Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken
4-10 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 SAMUEL 18-19
“Barzilai hatudu ezemplu kona-ba haraik an”
w07-E 7/15 p. 14 par. 5
Barzilai—Mane ida neʼebé rekoñese ninia limitasaun
David hafolin tebes Barzilai nia ajuda. Liurai David hakarak fó kolen ba Barzilai laʼós atu tau matan ba ninia presiza fíziku. Barzilai neʼebé riku la presiza ajuda hanesan neʼe. Karik David hakarak Barzilai hela iha palásiu tanba hahalok diʼak neʼebé Barzilai hatudu. Hela iha palásiu mak priviléjiu ida no David oferese oportunidade furak neʼe ba Barzilai atu ransu ho nia nuʼudar belun.
w07-E 7/15 p. 14 par. 7
Barzilai—Mane ida neʼebé rekoñese ninia limitasaun
Razaun ida neʼebé kona Barzilai nia desizaun mak karik tanba nia idade ona no iha limitasaun. Karik Barzilai sente katak lakleur tan nia sei mate. (Sal 90:10) Nia halo ona buat neʼebé nia bele atu ajuda David, maibé nia mós rekoñese ninia limitasaun nuʼudar ema neʼebé idade ona. Barzilai la buka atu hetan naran-boot no pozisaun diʼak hodi taka matan ba realidade katak ninia kbiit mak limitadu ona. La hanesan ho Absalão neʼebé buka oin, Barzilai hatudu matenek hodi rekoñese ninia limitasaun.—Prv 11:2.
w07-E 7/15 p. 15 par. 1-2
Barzilai—Mane ida neʼebé rekoñese ninia limitasaun
Istória kona-ba Barzilai hanorin ita atu tetu didiʼak. Iha parte ida, ita lakohi sees husi knaar espesiál iha Maromak nia organizasaun tan deʼit hakarak moris kalma ka hanoin katak ita la iha kapasidade atu kaer responsabilidade. Maromak bele ajuda ita se ita sadere ba nia atu bele hetan forsa no matenek.—Flp 4:13; Tgo 4:17; 1Pe 4:11.
Iha parte seluk, ita presiza rekoñese ita-nia limitasaun. Porezemplu, ema Kristaun ida karik okupadu loos ho atividade espirituál oioin. Nia rekoñese katak hodi simu tan knaar balu, neʼe bele halo nia la tau atensaun didiʼak ba ninia responsabilidade atu tau matan ba ninia família tuir buat neʼebé Bíblia hatete. Iha situasaun hanesan neʼe, se nia deside atu la simu tan knaar seluk, neʼe hatudu katak nia halo desizaun neʼebé loos no rekoñese ninia limitasaun.—Flp 4:5; 1Ti 5:8.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Halai toʼo rohan
19 Se Ita iha limitasaun no sente katak ema la komprende Ita, Ita bele hetan anima husi Mefiboset nia ezemplu. (2Sa 4:4) Nia tahan susar tanba aleijadu, no Liurai David hanoin sala kona-ba nia. Susar sira-neʼe kona Mefiboset laʼós tanba nia halo sala. Maibé, nia la sai hirus ka laran-kraik. Nia hatudu agradese ba buat diʼak neʼebé nia hetan. Nia agradese tanba uluk David hatudu laran-diʼak ba nia. (2Sa 9:6-10) Tan neʼe bainhira David hanoin sala kona-ba nia, nia hanoin kona-ba buat neʼebé importante liu. Nia la husik David nia sala atu halo nia hirus. No nia la fó sala ba Jeová kona-ba buat neʼebé David halo. Mefiboset tau fokus ba buat neʼebé nia bele halo atu apoia liurai neʼebé Jeová hili ona. (2Sa 16:1-4; 19:24-30) Jeová dirije ema atu hakerek Mefiboset nia ezemplu furak iha Bíblia atu bele ajuda ita.—Rom 15:4.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
Haksolok ho knaar neʼebé ita iha
15 Saida mak planu espirituál balu neʼebé Ita bele halo? Husu Jeová ajuda Ita atu hatene planu saida mak diʼak ba Ita tuir Ita-nia kbiit. (Prv 16:3; Tgo 1:5) Karik Ita bele halo planu atu serbí nuʼudar pioneiru estra ka pioneiru regulár, serbí iha Betel ka ajuda iha serbisu konstrusaun. Karik Ita bele aprende língua seluk ka muda ba fatin foun atu haklaken iha língua seluk. Ita bele hetan informasaun liután kona-ba planu sira-neʼe hodi lee livru Organizasaun neʼebé Halo Jeová Nia Hakarak kapítulu 10 no koʼalia ba katuas kongregasaun sira. Bainhira Ita hakaʼas an atu kumpre planu sira-neʼe, ema bele haree katak Ita laʼo ba oin. Ita mós sei haksolok liután.
16 Maibé oinsá se agora Ita labele kumpre planu neʼebé temi ona iha leten? Importante atu koko halo planu seluk neʼebé Ita bele kumpre. Hanoin toʼok kona-ba planu balu tuirmai.
17 Lee 1 Timóteo 4:13, 15. Se Ita mak irmaun neʼebé batizmu ona, Ita bele aumenta Ita-nia matenek atu koʼalia no hanorin. Tanbasá? Tanba se Ita hakaʼas an atu lee, koʼalia no hanorin ho didiʼak, neʼe sei lori benefísiu ba ema neʼebé rona ba Ita. Koko halo planu atu estuda no aplika lisaun ida-idak husi broxura Hakaʼas An atu Lee no Hanorin. Estuda didiʼak lisaun ida-idak no treinu didiʼak iha uma, no mós hakaʼas an atu aplika buat neʼebé Ita aprende kuandu Ita hatoʼo diskursu. Husu sujestaun husi katuas konsellu nian ka katuas sira seluk neʼebé hakaʼas an “atu koʼalia no hanorin” ho diʼak liután. (1Ti 5:17) Hakaʼas an atu aplika lisaun husi broxura neʼe no mós ajuda Ita-nia rona-naʼin sira atu hametin sira-nia fiar ka anima sira atu aplika buat neʼebé sira aprende. Hodi halo nuneʼe, Ita sei aumenta Ita-nia ksolok no mós rona-naʼin nia ksolok.
18 Ita hotu simu knaar atu haklaken no hanorin ema sai dixípulu. (Mt 28:19, 20; Rom 10:14) Ita hakarak sai matenek liután iha serbisu importante neʼe ka lae? Ita bele estuda broxura Hanorin no tuirmai halo planu espesífiku neʼebé bele ajuda Ita atu aplika buat neʼebé Ita aprende ona. Ita mós bele hetan sujestaun seluk husi livru Moris Kristaun no Haklaken no vídeo kona-ba ezemplu atu haklaken neʼebé fó sai iha reuniaun loron baileet. Koko dalan oioin no haree ida-neʼebé mak diʼak liu ba Ita-nia área. Bainhira Ita aplika sujestaun sira-neʼe, Ita sei sai haklaken-naʼin neʼebé diʼak liu no mós Ita sei sente haksolok liután.—2Ti 4:5.
19 Bainhira hanoin kona-ba halo planu, Ita mós bele halo planu atu haburas hahalok Kristaun sira. (Gal 5:22, 23; Kol 3:12; 2Pe 1:5-8) Oinsá Ita bele kumpre planu neʼe? Karik Ita hakarak atu hametin liután Ita-nia fiar. Karik Ita bele lee sujestaun husi ita-nia publikasaun kona-ba oinsá atu hametin Ita-nia fiar. Ita mós bele haree programa husi JW Broadcasting® neʼebé hatudu oinsá irmaun-irmán sira nafatin hatudu fiar maski hasoru susar. Tuirmai hanoin kona-ba oinsá Ita bele banati-tuir sira-nia fiar.
11-17 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 SAMUEL 20-21
“Jeová mak Maromak justisa nian”
Pergunta husi lee-naʼin
Aliansa neʼe sei vale iha Liurai Saul nia tempu. Liurai Saul kontra aliansa neʼe no koko atu halakon ema Gibeão hotu. Rezultadu mak “Saul no ninia umakain hetan sala kona-ba raan”. (2Sa 21:1) Ikusmai David mak sai liurai. Ema Gibeão neʼebé sei moris hela, koʼalia ba David kona-ba buat neʼebé Liurai Saul halo. David husu sira kona-ba dalan atu hamoos sala neʼe hodi Jeová bele haraik bensaun ba rai neʼe. Duké husu osan, ema Gibeão husu David atu entrega Saul nia oan-mane naʼin-hitu neʼebé envolve iha planu atu halakon ema Gibeão, atu nuneʼe ema Gibeão bele fó kastigu-mate ba sira. (Núm 35:30, 31) David halo tuir buat neʼebé sira husu.—2Sa 21:2-6.
Neʼe laʼós deʼit istória. Maromak nia ukun-fuan klaru. Ukun-fuan dehan: “Oan ida labele mate tanba sala neʼebé ninia aman halo.” (Deu 24:16) Se Saul nia oan-mane naʼin-rua no ninia bei-oan naʼin-lima la halo sala, klaru katak Jeová sei la kontente ho buat neʼebé David halo. Ukun-fuan hatutan tan: “Ema ida tenke mate tanba ninia sala rasik.” Ita bele fiar katak Saul nia oan no bei-oan neʼebé mate, hola parte iha dalan balu atu halakon ema Gibeão hotu hodi tuir Saul nia planu. Tan neʼe sira naʼin-hitu tenke hetan kastigu tanba sira-nia sala.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Katuas kristaun sira ‘serbisu ba ita-nia ksolok’
14 Iha mundu tomak, ita nuʼudar Jeová nia povu kontinua serbí nia maski Satanás ho ninia ema sira fó susar oioin. No ita balu hasoru ona susar boot hanesan David neʼebé hasoru jigante, maibé hodi tau fiar tomak ba Jeová, ita manán hasoru susar sira-neʼe. Maski nuneʼe, dala ruma ita mós sai kole no sente katak ita la iha tan forsa atu kontinua luta hasoru Satanás nia mundu aat. Situasaun hanesan neʼe bele halo ita sai laran-tun lalais kona-ba problema sira neʼebé ita baibain bele tahan. Maibé, hodi hetan ajuda husi katuas kristaun ida iha tempu neʼebé loos, ida-neʼe bele halo ita iha forsa fali atu kontinua serbí Maromak ho haksolok. Irmaun-irmán barak iha ona esperiénsia hanesan neʼe. Porezemplu, irmán ida ho tinan 60 liu, neʼebé serbí nuʼudar pioneiru, hatete: “Tempu balu liubá, kuandu haʼu-nia saúde ladún diʼak no serbisu haklaken halo haʼu kole tebes, katuas ida haree haʼu la iha forsa, no hakbesik ba haʼu. Ami koʼalia kona-ba eskritura sira husi Bíblia no ida-neʼe fó laran-manas ba haʼu. Depois neʼe, haʼu halo tuir ninia sujestaun no ida-neʼe ajuda duni haʼu.” Nia hatutan tan: “Haʼu sente domin husi katuas neʼe tanba nia haree haʼu-nia situasaun la diʼak no nia ajuda haʼu!” Sin, ita kontente tanba iha katuas kristaun sira neʼebé tau matan didiʼak ba ita no sempre prontu atu ajuda ita, hanesan Abisai neʼebé prontu atu ajuda David.
18-24 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 SAMUEL 22
“Sadere ba Jeová nia ajuda”
cl-E p. 19 par. 11
Ita bele duni “hakbesik ba Maromak” ka lae?
11 Ita admira bainhira lee liafuan neʼebé dehan Maromak iha “forsa neʼebé boot”. (Isa 40:26) Maibé, ita sei admira liután kuandu lee oinsá Maromak halo ema Izraél livre no laʼo liu Tasi Mean no tuirmai tau matan ba nasaun neʼe durante tinan 40 iha rai-fuik. Ita bele imajina oinsá tasi neʼebé boot fahe ba rua. Ita bele imajina nasaun Izraél hamutuk maizumenus ema naʼin-3.000.000 neʼebé laʼo iha rai neʼebé maran, bee neʼebé sai hanesan moru neʼebé metin. (Éx 14:21; 15:8) Ita bele haree evidénsia neʼebé hatudu oinsá Maromak fó protesaun no tau matan ba sira iha rai-fuik. Bee suli sai husi fatuk-lolon. Ai-han monu husi lalehan. (Éx 16:31; Núm 20:11) Iha dalan hanesan neʼe mak Jeová hatudu sai katak nia laʼós deʼit iha kbiit, maibé nia mós uza kbiit neʼe ba ninia povu nia diʼak. Ita sente kmaan hodi hatene katak ita hasaʼe orasaun ba Maromak kbiit boot neʼebé nuʼudar “ita-nia fatin protesaun no ita-nia kbiit”.—Sal 46:1.
“Ita sei hatudu laran-metin”
Mai ita haree didiʼak ba David nia liafuan sira-neʼe. Liafuan ebraiku neʼebé tradús “hatudu laran-metin” mós bele tradús nuʼudar “hatudu laran-diʼak neʼebé nakonu ho domin”. Ida-neʼe hatudu katak hun ba laran-metin neʼebé loos mak domin. Maromak Jeová ho domin belit nia an ba sira neʼebé laran-metin ba nia
Haree mós katak hatudu laran-metin laʼós sentimentu deʼit, maibé envolve halo buat ruma. Hanesan David haree rasik, Maromak Jeová hatudu laran-metin. Iha tempu susar liu durante David nia moris, Maromak Jeová halo buat barak atu ajuda nia hodi proteje no fó matadalan ba nia. David agradese tebes ba Maromak Jeová tanba salva nia “husi ninia inimigu hotu nia liman”.—2Sa 22:1.
David nia liafuan sira-neʼe katak sá mai ita? Maromak Jeová la laran-rua kona-ba halo tuir ninia hakarak no la muda. (Tgo 1:17) Nia sempre halo tuir ninia matadalan sira no sempre kumpre buat hotu neʼebé nia promete. Iha David nia salmu ida seluk, nia hatete: “Maromak Jeová . . . sei la husik ema neʼebé laran-metin ba nia.”—Sal 37:28.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Haburas hahalok haraik-an
7 Maromak nia ezemplu kona-ba haraik-an book makaʼas David nia laran. Tan neʼe, nia kanta ba Jeová, hodi dehan: “Ita sei fó mai haʼu Ita-nia eskudu salvasaun nian, no Ita-nia haraik-an mak halo haʼu boot.” (2Sa 22:36) David hatene katak nia bele halo buat oioin neʼebé diʼak iha rai-Israel tan deʼit Jeová mak haraik an hodi tau atensaun ba nia no ajuda nia. (Sal 113:5-7) Ita-nia situasaun mós hanesan ho David nian. Buat hotu neʼebé ita iha, hanesan hahalok diʼak, matenek ka knaar espesiál ruma, ita simu husi Jeová. (1Ko 4:7) Razaun ida tansá ema kiʼik liu bele sai “boot” mak tanba ema hanesan neʼe bele sai Jeová nia atan neʼebé folin liután. (Lc 9:48) Entaun, mai ita haree oinsá.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
w06-E 8/15 p. 21 par. 7-8
Job—Mane neʼebé tahan susar ho laran-metin
7 Maski ema Kristaun barak ohin loron la hasoru susar boot hanesan Job, maibé sira hasoru susar oioin. Sira barak hetan susar husi governu, problema iha família laran, ka problema ekonomia no moras. Ema Kristaun balu lakon sira-nia vida tanba defende sira-nia fiar. Klaru, ita labele hanoin katak Satanás mak hamosu susar hotu neʼebé ita hasoru. Tuir loloos, problema balu bele mosu tanba ita rasik nia sala ka kondisaun fíziku neʼebé ita hetan husi inan-aman. (Gal 6:7) Ita hotu sai idade no mós dezastre naturais bele kona ita. Bíblia fó sai ho klaru katak ohin loron Jeová sei la uza milagre atu proteje ninia atan sira husi susar oioin.—Ecl 9:11.
8 Maibé Satanás bele aproveita susar oioin neʼebé ita hasoru atu halo fraku ita-nia fiar. Apóstolu Paulo dehan nia hetan terus husi ‘ai-tarak iha ninia isin neʼebé hanesan anju ida husi Satanás no kontinua basa nia’. (2Ko 12:7) Ita la hatene ho loloos Paulo koʼalia kona-ba problema fíziku hanesan problema ho ninia matan, ka kona-ba buat seluk. Maibé Paulo komprende katak Satanás bele uza problema neʼe no laran-susar atu hamenus ninia ksolok no laran-metin. (Prv 24:10) Ohin loron, Satanás bele book família, kolega eskola, ka governu atu fó susar ba Maromak nia atan sira iha dalan oioin.
25-31 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 SAMUEL 23-24
“Ita halo sakrifísiu atu fó ba Jeová ka lae?”
it-1-E p. 146
Arauna
Haree hanesan Arauna oferese atu fó deʼit fatin neʼe no mós karau no ai neʼebé presiza atu hasaʼe sakrifísiu, maibé David hakarak duni atu selu. 2 Samuel 24:24 hatudu katak David sosa fatin sama trigu nian no karau sira ho osan-mutin siklo 50 ($110). Maski nuneʼe, 1 Krónikas 21:25 hatete katak David selu ho folin osan-mean siklo 600 (maizumenus $77.000) atu sosa fatin neʼe. Hakerek-naʼin ba livru Segundu Samuel temi deʼit kona-ba sosa fatin ba altár no animál neʼebé uza atu hasaʼe sakrifísiu iha tempu neʼebá, entaun folin neʼebé temi iha livru Samuel mak kona-ba buat sira-neʼe deʼit. Iha parte seluk, hakerek-naʼin ba Primeiru Krónikas koʼalia kona-ba buat neʼebé liga ho templu neʼebé ikusmai harii iha fatin neʼe no projetu konstrusaun. (1Kr 22:1-6; 2Kr 3:1) Tanba fatin ba templu mak luan tebes, karik osan-mean siklo 600 aplika ba sosa fatin luan neʼe, laʼós parte kiʼik neʼebé foufoun David presiza atu harii altár.
Ukun-fuan hanorin saida mai ita?
8 Kuandu ema Israel ida hasaʼe sakrifísiu husi ninia hakarak rasik atu hatudu agradese ba Jeová, ka husu ba Jeová atu simu nia hodi hasaʼe sakrifísiu sunu nian, la susar ba ema neʼe atu hili animál neʼebé diʼak. Ema neʼe kontente atu fó buat neʼebé diʼak liu ba Jeová. Ita nuʼudar ema kristaun ohin loron la hasaʼe sakrifísiu oioin hodi tuir Moisés nia Ukun-Fuan, maibé ita mós halo sakrifísiu, hanesan uza ita-nia tempu, forsa, no rikusoin atu serbí Jeová. Apóstolu Paulo hatete katak “liafuan sira husi ibun” hodi haklaken kona-ba ita-nia esperansa no “halo hahalok diʼak” mak hanesan sakrifísiu neʼebé halo Maromak kontente. (Ebr 13:15, 16) Hodi halaʼo atividade sira-neʼe ho laran, ita hatudu katak ita agradese ba buat hotu neʼebé Jeová fó mai ita, hanesan ho ema Israel iha tempu uluk neʼebé hasaʼe sakrifísiu ho laran.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
w05-E 5/15 p. 19 par. 6
Pontu importante husi livru Segundu Samuel
23:15-17. David iha respeitu neʼebé kleʼan ba Maromak nia ukun-fuan kona-ba moris no raan, entaun iha situasaun neʼe, nia lakohi halo buat neʼebé haree hanesan kontra ukun-fuan. Ita tenke haburas hahalok hanesan neʼe kona-ba Maromak nia mandamentu hotu.
1-7 AGOSTU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 REIS 1-2
“Ita aprende husi Ita-nia sala ka lae?”
it-2-E p. 987 par. 4
Salomão
Bainhira Adonias no ninia maluk sira rona múzika nia lian iha Jion, neʼebé ladún dook, no povu nia lian hakilar “Viva Liurai Salomão”, sira halai ho taʼuk no konfuzaun. Salomão fó sai nanis kona-ba situasaun dame iha ninia ukun hodi lakohi selu aat atu hafoʼer ninia ordenasaun nuʼudar liurai. Se karik Adonias mak sai liurai, klaru katak nia sei oho Salomão. Adonias halai ba tenda santu atu hetan protesaun, tan neʼe Salomão haruka lia-menon atu lori Adonias bá hasoru nia. Salomão fó-hatene katak nia sei la oho Adonias se Adonias la halo tan buat neʼebé aat, tuirmai Salomão haruka nia fila.—1Rs 1:41-53.
it-1-E p. 49
Adonias
Depois David mate tiha, Adonias hakbesik Bat-Seba no husu nia atu koʼalia ho Salomão hodi husu Abisag, atan-feto neʼebé tau matan David, atu sai ninia feen. Adonias nia liafuan, “pozisaun nuʼudar liurai mak haʼu-nian no ema Izraél hotu hein atu haʼu sai liurai” hatudu katak nia sente ema hadau ona ninia direitu maski nia hatene katak Maromak rasik mak hola parte iha situasaun neʼe. (1Rs 2:13-21) Karik nia husu tanba nia hakarak deʼit atu simu fali buat ruma hodi troka ninia direitu atu sai liurai neʼebé lakon ona, maibé neʼe mós hatudu katak nia iha ambisaun makaʼas tanba tuir lei iha rai parte Oriente tempu antigu, liurai nia feen no feen kiʼik sira sei sai fali liurai tuirmai nian. (Kompara 2Sa 3:7; 16:21.) Salomão komprende kona-ba lei neʼe kuandu ninia amá koʼalia kona-ba Adonias, tan neʼe nia fó mandamentu atu oho Adonias, no Benaias halo tuir kedas.—1Rs 2:22-25.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
w05-E 7/1 p. 30 par. 1
Pontu importante husi livru Primeiru Reis
2:37, 41-46. Perigu tebes atu hanoin katak ema ida bele deʼit kontra matadalan ruma no livre husi kastigu! Ema neʼebé ho neon la laʼo tuir ‘dalan kloot neʼebé lori ba moris’ sei simu konsekuénsia husi ninia desizaun.—Mt 7:14.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
Nuʼudar haklaken-naʼin ida, halo nafatin mudansa hodi laʼo ba oin
1 Nuʼudar mestre ka mestra ba Bíblia, ema kristaun tenkesér halo beibeik mudansa. Tan neʼe mak Jesus fó treinu ba ninia dixípulu sira hodi aumenta sira-nia matenek iha serbisu haklaken nian. (Lc 9:1-5; 10:1-11) No mós tanba razaun neʼe mak Ákuila no Prisila lori Apolo ba hamutuk ho sira hodi “esplika diʼak liután ba nia kona-ba Maromak nia dalan”. (Aps 18:24-26) Apóstolu Paulo mós, tanba razaun neʼe mak nia anima Timóteo, haklaken-naʼin ho esperiénsia tinan barak, hodi kontinua hakaʼas ninia an hodi halo tuir ninia hanorin. Hodi nuneʼe, ‘ema hotu bele haree ho momoos oinsá nia laʼo ba oin’. (1Ti 4:13-15) Maski ita sai haklaken-naʼin ba tempu kleur ona mós diʼak, ita presiza halo mudansa nafatin hodi haklaken ho matenek.
2 Aprende husi ema seluk: Atu bele iha mudansa ba oin, diʼak atu aprende husi ema seluk. (Prv 27:17) Tan neʼe mak bainhira ita-nia maluk haklaken-naʼin ida haklaken hela, diʼak atu fó atensaun ba nia. Husu sujestaun espesífiku ba haklaken-naʼin sira neʼebé iha ona esperiénsia barak, no rona didiʼak ba sira-nia sujestaun sira. (Prv 1:5) Ita hakarak hatene oinsá atu halo vizita fali, halaʼo estuda ho ema, ka haklaken iha dalan oioin ka lae? Bele husu ba irmaun neʼebé tau matan ba ita-nia grupu haklaken ka haklaken-naʼin seluk neʼebé iha ona esperiénsia iha dalan sira-neʼe hodi treinu ita. Keta haluha mós katak Jeová bele uza ninia espíritu santu hodi aumenta ita-nia kapasidade, tan neʼe husu beibeik ninia espíritu santu liuhusi orasaun.—Lc 11:13.
3 Se ema fó sujestaun ruma ba ita, maski ita la husu nia, simu deʼit, lalika hirus. (Ecl 7:9) Halo tuir Apolo hodi simu ajuda husi ema seluk ho haraik-an no agradesimentu. Ida-neʼe mak hahalok neʼebé matenek.—Prv 12:15.
8-14 AGOSTU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 REIS 3-4
“Matenek iha folin boot”
Nia hatudu ezemplu neʼebé diʼak ka la diʼak?
4 Kuandu Salomão foin sai liurai, Maromak mosu ba nia liuhusi mehi no hatete ba nia atu husu buat naran deʼit neʼebé nia hakarak. Tanba Salomão hatene katak nia ladún iha esperiénsia, nia husu Maromak atu haraik matenek ba nia. (Lee 1 Reis 3:9.) Ida-neʼe halo Maromak kontente. Tan neʼe, Maromak haraik ba Salomão “fuan neʼebé matenek no bele komprende”, no fó mós rikusoi no naran-boot. (1Rs 3:10-14) Hanesan Jesus hatete, Salomão hetan naran-boot tanba ninia matenek toʼo liurai-feto husi rai-Sabá mós rona kona-ba nia no nia laʼo rai dook atu bá hasoru Salomão hodi bele haree ho ninia matan rasik.—1Rs 10:1, 4-9.
5 Ohin loron, ita la hein atu hetan matenek liuhusi milagre, hanesan Salomão. Maski Salomão hatete katak “Jeová rasik mak fó matenek”, maibé nia mós hatete katak ita tenke hakaʼas an atu sai matenek, hodi dehan: ‘Rona didiʼak ba matenek ho ó-nia tilun, no fó ó-nia laran ba matenek.’ Liután neʼe, nia hatete katak ita presiza “husu atu hetan matenek” no “kontinua buka” matenek. (Prv 2:1-6) Neʼe katak ita hotu bele duni hetan matenek.
6 Diʼak atu husu ita-nia an: ‘Haʼu banati-tuir Salomão nia ezemplu hodi hafolin no buka matenek husi Maromak ka lae?’ Problema ekonomia nian book ema barak atu hanoin liu kona-ba buka serbisu neʼebé diʼak ka tama universidade. Oinsá ho ita no ita-nia família? Ita-nia desizaun hatudu katak ita hafolin no buka matenek husi Maromak ka lae? Ita presiza troka ita-nia hanoin kona-ba osan ka edukasaun atu bele buka matenek husi Maromak ka lae? Tuir loloos, kuandu ita hetan no moris tuir matenek husi Maromak, ida-neʼe sei lori bensaun mai ita ba nafatin. Salomão hakerek: “Se nuneʼe, ó sei hatene buat neʼebé loos, justisa no hahalok neʼebé loos, dalan hotu neʼebé diʼak.”—Prv 2:9.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
w98-E 2/1 p. 11 par. 15
Jeová mak Maromak neʼebé halo aliansa
15 Jeová organiza atu Abraão nia jerasaun sai nasaun ida iha Ukun-Fuan okos no fó bensaun ba sira tuir buat neʼebé nia promete ona ba Abraão. Iha tinan 1473 AEC, Josué neʼebé troka Moisés mak lori povu Izraél tama ba rai-Kanaan. Situasaun tuirmai kona-ba fahe rai ba suku ida-idak mós kumpre buat neʼebé Jeová promete nanis katak nia sei fó rai neʼe ba Abraão nia bei-oan sira. Bainhira Izraél laran-metin, Jeová sei kumpre ninia promesa atu halo sira manán funu hasoru inimigu. No neʼe mak akontese duni liuliu iha tempu neʼebé Liurai David mak ukun. Toʼo David nia oan Salomão nia ukun, parte terseiru husi Jeová nia aliansa ho Abraão mós kumpre. “Ema Judá no Izraél barak tebes toʼo sura labele hanesan rai-henek iha tasi. Sira han-hemu no haksolok.”—1Rs 4:20.
15-21 AGOSTU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 REIS 5-6
“Serbisu ho badinas no ho laran”
w11-E 2/1 p. 15
Ita hatene ka lae?
Ai-sedru husi Líbanu koñesidu tanba dura, furak, morin, no mós la fasil ba insetu sira atu estraga. Tan neʼe, Salomão uza materiál neʼebé diʼak tebes atu harii templu. Ohin loron, fatin neʼebé uluk nakonu ho ai-sedru hela deʼit mak ai-laran neʼebé kiʼik.
it-1-E p. 424
Ai-sedru
Tanba uza ai-sedru neʼebé barak tebes, neʼe katak presiza serbisu-naʼin rihun ba rihun atu tesi ai sira-neʼe, lori ba Tiro ka Sidon neʼebé iha tasi Mediterráneu, tula iha ró no lori liuhusi tasi, karik bá Jope. Tuirmai lori fali ai sira-neʼe liuhusi dalan ba Jeruzalein. Serbisu sira-neʼe bele halaʼo liuhusi kontratu neʼebé Salomão halo ho Hirão. (1Rs 5:6-18; 2Kr 2:3-10) Ikusmai Bíblia temi katak Salomão “halibur ai-sedru barak tebes hanesan ai-sikómoru” durante ninia ukun.—1Rs 10:27; kompara Isa 9:9, 10.
it-2-E p. 1077 par. 1
Templu
Atu organiza projetu konstrusaun, Salomão fó knaar ba ema naʼin-30.000 no haruka bá Líbanu atu halo serbisu, no kada fulan ida haruka naʼin-10.000 no sira sei hela iha neʼebá durante fulan ida no hela iha uma durante fulan rua. (1Rs 5:13, 14) Entre ema “estranjeiru sira” iha Izraél, nia haruka ema naʼin-70.000 atu lori sasán todan, no naʼin-80.000 atu fera fatuk. (1Rs 5:15; 9:20, 21; 2Kr 2:2) Salomão hili mane naʼin-550 atu tau matan serbisu, no karik naʼin-3.300 nuʼudar sira-nia ajudante. (1Rs 5:16; 9:22, 23) Karik entre sira, ema naʼin-250 mak ema Izraél no 3.600 mak “ema estranjeiru” neʼebé iha Izraél.—2Kr 2:17, 18.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
g-E 5/12 p. 17, kaixa
Bíblia—Livru neʼebé fó sai profesia ho loloos, Parte 1
SURA TEMPU HO DIDIʼAK
Ezemplu ida kona-ba sura tempu ho didiʼak mak 1 Reis 6:1, neʼebé temi kona-ba tempu neʼebé Salomão hahú harii templu iha Jeruzalein. Eskritura neʼe dehan: “Iha tinan haat husi tempu neʼebé Salomão sai liurai ba rai-Izraél, iha fulan-Ziv, neʼe katak fulan-segundu, tinan 480 [tinan 479 kompletu] husi tempu neʼebé ema Izraél sai husi rai-Ejitu, Salomão komesa harii Jeová nia uma.”
Kronolojia iha Bíblia hatudu katak iha tinan 1034 AEC Salomão nia ukun laʼo ba tinan haat ona. Se konta tinan 479 ba kotuk husi tinan 1034, neʼe sei lori ita ba tinan 1513 AEC, tinan neʼebé ema Izraél sai husi rai-Ejitu.
22-28 AGOSTU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 REIS 7
“Saida mak ita bele aprende husi templu nia riin rua?”
w13-E 12/1 p. 13 par. 3
‘Husi foho sira mak imi sei keʼe riti’
Liurai Salomão uza riti barak atu hafurak templu iha Jeruzalein. Barak liu husi riti sira-neʼe mak buat neʼebé ninia aman David hetan bainhira manán Síria. (1Kr 18:6-8) “Tanke boot neʼebé hanaran tasi” neʼebé halo husi riti bele enxe bee toʼo litru 66.000 no karik ninia todan toʼo tonelada 30, no amlulik sira uza bee iha tanke neʼe atu hamoos sira-nia an. (1Rs 7:23-26, 44-46) No iha odamatan atu tama ba templu, iha riin boot rua neʼebé halo husi riti. Ninia naruk metru 8 no iha parte riin neʼe nia ulun naruk metru 2,2. Riin sira-neʼe nia parte klaran mak mamuk no ninia mahar mak sentímetru 7,5 no ninia diámetru mak metru 1,7. (1Rs 7:15, 16; 2Kr 4:17) Klaru katak presiza uza riti barak atu halo buat sira-neʼe.
it-1-E p. 348
Boaz, II
Husi riin rua neʼebé boot tebes neʼebé harii iha Salomão nia templu parte oin, riin husi parte liman-karuk hanaran Boaz, neʼebé signifika “ho forsa”. Riin neʼebé husi parte liman-loos hanaran Jakin, neʼebé signifika “hein katak [Jeová] harii metin”. Tan neʼe, kuandu naran rua neʼe tau hamutuk no ema lee husi loos ba karuk, neʼe sei fó signifikadu “hein katak [Jeová] harii metin [templu] ho forsa”.—1Rs 7:15-21.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
it-1-E p. 263
Hariis
Ema neʼebé adora Jeová tenke moos iha dalan fíziku. Neʼe aplika ba adorasaun neʼebé halaʼo iha tenda santu no mós tuirmai iha templu. Iha tempu neʼebé atu halaʼo ordenasaun ba Amlulik Boot Arão no ninia oan-mane sira, antes sira hatais roupa amlulik nian, sira presiza hariis halo moos. (Éx 29:4-9; 40:12-15; Lev 8:6, 7) Atu fase ain no liman, amlulik sira uza bee husi basia riti neʼebé iha tenda santu nia pátiu, no tempu balu liutiha sira uza fali bee husi tanke boot neʼebé hanaran tasi iha Salomão nia templu. (Éx 30:18-21; 40:30-32; 2Kr 4:2-6) Iha Loron Hamoos Sala nian, amlulik boot sei hariis dala rua. (Lev 16:4, 23, 24) Ema neʼebé lori bibi-timur Azazel nian, restu husi animál neʼebé sunu, no karau aman nuʼudar sakrifísiu no lori sai husi povu nia hela-fatin, sira tenke hariis no fase roupa neʼebé sira hatais antes tama fali ba povu nia hela-fatin.—Lev 16:26-28; Núm 19:2-10.
29 AGOSTU–4 SETEMBRU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 REIS 8
“Salomão halo orasaun iha povu nia oin”
Estuda Bíblia bele hafurak ita-nia orasaun
9 Atu Maromak rona ita-nia orasaun, ita tenke halo ida-neʼe husi laran. Iha 1 Reis kapítulu 8, hakerek kona-ba Salomão nia orasaun neʼebé nia hatoʼo husi laran iha povu nia oin, kuandu sira halibur hamutuk iha Jeruzalein atu inaugura Maromak Jeová nia templu iha tinan 1026 molok Kristu. Depois arka aliansa hatama ba Fatin neʼebé Santu Liu Hotu no Maromak Jeová halo kalohan taka templu laran, Salomão hahiʼi Maromak.
10 Lee toʼok Salomão nia orasaun iha 1 Reis kapítulu 8 no haree oinsá nia temi beibeik kona-ba ema nia laran. Salomão hatene katak Maromak Jeová deʼit mak hatene ema nia laran. (1Rs 8:38, 39) Iha orasaun neʼe mós hatudu katak ema neʼebé halo sala bele fiar katak Maromak sei rona no perdua nia se nia ‘fila fali ba Maromak ho nia laran tomak’. Se inimigu sira kaer Maromak nia povu, Maromak sei rona sira-nia orasaun se sira ho laran tomak harohan ba Maromak Jeová. (1Rs 8:48, 58, 61) Ida-neʼe hatudu katak ita-nia orasaun tenke mai husi laran.
w99-E 1/15 p. 17 par. 7-8
Foti saʼe liman ho laran-metin kuandu halo orasaun
7 Maski ita halo orasaun mesak ka iha ema barak nia oin, ita labele haluha Bíblia nia prinsípiu importante ida katak ita presiza halo orasaun ho haraik an. (2Kr 7:13, 14) Liurai Salomão hatudu haraik an bainhira nia halo orasaun iha ema barak nia oin iha tempu inaugurasaun ba Jeová nia templu iha Jeruzalein. Salomão foin halo kompletu projetu konstrusaun ida neʼebé kapás liu iha mundu. Maibé nia halo orasaun ho haraik an hodi dehan: “Maromak sei hela duni iha rai ka lae? Lalehan, sin, lalehan neʼebé aas liu mós la toʼo atu sai Ita-nia hela-fatin, sá tan ho uma neʼebé haʼu harii ona ba Ita!”—1Rs 8:27.
8 Hanesan ho Salomão, ita mós presiza haraik an kuandu ita halo orasaun hodi reprezenta ema seluk. Maski ita labele halo ita-nia lian hanesan finje sai ema santu, maibé se ita haraik an ho laran, neʼe sei haleno iha ita-nia lian. Orasaun ho haraik an laʼós hanesan koʼalia makaʼas, ka ho lian neʼebé finje deʼit. Ita presiza halo orasaun neʼebé dada ema nia atensaun ba Maromak, laʼós ba ita-nia an. (Mt 6:5) Ita mós hatudu haraik an liuhusi buat neʼebé ita temi iha orasaun. Se ita halo orasaun ho haraik an, ita sei la koʼalia hanesan obriga Maromak atu halo buat ruma tuir ita-nia hakarak. Duké halo hanesan neʼe, ita sei husu Jeová atu halo buat ruma hodi tuir ninia hakarak. Ema neʼebé hakerek salmo fó ezemplu diʼak bainhira nia harohan: “Oh Jeová, ami husu, favór ida, salva ami! Jeová, favór ida, halo ami manán!”—Sal 118:25; Lc 18:9-14.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
it-1-E p. 1060 par. 4
Lalehan
Salomão neʼebé harii templu iha Jeruzalein dehan katak “lalehan, sin, lalehan neʼebé aas liu mós la toʼo” atu sai Maromak nia hela-fatin. (1Rs 8:27) Nuʼudar Kriadór ba lalehan, Jeová nia pozisaun no “ninia naran mesak deʼit mak aas liu hotu. Ninia glória mak aas liu fali lalehan no rai”. (Sal 148:13) Fasil deʼit ba Jeová atu sukat lalehan, hanesan ema sukat sasán ruma ho sira-nia liman-fuan boot toʼo liman-fuan kiʼik. (Isa 40:12) Salomão nia liafuan neʼe laʼós katak Maromak la iha hela-fatin. Neʼe mós la dehan katak Maromak iha fatin hotu-hotu. Ita bele komprende hanesan neʼe tanba Salomão mós hatete katak Jeová rona ema nia orasaun “husi ninia hela-fatin iha lalehan”.—1Rs 8:30, 39.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
Ema kristaun presiza halo orasaun
1 Ita la bele halaʼo serbisu haklaken ho ita rasik nia forsa. Maromak Jeová mak fó kbiit mai ita atu halaʼo serbisu neʼe. (Flp 4:13) Nia mós uza ninia anju sira ajuda ita atu hetan ema neʼebé iha hahalok hanesan bibi-malae. (Apk 14:6, 7) Maromak Jeová mak halo moris fini lia-loos nian neʼebé ita kuda no rega. (1Ko 3:6, 9) Tan neʼe importante tebes ba ita ema kristaun atu sadere ba ita-nia Aman iha lalehan liuhusi orasaun!
2 Orasaun kona-ba ita rasik: Ita tenke halo orasaun bainhira ita bá haklaken. (Éf 6:18) Ita sei halo orasaun kona-ba saida deʼit? Ita bele husu ajuda atu haklaken ho haksolok no aten-brani. (Aps 4:29) Ita bele husu Maromak Jeová nia ajuda atu bele hasoru ema neʼebé buka lia-loos no hakarak estuda Bíblia. Se ema ruma husu pergunta ba ita, ita bele halo orasaun badak hodi husu ajuda atu fó resposta neʼebé diʼak. (Ne 2:4) Diʼak mós atu husu matenek atu bele kontinua haklaken nuʼudar serbisu neʼebé importante liu iha ita-nia moris. (Tgo 1:5) Liután neʼe, Maromak Jeová sei sente kontente kuandu ita fó-agradese ba knaar espesiál neʼebé ita simu nuʼudar ninia atan.—Kol 3:15.
3 Orasaun kona-ba ema seluk: Ita mós presiza “reza ba malu”, dala ruma diʼak mós atu temi ita-nia maluk kristaun nia naran. (Tgo 5:16; Aps 12:5) Problema kona-ba saúde halo Ita la bele haklaken barak ka lae? Se nuneʼe, karik diʼak atu halo orasaun ba sira neʼebé isin-diʼak, neʼebé halaʼo serbisu haklaken. Keta haluha katak orasaun neʼebé ita halo ba ita-nia maluk kristaun iha forsa boot! Diʼak mós atu halo orasaun ba ukun-naʼin sira atu sira husik ita halaʼo ita-nia serbisu haklaken, hodi nuneʼe ita-nia irmaun sira “bele moris hakmatek no iha dame”.—1Ti 2:1, 2.
4 Hatoʼo lia-foun diʼak iha mundu tomak mak serbisu neʼebé todan tebes. Se ita “la kole atu harohan”, ita bele halaʼo serbisu neʼe ho Maromak Jeová nia ajuda.—Rom 12:12.