Tantaram-piaignagne
Maro ty Mpanompo i Jehovah Nanam-pinoagne Nitreako
VA’E nisy raha lahibey nirehafe ty nama’o tama’o mbe tsiaro’o avao hatrake amy izao. Nisy namako zay nirehake raha lahibey tamako, fa 50 taogne lasa zay. Tamy ty toeragne famindroagne ta Kenia agne zahay tamy izay. Fa nihere mainte iaby zahay, satria nandeha avao tagnate ty volagne maromaro. Nidebà mahakasike ze filma ara-pivavahagne zay zahay, le nirehake i namakoy tie: “Tsy mifagnarake amy ty raha ampianare ty Baiboly ty raha rehafe i filma igne.”
Nihehe raho satria tsy nieretsereteko tie ndaty mpivavake reke. Le hoe raho: “Ino ka kahe ty raha fanta’o miomba o Baiboly zao?” Nitsìgne heike reke fa tsy le avy le namale. Nirehake reke tamy ty fara’e tie Vavolombelo i Jehovah ty rene’e, le maro ty raha nampianare’e aze. Niangaviako areke reke mba hirehake amako ty miomba o Baibolio.
Fa halem-bey vaho nivita i debà’aỳ. Nirehake tamako i namakoy tie, rehafe ty Baiboly fa i Satana ty minday ty tontolo toy. (Jaona 14:30) Va’e fa nahay izay rehe amparake ty nahakede azo. Fa iraho, vaovao tamako zay sady tena nahaliagne ahy. Ty raha lava nireiko le tihoe misy Andrianagnahare soa fagnahy naho tea rare’e mifehe ty tontolo toy. Faie hoe tsy nitombegne ze raha zay tamako naho henteagne ty raha misy. Mbe ni-26 taogne raho tamy izay, faie le fa maro ty raha nanahiragne ahy.
Ni-piloty tamy ty tafike ta Etazonia agne ty babako. Nieretseretse areke raho tamy iraho mbe nikedey tie tena hisy ze aly niklera zao, satria tsy sarotse amo o maramilao ty mampipoake o bombao. Tamy iraho nianatse ta Kalifornia agney ty nisia i aly ta Vietnamo tagney. Nanao goreve niarake tamo o mpianatseo raho. Nitsepahe o polisio zahay, le nilay. Nisempotse naho tsy nahatrea zahay, satria nitorahe iareo bomba lakrimozeny. Nisy filoha antoko politike vinono, ndaty nigoreve naho ndaty tsy nitovy hevetse. Korontagne avao ze nomba’o.
Boake a Londres ho Afrika Agnivo agne
Niasa tamy ty sisin-driake Avara i Alaska agne raho tamy 1970 sady nahazo vola bey. Nandeha ta Londres tagne raho naho fa niavy eo, le nivily mòtò. Nandeha niagnatimo raho, faie tsy nihaiko tie hombaia. Niavy ta Afrika agne raho volagne maromaro tafara tatoy. Nahatrea ndaty te hilay o olagneo naho o fahantragneo raho tan-dalagne ey.
Naho fa nahatrea ze raha rezay raho, le nirese lahatse tamy i fampianara ty Baiboly tihoey tie anjely raty fagnahy ty mifehe ty raha ambone tane eto. Faie intoy nisy raha nanjare niteako hohay: ‘Ino avao zane ty raha ataon’Andrianagnahare?’
Nihaiko ty vale’e volagne tsiampeampe tafara izay. Nanjare nahafantatse ndaty maro nanoro ty finoa’e i Andrianagnahare Maregney ka raho ndra tie niatreke sarotse aza iareo. Nanjare niteako iareo.
IRILANDY AVARATSE: “TANÀ O BOMBAO NAHO O BALAO”
Naho fa niheregne ta Londres tagne raho, le niantso i rene i namakoỳ. Nimei’e Baiboly raho. Nandeha ta Amsterdam a Pays-Bas agne raho tafara tatoy, le nitrea ze Vavolombelo i Jehovah zay namaky Baiboly tambane ze jiro amoron-dalagne ey zay. Maro ty raha nihazavae’e tamako miomba o Baibolio. Tafara izay raho nandeha a Dublin a Irlandy agne. Tagne ty nahatreavako ty birò i sampa o Vavolombelo i Jehovah-o, le nampikonkogne tan-dalagne eo raho. Tamy izay ty nahitavako i Arthur Matthews. Rahalahy hendre sady za-draha reke. Nangatake hianatse Baiboly raho, le nagneke hampianatse ahy reke.
Tena nazoto nianatse raho, sady niteako ty namaky ty boke naho gazete naboa o Vavolombelo i Jehovah-o. Namaky Baiboly ka raho. Tena nahafale ahy ty nanao izay. Nigaga raho naho fa tam-pivoriagne tagne, satria ndra o ajajao aza le nahay ty vale ty fagnonteneagne retoa: ‘Nagnino ro feno raha raty ty ambone tane etoa? Ia o Andrianagnahare zao? Manao akore o ndatio naho fa mate?’ Ie amy izao nisy manam-pahaizagne fa nikaroke ireo tagnate ty taogne maro. Ni-Vavolombelo i Jehovah iaby avao ty ninamako, satria tsy mba nisy ndaty nihaiko ty tagne. Nagnampe ahy ho tea i Jehovah naho hanao ty zoton’arofo’e iareo.
I Nigel naho i Denis vaho iraho
Natao badisa raho tamy 1972. Nanomboke nanao mpisava lalagne raho tao’e raike tafara izay, le nifindra tamy ze fiangonagne kedekede a Newry, a Irlandy Avaratse agne zay. Tragno mitokagne tamy ze vohitse zay ty nahofako hitobohagne. Nisy biby harégne ty tagnila’e teo, le tamy iareo eo raho ty nanao fameregnagne ty lahajakako. Hoe tena mitsanogne soa zay iareo amy iareo mihotay. Tsy afake nanoro hevetse ahy iareo, faie nagnampe ahy ho zatse hagnente mpagnatreke. Tinendre ho mpisava lalagne manokagne raho tamy 1974, le i Nigel Pitt ty ninamako tamy izay.
Nifeno korontagne ty ta Irlandy Avaratse agne tamy izay. Izay ty nahavy aze natao tihoe “tanà o bombao naho o balao.” Lava mahatrea raha hoe itoa avao rehe an-dalagne ey: Ndaty mialy naho voatifitse vaho tobile mipoake. Mateteke ro olagne ara-politike naho ara-pivavahagne ty nahavy irey. Faie nihay o Protestantao naho o Katolikao fa tsy manao politike tika. Ty voka’e, afake nitory ankalalahagne zahay sady nivoaro. Mateteke ro nihay o ndaty itoriagneo tie ombia naho aia ty hisy korontagne, le nambara iareo anay zay mba hitaoa’ay.
Faie niatreke olagne avao zahay ndra tie teo zay. Nisy tanàgne zay tsy nisy Vavolombelo i Jehovah ty tagne. Fa nitory tagne zahay faie indraike avao. Ie indraike andro zay, le nitory tagne raho naho i Denis Carrigan. Mpisava lalagne ka reke. Nisy ampela zay nirehake tie maramila britanike mpitsikilo zahay. Sambe tsy nahay nirehake irlandé zahay, le izay varagne nahavy i ampelay nirehake izay io. Natahotse zahay. Ndra ty finamagna’o amo o maramilao avao aza, le va’e fa ho namonoagne azo ndra nitifiragne azo tamy ty ongo’o. Nanintsigne zahay tamy nitsangagne tan-dalagne ey nandigne bisỳ, sady izahay avao ty teo. Nisy tobile zay nijanogne taloha i fivarotagne kafé, nisy i ampela nirehake anaỳ. Niakatse hirike amy i fivarota’ey ao i ampelay, le nirehake tamy i lahilahy roe tagnate i tobiley aoy sady nanondro anay. Nandeha mbama’ay mbeo i lahilahy rey sady nagnontane anay ty lera hiavia i bisỳ. Ie niavy i bisỳ, le nirehake tamy i soferay iareo. Tsy nirei’ay ty raha nirehafe iareo. Tsy nisy pasaze ty tamy i bisỳ, le vao mainke zahay nieretseretse tie hampijalé iareo ivela i tanàgney agne zahay. Faie tsy izay ty raha nisy. Naho fa nizotso zahay, le nagnonteneako i soferay tie: ‘Ino raha nirehafe i lahilahy rey miomba anay io?’ Le hoe ty natoi’e: “Haiko nareo. Ko matahotse fa nambarako iareo tie Vavolombelo i Jehovah nareo fa tsy polisy britanike zao!”
Izahay tamy i mariaze’ay tamy Marsa 1977
Tamy i havoriambey disitirikea ta Dublin agne tamy 1976 ty nahitako i Pauline Lomax. Mpisava lalagne manokagne boake an’Angletera agne reke. Rahavave manam-pinoagne, miambane sady mahafinaritse reke. Tineza tamy ty hamarenagne ao iareo amy i Ray. Zai’e lahilahy io. Nivaly zahay amy i Pauline tao’e raike tafara izay. Nanohy nanao ty asa ty mpisava lalagne ta Ballymena Avara Irlandy agne zahay.
Nanao ty asa ty faritse tagnate ty fotoagne kedekede zahay. Fiangonagne ta Belfast a Londonderry agne naho tamy ty faritse hafa mampatahotse tagne ty nitilihe’ay. Nampahery anay ty finoa ty rahalahy naho ty rahavave tagne, satria niala tamy ty fampianaran-diso ninoa’e iareo, ty fitsaratsaragne naho falaignagne ndaty, le nanompo i Jehovah. Tena nitahie i Jehovah iareo sady narova’e.
Nitoboke ta Irlandy agne tagnate ty 10 taogne raho. Nasaegne hagnatreke Sekoly Gileada Kilasy faha-72 zahay tamy 1981. Tinendre ho a Sierra Leone, ahandrefa i Afrika agne zahay tafara izay.
NANAM-PINOAGNE TY RAHALAHY TA SIERRA LEONE TAGNE NDRA TIE NAHANTRA AZA
Tamy tragno misionera raike zay ty nitoboha’ay. Ndaty 11 soa fagnahy rezay ty niarake nitoboke tama’ay tao. Iretoa ty raha niharoa’ay: Lakozy raike, kaboné telo, ladosy roe, telefony raike, masìna fanasan-damba raike, le masìna fagnamaihan-damba raike. Mateteke tapatapake ty jiro agne sady amy izay tsy fantatse tie amy fire ro ho velogne indraike. Feno valavo mandehandeha ty tamy i tafo i tragnoy, le maro ka ty meregne milaly ambane gorodogne ao.
Mitsake rano fa handeha hamonje havoriambey a Giné agne
Tsy le nisoa ty fiaignagne tagne, faie tena nitea’ay ty nanompo tagne. Nihajae ty ndaty agne o Baibolio sady tena nitsanogne soa iareo naho fa nitoriagne. Maro ty nianatse Baiboly naho nagneke ty hamarenagne. “Ramosé Robert” ty nitokava o ndatio ahike, le “Madamo Robert” ty nitokava iareo i Pauline. Faie nisy fotoagne raho tsy le afake nanompo tamy i faritaney ey, satria nimaro ty asa nataoko tamy i sampagne ao. Le nanjare “Madamo Pauline” ty nitokava iareo i valiko, le iraho natao iareo “Ramosé Pauline.” Nitea i Pauline ze raha zay.
Tamy izahay hitory a Sierra Leone agney
Mahantra ty ankamaroa ty rahalahy agne, faie lava nagnomey ze raha nilae iareo avao ty Jehovah. Kindraike aza tamy ty fomba miambake ty nanoa’e izay. (Mat. 6:33) Tsiaroko fa nisy rahavave zay, le fa ty vola hohane iareo tamy i andro igne avao ty nanagna’e. Faie nimei’e ze rahalahy nivoa ty tazomokegne zay i vola iareoy, satria tsy nanam-bola hiviliagne fagnafoly i rahalahỳ. Ie tafara izay, le nisy ampela nampamboatse ty volo’e i rahavavey, le nimei’e vola reke. Tsy indraike avao ty nisia ty raha hoe izay.
NIANATSE KOLONTSAIGNE VAOVAO ZAHAY TA NIZERIA TAGNE
Nitoboke sive taogne ta Sierra Leone agne zahay, le avy eo nifindra tamy i Betela i Nizeria agne. Nibey i birò sampagne tagney. Mbe i asa nataoko ta Sierra Leone tagney avao ty nataoko. Faie i Pauline ro niatreke fiovagne lahibey sady tsy nimora tama’e ty niatreke aze. Taloha reke nandany 130 lera tamy i faritaney ey isam-bolagne, sady nanagne mpianatse Baiboly nandroso ka. Fa tamy izay reke tinendre hanjaitse, le nanjaitse lamba simba avao ty natao’e isan’andro. Elaela reke vaho nizatse izay, sady nanomboke nitsapa’e tie tena nankasitraha ty hafa ty asa natao’e. Nanao ze azo’e natao ka reke mba hampaherezagne o Betelitao isake tie afake nanao izay.
Vaovao tama’ay ty kolontsay ty ndaty ta Nizeria tagne, sady maro tamy irey ro tsy maintsy nianara’ay. Tie indraike, le nisy rahavave vaho nekegne hiasa amy i Betela agne zay, nindese ze rahalahy zay tamy i biròko tao. Naho fa nanalama i rahavavey raho ndra niankohoke tamy i tombokoy eo reke. Nitampoke ahy ze raha zay. Le avy le ty andinin-teny retoa ty niavy an-tsaiko ao: Asan’ny Apostoly 10:25, 26 naho ty Apokalypsy 19:10. Le hoe raho tan-tsaiko agne: ‘Horehafeko vao reke tie tsy mete ty manao izao?’ Faie nieretseretse ka raho tie: ‘Ndaty nekegne hiasa amy i Betela ato anio, taka’e soa zane ty raha ampianare ty Baiboly.’
Tsy nihaiko ty natao amparake ty nività i reha’aỳ. Ie tafara izay raho nanao fikarohagne. Nanjare nihaiko areke tie kay nagnorike ty fomba fagnajagne ndaty tagne i rahavavey, satria misy faritse ila’e agne mbe manao izay. Toko’e hiankohoke hoe igne ka ty lahilahy. Tsy hoe nivavake tamako reke naho fa nanao igne. Misy ndaty amy Baiboly ao aza nanao hoe igne. (1 Sam. 24:8) Nifale areke raho satria tsy nirehake raha ho nahamegnatse i rahavavekoy.
Maro ty rahalahy naho ty rahavave ta Nizeria agne nanagne finoagne matanjake. Agnisa izay ty rahalahy i Isaiah Adagbona.b Tamy ireke mbe nitanoray ro nianatse ty hamarenagne. Faie nivoa ty boka reke tafara izay, le natokagne tamo o toeragne fisiagne o ndaty bokao agne. Ie raike avao ty Vavolombelo i Jehovah tagne. Ndra tie nisy nanohetse aza reke tie tagne, le nisy 30 mahery ty ndaty boka nampea’e hahafantatse ty hamarenagne sady nisy fiangonagne raike naoregne ty tagne.
NANAM-PAHARETAGNE TAMAKO TY RAHALAHY TA KENIA TAGNE
Tamy iraho nahatrea biby raike tokan-tsifa bodey
Tinendre ho amy ty Sampa i Kenia agne zahay tamy 1996. Tamy io ty niheregnako voaloha’e tagne, tafara i nandehanako tagne voaloha’ey. Nitoboke tamy i Betela ao zahay. Nisy rajako ty tagne. Nangalare iareo ty voankazo o rahavaveo. Nisy rahavave zay nivoha avao ty lafineti’e. Ie naho fa noly reke, le nizoe’e tie nisy rajako tsiefa ty tan-tragno’e tao, nihinagne ty raha tao. Nikorake i rahavavey, le nilay. Nikorake ka i rajako rey, le nitsamboagne hirike an-dafinety eo.
Tamy ty fiangonagne swahilì ty nisy anay amy i Pauline. Tafara kede izay, le tinendre hitarike Fianaragne Boke (Fianaragne Baiboly Anoe ty Fiangonagne ty irehafagne aze amy izao) raho. Ie amy izao mbe tsy nahay i firehakey soa raho tamy izay. Toko’e ho nagnomagne i fianaragney mialoha raho, amy izay mba nihaiko ty namaky i fagnonteneagne rey. Naho vaho miova kede ty amy i bokey ao ka ty toin-drehake mey i mpagnatrekey, le fa montso raho. Nahamegnatse ahy zay! Niferegnesako o rahalahio naho o rahavaveo. Faie tena nahafale ahy ty nahatrea iareo nanam-paharetagne naho niambane, le nagnenga ahy hitarike fivoriagne.
NANAM-PINOAGNE TY RAHALAHY TA ETAZONIA TAGNE NDRA TIE MANAN-KARENA AZA
Tsy niampe tao’e raike ty nitoboha’ay ta Kenia agne. Tinendre ho amy i Betela Brooklyn a New York agne zahay tamy 1997. Manan-karena ty ndaty agne sady miterake olagne hafa ka zay kindraike. (Ohab. 30:8, 9) Faie ndra tie izay aza ty raha nisy, le tena nanagne finoagne matanjake ty rahalahy naho ty rahavave agne. Nampiasa ty fotoa’e naho ty fanagna’e mba hanohagnagne ty asa i fandaminagne iareo, fa tsy nanao ze hampitomboagne ty harena iareo.
Maro ty mpiara-manompo nanam-pinoagne nitrea’ay tagnate ze taogne maro zay. Nitrea’ay tie nanam-pinoagne ty mpiara-manompo ta Irlandy agne ndra tie nisy korontagne aza ty tagne. Nitrea’ay tie nanam-pinoagne ty mpiara-manompo ta Afrika agne ndra tie nahantra naho tsy nisy Vavolombelogne aza ty toeragne nisy iareo. Nanam-pinoagne ka ty rahalahy ta Etazonia agne ndra tie manan-karena aza. Azo antoke fa tena fale ty Jehovah naho fa mahavazoho ndaty maneho ty hatea iareo aze, ndra tie tsy mitovy aza ty raha atrehe iareo.
Izahay amy i Pauline amy i Betela i Warwick agne
Le ‘vata’e mandeha malaky ambone ty famahàgne tegnogneo’ o taogneo. (Joba 7:6) Miara-miasa amy ty hafa amy foibey a Warwick a New York agne zahay tie amy izao, sady tena mahafale anay ty miara-miasa amo o ndaty tena mifankateao. Mahafale naho mahafa-po anay ty manao ze azo’ay atao mba hanohagnagne i Mpanjakantikagney, le i Kristy Jesosy. Kede sisa le hamale soa o ndaty maro manam-pinoagneo reke.—Mat. 25:34.
a Havoriambey vondrom-paritse ty irehafagne o havoriambey disitirike iohoe tie amy izao.
b Trea amy ty gazete Ny Tilikambo Fiambenana 1 Aprily 1998, pejy 22-27 ao ty tantaram-piaigna i Isaiah Adagbona. Nimate reke tamy 2010.