2) Feen kristaun sira hakaʼas an atu hatudu hahalok diʼak neʼebé Maromak nia espíritu lori mai.—Galasia 5:22, 23.

KUANDU FEEN IHA FIAR NEʼEBÉ LA HANESAN

10. Saida mak laʼen kristaun tenke halo se nia feen iha fiar neʼebé la hanesan?

10 Oinsá se laʼen mak aprende lia-loos husi Bíblia, maibé feen lakohi? Bíblia fó matadalan ba situasaun hanesan neʼe, hodi dehan: ‘Maun-alin ida iha feen karik neʼebé laʼós fiar-naʼin, no feen hakarak moris hamutuk ho laʼen nafatin, laʼen neʼe labele soe nia feen.’ (1 Korinto 7:12) Bíblia mós haruka laʼen sira atu nafatin ‘hadomi sira-nia kaben’.—Koloso 3:19.

11. Oinsá mak laʼen kristaun bele hatudu matenek, hodi halaʼo nia knaar nuʼudar ulun kuandu nia feen iha fiar neʼebé la hanesan?

11 Se Ita-nia feen iha fiar neʼebé la hanesan, hakaʼas an atu hatudu respeitu ba nia no hanoin kona-ba nia sentimentu. Nia mós iha direitu atu halaʼo buat neʼebé nia fiar, maski nia fiar la hanesan ho Ita-nian. Kuandu Ita koʼalia kona-ba Ita-nia fiar ba dala primeiru, keta hein katak nia sei husik kedas buat neʼebé nia fiar kleur ona hodi simu fiar neʼebé foun. Duké koʼalia makaʼas katak toman neʼebé nia no ninia família halo tuir kleur ona mak sala, diʼak liu atu koʼalia ho pasiénsia hodi esplika Ita-nia fiar husi Bíblia. Se Ita uza tempu barak atu halaʼo atividade kongregasaun nian, karik Ita-nia feen sei sente katak Ita husik nia mesak. Karik nia kontra Ita atu serbí Maromak Jeová tanba nia sente hanesan neʼe: “Haʼu hakarak haʼu-nia laʼen atu fó tempu barak liu mai haʼu!” Entaun laʼen sira, hatudu pasiénsia bá. Se Ita hanoin no hatudu domin ba Ita-nia feen, karik neineik-neineik Ita bele ajuda nia atu hamutuk ho Ita iha adorasaun neʼebé loos.—Koloso 3:12-14; 1 Pedro 3:8, 9.

TREINU OAN SIRA

12. Saida mak Bíblia nia matadalan kona-ba hanorin oan sira kuandu laʼen no feen iha fiar neʼebé la hanesan?

12 Iha família neʼebé laʼen no feen iha fiar neʼebé la hanesan, dala ruma problema mosu kona-ba sé mak iha knaar atu hanorin oan sira kona-ba relijiaun. Saida mak Bíblia nia matadalan kona-ba neʼe? Bíblia fó responsabilidade liuliu ba aman atu hanorin oan sira, maibé importante mós atu inan hola parte. (Koloso 3:20; kompara ho Gênesis 18:19; Deuteronômio 11:18, 19.) Maski aman la simu Kristu nuʼudar nia ulun, aman mak nafatin família nia ulun.

13, 14. Se laʼen bandu nia feen atu labele lori oan sira ba reuniaun ka estuda Bíblia, saida mak feen bele halo?

13 Aman balu neʼebé la estuda lia-loos husi Bíblia husik feen atu hanorin oan sira kona-ba relijiaun. Maibé aman balu fali lakohi. Se karik Ita-nia laʼen la husik Ita atu lori oan sira ba reuniaun kongregasaun nian, ka bandu Ita atu labele estuda Bíblia hamutuk ho oan sira iha uma, saida mak Ita sei halo? Ita presiza tetu didiʼak Ita-nia responsabilidade sira, hanesan responsabilidade ba Maromak Jeová, ba Ita-nia laʼen nuʼudar ulun, no ba oan sira neʼebé Ita hadomi. Oinsá mak Ita bele halo nuneʼe?

14 Klaru katak Ita sei halo orasaun hodi bele halo desizaun neʼebé diʼak. (Filipe 4:6, 7; 1 Joao 5:14) Maibé ikusmai, Ita rasik mak tenke halo desizaun neʼe. Se Ita fó-hatene Ita-nia laʼen katak Ita la kontra ninia pozisaun nuʼudar ulun, karik neineik-neineik nia sei troka ninia hanoin. Maski Ita-nia laʼen bandu Ita atu labele lori oan sira ba reuniaun ka estuda Bíblia hamutuk, Ita nafatin bele hanorin sira. Oinsá? Liuhusi Ita-nia koʼalia no Ita-nia ezemplu neʼebé Ita hatudu loron-loron, Ita bele hanorin oan sira atu hadomi Maromak Jeová, fiar ninia Liafuan, respeitu inan no mós aman, hatudu laran-diʼak ba ema seluk, no serbisu ho badinas. Neineik-neineik, karik aman sei haree no hafolin rezultadu diʼak husi Ita-nia hakaʼas-an.—Provérbios 23:24.

15. Aman kristaun iha responsabilidade atu hanorin saida ba oan sira?

15 Se laʼen mak estuda Bíblia, maibé feen lakohi, laʼen tenke halaʼo nafatin ninia responsabilidade atu hanorin oan sira “dixiplina no Naʼi nia doutrina loloos”. (Efeso 6:4) Nia mós tenke hatudu nafatin laran-diʼak, laran-maus no domin ba nia feen.

SE ITA-NIA FIAR LA HANESAN HO INAN-AMAN

16, 17. Saida mak Bíblia nia matadalan ba oan neʼebé iha fiar neʼebé la hanesan ho ninia inan-aman?

16 Ohin loron, joven no labarik balu halo tuir relijiaun neʼebé la hanesan ho sira-nia inan-aman. Nuʼudar oan, Ita mós hasoru situasaun neʼe ka lae? Se nuneʼe, Bíblia fó konsellu neʼebé diʼak ba Ita.

17 Maromak nia Liafuan hatete: “Halo tuir imi-nia aman inan sira-nia hakarak. Neʼe mak buat neʼebé loos. ‘Hamtaʼuk ó-nia aman inan.’” (Efeso 6:1, 2) Nuʼudar oan, Ita tenke respeitu no halo tuir aman no inan. Maski nuneʼe, Ita mós hakarak halo tuir Maromak neʼebé loos. Nuʼudar Ita-nia tinan aumenta, Ita-nia responsabilidade mós aumenta. Porezemplu, Ita iha responsabilidade atu halo tuir lei estadu nian. Entaun, Ita mós iha responsabilidade atu halo tuir Maromak nia lei. Bíblia hatete: “Ita ida-ida sei hatán kona-ba nia an ba Maromak.”—Roma 14:12.

18, 19. Se oan nia relijiaun la hanesan ho inan-aman nian, oinsá mak nia bele ajuda sira atu komprende ninia fiar?

18 Se buat neʼebé Ita fiar halo Ita troka Ita-nia moris, hakaʼas an atu komprende Ita-nia inan-aman nia haree kona-ba situasaun neʼe. Karik sira sente kontente se haree katak tanba estuda Bíblia Ita hatudu hahalok neʼebé diʼak liu, hanesan sai badinas liu, no respeitu no halo tuir sira. Maibé, se Ita-nia fiar halo Ita la tuir tan lisan neʼebé folin-boot ba sira, karik sira sente katak Ita husik kultura neʼebé sira hafolin duni. Karik sira mós taʼuk katak perigu ruma bele kona Ita tanba ema barak la gosta buat neʼebé Ita halo, ka sira sente katak Ita la hanoin tan ona kona-ba Ita-nia futuru. Karik sira mós sente katak Ita la respeitu sira tanba Ita hanoin katak Ita mak loos no sira mak sala.

19 Tan neʼe, diʼak atu konvida katuas ka Testemuña seluk husi kongregasaun atu koʼalia ho Ita-nia inan-aman. Karik Ita bele konvida inan-aman atu tuir reuniaun iha Salaun Reinu atu sira bele rona rasik informasaun neʼebé hatoʼo iha neʼebá, no bele haree rasik Testemuña ba Jeová mak ema hanesan saida. Neineik-neineik, karik Ita-nia inan-aman sei komprende Ita-nia fiar. Maibé, iha mós inan-aman neʼebé kontra makaʼas, estraga livru sira kona-ba Bíblia, no bandu Ita atu labele tuir reuniaun kristaun nian. Maski nuneʼe, karik Ita sei bele lee livru iha fatin seluk, koʼalia ho maluk kristaun, no fó sasin ba ema seluk. No, Ita mós bele halo orasaun ba Maromak Jeová. Joven balu tenke hein toʼo boot atu hela ketak husi inan-aman hodi bele halo buat barak liután. Maski Ita iha situasaun susar iha uma-laran, keta haluha atu ‘hamtaʼuk [ka, respeitu] Ita-nia aman inan’. Hakaʼas an atu haburas dame no haburas relasaun diʼak iha uma-laran. (Roma 12:17, 18) Liu fali buat hotu neʼe, haburas Ita-nia relasaun ho Maromak.

SUSAR NEʼEBÉ AMAN-KIʼIK KA INAN-KIʼIK HASORU

20. Karik oan sente saida deʼit se nia hela ho aman-kiʼik ka inan-kiʼik?

20 Família barak la iha problema kona-ba relijiaun, maibé sira hasoru problema seluk. Ohin loron, família barak iha oan husi aman ka inan nia kaben uluk, nuneʼe oan sira hela hamutuk ho aman-kiʼik ka inan-kiʼik. Família hanesan neʼe bele hasoru problema hanesan oan sira sente laran-moras, ka sai bilán tanba sira la hatene atu halo tuir sé. Karik maski aman-kiʼik ka inan-kiʼik hakaʼas an atu haburas relasaun diʼak ho oan sira, maibé oan sira la gosta. Saida mak bele ajuda família hanesan neʼe atu hetan susesu?

Dezeñu iha pájina 138

Nuʼudar aman no inan ka aman-kiʼik no inan-kiʼik, sadere ba Bíblia nia matadalan

21. Maski aman-kiʼik ka inan-kiʼik nia situasaun la hanesan ho família sira seluk, tanbasá mak sira presiza buka Bíblia nia matadalan?

21 Maski família ho aman-kiʼik ka inan-kiʼik nia situasaun la hanesan ho família sira seluk, Bíblia nia matadalan mós bele ajuda sira atu hetan susesu. Kuandu la halo tuir Bíblia nia matadalan karik problema sira bele sai menus ba tempu uitoan, maibé iha aban-bainrua problema sira-neʼe sei mosu fali. (Salmo 127:1; Provérbios 29:15) Nuneʼe, hakaʼas an atu halo tuir Maromak nia matadalan hodi hanoin kona-ba rezultadu diʼak iha aban-bainrua. No mós, koko atu komprende tansá mak ema ida iha família laran hatete no halo buat ruma. Liután neʼe, hafolin ema seluk nia sentimentu no hatudu laran-diʼak.—Provérbios 16:21; 24:3; 1 Pedro 3:8.

22. Tanbasá mak dala ruma susar ba oan sira atu simu aman-kiʼik ka inan-kiʼik?

22 Se Ita mak aman-kiʼik ka inan-kiʼik, karik Ita hanoin-hetan tempu uluk, antes Ita kaben ho oan sira-nia aman ka inan. Iha tempu neʼebá oan sira gosta tebes Ita. Maibé kuandu Ita sai ona sira-nia aman-kiʼik ka inan-kiʼik, sira troka sira-nia hahalok. Karik tanba sira sei hanoin sira-nia aman ka inan rasik neʼebé la hamutuk tan ona ho sira, sira sente katak Ita hakarak hadau domin neʼebé sira iha ba sira-nia aman ka inan rasik, ka sira bilán kona-ba halo tuir Ita. Dala ruma sira hatete: “Ó laʼós haʼu-nia aman!” ka, “Ó laʼós haʼu-nia inan!” Liafuan hanesan neʼe halo Ita laran-kanek. Maski nuneʼe, “keta sai sente an lalais”. (Eclesiastes 7:9) Atu hasoru situasaun hanesan neʼe, Ita presiza duni atu komprende oan sira-nia sentimentu.

23. Iha família neʼebé iha aman-kiʼik ka inan-kiʼik, oinsá mak inan-aman bele fó dixiplina ba oan sira?

23 Ida-neʼe importante tebes kuandu fó dixiplina. Kona-ba dixiplina, esplika ho klaru ba oan sira kona-ba buat neʼebé sira bele ka labele halo, no sempre halo tuir buat neʼebé Ita hatete. (Provérbios 6:20; Ebreu 12:10, 11) No mós tanba oan ida-idak la hanesan, dixiplina neʼebé Ita fó ba sira ida-idak mós tenkesér la hanesan. Kuandu foin hahú umakain foun, aman-kiʼik no inan-kiʼik balu haree katak diʼak liu se labarik nia aman ka inan rasik mak fó dixiplina ba nia oan sira. Maibé, keta haluha katak aman no inan presiza iha hanoin ida deʼit kona-ba dixiplina, no labele estima oan rasik liu fali oan seluk. (Provérbios 24:23) Maski halo tuir importante, labele haluha katak oan sira mak ema sala-naʼin. Tan neʼe, keta fó dixiplina neʼebé makaʼas liu. Fó dixiplina ho domin.—Koloso 3:21.

24. Saida mak bele ajuda família atu hadook husi problema kona-ba morál kuandu iha oan-mane no oan-feto neʼebé iha aman ka inan neʼebé la hanesan?

24 Dalan ida tan atu hamenus problema iha família laran mak koʼalia ba malu. Ida-neʼe bele ajuda família atu tau uluk buat neʼebé importante liu iha sira-nia moris. (Kompara ho Filipe 1:9-11.) Ida-neʼe mós ajuda sira ida-idak atu halaʼo didiʼak buat neʼebé família planu ona. Koʼalia nakloke ba malu bele hadook família husi problema neʼebé bele mosu kona-ba morál. Porezemplu, oan-feto presiza hatene kona-ba hatais no hahalok neʼebé loos bainhira nia hamutuk ho aman-kiʼik ka maun-alin neʼebé iha aman ka inan neʼebé la hanesan. No mós, oan-mane presiza hatene kona-ba hatudu respeitu ba inan-kiʼik ka biin-alin neʼebé iha aman ka inan neʼebé la hanesan.—1 Tesalonika 4:3-8.

25. Saida mak bele ajuda Ita atu haburas dame iha família neʼebé iha aman-kiʼik ka inan-kiʼik?

25 Kuandu Ita hasoru susar nuʼudar aman-kiʼik ka inan-kiʼik, hatudu pasiénsia bá. Presiza tempu atubele hametin relasaun neʼebé foun. Maibé hodi hakaʼas an Ita bele manán domin no respeitu husi labarik neʼebé laʼós Ita-nia oan rasik. Uza matenek, komprende oan sira nia sentimentu, no halo tuir Maromak Jeová nia hakarak. (Provérbios 16:20) Buat sira-neʼe sei ajuda Ita atu haburas dame iha família neʼebé iha aman-kiʼik ka inan-kiʼik, no mós sei ajuda Ita atu hasoru problema sira seluk tan.

PROBLEMA KONA-BA OSAN

26. Iha dalan saida deʼit mak hanoin neʼebé la hanesan kona-ba osan no sasán bele estraga dame iha família laran?

26 Hanoin neʼebé la hanesan kona-ba osan no sasán bele estraga dame iha família laran. Triste tebes katak família balu istori malu kona-ba osan ka kona-ba oinsá atu hetan sasán barak liután. Dala ruma laʼen no feen istori malu beibeik kuandu sira naʼin-rua serbisu no sira ida-idak komesa atu hanoin “haʼu-nia osan mak haʼu-nian, ó-nia osan mak ó-nian”. Maski istori malu la iha, kuandu laʼen no feen hotu serbisu atu buka osan karik susar ba sira atu gasta tempu hamutuk. Buat neʼebé akontese iha rai barak mak aman hela no serbisu iha fatin neʼebé dook husi sira-nia família ba tempu kleur atubele manán osan barak liután. Ida-neʼe mós bele hamosu problema barak.

27. Matadalan saida deʼit mak bele ajuda família neʼebé hasoru problema kona-ba osan?

27 Bíblia la fó ukun-fuan kona-ba situasaun hotu-hotu neʼebé família ida-idak hasoru loron-loron, tanba família ida nia situasaun la hanesan ho família seluk nian. Maibé, Bíblia fó konsellu neʼebé bele ajuda kuandu hasoru situasaun oioin. Porezemplu, Provérbios 13:10 hatudu katak bainhira ema “koʼalia hamutuk” sira bele hamenus istori-malu. Koʼalia hamutuk laʼós katak Ita deʼit mak fó sai Ita-nia hanoin, maibé mós katak Ita buka-hatene ema seluk nia hanoin no buka konsellu. Liután neʼe, halo planu hamutuk kona-ba oinsá atu gasta osan neʼebé família iha bele ajuda atu família iha hanoin neʼebé hanesan. Dala ruma laʼen no feen hotu presiza serbisu ba tempu uitoan, ka ba tempu kleur. Karik sira halo nuneʼe tanba sira presiza osan atu tau matan ba oan sira ka parente seluk. Kuandu laʼen no feen serbisu hotu, laʼen tenke nafatin hanoin nia feen hodi gasta tempu hamutuk ho nia. No mós, laʼen no oan sira bele hatudu sira-nia domin hodi halo serbisu ruma neʼebé baibain feen halo mesak.—Filipe 2:1-4.

28. Saida mak ajuda família atu iha dame?

28 Maski osan importante iha mundu neʼe, maibé keta haluha katak osan la lori haksolok neʼebé loos. No laʼós osan mak fó moris mai ita. (Lucas 12:15) Tuir loloos, hanoin demais kona-ba osan no sasán bele book ita atu halo buat neʼebé la loos, no bele estraga Ita-nia relasaun ho Maromak. (1 Timoteo 6:9-12) Diʼak liu atu buka uluk Maromak nia Reinu no ninia justisa, hodi fiar katak Maromak sempre fó bensaun kuandu ita hakaʼas an atu buka buat neʼebé ita-nia família presiza atu moris. (Mateus 6:25-33; Ebreu 13:5) Maski Ita-nia família hasoru problema oioin, maibé hodi buka uluk Maromak nia hakarak no hodi iha nafatin relasaun neʼebé diʼak ho Maromak, Ita-nia família sei haksolok no iha dame.

a Iha kapítulu neʼe kuandu koʼalia kona-ba aman-kiʼik ka inan-kiʼik, ida-neʼe katak aman nia feen-kiʼik ka inan nia laʼen-kiʼik, tanba sira-nia kaben uluk mate ona ka soe malu tuir lei estadu nian.

OINSÁ MAK BÍBLIA NIA MATADALAN AJUDA . . . FAMÍLIA ATU IHA DAME IHA UMA-LARAN?

Ema kristaun presiza hakaʼas an atu komprende malu.—Provérbios 16:21; 24:3.

Kaben-naʼin tenke hatudu domin no respeitu ba malu maski sira iha fiar neʼebé la hanesan.—Efeso 5:23, 25.

Ema kristaun presiza hakaʼas an atu sempre halo tuir Maromak nia ukun-fuan.—Apostolu 5:29.

Ema kristaun sempre buka atu haburas dame.—Roma 12:18.

Keta sai sente an lalais.—Eclesiastes 7:9.

HAKAT PRIMEIRU ATU IHA DAME IHA FAMÍLIA LARAN

Ohin loron mane no feto barak moris hamutuk nuʼudar feen-laʼen maski la kaben tuir lei estadu nian. Ema neʼebé foin estuda Bíblia karik iha situasaun hanesan neʼe. Dala ruma sira-nia komunidade simu kostume neʼe. Maibé, tuir Bíblia, mane no feto neʼebé moris hamutuk tenke kaben tuir lei estadu nian. (Tito 3:1; Ebreu 13:4) Ba ema kristaun iha kongregasaun, Bíblia mós hatete katak mane bele kaben ho feto ida deʼit no feto bele kaben ho mane ida deʼit. (1 Korinto 7:2; 1 Timoteo 3:2, 12) Halo tuir Bíblia nia matadalan neʼe mak hakat primeiru atu iha dame iha família laran. (Salmo 119:165) Sin, loos duni, buat neʼebé Maromak Jeová hakarak ita atu halo mak loos no la fó todan mai ita. No mós ninia hanorin sira sempre lori bensaun mai ita.—Isaías 48:17, 18.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe