เครื่องมือช่วยแปลที่เป็นประโยชน์
พระยะโฮวาพระเจ้า ผู้ประพันธ์คัมภีร์ไบเบิลทรงประสงค์ให้ข่าวดีเรื่องราชอาณาจักรของพระองค์ได้รับการประกาศ “แก่ทุกประเทศ, ทุกชาติ, ทุกภาษา, และทุกคณะ.” (วิวรณ์ 14:6) พระองค์ทรงต้องการให้พระคำที่เป็นลายลักษณ์อักษรของพระองค์มีพร้อมสำหรับมนุษย์ทุกคน. เพื่อจะเป็นเช่นนั้น จึงมีการแปลคัมภีร์ไบเบิลเป็นภาษาต่าง ๆ มากกว่าหนังสืออื่นใดในโลก. ผู้แปลหลายพันคนได้ใช้เวลาและความพยายามมากมายเพื่อจะถ่ายทอดพระดำริของพระเจ้าในอีกภาษาหนึ่ง.
อย่างไรก็ดี คัมภีร์ไบเบิลไม่ได้เป็นเพียงข้อความที่ต้องแปลเท่านั้น. หลายต่อหลายครั้ง มีการใช้คัมภีร์ไบเบิลเป็นเครื่องช่วยในการแปลหนังสืออื่น ๆ. ผู้แปลหลายคนได้เทียบคำในคัมภีร์ไบเบิลหลาย ๆ ภาษาเพื่อหาคำแปลที่เหมาะสมสำหรับคำบางคำ. ปัจจุบันจึงมีการนำคัมภีร์ไบเบิลมาใช้เป็นเครื่องช่วยในการแปลโดยคอมพิวเตอร์ด้วย.
การแปลด้วยคอมพิวเตอร์เป็นเรื่องยากจริง ๆ. ผู้เชี่ยวชาญบางคนถึงกับรู้สึกว่าการแปลเป็นสิ่งที่อยู่เหนือความสามารถของคอมพิวเตอร์. ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? เพราะภาษาไม่ใช่เป็นเพียงชุดของคำต่าง ๆ ชุดหนึ่งเท่านั้น. แต่ละภาษามีการประสมคำ, กฎเกณฑ์, ข้อยกเว้นสำหรับกฎเหล่านั้น, สำนวน, และนัยทางภาษาของตนเอง. ความพยายามที่จะสอนสิ่งเหล่านี้แก่คอมพิวเตอร์ไม่ประสบความสำเร็จเท่าใดนัก. งานที่แปลโดยคอมพิวเตอร์มักออกมาเข้าใจยากเสียเป็นส่วนใหญ่.
อย่างไรก็ตาม ขณะนี้นักวิทยาศาสตร์ด้านคอมพิวเตอร์กำลังหาวิธีใหม่ ๆ ในการแปล. ฟรานซ์ โยเซฟ โอค ผู้เชี่ยวชาญระดับแนวหน้าด้านการแปลด้วยคอมพิวเตอร์กล่าวว่า “เราใช้แบบจำลองทางสถิติเพื่อหาคำแปลที่น่าจะถูกต้องมากที่สุด.” สมมุติว่าคุณต้องการจะแปลภาษาฮินดีเป็นภาษาอังกฤษ. ขั้นแรก คุณต้องมีข้อความในทั้งสองภาษาก่อน. จากนั้นก็ใส่ข้อความนั้นเข้าไปในคอมพิวเตอร์. คอมพิวเตอร์จะเปรียบเทียบข้อความทั้งสองภาษา. และสมมุติว่าคอมพิวเตอร์พบคำภาษาฮินดีคำหนึ่งในหลาย ๆ ที่และขณะเดียวกันก็พบคำว่า “บ้าน” ในวลีภาษาอังกฤษที่ตรงกัน คอมพิวเตอร์ก็จะสรุปว่าคำภาษาฮินดีคำนั้นจะต้องตรงกับคำว่า “บ้าน.” และเป็นไปได้มากทีเดียวว่าคำที่อยู่ใกล้ ๆ เป็นคำคุณศัพท์ เช่น “ใหญ่,” “เล็ก,” “เก่า,” หรือ “ใหม่.” ดังนั้น คอมพิวเตอร์ก็จะสร้างรายการคำที่ตรงกันและคำที่ประสมกันขึ้นมา. หลังจาก “ฝึก” เช่นนี้อยู่เพียงไม่กี่วันหรือไม่กี่สัปดาห์จนได้คำศัพท์มากพอแล้ว คอมพิวเตอร์ก็สามารถจะใช้สิ่งที่ “เรียน” แล้วกับข้อความใหม่ได้. แม้ว่าผลงานที่ได้อาจไม่ดีนักในเรื่องไวยากรณ์และลีลา แต่ปกติแล้วก็อ่านเข้าใจได้และถ่ายทอดความหมายกับรายละเอียดสำคัญ ๆ ได้.
คุณภาพของงานแปลโดยมากขึ้นอยู่กับปริมาณและคุณภาพของข้อความที่ป้อนเข้าคอมพิวเตอร์ในตอนแรก. และนี่เป็นเหตุที่คัมภีร์ไบเบิลเป็นประโยชน์มาก. คัมภีร์ไบเบิลได้รับการแปลอย่างดีเป็นภาษาต่าง ๆ มากมาย ทั้งยังหาได้ทั่วไปและมีปริมาณข้อความมากพอ. ดังนั้น คัมภีร์ไบเบิลจึงเป็นสิ่งแรกที่นักวิจัยเลือกใช้เพื่อฝึกคอมพิวเตอร์ให้แปลภาษาใหม่.