KAPÍTULU 2
Bíblia mak livru husi Maromak
Tanbasá mak Bíblia la hanesan ho livru sira seluk?
Oinsá mak Bíblia bele ajuda ita atu hasoru problema sira?
Tansá mak ita bele fiar ba profeta sira-nia liafuan iha Bíblia kona-ba futuru?
1, 2. Tanbasá mak Bíblia hanesan prezente espesiál husi Maromak?
HANOIN toʼok se Ita simu prezente espesiál husi belun diʼak. Karik, prezente neʼe kona Ita-nia laran no halo Ita sente kontente. Tuir loloos, prezente ida hatudu buat ruma kona-ba ema neʼebé fó prezente neʼe. Neʼe hatudu katak nia hafolin duni Ita nuʼudar belun ida. Ita mós hatoʼo obrigadu ba belun neʼebé fó prezente ho laran-diʼak, loos ka lae?
2 Bíblia mak prezente ida husi Maromak, prezente neʼebé book ita atu hatoʼo obrigadu husi laran. Livru ida-neʼe esplika buat barak neʼebé livru seluk la esplika. Porezemplu, Bíblia fó-hatene katak Maromak kria lalehan, mundu, no mane ho feto primeiru. Bíblia mós fó matadalan loos neʼebé ajuda ita hasoru problema no susar sira. Bíblia esplika oinsá mak Maromak sei halaʼo nia hakarak atu halo mundu neʼe sai diʼak tebes. Bíblia mak prezente espesiál tebes!
3. Hodi fó Bíblia nuʼudar prezente mai ita, ida-neʼe hatudu saida kona-ba Maromak Jeová? Tanbasá mak ida-neʼe halo ita sente kontente?
3 Bíblia mós halo ita sente kontente, tanba fó sai kona-ba Maromak Jeová neʼebé fó prezente neʼe. Hodi fó livru diʼak hanesan neʼe, nia hatudu katak nia hakarak atu ita hatene didiʼak kona-ba nia. Loos, Bíblia bele ajuda ita hakbesik ba Maromak Jeová.
4. Ohin loron, ema halo ka fahe Bíblia hira? Tanbasá neʼe diʼak?
4 Karik Ita mós iha ona Bíblia. Ema halo tiha Bíblia kompletu, no mós Bíblia la kompletu iha língua hamutuk 2.500. Ida-neʼe hatudu katak porsentu 95 husi populasaun iha mundu bele lee Bíblia iha sira-nia língua rasik. Semana-semana ema fahe Bíblia hamutuk 1.000.000 liu! Ema halo tiha Bíblia kompletu no la kompletu maizumenus 5.000.000.000. Tebes duni, la iha livru ida seluk neʼebé hanesan Bíblia.
Bíblia Sagrada Tradusaun Mundu Foun tradús ona ba língua barak
5. Iha dalan saida mak ‘Maromak leno’ Bíblia?
5 Liután neʼe, “Maromak mak leno” Bíblia. (2 Timóteo 3:16) Iha dalan saida? Bíblia rasik hatán: “Ema koʼalia husi Maromak nuʼudar espíritu santu fó matadalan ba sira.” (2 Pedro 1:21) Mai ita esplika ida-neʼe ho ezemplu ida: Avó katuas ida haruka nia bei-oan atu hakerek karta. Karta neʼe kona-ba avó nia hakarak no hanoin. Tan neʼe, karta neʼe avó nian, laʼós bei-oan nian. Hanesan neʼe mós, Bíblia mak Maromak nia mensajen, laʼós ema nian. Neʼe duni, Bíblia tomak mak “Maromak nia liafuan”.—1 Tesalónika 2:13.
LIAFUAN IHA BÍBLIA LOOS NO LA KONTRA MALU
6, 7. Liafuan iha Bíblia la kontra malu. Oinsá mak ida-neʼe book ita-nia laran?
6 Maromak haruka ema balu hakerek Bíblia durante tinan 1.600. Ema neʼebé hakerek Bíblia moris iha tempu neʼebé la hanesan, balu riku no balu kiak. Balu toʼos-naʼin, peskadór, no bibi-atan. Seluk profeta, tesi-lia naʼin, no liurai. Lucas neʼebé hakerek evanjellu mak doutór ida. Maski sira iha pozisaun no serbisu oioin, Bíblia nia liafuan husi primeiru toʼo ikus la kontra malu.a
7 Livru primeiru iha Bíblia esplika oinsá mak ema nia problema komesa. Livru ikus hatudu katak mundu tomak sei sai paraízu, ka jardín furak ida. Husi primeiru toʼo ikus, Bíblia konta istória kona-ba ema nia moris iha mundu durante maizumenus tinan 4.000 no ajuda ita hatene kona-ba Maromak nia hakarak. Buat hirak-neʼe book duni ita-nia laran tanba liafuan hotu iha Bíblia la kontra malu. Tuir loloos, livru husi Maromak tenkesér hanesan neʼe.
8. Ezemplu saida deʼit mak hatudu katak Bíblia sempre loos kuandu koʼalia kona-ba siénsia?
8 Bíblia sempre loos kuandu koʼalia kona-ba siénsia. Kuandu ema foin hakerek Bíblia, sira hakerek kona-ba buat neʼebé ema matenek iha tempu neʼebá seidauk hatene. Porezemplu, livru Levítico fó sai ukun-fuan sira ba nasaun Izraél antigu kona-ba kuarentena, no mós atu sira-nia isin moos nafatin, maski nasaun seluk la hatene kona-ba buat hirak-neʼe. Iha tempu neʼebé ema hanoin sala katak mundu neʼe tetuk, Bíblia dehan katak mundu neʼe kabuar, hanesan bola ida. (Isaías [Yesaya] 40:22) Bíblia mós hatete ho loos katak mundu la tara, ka la tau iha buat ida. (Jó [Ayub] 26:7) Maski Bíblia laʼós livru siénsia nian, Bíblia sempre loos kuandu koʼalia kona-ba siénsia. Livru husi Maromak tenkesér hanesan neʼe, loos ka lae?
9. (a) Iha dalan saida deʼit mak Bíblia loos kuandu konta istória? (b) Ema neʼebé hakerek Bíblia hakerek buat neʼebé loos. Ida-neʼe hatudu saida kona-ba Bíblia?
9 Bíblia mós sempre loos kuandu konta istória. Bíblia fó sai informasaun barak neʼebé klaru kuandu konta istória ruma, hanesan ema nia naran no ema nia beiʼala sira-nia naran.b Kuandu nasaun sira konta sira-nia istória rasik, dala barak, sira la temi kona-ba funu neʼebé sira lakon, maibé ema neʼebé hakerek Bíblia hakerek buat neʼebé loos, hanesan mós sira-nia sala no sira-nia nasaun nia sala. Porezemplu, Moisés neʼebé hakerek livru Números iha Bíblia, hakerek mós kona-ba sala boot neʼebé nia rasik halo, no mós kona-ba dixiplina boot neʼebé Maromak fó ba nia. (Números [Bilangan] 20:2-12) Ita ladún hetan istória loos hanesan neʼe iha livru seluk, maibé Bíblia koʼalia loos tanba Bíblia mak livru husi Maromak.
MATENEK NEʼEBÉ AJUDA ITA IHA ITA-NIA MORIS
10. Tanbasá mak ita la hakfodak katak Bíblia bele ajuda ita iha ita-nia moris loron-loron nian?
10 Tanba Maromak mak leno Bíblia, neʼe “diʼak atu hanorin, atu hatudu sai buat neʼebé sala, atu hadiʼa buat hotu”. (2 Timóteo 3:16) Loos, Bíblia ajuda ita iha ita-nia moris loron-loron nian. Bíblia esplika buat kleʼan kona-ba ema nia hahalok. Ida-neʼe la halo ita hakfodak, tanba Maromak Jeová, ita-nia Kriadór, mak haruka ema atu hakerek Bíblia. Nia hatene diʼak liu fali ita kona-ba ita rasik nia hanoin no sentimentu. Liután neʼe, Maromak Jeová hatene saida mak ita presiza atubele moris kontente. Nia mós hatene kona-ba hahalok saida deʼit mak ita tenke sees.
11, 12. (a) Iha diskursu neʼebé Jesus hatoʼo iha foho ida, nia koʼalia kona-ba saida deʼit? (b) Bíblia iha matadalan kona-ba buat saida tan neʼebé ita bele uza iha ita-nia moris? Tanbasá mak konsellu sira husi Bíblia sempre diʼak?
11 Hanoin toʼok kona-ba diskursu neʼebé Jesus hatoʼo iha foho ida, neʼebé ita bele lee iha Mateus kapítulu 5 toʼo 7. Iha diskursu neʼe, Jesus hanorin iha dalan neʼebé matenek kona-ba buat oioin, hanesan oinsá atu hetan kontente neʼebé loos, oinsá atu rezolve problema istori malu, oinsá atu halo orasaun, no oinsá atu iha hanoin neʼebé loos kona-ba rikusoin. Jesus nia liafuan iha kbiit no ajuda ema iha tempu neʼebá no mós iha tempu agora.
12 Bíblia fó matadalan kona-ba moris família nian, hahalok diʼak iha serbisu, no relasaun ho ema seluk. Bíblia nia matadalan diʼak ba ema hotu, no Bíblia nia konsellu sempre ajuda ema neʼebé halo tuir. Maromak koʼalia loos kona-ba matenek iha Bíblia kuandu nia hatete: “Haʼu, Jeová, mak ó-nia Maromak, Ida neʼebé hanorin ó atu hetan buat neʼebé diʼak.”—Isaías (Yesaya) 48:17.
LIVRU NEʼEBÉ FÓ-HATENE NANIS KONA-BA FUTURU
Iha Bíblia, Isaías fó-hatene nanis katak Babilónia sei monu
13. Maromak Jeová leno profeta Isaías atu hakerek informasaun saida deʼit kona-ba Babilónia?
13 Profesia mak liafuan neʼebé fó sai nanis kona-ba buat neʼebé sei akontese iha futuru, no Bíblia iha profesia barak. Profesia balu sai loos tiha ona. Hanoin toʼok kona-ba ezemplu ida. Liuhusi profeta Isaías, neʼebé moris iha tempu antigu, Maromak Jeová fó-hatene nanis katak sidade naran Babilónia sei naksobu. (Isaías [Yesaya] 13:19; 14:22, 23) Isaías hakerek informasaun neʼebé hatudu oinsá loos mak ida-neʼe sei akontese. Tropa neʼebé ataka sei hamaran mota iha Babilónia, no tama sidade neʼe la ho funu. Laʼós neʼe deʼit, Isaías mós fó-hatene nanis katak liurai neʼebé sei manán Babilónia mak naran Ciro.—Isaías [Yesaya] 44:27–45:2.
14, 15. Oinsá mak profeta Isaías nia liafuan kona-ba Babilónia sai loos?
14 Liutiha maizumenus tinan 200, iha kalan 5/6 Outubru tinan 539 molok Kristu, tropa sira hakbesik Babilónia. Sé mak sira-nia xefe? Liurai husi Pérsia naran Ciro. Nuneʼe, situasaun prontu ona ba Isaías nia liafuan atu sai loos. Maibé Ciro nia tropa bele ka lae, tama iha Babilónia la ho funu, hanesan profesia hatete nanis ona?
15 Ema Babilónia halo festa iha kalan neʼe, no sira sente seguru iha sidade laran tanba moru neʼebé boot tebetebes. Maibé, Ciro ho matenek halo bee husi mota Babilónia tama iha bee-dalan foun. Lakleur, bee sai badak hodi ninia soldadu bele hakur mota neʼe no hakbesik moru Babilónia. Maibé oinsá mak Ciro nia tropa bele tama moru boot neʼe? Tuir loloos, iha kalan neʼe, ema husik sidade nia odamatan boot nakloke hela!
16. (a) Tuir Isaías nia liafuan neʼebé nia fó-hatene nanis, Babilónia sei sai oinsá? (b) Oinsá mak liafuan neʼe sai loos?
16 Profeta Isaías mós fó-hatene nanis kona-ba Babilónia: “Ema sei nunka hela iha neʼebá, no sidade neʼe sei la iha tan husi jerasaun ba jerasaun. No iha neʼebá ema arabi sei la harii nia tenda, no bibi-atan sei la husik sira-nia bibi-lubun toba iha neʼebá.” (Isaías [Yesaya] 13:20) Liafuan neʼe la fó-hatene nanis deʼit katak sidade neʼe sei monu, maibé hatudu mós katak Babilónia sei sai fuik no mamuk ba nafatin. Ohin loron, ita bele haree Babilónia antigu nia fatin neʼebé mamuk ona maizumenus kilómetru 80 husi Bagdade iha rai-Irake, ida-neʼe hatudu loos katak buat neʼebé Maromak Jeová dehan liuhusi Isaías sai loos ona. Maromak Jeová hatete: “Haʼu sei dasa sidade neʼe ho ai-saar halakon nian.”—Isaías (Yesaya) 14:22, 23.c
Babilónia neʼebé rahun tiha ona
17. Profesia sira husi Bíblia sempre sai loos. Oinsá mak ida-neʼe hametin ita-nia fiar?
17 Kuandu Bíblia fó-hatene nanis kona-ba futuru, liafuan neʼe sempre sai loos. Ida-neʼe hametin ita-nia fiar, loos ka lae? Tuir loloos, se Maromak Jeová kumpre buat hotu neʼebé nia promete iha tempu uluk, ita bele fiar metin katak nia mós sei kumpre buat neʼebé nia promete kona-ba mundu foun. (Ebreu 6:18) Loos duni, ita iha “esperansa moris rohan-laek nian neʼebé Maromak promete ona iha tempu uluk kedas no Maromak nunka bosok”.—Tito 1:2.d
“MAROMAK NIA LIAFUAN MAK MORIS”
18. Apóstolu Paulo hakerek liafuan importante saida kona-ba “Maromak nia liafuan”?
18 Informasaun neʼebé ita foin aprende husi kapítulu neʼe hatudu ho loos katak Bíblia mak livru úniku, tanba ninia liafuan la kontra malu, no sempre hatudu buat neʼebé loos kuandu koʼalia kona-ba siénsia no istória. Bíblia mós ajuda ita iha ita-nia moris loron-loron nian, no kuandu fó-hatene nanis kona-ba futuru, sempre sai loos. Maibé, laʼós deʼit tanba buat hirak-neʼe mak Bíblia iha folin-boot. Apóstolu Paulo hakerek: “Maromak nia liafuan mak moris no iha kbiit boot no neʼe kroʼat liu fali surik ho kroʼat rua no bele tama kleʼan toʼo haketak ema nia moris husi ema nia laran, no ruin husi buat neʼebé iha ruin laran, no bele hatene ema nia hanoin no hakarak iha laran.”—Ebreu 4:12.
19, 20. (a) Oinsá mak Bíblia bele ajuda ita atu hatene diʼak liu kona-ba ita-nia an rasik? (b) Oinsá mak ita bele hatudu katak ita agradese ba Maromak nia prezente espesiál, Bíblia?
19 Hodi lee nafatin Maromak nia “liafuan”, ka mensajen iha Bíblia, neʼe bele troka ita-nia moris. Maromak nia liafuan ajuda ita atu hatene diʼak liu kona-ba ita-nia an rasik. Karik ita dehan: ‘Ha’u hadomi Maromak’, maibé dalan neʼebé ita halo tuir hanorin sira husi Bíblia sei hatudu buat neʼebé ita loloos hanoin, no mós buat neʼebé ita loloos hakarak iha ita-nia fuan.
20 Bíblia loloos livru husi Maromak. Tan neʼe, ita tenke lee, estuda no hafolin Bíblia. Ita bele hatudu katak ita agradese ba Maromak nia prezente neʼe hodi estuda nafatin Bíblia. Kuandu ita halo nuneʼe, ita sei komprende didiʼak kona-ba Maromak nia hakarak ba ema iha mundu. Kapítulu tuirmai sei esplika kona-ba hakarak neʼe no oinsá Maromak sei halaʼo ida-neʼe.
a Maski ema balu dehan katak liafuan balu iha Bíblia kontra malu, maibé sira la bele hatudu, ka fó prova katak neʼe loos. Haree livru Alkitab—Firman dari Allah atau dari Manusia? iha kapítulu 7. Livru neʼe husi Testemuña ba Jeová, no iha mós iha lia-portugés.
b Porezemplu, haree lista kona-ba Jesus nia beiʼala sira neʼebé hakerek iha Lucas 3:23-38.
c Atu hetan informasaun liután kona-ba profesia husi Bíblia, lee broxura Buku bagi Semua Orang iha pájina 27-9. Broxura neʼe husi Testemuña ba Jeová, no iha mós iha lia-portugés.
d Profesia kona-ba Babilónia naksobu mak ezemplu ida deʼit husi profesia sira neʼebé sai loos ona. Ezemplu seluk tan mak profesia kona-ba sidade Tiro no Nínive naksobu. (Ezequiel [Yehezkiel] 26:1-5; Sofonias [Zefanya] 2:13-15) No mós, profeta Daniel fó-hatene nanis kona-ba nasaun sira neʼebé sei troka malu atu ukun mundu depois nasaun Babilónia monu tiha. Sira balu mak Média ho Pérsia, no Grésia. (Daniel 8:5-7, 20-22) Atu hatene profesia balu kona-ba Mesias neʼebé sai loos iha Jesus Kristu, haree Apéndise iha pájina 230-31.