คุณต้องใส่ฟันปลอมไหม?
ฟันปลอม บ่อยครั้งเป็นเป้าของการล้อเลียน ไม่ใช่เรื่องสนุกสำหรับคนใส่หลายคน. ถ้าฟันแท้ของคุณทั้งหมดอยู่ในสภาพดี ปัญหาเรื่องฟันปลอมอาจดูเหมือนไม่สลักสำคัญอะไร. แต่ถึงแม้คุณจะไม่มีวันเผชิญกับปัญหาเช่นว่า สิ่งที่กล่าวไว้ในบทความนี้อาจช่วยคุณหยั่งรู้ค่าความสุขในการมีฟันที่แข็งแรงและทำให้คุณตั้งใจที่จะรักษาฟันให้อยู่ในสภาพดังกล่าวต่อไป—อย่างน้อยที่สุดเท่าที่คุณจะทำได้.
แต่เหตุใดหลายคนที่คิดว่าเขาได้ดูแลเอาใจใส่ฟันเป็นอย่างดีแล้ววันหนึ่งกลับพบว่าฟันของเขาเริ่มโยก? ลองถามทันตแพทย์ดู. เมื่อคนเราอายุเลย 30 ปีขึ้นไป สาเหตุใหญ่ที่สุดที่ทำให้ฟันร่วงก็คือ โรคเหงือกอักเสบ (ปริทันต์). กระนั้น คนเราอาจสูญเสียฟันได้เช่นกันเนื่องจากอุบัติเหตุหรือฟันผุ.
แต่จริง ๆ แล้วคุณจำเป็นต้องใส่ฟันปลอมไหมถ้าฟันของคุณหลุดบางซี่หรือร่วงหมดทั้งปาก?a เหตุใดบางคนดูเหมือนจะอยู่ได้โดยไม่ใส่ฟันปลอม? ฟันปลอมเป็นเพียงสินค้าอีกประเภทหนึ่งไหมที่หลอกขายให้กับประชาชน?
ใส่ฟันปลอมทำไม?
เพื่อตอบคำถามนี้ ให้เราดูซิว่าฟันทำหน้าที่อะไรบ้าง. ฟันทำมากกว่าช่วยในการปรากฏตัวของเรา. เมื่อเราเคี้ยวอาหาร อาหารจะถูกบดเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยเพื่อน้ำย่อยสามารถผสมเข้ากับชิ้นส่วนที่ละเอียดนั้น ทำให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารได้. แต่ถ้าเรามีฟันไม่กี่ซี่หรือไม่มีเลย อาหารจะถูกบดไม่ละเอียดพอ. แม้แต่สันกระดูกของเหงือกที่แข็งมากก็ไม่สามารถทำได้อย่างพอเพียง. นั่นเป็นสาเหตุที่คนฟันหรอผู้ซึ่งพยายามกลืนอาหารลงคอด้วยกาแฟ, น้ำชา, หรือเครื่องดื่มประเภทอื่น ๆ อาจเกิดปัญหาในการย่อยขึ้นได้. อาหารจะถูกจำกัดแม้แต่เมื่อฟันสองสามซี่ขาดไป เนื่องจากโดยปกติแล้วจะเลี่ยงอาหารแข็งหรือที่มีกากใยซึ่งต้องเคี้ยวมากเป็นพิเศษ.
นอกจากนี้ฟันยังมีส่วนช่วยเราในการพูด คุณประโยชน์แง่นี้เรามักจะไม่ค่อยคำนึงถึงจนกระทั่งฟันบางซี่ขาดไป. ฟันช่วยลิ้นและริมฝีปากในการออกเสียงคำพูดซึ่งจำเป็นยิ่งต่อการเข้าใจ. ตัวอย่างเช่น การออกเสียงพยัญชนะที่พยางค์ท้ายจะไม่สามารถทำได้ถูกต้องถ้าไม่มีฟัน. คุณอาจเคยสังเกตเรื่องนี้หากคุณได้ยินคนฟันหรอพูด. ดังนั้น คนที่ใส่ฟันปลอมต้องปรับลิ้นให้เข้ากับฟันปลอมเพื่อออกเสียงได้ถูกต้องอีกครั้งหนึ่ง. ถึงแม้การทำเช่นนี้อาจต้องใช้เวลาบ้าง โดยปกติแล้วได้ผลดีกว่าไม่มีฟัน.
จะว่าอย่างไรเมื่อคนที่ใส่ฟันปลอมร้องเพลงหรือเล่นเครื่องดนตรีบางชนิด? กิจกรรมเหล่านี้โดยปกติแล้วอาจทำได้ดีโดยดัดแปลงฟันปลอมในหลายหลากวิธี. นักร้อง, นักแสดงบางคน, นักเป่าเครื่องดนตรี, นักเทศน์, และนางแบบ จะพบว่าการทำงานของตนยากลำบาก ถึงกับทำไม่ได้ ถ้าไม่มีฟัน.
การปรากฏตัวได้รับผลกระทบเช่นกันถ้าไม่มีฟัน. เนื้อเยื่อที่นิ่มบริเวณปากจะบุ๋มเข้าไปและจมูกกับคางจะดึงเข้าหากัน ทำให้คนเราดูแก่กว่าที่เป็นจริง. สิ่งนี้อาจมีผลกระทบต่อความมั่นใจในตัวเองและอาจเป็นเหตุให้บางคนเกิดอาการผิดปกติทางจิตด้วยซ้ำ.
การสูญเสียฟันซี่หนึ่งอาจทำให้โครงสร้างฟันที่มีแนวโค้งปกติเสียรูปไป. ฟันของเรานั้นพึ่งพาอาศัยกัน เหมือนก้อนหินที่ซุ้มประตูโค้งแบบโรมัน. ดังนั้น การเสีย “ฟันข้างเคียง” ซี่หนึ่งไปจะทำให้ซี่อื่น ๆ เคลื่อนไปด้วย. การเคลื่อนนี้เป็นสาเหตุให้เกิดช่องว่างระหว่างฟันที่เหลืออยู่และอาจทำให้เศษอาหารอุดเข้าไปถึงเหงือก และสิ่งนี้มักเป็นสาเหตุนำไปสู่โรคเหงือกอักเสบ. นอกจากนี้ การที่ฟันเคลื่อนอาจทำลายการเรียงตัวของฟัน ทำให้เกิดปัญหาในการเคี้ยว.
เปรียบเทียบฟันแท้กับฟันปลอม
ข้อแตกต่างที่สำคัญระหว่างฟันแท้กับฟันปลอมก็คือ ฟันแท้มีรากเหนียวแน่นในกระดูกขากรรไกร. สิ่งนี้ทำให้ฟันแท้สามารถกัดขาด, ฉีก, และบดอาหารให้เป็นชิ้นที่เล็กละเอียดอย่างมีประสิทธิภาพมากกว่า. ฟันล่างและฟันบนเคลื่อนประกบกันด้วยอาการบดและขบกัดอย่างแรง.
ในทางตรงข้าม ฟันปลอมที่ใส่ทั้งปากนั้นเพียงแตะวางอยู่บนเหงือกหรือสันเหงือก. ฟันปลอมยึดอยู่กับที่เพียงด้วยแรงอันแผ่วเบาของลิ้น, แก้ม, และแรงยึดติด. เนื่องจากฟันปลอมไม่ได้ฝังแน่นเหมือนฟันแท้ ฟันปลอมจึงหลุดได้ง่าย.
ดังนั้น ประสิทธิภาพของฟันปลอมจึงแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล. ไม่มีฟันปลอมที่มีประสิทธิภาพเหมือนฟันแท้. รูปร่างและขนาดของขากรรไกร, ประเภทของเนื้อเยื่อ, และแม้แต่ทัศนะทางจิตใจของผู้ใส่ฟันปลอม, ตลอดจนความสามารถในการเรียนรู้การใช้ฟันปลอม, ทั้งหมดนี้เป็นปัจจัยที่กำหนดว่าฟันปลอมมีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใด. ขีดจำกัดอันเด่นชัดของฟันปลอมก็คือการขาดความมั่นคง. อย่างไรก็ดี เมื่อพูดถึงการปรากฏตัว ฟันปลอมทำได้สนิทจนดูไม่ออกว่าอันไหนฟันปลอมอันไหนฟันแท้.
น่าเสียดาย บางครั้งกว่าคนเราจะประทับใจในสติปัญญา, การออกแบบ, และประโยชน์ของฟันแท้ก็ต่อเมื่อเขาได้ใส่ฟันปลอมแล้วเท่านั้น. มนุษย์เลียนแบบของจริงได้เพียงน้อยนิดแต่ไม่สามารถทำฟันปลอมที่มีประสิทธิภาพยอดเยี่ยมเหมือนฟันแท้ได้.
สภาพการณ์ของคุณอาจทำให้คุณต้องคิดอย่างจริงจังว่าคุณต้องใส่ฟันปลอมหรือไม่ จะใส่ทั้งปากหรือใส่บางส่วน. แน่นอน คุณต้องตัดสินใจเอง แต่ดูเหมือนเป็นการสุขุมที่จะพิจารณาข้อได้เปรียบของการใส่ฟันปลอม. การใส่ฟันปลอมอาจช่วยคุณป้องกันปัญหาเกี่ยวกับการย่อยซึ่งอาจเกิดขึ้นได้, ช่วยให้คุณได้สารอาหารเพียงพอ, และปรับปรุงสมรรถนะในการพูดให้ดีขึ้น. อีกทั้งฟันปลอมสามารถปรับปรุงการปรากฏตัวให้ดีขึ้นได้จริง ๆ.
ที่จริง แม้ว่าคนที่ใส่ฟันปลอมโดยปกติแล้วเสียดายฟันแท้ที่หลุดไป แต่การพัฒนาในด้านฟันปลอมก็มีส่วนช่วยให้หลายล้านคนทั่วโลกเกิดความพึงพอใจบ้างและรู้สึกว่าตนเองมีสุขภาพดี.
[เชิงอรรถ]
a ในบทความนี้ คำว่า “ฟันปลอม” หมายถึงอุปกรณ์ที่สั่งทำเพื่อใส่แทนฟันที่หลุดไป. หากฟันแท้ร่วงหมด การใส่ฟันปลอมทั้งปากก็เป็นสิ่งจำเป็น. แต่ ถ้ายังมีฟันเหลืออยู่บ้าง ก็อาจใส่ฟันปลอมเพียงบางส่วนที่ถอดได้. บทความนี้เพ่งเล็งเรื่องฟันปลอมทั้งปากและฟันปลอมบางส่วนที่ถอดออกได้.
[กรอบหน้า 19]
วิธีลดค่าใช้จ่ายในการทำฟัน
การไปหาทันตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดฟันมักจะเสียค่าใช้จ่ายค่อนข้างมาก. อย่างไรก็ดี คุณอาจได้รับกำลังใจจากการค้นพบบางอย่างซึ่งอาจมีประโยชน์ต่อลูก ๆ ของคุณ.
เดอะ นิวยอร์ก ไทม์ส รายงานว่า “กรณีที่ฟันขึ้นผิดที่และขากรรไกรผิดรูปร่างซึ่งมีอัตราสูงท่ามกลางชาวอเมริกาอาจเป็นผลสืบเนื่องมาจากการรับประทานอาหารสำเร็จรูปที่ผ่านขบวนการกลั่นกรองหลายขั้น.” ทฤษฎีมีว่าอาหารที่ต้องออกแรงเคี้ยวมากจะ “กระตุ้นขากรรไกรให้เติบโต (ทำให้มีที่กว้างพอสำหรับฟันโดยไม่ต้องเบียดกัน) อีกทั้งชี้นำการงอกของฟันแท้และประสานการเติบโตของใบหน้ากับช่องปาก.”
นักวิทยาศาสตร์มุ่งที่จะยืนยันทฤษฎีนี้โดยให้อาหารแข็งและอ่อนกับพวกลิง. ผลเป็นอย่างไร? ลิงที่กินอาหารแข็งมี “การจัดเรียงตัวของฟันผิดปกติ” น้อยมาก. ดังนั้น อาจเป็นได้ว่าอาหารซึ่งลูกของคุณต้องออกแรงเคี้ยวจะเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยคุณประหยัดค่าใช้จ่ายในการทำฟัน. อีกวิธีหนึ่งที่ลดค่าใช้จ่ายได้ก็คือช่วยลูก ๆ ของคุณให้มีนิสัยการแปรงฟันและใช้ไหมทำความสะอาดซอกฟันเป็นประจำ.
[รูปภาพหน้า 20]
ฟันของเราพึ่งพาอาศัยกัน. ถ้าไม่มี “ฟันข้างเคียง” ช่วยให้ยึดอยู่กับที่ในไม่ช้าฟันจะเคลื่อนและมีผลเสียต่อฟันซี่อื่น ๆ.