การตรวจสอบดูแง่มุมต่าง ๆ แห่งอัญมณีอันล้ำค่าของพระเจ้า—คัมภีร์ไบเบิล!
ในปี 1867 ชาวนาในแอฟริกาใต้คนหนึ่งชื่อ ชาล์ก วาน นีเคิร์ก เฝ้าดูพวกเด็ก ๆ เล่นอยู่กับก้อนหินบางก้อน. หินก้อนหนึ่งที่แวววาวและงดงามเป็นพิเศษสะดุดตาเขา. แม่ของเด็ก ๆ บอกว่า “หากคุณชอบก็เอาไปสิ.” วาน นีเคิร์ก ได้ส่งหินนั้นไปให้ผู้เชี่ยวชาญทางแร่ธาตุตรวจสอบดู. พวกเด็กไม่ได้สำนึกแม้แต่น้อยว่าเขาเล่นอยู่กับเพชรขนาดใหญ่ที่มีค่าถึง 500 ปอนด์!
เป็นไปได้ไหมว่า คุณก็เช่นกันเป็นเจ้าของอัญมณีล้ำค่าโดยไม่ตระหนักถึงเรื่องนั้น? ตัวอย่างเช่น หลายคนมีพระคัมภีร์ เพราะนั่นเป็นหนังสือขายดีที่สุดตลอดมา หาได้ทั้งเล่มหรือเป็นบางส่วนในมากกว่า 1,900 ภาษา. กระนั้น คนส่วนใหญ่มิได้อ่านพระคัมภีร์ และเนื่องจากเหตุนี้จึงทราบไม่มากนักถึงเนื้อหาของพระคัมภีร์.
คัมภีร์ไบเบิลอ้างว่า “ได้รับการดลบันดาลจากพระเจ้า” และเพราะฉะนั้นจึงเป็นพระคำของพระเจ้า. (2 ติโมเธียว 3:16, ล.ม.; เปรียบเทียบ 1 เธซะโลนิเก 2:13.) คัมภีร์ไบเบิลเป็นสมบัติอันล้ำค่าที่สุดของมนุษยชาติ. โดยทางพระคัมภีร์ เราเรียนรู้วิธีได้รับประโยชน์อย่างดีที่สุดจากชีวิตในขณะนี้ และสำคัญยิ่งกว่านั้น วิธีบรรลุถึงชีวิตนิรันดร์! (โยฮัน 17:3, 17) สิ่งใด ๆ จะมีค่ายิ่งกว่านั้นได้ไหม?
อย่างไรก็ดี เพื่อจะหยั่งรู้ค่าอัญมณีนี้และทุกแง่ทุกมุมของมัน คนเราต้องรู้จักคุ้นเคยกับพระคัมภีร์. ในการมองดูผาด ๆ ครั้งแรก นี้อาจดูเหมือนยากทีเดียว. ที่แท้แล้ว คัมภีร์ไบเบิลเป็นชุดหนังสือต่าง ๆ 66 เล่ม. หนังสือเหล่านั้นประกอบด้วยอะไรบ้าง? มีเหตุผลบางประการไหมในเรื่องลำดับที่หนังสือเหล่านั้นปรากฏอยู่? ถ้าเช่นนั้น คนเราจะค้นเรื่องราวเฉพาะในพระคัมภีร์ได้อย่างไร?
การทำความรู้จักคุ้นเคยกับพระคัมภีร์เป็นการท้าทาย. แต่เช่นเดียวกับอัญมณีแท้ พระคัมภีร์มีลักษณะที่ได้สัดส่วนกันและมีลำดับ. เราจะทราบเรื่องนั้นได้หากเราพิจารณาเนื้อหาของพระคัมภีร์อย่างรวบรัด.
พระคัมภีร์ภาคภาษาฮีบรู—ชี้ไปยังพระคริสต์
โดยทั่วไปผู้คนแบ่งพระคัมภีร์เป็น “พระคริสต์ธรรมเดิม” กับ “พระคริสต์ธรรมใหม่.” แต่นี้เป็นการใช้ชื่อที่ไม่เหมาะสม ทำให้มีความเข้าใจว่า “พระคริสต์ธรรมเดิม” ล้าสมัยและมีคุณค่าไม่มากเท่าไรนัก. ชื่อที่เหมาะสมกว่าสำหรับส่วนนั้นของพระคัมภีร์น่าจะเป็น พระคัมภีร์ภาคภาษาฮีบรู เนื่องจากส่วนนั้นเดิมทีเขียนในภาษาฮีบรูเป็นส่วนใหญ่. “พระคริสต์ธรรมใหม่” ได้รับการเขียนในภาษากรีกในศตวรรษแรกสากลศักราช เนื่องจากเหตุนี้ นับว่าเหมาะสมกว่าที่จะเรียกว่าพระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีก.
เยเนซิศ หนังสือเล่มแรกของพระคัมภีร์เริ่มต้นด้วยระยะเวลานานมาแล้ว คราวเมื่อพระเจ้าทรงสร้างสวรรค์และแผ่นดินโลก และต่อมาก็เริ่มตระเตรียมแผ่นดินโลกไว้เพื่อมนุษย์อยู่อาศัย. มนุษย์คู่แรกถูกสร้างให้สมบูรณ์พร้อม แต่เขาทั้งสองเลือกเอาแนวทางแห่งความบาป พร้อมด้วยผลลัพธ์ที่น่าเศร้าสลดสำหรับลูกหลานของเขา. กระนั้น ดุจดังเพชรพลอยที่เห็นได้ในแสงสลัว ๆ พระคัมภีร์เสนอประกายแห่งความหวังสำหรับมนุษยชาติ: “พงศ์พันธุ์” ซึ่งจะลบล้างผลกระทบจากบาปและความตายในที่สุด. (เยเนซิศ 3:15) ใครจะเป็นพงศ์พันธุ์ผู้นี้? เยเนซิศเริ่มสืบร่องรอยเชื้อสายของพงศ์พันธุ์ที่จะมานี้ โดยมุ่งเล็งที่ชีวิตของบรรพบุรุษผู้ซื่อสัตย์ของพงศ์พันธุ์นี้ เช่น อับราฮาม ยิศฮาค และยาโคบ.
เอ็กโซโด พรรณนาต่อไปถึงการกำเนิดของโมเซ. ชีวิตของโมเซเป็นข้อบ่งชี้ล่วงหน้าถึงชีวิตของพงศ์พันธุ์ที่จะมานั้นในหลายประการ. ภายหลังภัยพิบัติสิบประการ พวกยิศราเอลทำการอพยพอย่างมโหฬารออกจากอียิปต์ และถูกสถาปนาเป็นชาติที่พระเจ้าเลือกสรร ณ ภูเขาซีนาย. เลวีติโก ดังที่ชื่อนี้แนะไว้ ชี้แจงกฎข้อบังคับสำหรับตำแหน่งปุโรหิตตระกูลเลวีในยิศราเอล. อาฤธโม บอกถึงโอกาสต่าง ๆ เมื่อมีการนับจำนวนชนยิศราเอล (โดยทางการสำรวจสำมะโนประชากร) และเกี่ยวกับเหตุการณ์ระหว่างการรอนแรมของพวกยิศราเอลในถิ่นทุรกันดาร. และบัดนี้ เตรียมพร้อมจะเข้าสู่แผ่นดินแห่งคำสัญญา พวกยิศราเอลได้รับคำเตือนสุดท้ายของโมเซ. นี้เป็นเนื้อหาสำคัญของพระบัญญัติ. โดยชี้ไปยังพงศ์พันธุ์ที่จะมานั้น โมเซกระตุ้นชาตินั้นให้รับฟัง ‘ผู้พยากรณ์ที่พระเจ้าจะทรงตั้งขึ้น.’—พระบัญญัติ 18:15.
ติดตามด้วยหนังสือเกี่ยวกับประวัติศาสตร์. หนังสือเหล่านี้ส่วนใหญ่อยู่ตามลำดับวันเดือนปี. ยะโฮซูอะ พรรณนาถึงการพิชิตและการแบ่งสรรแผ่นดินแห่งคำสัญญา. วินิจฉัย เล่าถึงเหตุการณ์อันน่าตื่นเต้นเร้าใจเกี่ยวกับช่วงปีหลัง ๆ เมื่อผู้วินิจฉัยปกครองชนชาติยิศราเอลต่อเนื่องกัน. ประวัตินางรูธ เล่าถึงสตรีผู้ยำเกรงพระเจ้า ซึ่งมีชีวิตอยู่ระหว่างช่วงเวลาของผู้วินิจฉัย และเป็นผู้ซึ่งมีสิทธิพิเศษในการมาเป็นบรรพสตรีของพระเยซูคริสต์.
อย่างไรก็ดี ระยะเวลาแห่งการปกครองโดยผู้วิจฉัยก็สิ้นสุดลง. ซามูเอลฉบับต้น บอกถึงการปกครองที่น่าเศร้าสลดของซาอูล กษัตริย์องค์แรกของยิศราเอล ดังที่ปรากฏผ่านตาของผู้พยากรณ์ซามูเอล. ซามูเอลฉบับสอง พรรณนาถึงการครอบครองที่ประสบผลสำเร็จของดาวิด ผู้สืบตำแหน่งของซาอูล. จากนั้นพงศาวดารกษัตริย์ฉบับต้นและ ฉบับสอง พาเราจากรัชสมัยอันรุ่งโรจน์ของซะโลโมไปถึงการที่ชนยิศราเอลตกไปเป็นเชลยอย่างน่าเศร้าของชาวบาบูโลนในปี 607 ก่อนสากลศักราช. โครนิกาฉบับต้น และฉบับสอง สรุปรวบยอดประวัติศาสตร์นี้อีกครั้งหนึ่งตามที่มองดูจากฐานะของชาติที่กลับจากการเป็นเชลยนี้. ในที่สุด เอษรา, นะเฮมยา, และเอศเธระ พรรณนาถึงวิธีที่ชนยิศราเอลได้กลับคืนสู่บ้านเกิดของเขาและประวัติศาสตร์ในภายหลังของพวกเขาบางตอน.
จากนั้นเป็นหนังสือบทกวี ประกอบด้วยบทโคลงไพเราะที่สุดบางส่วนเท่าที่เคยมีการเขียนมา. โยบ เสนอภาพที่เร้าใจเกี่ยวกับความซื่อสัตย์มั่นคงภายใต้ความทุกข์ทรมาน และบำเหน็จจากความซื่อสัตย์นั้น. พระธรรมบทเพลงสรรเสริญ ประกอบด้วยบทเพลงแห่งการสรรเสริญพระยะโฮวาและคำอธิษฐานทูลขอความเมตตาและความช่วยเหลือ. บทเพลงเหล่านี้ปลอบใจผู้รับใช้ของพระเจ้าจำนวนนับไม่ถ้วน. นอกจากนี้ บทเพลงสรรเสริญมีคำพยากรณ์จำนวนมากมายที่ทำให้เรามีความรู้มากขึ้นในเรื่องพระมาซีฮาที่จะเสด็จมานั้น. สุภาษิต และท่านผู้ประกาศ เปิดเผยแง่มุมเกี่ยวกับสติปัญญาของพระเจ้าโดยภาษิตที่สั้นกะทัดรัด ขณะที่เพลงไพเราะของกษัตริย์ซะโลโม เป็นบทกลอนเกี่ยวกับความรักอันล้ำเลิศพร้อมด้วยความหมายอันลึกซึ้งเชิงพยากรณ์.
ถัดจากนั้นหนังสือ 17 เล่ม—จากยะซายา ถึงมาลาคี—ส่วนใหญ่เป็นคำพยากรณ์. ทุกเล่มเรียกตามชื่อผู้เขียน. คำพยากรณ์เหล่านี้หลายข้อได้สำเร็จสมจริงอย่างน่าทึ่งไปแล้ว. คำพยากรณ์เหล่านั้นยังชี้ถึงเหตุการณ์ที่เป็นจุดสุดยอดในสมัยของเรา และในอนาคตอันใกล้นี้ด้วย.
ด้วยเหตุนี้ พระคัมภีร์ภาคภาษาฮีบรูเสนอรูปแบบและลีลาหลายหลากอย่างน่าพิศวง. กระนั้น ทั้งหมดก็มีสาระสำคัญร่วมกัน. คำพยากรณ์ ลำดับวงศ์วาน และเหตุการณ์ที่น่าตื่นเต้นเร้าใจเปล่งประกายด้วยสติปัญญาที่ใช้การได้และความหมายในเชิงพยากรณ์.
พระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีก—พงศ์พันธุ์ปรากฏตัว
เวลาได้ล่วงเลยไปสี่พันปีนับแต่การที่มนุษย์ล้มพลาดเข้าสู่ความบาป. โดยฉับพลัน พระเยซู มาซีฮา พงศ์พันธุ์ที่รอคอยกันมาช้านานก็ปรากฏตัวบนแผ่นดินโลก! พระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีกบันทึกงานรับใช้ของบุคคลสำคัญผู้นี้ในประวัติศาสตร์ของมนุษย์ในหนังสือสี่เล่มต่างกัน แต่ทว่ามีส่วนเสริมกันให้ครบถ้วน เรียกว่ากิตติคุณ. หนังสือเหล่านี้คือ มัดธาย, มาระโก, ลูกา, และโยฮัน.
เรื่องราวในกิตติคุณทั้งสี่เล่มนี้ช่างมีคุณค่าสักเพียงไรสำหรับคริสเตียน! กิตติคุณเหล่านี้พรรณนาเรื่องการอัศจรรย์ที่น่าพิศวงของพระเยซู, อุปมาที่เต็มด้วยความหมายของพระองค์, คำเทศน์บนภูเขา, ตัวอย่างของพระองค์ในเรื่องความถ่อมใจ, ความเมตตาสงสารและการเชื่อฟังอย่างเต็มที่ต่อพระบิดาของพระองค์, ความรักของพระองค์ต่อ “แกะ,” และในที่สุดความตายอันเป็นการเสียสละของพระองค์และการกลับเป็นขึ้นจากตายอันเปี่ยมด้วยสง่าราศี. การศึกษากิตติคุณเหล่านั้นเสริมสร้างความรักอันลึกซึ้งต่อพระบุตรของพระเจ้าขึ้นในตัวเรา. เหนือสิ่งอื่นใด เราได้รับการชักนำให้เข้ามาใกล้ชิดกับพระองค์ผู้ทรงใช้พระคริสต์มา—พระยะโฮวาพระเจ้า. เรื่องราวเหล่านี้คู่ควรกับการอ่านหลายครั้งหลายหน.
กิจการของอัครสาวก รับช่วงต่อไปเมื่อกิตติคุณจบลง. หนังสือนี้เล่าถึงช่วงปีต้น ๆ ของประชาคมคริสเตียนตั้งแต่วันเพ็นเตคอสเตไปจนถึงการคุมขังของเปาโล ณ กรุงโรมในปีสากลศักราช 61. ในหนังสือเล่มนี้เราอ่านถึงซะเตฟาโน คริสเตียนคนแรกผู้พลีชีพเพราะความเชื่อ, การเปลี่ยนศาสนาของเซาโล ผู้ซึ่งต่อมากลายเป็นอัครสาวกเปาโล, การนำคนต่างชาติคนแรกที่เปลี่ยนใจมาเชื่อถือเข้ามา, และการเดินทางเผยแพร่กิตติคุณที่น่าตื่นเต้นของเปาโล. เรื่องราวเหล่านี้ทั้งเป็นที่น่าตื่นตาตื่นใจและเสริมสร้างความเชื่อ.
ต่อจากนี้ก็เป็นจดหมาย หรือสาร ยี่สิบเอ็ดฉบับ. จดหมาย 14 ฉบับแรก โดยเปาโล มีชื่อตามชนคริสเตียนหรือประชาคมที่ได้รับ ที่เหลือนอกนั้นมีชื่อตามผู้เขียน—ยาโกโบ, เปโตร, โยฮัน, และยูดา. จดหมายเหล่านี้บรรจุคำตักเตือนและการหนุนกำลังใจมากมายอะไรเช่นนี้! จดหมายเหล่านี้กล่าวคลุมถึงหลักคำสอนและความสมจริงแห่งคำพยากรณ์อย่างชัดเจน. จดหมายเหล่านั้นช่วยคริสเตียนให้อยู่ต่างหากจากสิ่งแวดล้อมที่ชั่วร้ายซึ่งเขาต้องอาศัยอยู่ ทั้งเน้นความจำเป็นที่จะปลูกฝังความรักฉันพี่น้องและคุณลักษณะแบบอื่น ๆ เยี่ยงพระเจ้า. จดหมายเหล่านั้นวางแบบอย่างไว้สำหรับการจัดระเบียบประชาคมอย่างเหมาะสม ภายใต้การนำของผู้เฒ่าผู้แก่ทางฝ่ายวิญญาณ.
พระคัมภีร์ภาคภาษาฮีบรูจบลงด้วยบันทึกเชิงพยากรณ์อย่างไร พระคัมภีร์ภาคภาษากรีกก็เป็นอย่างนั้นด้วยเช่นกัน. วิวรณ์ เขียนโดยอัครสาวกโยฮันราว ๆ ปีสากลศักราช 96 ดึงเอาแนวแห่งคำพยากรณ์และสาระสำคัญหลักของพระคัมภีร์เข้าด้วยกัน—การเชิดชูพระนามของพระยะโฮวาโดยราชอาณาจักรมาซีฮาของพระองค์. นิมิตที่ต่อเนื่องกันแสดงภาพชัดอย่างเห็นกับตาเกี่ยวกับการทำลายล้างกองกำลังทางศาสนา ทางทหารและทางการเมืองแห่งระบบที่เสื่อมทรามของซาตาน. นครแห่งการปกครองของพระคริสต์ ซึ่งหันความเอาใจใส่มายังการจัดการกับเรื่องต่าง ๆ ของแผ่นดินโลกเข้ามาแทนที่ส่วนเหล่านี้. ภายใต้การปกครองของราชอาณาจักรนี้ พระเจ้าทรงสัญญาที่จะ “เช็ดน้ำตาทุก ๆ หยดจากตาของเขา . . . และความตายจะไม่มีต่อไป.”—วิวรณ์ 21:4.
ดังนั้นแล้ว มีข้อสงสัยใด ๆ ไหมที่ว่าคัมภีร์ไบเบิลเป็นอัญมณีที่ไร้ตำหนิ สะท้อนแสงสว่างของพระเจ้า? หากคุณไม่ได้อ่านพระคัมภีร์ตั้งแต่ต้นจนจบ ทำไมไม่เริ่มทำเช่นนั้นเสียแต่บัดนี้ล่ะ? คุณจะถูกดึงดูดใจเนื่องจากลักษณะที่ได้สัดส่วนกันของพระคัมภีร์ รับความรู้โดยความเจิดจ้าของพระคัมภีร์ รู้สึกซาบซึ้งตรึงใจเนื่องด้วยความไพเราะของพระคัมภีร์ และตื่นตาตื่นใจเนื่องจากข่าวสารของพระคัมภีร์. แท้จริง พระคัมภีร์เป็น “ของประทานอันสมบูรณ์พร้อม . . . จากพระบิดาแห่งบรรดาดวงสว่าง.”—ยาโกโบ 1:17, ล.ม.
[แผนภูมิหน้า 28, 29]
ตารางรายการหนังสือต่าง ๆ ในคัมภีร์ไบเบิล
บอกถึงผู้เขียน, สถานที่เขียน, เวลาที่เขียนเสร็จ, และระยะเวลาที่เหตุการณ์ในหนังสือเล่มนั้นเกิดขึ้น.
ชื่อผู้เขียนและสถานที่เขียนของหนังสือบางเล่มไม่แน่นอน. วันเวลาหลายแห่งเป็นเพียงการประมาณ, เครื่องหมาย ล. หมายถึง “หลัง”, ก. หมายถึง “ก่อน”, และ ป. หมายถึง “ราว ๆ” หรือ “ประมาณ.”
หนังสือต่าง ๆ ในพระคัมภีร์ภาคภาษาฮีบรู (ก่อนสากลศักราช)
หนังสือ ผู้เขียน สถานที่เขียน เขียนเสร็จ ระยะเวลาที่ครอบคลุม
เยเนซิศ โมเซ ป่ากันดาร 1513 “ในตอนเริ่มต้น” ถึง 1657
เอ็กโซโด โมเซ ป่ากันดาร 1512 1657–1512
เลวีติโก โมเซ ป่ากันดาร 1512 1 เดือน (1512)
อาฤธโม โมเซ ป่ากันดาร/ที่ราบโมอาบ 1473 1512–1473
พระบัญญัติ โมเซ ที่ราบโมอาบ 1473 2 เดือน (1473)
ยะโฮซูอะ ยะโฮซูอะ คะนาอัน ป. 1450 1473–ป. 1450
วินิจฉัย ซามูเอล ยิศราเอล ป. 1100 ป. 1450–ป.1120
รูธ ซามูเอล ยิศราเอล ป. 1090 11 ปีแห่งการปกครองโดยผู้วินิจฉัย
1 ซามูเอล ซามูเอล, ฆาด, นาธาน ยิศราเอล ป. 1078 ป. 1180–ป.1078
2 ซามูเอล ฆาด, นาธาน ยิศราเอล ป. 1040 1077–ป. 1040
1 กษัตริย์ ยิระมะยา ยะรูซาเลม/ยูดา 580 ป. 1040–911
2 กษัตริย์ ยิระมะยา ยะรูซาเลม/ อียิปต์ 580 ป. 920–580
1 โครนิกา เอษรา ยะรูซาเลม (?) ป. 460 หลัง 1 โครนิกา 9:44,1077–1037
2 โครนิกา เอษรา ยะรูซาเลม (?) ป. 460 1037–537
เอษรา เอษรา ยะรูซาเลม ป. 460 537–ป. 467
นะเฮมยา นะเฮมยา ยะรูซาเลม ล. 443 456–ล. 443
เอศเธระ มาระดะคาย ซูซัร, เอลาม ป. 475 493–ป. 475
โยบ โมเซ ป่ากันดาร ป. 1473 กว่า 140 ปีระหว่างปี 1657 และ 1473
บทเพลงสรรเสริญ ดาวิดและคนอื่น ๆ ป. 460
สุภาษิต ซะโลโม; อาฆาร; ละมูเอล ยะรูซาเลม ป. 717
ท่านผู้ประกาศ ซะโลโม ยะรูซาเลม ก. 1000
เพลงไพเราะของกษัตริย์ซะโลโม ซะโลโม ยะรูซาเลม ป. 1020
ยะซายา ยะซายา ยะรูซาเลม ล. 732 ป. 778–ล. 732
ยิระมะยา ยิระมะยา ยูดา/ อียิปต์ 580647–580
บทเพลงร้องทุกข์ ยิระมะยา ใกล้ยะรูซาเลม 607
ยะเอศเคล ยะเอศเคล บาบูโลน ป. 591 613–ป. 591
ดานิเอล ดานิเอล บาบูโลน ป. 536 618–ป. 536
โฮเซอา โฮเซอา ซะมาเรีย (แคว้น) ล. 745 ก. 804–ล. 745
โยเอล โยเอล ยูดา ป. 820 (?)
อาโมศ อาโมศ ยูดา ป. 804
โอบัดยา โอบัดยา ป. 607
โยนา โยนา ป. 844
มีคา มีคา ยูดา ก. 717 ป. 777–717
นาฮูม นาฮูม ยูดา ก. 632
ฮะบาฆูค ฮะบาฆูค ยูดา ป. 628 (?)
ซะฟันยา ซะฟันยา ยูดา ก. 648
ฮาฆี ฮาฆี ยะรูซาเลม 520 112 วัน (520)
ซะคาระยา ซะคาระยา ยะรูซาเลม 518 520–518
มาลาคี มาลาคี ยะรูซาเลม ล. 443
หนังสือต่าง ๆ ในพระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีก (สากลศักราช)
หนังสือ ผู้เขียน สถานที่เขียน เขียนเสร็จ ระยะเวลาที่ครอบคลุม
มัดธาย มัดธาย ปาเลสไตน์ ป. 41 2 ก่อนสากลศักราช-สากลศักราช 33
มาระโก มาระโก โรม ป. 60–65 สากลศักราช 29–33
ลูกา ลูกา กายซาไรอา ป. 56–58 3 ก่อนสากลศักราช-สากลศักราช 33
โยฮัน อัครสาวกโยฮัน เอเฟโซ, หรือบริเวณใกล้เคียง ป. 98 หลังอารัมภบทสากลศักราช 29-33
กิจการ ลูกา โรม ป. 61 สากลศักราช 33–ป. 61
โรม เปาโล โกรินโธ ป. 56
1 โกรินโธ เปาโล เอเฟโซ ป. 55
2 โกรินโธ เปาโล มากะโดเนีย ป. 55
ฆะลาเตีย เปาโล โกรินโธหรืออันติโอเกีย, ซีเรีย ป. 50–52
เอเฟโซ เปาโล โรม ป. 60–61
ฟิลิปปอย เปาโล โรม ป. 60–61
โกโลซาย เปาโล โรม ป. 60–61
1 เธซะโลนิเก เปาโล โกรินโธ ป. 50
2 เธซะโลนิเก เปาโล โกรินโธ ป. 51
1 ติโมเธียว เปาโล มากะโดเนีย ป. 61–64
2 ติโมเธียว เปาโล โรม ป. 65
ติโต เปาโล มากะโดเนีย (?) ป. 61–64
ฟิเลโมน เปาโล โรม ป. 60–61
เฮ็บราย เปาโล โรม ป. 61
ยาโกโบ ยาโกโบ (น้องชายพระเยซู) ยะรูซาเลม ก. 62
1 เปโตร เปโตร บาบูโลน ป. 62–64
2 เปโตร เปโตร บาบูโลน (?) ป. 64
1 โยฮัน อัครสาวกโยฮัน เอเฟโซ, หรือบริเวณใกล้เคียง ป. 98
2 โยฮัน อัครสาวกโยฮัน เอเฟโซ, หรือบริเวณใกล้เคียง ป. 98
3 โยฮัน อัครสาวกโยฮัน เอเฟโซ, หรือบริเวณใกล้เคียง ป. 98
ยูดา ยูดา (น้องชายพระเยซู) ปาเลสไตน์ (?) ป. 65
วิวรณ์ อัครสาวกโยฮัน เกาะปัตโม ป. 96