Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • g 7/13 p. 8-11
  • Hapara violénsia doméstika

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Hapara violénsia doméstika
  • Matan-moris bá!—2013
  • Subtítulu
  • Informasaun seluk neʼebé hanesan
  • HAPARA VIOLÉNSIA DOMÉSTIKA
  • Mundu neʼe bele sai livre husi violénsia ka lae?
    Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Ukun (Públiku)—2016
  • Oinsá ita bele hasoru problema neʼebé estraga família
    Hala’o Moris ne’ebé Kontente nu’udar Família
  • Ajuda ba ema neʼebé sai vítima ba violénsia doméstika
    Tópiku seluk tan
  • Sinál 4. La iha domin
    Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Ukun—2011
Haree barak liután
Matan-moris bá!—2013
g 7/13 p. 8-11

KONA-BA INFORMASAUN IHA OIN

Hapara violénsia doméstika

Situasaun 1: Isabela nia inan-aman bá vizita nia. Sira han no koʼalia hamutuk ho Isabel no ninia laʼen. Sira sente kontente tanba sira bele haree katak sira-nia oan kaben ho mane neʼebé laran-diʼak.

Situasaun 2: Francisco hirus tebes. Kuandu nia fakar sai nia hirus, ninia toman mak atu baku tasak nia feen, tebe, rakut nia feen nia fuuk ka baku nia feen nia ulun ba didin.

KARIK ita hakfodak atu hatene katak ema iha situasaun rua neʼe mak feen ho laʼen.

[Dezeñu iha pájina 8]

Baibain, ema neʼebé halo violénsia doméstika, sira iha hahalok oin rua

Hanesan ema barak neʼebé halo violénsia doméstika, Francisco sempre finje sai ema neʼebé diʼak iha ema seluk nia oin, ka kuandu nia hamutuk ho ninia feen nia inan-aman. Maibé kuandu nia mesak deʼit ho ninia feen, nia sai siʼak tebes.

Mane barak hanesan Francisco mai husi família neʼebé toman atu halo violénsia, no kuandu sira sai boot, sira hanoin katak hahalok hanesan neʼe mak baibain deʼit ba kaben-naʼin sira. Maibé tuir loloos, violénsia doméstika laʼós buat neʼebé baibain deʼit. Tan neʼe mak ema barak la simu kuandu rona katak laʼen ida baku nia feen.

Maski nuneʼe, ema barak tebes halo violénsia doméstika. Porezemplu, sítiu ida naran Catholic Australia hatete katak violénsia doméstika sai problema boot iha Timor-Leste, no ida-neʼe kona família maizumenus porsentu 70 iha rai neʼe. Violénsia doméstika akontese iha mundu tomak. No tanba feto barak taʼuk atu fó-hatene ba polísia kuandu sira-nia laʼen baku sira, klaru katak problema neʼe boot liu fali buat neʼebé relatóriu sira fó sai.b

Kuandu ita rona kona-ba violénsia doméstika, neʼe hamosu pergunta balu: Saida mak book mane sira atu halo violénsia ba ema, liuliu ba sira-nia feen? Oinsá mak mane sira bele hetan ajuda atu la halo tan violénsia doméstika?

Testemuña ba Jeová, neʼebé halo livru neʼe, fiar katak Bíblia nia matadalan bele ajuda ema atu troka sira-nia hahalok. Maski ida-neʼe la fasil atu halo, maibé ema bele duni troka sira-nia hahalok. Tanba ajuda husi Bíblia, ema barak troka ona sira-nia hahalok aat no hatudu fali hahalok laran-diʼak no respeitu. (Koloso 3:8-10) Lee toʼok esperiénsia tuirmai husi kaben-naʼin naran Troy no Valerie.

Antes imi kaben, imi-nia relasaun oinsá?

Valerie: Iha kalan neʼebé ami foin prenda, Troy basa haʼu makaʼas tebes toʼo haʼu-nia oin bubu no sai metan ba semana ida. Nia husu deskulpa dala barak no promete katak nia sei nunka halo fali. Maibé tuir loloos, nia la kumpre ninia promete neʼe.

Troy: Buat naran deʼit halo haʼu hirus, porezemplu hahán seidauk tasak, haʼu hirus ona. Dala ida haʼu mós baku nia ho haʼu-nia kilat. Iha tempu seluk haʼu baku nia makaʼas toʼo haʼu hanoin nia mate ona. No tanba haʼu hakarak halo haʼu-nia feen taʼuk, haʼu see tudik ba ami-nia oan nia kakorok no ameasa katak haʼu sei oho nia.

Valerie: Haʼu sempre taʼuk hela deʼit. Dala ruma, haʼu tenke halai husi uma toʼo Troy sai kalma fali. Maski nia baku haʼu makaʼas, buat neʼebé susar liu mai haʼu atu tahan mak ninia liafuan sira neʼebé kroʼat.

Troy, husi uluk kedas Ita-boot iha toman atu halo violénsia ka lae?

Troy: Sin, uluk kedas haʼu-nia toman mak hanesan neʼe. Iha ami-nia uma laran, ami sempre haree violénsia. Haʼu-nia aman baku beibeik haʼu-nia inan iha haʼu-nia oin. Depois haʼu-nia aman husik tiha ami, haʼu-nia inan hela hamutuk fali ho mane seluk. Mane neʼe mós baku beibeik haʼu-nia inan. Ikusmai, nia estraga haʼu-nia biin no haʼu. Tanba ida-neʼe, nia tama komarka. Maski haʼu-nia situasaun moris nian uluk mak susar, maibé neʼe la dehan katak haʼu tenke trata aat haʼu-nia feen hanesan neʼe.

Valerie, tanbasá mak Ita-boot la husik Ita-nia laʼen?

Valerie: Tanba haʼu taʼuk. Haʼu hanoin: “Oinsá se nia buka tuir haʼu no oho haʼu ka haʼu-nia inan-aman? Saida mak sei akontese se haʼu kesar nia ba polísia no situasaun sai aat liután?”

Bainhira mak imi-nia situasaun komesa atu troka?

Troy: Haʼu-nia feen komesa estuda Bíblia ho Testemuña ba Jeová. Foufoun, haʼu laran-moras tanba nia iha kolega foun, no haʼu sente katak haʼu presiza bandu nia husi relijiaun foun ida-neʼe. Tan neʼe, haʼu komesa hatudu violénsia barak liután, maibé laʼós deʼit ba Valerie. Haʼu mós hatudu violénsia ba ema balu husi Testemuña ba Jeová. Maibé loron ida, ami-nia oan Daniel, neʼebé tinan haat, nia baixa ba semana tolu iha ospitál tanba moras bibi-maten. Durante tempu neʼe, Testemuña ba Jeová sira ajuda tebes ami. Sira mós tau matan ba ami-nia oan-feto Desiree neʼebé tinan neen. Ema ida husi Testemuña ba Jeová, hein Daniel iha ospitál ba loron tomak maski nia foin ramata nia serbisu iha kalan, hodi nuneʼe Valerie bele deskansa uitoan. Maski haʼu la hatudu respeitu ba sira, maibé sira hatudu laran-diʼak mai ami, no ida-neʼe kona haʼu-nia laran. Haʼu haree katak sira hatudu duni hahalok kristaun nian, no depois haʼu husu atu estuda Bíblia ho sira. Nuʼudar haʼu estuda, haʼu aprende katak laʼen ida tenke hadomi nia feen. Husi tempu neʼe, haʼu para haʼu-nia hahalok aat no ikusmai haʼu hetan batizmu nuʼudar Testemuña ba Jeová.

Bíblia nia matadalan saida mak ajuda Ita?

Troy: Tuir loloos, iha matadalan barak. Iha 1 Pedro 3:7, Bíblia hatudu katak haʼu tenke respeitu haʼu-nia feen. Galasia 5:23 ajuda haʼu atu hatudu laran-kmaus no kontrola an. Efeso 4:31 hatudu katak la diʼak atu uza liafuan aat. Ebreu 4:13 hatete katak ‘buat hotu bele haree no nakloke deʼit ba Maromak nia matan’. Maromak bele haree haʼu-nia hahalok, maski ema seluk la haree. Haʼu mós aprende katak haʼu la bele ransu tan ho haʼu-nia kolega sira tanba “ema laran-aat sira halakon lisan diʼak”. (1 Korintu 15:33) Haʼu-nia kolega sira hanoin katak presiza baku feto sira atu bele kontrola sira. Tan neʼe haʼu hatudu violénsia beibeik.

Agora, oinsá mak imi sente kona-ba imi-nia moris kaben nian?

Valerie: Troy sai Testemuña ba Jeová tinan 25 liubá. Husi tempu neʼebá toʼo agora, nia hatudu domin no laran-diʼak mai haʼu no nia hatudu katak nia hanoin haʼu.

Troy: Tuir loloos, haʼu la bele troka terus neʼebé uluk haʼu halo ba haʼu-nia família. Haʼu-nia feen la merese atu haʼu halo aat ba nia. Maibé haʼu hein atu haree eskritura iha Isaías (Yesaya) 65:17 sai loos, kuandu ami sei la hanoin fali tempu aat neʼe.

Liafuan saida mak imi hakarak hatoʼo ba família sira neʼebé mós hasoru problema kona-ba violénsia doméstika?

Troy: Se ita iha toman atu halo violénsia ka koʼalia liafuan aat beibeik ba ita-nia família, ita tenke rekoñese katak ita presiza ajuda, depois buka dalan atu hadiʼa ita-nia hahalok. Tuir haʼu-nia esperiénsia, hodi estuda Bíblia ho Testemuña ba Jeová no ransu ho sira, neʼe ajuda haʼu atu manán hasoru haʼu-nia hahalok aat sira neʼebé metin iha haʼu-nia laran.

Valerie: Nuʼudar ita hadiʼa ita-nia moris kaben nian, keta kompara ita-nia situasaun ho ema seluk nian, no tetu didiʼak konsellu neʼebé ita-nia kolega sira fó ba ita. Maski ema ida-idak nia situasaun karik sei hetan rezultadu neʼebé la hanesan, maibé haʼu kontente katak haʼu la husik haʼu-nia laʼen, tanba agora ami iha moris kaben nian neʼebé kontente.

HAPARA VIOLÉNSIA DOMÉSTIKA

[Dezeñu iha pájina 11]

Hodi estuda Bíblia, neʼe ajuda mane barak atu troka sira-nia hahalok aat

Bíblia hatete: “Maromak leno Eskritura hotu; nia diʼak atu hanorin, atu halakon hanorin neʼebé la loos.” (2 Timoteo 3:16) Hanesan Troy, laʼen barak neʼebé uluk baku sira-nia feen, troka ona sira-nia hanoin no hahalok tanba sira halo tuir Bíblia nia matadalan.

Ita hakarak atu aprende liután kona-ba oinsá Bíblia bele ajuda ita-nia moris kaben nian? Atu hatene informasaun liután, ita bele kontaktu Testemuña ba Jeová iha ita-nia fatin, ka loke sítiu www.jw.org/tdt.

a Naran balun laʼós naran neʼebé loos.

b Dala ruma, feto mós baku sira-nia laʼen. Maibé, kazu barak hatudu katak mane mak baku sira-nia feen dala barak liu.

TANSÁ MAK FEEN BALU LA HUSIK SIRA-NIA LAʼEN?

[Dezeñu]

Tanbasá mak feen balu hili atu hela nafatin ho sira-nia laʼen neʼebé baku sira? Tanba sira balu hanoin katak sira-nia laʼen sei halo aat liután ba sira se sira koko atu halai. Porezemplu, laʼen balu ameasa atu oho sira-nia feen se sira halai. No iha laʼen balu neʼebé halo nuneʼe duni.

Razaun seluk mak feen balu taʼuk katak sira-nia família no kolega sei hirus sira, tanba fiar liu ba feen neʼe nia laʼen. Porezemplu, Isabel, neʼebé temi iha informasaun neʼe, nia husik ninia laʼen. Nia hatete: “Haʼu-nia biin hirus tebes haʼu no dehan katak haʼu tenke fila fali ba haʼu-nia laʼen. Nia la fiar katak haʼu-nia laʼen baku haʼu tanba nia hanoin haʼu-nia laʼen ema diʼak. Haʼu-nia viziñu sira hotu la gosta haʼu, no tan neʼe, haʼu tenke muda ba fatin seluk ho haʼu-nia oan sira.”

Razaun seluk tan tanbasá mak feen balu hili atu hela nafatin ho sira-nia laʼen:

  • Sira hakarak sira-nia oan atu iha inan-aman kompletu.

  • Sira sente sira la bele buka osan atu tau matan ba sira-nia an no sira-nia oan.

  • Sira sente katak sira rasik mak sala, laʼós sira-nia laʼen.

  • Sira moe atu fó-hatene ema kona-ba sira-nia laʼen baku sira.

  • Sira iha esperansa karik sira-nia situasaun sei troka.

Testemuña ba Jeová fiar buat neʼebé Bíblia hatete, katak iha razaun ida deʼit atu ema bele soe malu, neʼe mak sala-foʼer. (Mateus 5:32) Maski nuneʼe, iha situasaun balu neʼebé kaben-naʼin bele fahe malu, hanesan kuandu ema ida hatudu violénsia makaʼas.

BÍBLIA NIA MATADALAN BA LAʼEN SIRA

  • Hatudu respeitu no tau matan didiʼak ba ita-nia feen.—1 Pedro 3:7.

  • Hadomi ita-nia kaben hanesan ita hadomi ita rasik nia isin-lolon.—Efeso 5:28, 29.

  • Nafatin haburas domin ba ita-nia feen.—Efeso 5:25.

  • Keta koʼalia liafuan aat.—Efeso 4:29, 31.

  • Hakaʼas an atu kontrola an nafatin.—Provérbios (Amsal) 29:11.

  • Atu iha naran neʼebé diʼak, ita tenke kontrola ita-nia an rasik, laʼós ema seluk.—Provérbios 16:32.

  • Hanoin kona-ba rezultadu husi ita-nia hahalok.—Galasia 6:7.

  • Se ita sente katak la bele kontrola ona ita-nia hirus, diʼak liu laʼo sai toʼo ulun malirin.—Provérbios 17:14.

  • Hakaʼas an atu odi violénsia.—Salmo (Mazmur) 11:5.

  • Haree ita-nia feen, laʼós nuʼudar atan maibé nuʼudar ita-nia belun.—Gênesis (Kejadian) 1:31; 2:18.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe