คุณเคยเห็นปลาเดินไหม?
ช่างเป็นภาพที่น่าตื่นตา! ขณะที่ผมยืนอยู่ริมป่าชายเลน มองออกไปยังที่ซึ่งผมนึกว่าเป็นที่ลุ่มราบชายเลนที่ว่างเปล่า. แต่ที่ไหนได้ พื้นดินตรงนั้นไม่ว่างเปล่า. ที่นั่นมีคณะกายกรรมพิเศษกำลังแสดงอยู่. พิเศษด้านไหน? ผู้แสดงแต่ละตัวมีความยาวไม่เกินหกนิ้ว. มันคือปลา.
แม้ความคิดในเรื่องที่ว่าปลาเดินและกระโดดได้ ฟังดูไม่ต่างอะไรกับเรื่องช้างบินได้ กระนั้น เรื่องนี้ผมเห็นมากับตาอย่างชัดเจน. แต่ปลาเดิน, ปีนป่าย, และกระโดด—กระทั่งหายใจ—ได้อย่างไรเมื่ออยู่พ้นน้ำ?
ปลาที่ผมเห็นมีชื่อว่า ปลาตีน. ลักษณะที่แปลกประหลาดของปลาประเภทนี้คือ ตาของมันโปนออกมาและหดเข้าได้. ลักษณะอีกอย่างหนึ่งได้แก่ครีบอก ซึ่งช่วยให้ปลาตีนขยับตัวเคลื่อนไหวบนเลนได้—คล้ายกับคนที่สามารถเดินไปไหนมาไหนด้วยไม้เท้ายันรักแร้. แต่ปลาตีนกระโดดได้อย่างไร? ปลารูปร่างประหลาดนี้ใช้หางดีดตัวเองออกไปได้ไกลถึงสองฟุต. ปลาตีนทำงานด้านวิศวกรรมโยธาได้ด้วย โดยใช้ครีบของมันต่างพลั่วทำรูลึกอยู่ในเลน.
ปลาตีนมีถุงออกซิเจนอยู่ในตัว—ปากและช่องเหงือกของมันเก็บน้ำไว้เต็มเมื่อมัน “กระโดดพรวด” ขึ้นมาบนพื้นดิน. เมื่อมันใช้ออกซิเจนใน “ถัง” หมด มันจะรีบกระโจนลงแอ่งโคลนเพื่อเติมอากาศ.
ถ้าคุณเข้าไปจนถึงที่ลุ่มราบชายเลนในแอฟริกาหรือเอเชีย และถ้าคุณสามารถทนยุงและแดดในเขตร้อนได้ ทำไมไม่ลองมองหาปลาตีนดูล่ะ? แล้วคุณจะพูดได้ว่าคุณเคยเห็นปลาเดินแล้ว!—ผู้อ่านส่งมา.
[ที่มาของภาพหน้า 31]
Background: Jane Burton/Bruce Coleman Inc.
Inset images: Photographed by Richard Mleczko