ฟลามิงโก “นกที่ไม่ทิ้งฝูง”
โดยผู้สื่อข่าว ตื่นเถิด ในสเปน
เป็นที่รู้จักกันดี กระนั้นก็ยังลึกลับ, เก้งก้าง แต่ก็สง่า, รักสันโดษ แต่ไม่วายชอบรวมฝูงอย่างดื่มด่ำ—ฟลามิงโก เป็นนกที่ลวงให้เข้าใจผิด.
เป็นที่รู้จักกันแทบทุกคน สัณฐานอันเป็นเอกลักษณ์ของนกนี้ปรากฏในอักษรรูปของอียิปต์โบราณ (เป็นสัญลักษณ์ของสีแดง), ภาพวาดตามผนังถ้ำในสมัยโบราณ, และงานศิลปะสมัยใหม่. แต่นกฟลามิงโกยังคงไว้ซึ่งสิ่งลึกลับบางอย่าง. ถิ่นผสมพันธุ์ของมันนั้นอยู่ในที่ห่างไกลอย่างลิบลับ และเพิ่งมีการค้นพบแหล่งใหญ่ ๆ หลายแห่งในช่วง 50 ปีหลังนี้เอง. นอกจากนั้น ตัวผู้และตัวเมียก็คล้ายกันถึงขนาดว่าผู้เชี่ยวชาญทางปักษินวิทยาจะบอกความแตกต่างได้ก็ต่อเมื่อใช้เครื่องมือสอดเข้าไปตรวจในตัวของมันเท่านั้น.
ขาที่เล็กยาวราวกับตะเกียบและคอที่ยืดยาว—ซึ่งแกว่งไปมาและซุกไว้ใต้ปีกราวกับว่าคอนั้นทำด้วยยาง—มีส่วนเสริมให้มันดูเก้งก้าง. กระนั้น ขณะที่เยื้องย่างอย่างสุขุมในน้ำตื้นหรืองมหาสัตว์ทะเลตัวเล็ก ๆ ใต้น้ำเป็นอาหาร ปฏิเสธไม่ได้ว่าท่าทางของมันดูสง่า ความสง่าแปรเปลี่ยนเป็นความงามอย่างจับใจเมื่อมันเหินสู่เวหา.
ภาพอื่น ๆ ในธรรมชาติน้อยนักจะเทียบได้กับภาพของฝูงฟลามิงโกที่โบยบินอยู่. สีแดงและดำของปีกตัดกับสีชมพูหรือขาวของลำตัวอย่างงดงาม.a ดูราวกับพัดหลากสีจำนวนนับไม่ถ้วนกำลังโบกไปมาอย่างพร้อมเพรียงกันขณะที่ฝูงนกค่อย ๆ ทะยานขึ้นสู่อากาศ. และครั้นกำลังบินอยู่ ภาพสัณฐานอันงามสง่าและการเคลื่อนไหวเป็นจังหวะเปลี่ยนนกเหล่านี้เป็นนักเต้นระบำบัลเล่ต์แห่งอาณาจักรนก.
น่าเสียดาย ภาพเช่นนั้นหาดูได้ไม่ง่ายนัก. ฟลามิงโกเป็นนกที่ชอบสังคม แต่ต้องเป็นชนิดเดียวกัน—ฟลามิงโกเป็นตัวอย่างที่ดีเยี่ยมของ “นกที่ไม่ทิ้งฝูง.” นกพวกนี้บากบั่นพยายามเลี่ยงบริเวณที่มีผู้คนอาศัยอยู่และมักรวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ในทะเลสาบน้ำเค็มหรือที่ราบดินโคลนซึ่งอยู่ห่างไกล.
อุปนิสัยที่น่าทึ่ง
เพื่อจะทราบมากขึ้นเกี่ยวกับนกที่มีเสน่ห์เหล่านี้ ตื่นเถิด จึงได้สัมภาษณ์ มานเวล เรนดอน ผู้อำนวยการของเขตป่าสงวน เฟว็นเต เดอ พีเอดรา ในเมืองมะละกา สเปน.
ฟลามิงโกเปราะบางเหมือนอย่างที่เห็นหรือไม่? “ไม่เลย. มันเจริญเติบโตได้ดีในทะเลสาบน้ำกร่อยซึ่งไม่เหมาะสำหรับอยู่อาศัย ณ ที่สูงบนเทือกเขาแอนดิสซึ่งไม่มีนกอื่นเสี่ยงเข้าไปอยู่. ในทะเลสาบแถบแอฟริกาซึ่งมันมักบินไปบ่อย ๆ น้ำที่นั่นร้อนและมีลักษณะกัดกร่อนมากจนทำให้ผิวหนังของคุณเกรียม แต่หนังอันเหนียวทนที่ขาฟลามิงโกปกป้องมันจากอันตราย.”
ปัญหาใหญ่ของมันคืออะไร? “ไม่ต้องสงสัย สิ่งนั้นก็คือการหาที่ที่เหมาะสมสำหรับวางไข่. มันต้องการทะเลสาบน้ำเค็มตื้น ๆ ที่ไม่มีสิ่งใดรบกวน ซึ่งมีเกาะเล็ก ๆ ให้มันทำรังได้. ในทุกวันนี้ สถานที่ดังกล่าวหายากมาก. แท้ที่จริง ทั่วทะเลเมดิเตอร์เรเนียนแถบตะวันตกทั้งหมด เรามีสถานที่เช่นว่าเพียงสองแห่งเท่านั้นในปัจจุบัน: แห่งหนึ่งในสเปนและแห่งหนึ่งในฝรั่งเศส.b
“ที่เฟว็นเต เดอ พีเอดรานี้ พวกมันมีอุปสรรคอีกอย่างหนึ่ง. ทะเลสาบที่มันมาวางไข่แห้งเร็วมากภายใต้ดวงอาทิตย์อันร้อนแรงในเขตแอนดาลูเซีย—ก่อนที่พวกลูกนกโตพอจะบินได้.”
เกิดอะไรขึ้นหากทะเลสาบแห้งขอด? “บางปี เราต้องจ่ายน้ำเทียมเพื่อไม่ให้นกที่มาผสมพันธุ์ทั้งกลุ่มสูญไป. เราพบว่าหากเราให้มีน้ำปกคลุมพื้นที่ประมาณ 37.5 ไร่ ก็เพียงพอแล้ว แม้สิ่งนี้จะหมายความว่าพ่อแม่นกต้องบินไปหาอาหารเฉพาะในบึงซึ่งอยู่ห่างออกไปหลายกิโลเมตร. ฟลามิงโกจะใช้เวลาส่วนใหญ่บินไปมาและหาอาหาร ในขณะที่ปล่อยลูกน้อยให้อยู่ในความดูแลของนกที่โตแล้วไม่กี่ตัว—ที่จริงก็คล้ายกับโรงเรียนอนุบาลนั่นเอง.”
คุณได้ค้นพบอะไรอีก? “จากการที่เราได้ติดแถบโลหะไว้ที่ตัวนก เราได้เรียนรู้มากขึ้นเกี่ยวกับนิสัยชอบพเนจรของมัน. ฟลามิงโกไม่ได้อพยพย้ายถิ่นอย่างแท้จริง แต่มันท่องเที่ยวจากถิ่นที่มันหาอาหารไปยังอีกที่หนึ่งตามแต่ใจปรารถนา. ดังนั้น นกตัวหนึ่งอาจใช้ช่วงฤดูร้อนในสเปนและฤดูหนาวในแอฟริกาเหนือ ในขณะที่อีกตัวหนึ่งทำตรงกันข้าม. คุณอาจเรียกพวกมันว่านักท่องเที่ยว แม้ว่าการเที่ยวไปของมันเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเสบียงอาหารมากกว่าความเพลิดเพลินก็ตามที.
“สิ่งที่เห็นได้ชัดก็คือหากมีการให้ความช่วยเหลือและพิทักษ์พวกมันสักนิด นกฟลามิงโกก็จะทวีเฟื่องฟู. ก่อนช่วงทศวรรษปี 1980 พวกมันมาวางไข่ที่นี่แต่เพียงประปรายและเมื่อเทียบส่วนแล้วอยู่ในจำนวนน้อย. โดยให้มนุษย์เข้าแทรกแซงน้อยที่สุดและรักษาระดับน้ำขีดต่ำสุดในทะเลสาบเอาไว้จนกว่าลูกน้อยจะบินได้ เราได้เห็นว่าจำนวนพวกมันทวีขึ้นอย่างมาก. ในปี 1988 เรามีลูกนกเกือบหนึ่งหมื่นตัวที่ถูกเลี้ยงดูให้เติบโตขึ้น.”
สิ่งอัศจรรย์แห่งการทรงสร้าง
น้อยคนนักที่ได้เห็นนกฟลามิงโกในถิ่นธรรมชาติแล้วจะลืมประสบการณ์เช่นนั้น. และเนื่องด้วยพวกมันชอบสถานที่ห่างไกลจากผู้คนและการอุทิศตัวของนักอนุรักษ์นิยม ทำให้ยังมีบางส่วนของโลกซึ่งจะเห็นนกฝูงใหญ่ ๆ ได้ในสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติของมัน.
โลกคงจะด้อยค่าลงหากสิ่งอัศจรรย์แห่งการทรงสร้างเหล่านั้นไม่มีให้ชมเป็นขวัญตาและชูใจ. แท้ที่จริง อาจกล่าวได้ว่า “นกที่ไม่ทิ้งฝูง” เปล่งเสียงประสานกับ “นกที่มีปีกบินได้” ซึ่งสรรเสริญพระนามของพระยะโฮวา.—บทเพลงสรรเสริญ 148:10, 13.
[เชิงอรรถ]
a ฟลามิงโกพันธุ์แคริบเบียน (Phoenicopterus ruber ruber) มีขนสีชมพูสดใส ในขณะที่ฟลามิงโกพันธุ์เกรทเทอร์ (Phoenicopterus ruber roseus) มีสีอ่อนกว่า ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับอาหาร.
b สถานที่สองแห่งนี้คือ เฟว็นเต เดอ พีเอดรา (มะละกา) สเปน และเกาะคามาร์ก (บูชดูโรน) ฝรั่งเศส.
[ที่มาของภาพหน้า 21]
Photos top and bottom Zoo de la Casa de Campo, Madrid