TOROHEVETSE HOAHY TY KELEIAGNE | FITEZAGNE

Ampianaro Miomba ty Atao Tihoe Lahilahy Naho Ampela Mifampila ty Ana’o

OLAGNE

Ajaja lahilahy raike mipay fagnazavagne amy ty raha sambe hafa: Baiboly, boke, fitaovagne elektronike

Taogne maro lasa zay, le azo inoagne fa ty rae aman-drene ro voaloha’e nirehake miomba ty filagne atao ty lahilahy naho ty ampela amy ty ana’e lahilahy ndra ampela. Afake nagnazava izay tsikedetsikede iareo arakarake ty tao i ana’ey naho ty raha ilae’e.

Faie niova zay. Mirehake ty boke raike fa “mbe kede ty ajaja amy izao, le fa maharey rehake miomba ty filagne atao ty lahilahy naho ty ampela. Mihamaro ka ty rehake miomba izay amy ty fandaharagne natao hoahy o ajajao.” Mahasoa ty ajaja vao zay sa manimba aze?

SOA HO FANTA’O

Miparitake bey ty rehake miomba ty filagne atao ty lahilahy naho ty ampela. Hoe ty Deborah Roffman amy ty boke tihoe Iraho hey ro Irehafagne (angilé): ‘Maro ty sare naho ty rehake miomba ty filagne ndra mivantagne zay ndra ankolake. Ahatreavagne izay ohatse, ty debà atao o ndatio, o dokambarotseo, o filmao, o bokeo, o tognon-kirao, o teleo, o soratsoratseo, o fihisagneo, o soratsoratse mipetake amy ty pilàke an-dalagneio, o telefonio naho o ordinaterao. Maro areke [ty tanora naho ty ajaja] mihevetse fa ty filagne ro raha lahibey amy ty fiaignagne.’

Manao ty atao’e ka o mpanao dokambarotseo. Risihe o mpanao dokambarotseo naho o mpamarotseo o ajajao mba hivily akanjo mampibaribary ty vata’e. Mbe kede iareo, le fa alenteke an-tsai’e ao tie ty tarehe’e ro tena lahibey. Hoe ty boke raike: “Fanta o mpanao dokambarotseo tie te hitovy amy ty nama’e o ajajao, le izay ro hararaote iareo. ... Te handrisike o ajajao hivily raha vaovao iareo fa tsy tihoe te handrisike iareo hila lahilahy ndra ampela kanao mampiseho amy iareo sare o ndaty mampibaribary ty vata’e.”

Tsy ampe naho fahalalagne avao. Tsy mitovy tihoe mahay minday tobile naho tihoe mitao soa naho fa minday tobile. Manahake izay ka fa tsy mitovy tihoe mahay miomba ty filagne naho tihoe mahay mampiasa ze fahalalagne zay mba handrambesagne fanapahan-kevetse soa.

Raha mila tadidiegne: Amy izao rehe ro toko’e hampianatse ty ana’o “hahay hisaigne”, mba hahaia’e “hagnambake ty soa amy ty raty.”—Hebreo 5:14.

INO TY AZO’O ATAO?

Anò ty andraiki’o. Adidi’o ty mirehake miomba ty filagne amy ty ana’o ndra tie va’e hafahafa ama’o aza zay.—Toro lalagne: Ohabolana 22:6.

Rehafo tsikedetsikede isan’andro ty miomba izay. Ko manao kabaro lava. Rehafo ama’e naho fa miarake nareo. Ohatse, naho fa agnate tobile ao ndra naho fa miarake manao raha. Agnonteneo ty heve’e. Tsy mete ohatse ty manao tihoe: “Irehe vao tea i dokambarotse misy sare o ndaty magnisy akanjo mampibaribary vatagne rey?” Ndraleo magnontane tihoe: “Arake ty heve’o, nagnino o mpanao dokambarotseo ro mampiseho sare manahake irey?” Naho fa boake namale reke, le agnonteneo ka tie: “Akore ty heve’o miomba irey?”—Toro lalagne: Deoteronomia 6:6, 7.

Ampifagnaraho amy ty tao’e i rehakey. Fa azo ampianaregne o ajaja kedekedeo ty agnara i taovam-pananahagney ndra tie mbe tsy mandeha an-dakilasy agne aza reke. Ampianaro miaro tegna amo o mpamahotse ajajao reke. A naho fa beibey reke? Rehafo ama’e amy ty ankapobei’e tie akore ty iforogna o ajaja agnate troke aò. Naho fa tanora indraike reke, le toko’e ho fanta’e tie ino ty atao ty ndaty mifampila sady ia avao ty toko’e hanao izay.

Ampianaro hahay hinday tegna soa reke. Ampianaro hanao ty maregne naho tsy hivalike sady hagnaja ty ajaja hafa o ajajao ndra tie mbe kede aza. Naho fa hirehake miomba ty filagne rehe afarafara agne, le afake hazavae’o tie ilaegne ka ty maneho o toetse reo. Ampahafantaro aze ty atao tihoe findesan-tegna soa. Naho trea’o tie fa azo rehafegne ama’e tie raty ty mifampila aloha ty fanambaliagne, le rehafo ama’e zay sady hazavao ty anto’e. Hoe ty boke Tsy Debà bey Avao (angilé): “Azo inoagne tie tsy hifampila ama o ndaty aloha bey o tanorao naho fanta’e tie tsy tea ty rae aman-drene’e hanao izay reke.”

Mikezaha ho ohatse soa. Ko manao mpitari-bato vilam-bava. Mampihehe azo vao ohatse, ty solesole vetaveta? Tsy mete vao ty akanjo’o? Tea mihisa hatea vao rehe? Naho izay, le tsy hasia i ana’oy dika’e ze raha ampianare’o aze.—Toro lalagne: Romanina 2:21.

Rehafo ty lafe soa’e. Fagnomezagne boake aman’Andrianagnahare ty filagne atao ty lahilahy naho ty ampela. Ahazoagne fahafinaretagne io, faie natao hoahy ty mpivaly avao. (Ohabolana 5:18, 19) Rehafo ty ana’o, fa afake hankamamy izay reke naho fa manambaly sady tsy ho azo ty aly saigne naho ty rare fo mpahazo ty tanora mifampila aloha ty fanambaliagne.—1 Timoty 1:18, 19.

ANDRAIKY TY RAE AMAN-DRENE

Tsy arake ty eretsereta o ndatio aze fa raha tena lahibey amo o ajajao naho o tanorao ty heve ty rae aman-drene’e naho ampitahaegne amy ty mitovy taogne ama’e. Hoe ty boke raike tihoe Iraho Hey ro Irehafagne: “Ty ndaty bey marine aze avao ty hantogne o ajajao, naho fa mipay tari-dalagne reke ndra te hahafantatse ty raha misy magnodidigne aze. Naho fa fanta’e ndra tsapa’e tie tsy te hanokagne fotoagne ho aze tikagne, le vaho izay reke mipay fagnazavagne amy ty ndaty hafa agne. … Tsy mahagaga areke naho izao ty trea o ndaty nanao fikarohagne an-tao’e marò: Hendre naho mahay manapan-kevetse ty ajaja mifampirehake miomba ty filagne naho ty raha hafa amy ty rae aman-drene’e. Manjare vognogne hizaka ty vokatse ty raha atao’e iareo sady tsy memeke hanao raha va’e hanimba aze.”