อีลัง-อีลัง—หัวเชื้อจากเกาะน้ำหอม
โดยผู้สื่อข่าว ตื่นเถิด! ในมายอต
คุณเคยได้ยินชื่อนี้ไหม? คุณอาจจะเคยใช้. อย่างน้อยคุณก็เคยได้กลิ่น! มันคืออะไร? ก็เป็นทั้งต้นไม้และน้ำหอมไงล่ะ.
อีลัง-อีลังหรือกระดังงา คือต้นไม้ที่ผลิตหัวเชื้อสำหรับทำน้ำหอมราคาแพง. บางคนบอกว่ามันมีต้นกำเนิดอยู่ที่เกาะมาดากัสการ์; ส่วนคนอื่น ๆ บอกว่าในมาเลเซีย ซึ่งมีการทำไร่อีลัง-อีลังที่นั่นด้วย. แต่ที่นี่บนหมู่เกาะโคโมโร ระหว่างแอฟริกากับมาดากัสการ์ และโดยเฉพาะบนเกาะมายอต มีสภาพภูมิอากาศเหมาะเจาะสำหรับการผลิตหัวเชื้อน้ำหอมคุณภาพเยี่ยม—บางคนบอกว่าเยี่ยมที่สุดในโลก.
มายอต ซึ่งในบางครั้งก็เรียกกันว่าเกาะน้ำหอม เป็นแหล่งที่มีอัตราการผลิตไม่น้อยจากยอดรวมการผลิตหัวเชื้ออันล้ำค่าทั่วโลก. ไร่อีลัง-อีลังแผ่คลุมไปทั่วท้องทุ่งและตามแนวลาดเตี้ย ๆ ของเนินเขาบนเกาะอันสวยงามนี้. กระนั้น สิ่งแรกที่คนเราสังเกตก็คือ รูปร่างที่แปลกพิลึกของต้นไม้นี้. กิ่งก้านของมันดูราวกับมีมือใหญ่กดให้กิ่งเหล่านั้นโน้มลง โค้งรอบลำต้นสีเทาอ่อนที่เป็นตะปุ่มตะป่ำ. แต่นี่ไม่ได้เป็นไปตามธรรมชาติ. มันเป็นผลจากการดัดแต่งอย่างมีระบบ.
เมื่อต้นอีลัง-อีลังสูงถึงระดับไหล่ ซึ่งยังเอื้อมเด็ดดอกได้อย่างสะดวก กิ่งต่าง ๆ จะถูกดัดให้โน้มลง. ถ้าไม่ทำเช่นนี้ ลำต้นจะตั้งตรงและสูง ดอกที่มีค่าซึ่งผลิออกมาก็จะอยู่สูงเกินกว่าจะเก็บได้ง่าย ๆ. และแล้วจะมีประโยชน์ก็แค่เอาไปทำไม้ท่อนเท่านั้น.
แม้ก่อนที่คุณจะดูออกว่าในบรรดาพืชพรรณเขตร้อนที่รายรอบอยู่นั้นต้นไหนเป็นอีลัง-อีลัง กลิ่นอันหอมฟุ้งของมันก็ดึงดูดใจคุณแล้ว. ถึงแม้ดอกจะไม่งามเด่น แต่ความหอมขจรขจายนั้นไม่อาจลืมได้. ที่จริง สำหรับสายตาที่ไม่เคยชินก็เป็นการยากที่จะสังเกตเห็นดอกของมันเพราะดูมันกลมกลืนไปกับใบ. ต่อเมื่อดอกโตเต็มที่จึงมีสีเหลืองอ่อน ๆ. และเมื่อถึงตอนนี้ ก็เป็นอันว่าได้เวลาเก็บแล้ว.
ณ เกาะเขตร้อนของเรานี้ ต้นอีลัง-อีลังจะเริ่มผลิดอกเมื่ออายุได้สองหรือสามปี. ดอกที่สะพรั่งเต็มต้นเป็นตัวอย่างอันยอดเยี่ยมแห่งน้ำพระทัยเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ของพระผู้สร้าง! ระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงเดือนธันวาคม จะเก็บดอกของแต่ละต้นได้หนึ่งถึงสองกิโลกรัมทุก ๆ 15 วัน. ระหว่างเดือนมกราคมถึงเมษายนก็ผลิดอกเช่นกัน แต่ฝนในเขตร้อนจะทำให้ดอกเหล่านี้เสีย.
เมื่อมีการเก็บดอกอีลัง-อีลัง ทุกคนในครอบครัวจะช่วยกันคนละไม้คนละมือ โดยเฉพาะพวกผู้หญิงและเด็ก ๆ. การเก็บนั้นง่ายเพราะกิ่งของมันต่ำ. ดอกไม้จะถูกเก็บรวมไว้ในคังกาส—คำพื้นเมืองซึ่งหมายถึงเข่งที่สานด้วยทางมะพร้าว. คุณสามารถนึกภาพเด็กที่เทินศีรษะด้วยคังกาสอ่อนยวบเต็มล้นด้วยดอกไม้ได้ไหม? ปริมาณดอกไม้ 20-30 กิโลกรัมดูเหมือนจะคลุมศีรษะน้อย ๆ ของเธอจนมิดขณะที่เธอและคนอื่น ๆ เดินเรียงแถวไปตามถนนสู่ที่ที่จะกลั่นเอาหัวเชื้อน้ำหอมออกมา.
บัดนี้ได้เวลาแล้วที่จะเริ่มงานอันคร่ำเคร่ง 24 ชั่วโมงเพื่อกลั่นเอาหัวเชื้อ. ข้างใต้อะแลมบิกหรืออุปกรณ์ต้มกลั่นขนาดมหึมา มีไฟลุกโชนอยู่ตลอดเวลา. ภายในอะแลมบิกมีดอกไม้ที่โตเต็มที่ 200 กิโลกรัมลอยฟ่องอยู่ในน้ำเดือด 70 ลิตร. ขดลวดสำหรับการกลั่นตัวจะต้องทำให้เย็นในอุณหภูมิที่พอเหมาะพอดีเพื่อจะได้หัวเชื้อคุณภาพสูงสุด. จากจำนวนดอกไม้ขนาดนี้สามารถสกัดหัวเชื้อที่มีความเข้มข้นสูงได้ถึงหนึ่งลิตร ปริมาณที่แน่นอนนั้นขึ้นอยู่กับว่าได้ดอกไม้มาจากแถบไหน. อาจมีการสกัดหัวเชื้อเพิ่มเติมซึ่งมีความเข้มข้นต่ำกว่าได้โดยต้มซ้ำอีก. ในที่สุด หัวเชื้อจะถูกส่งออกไปยังยุโรปเพื่อนำไปใช้ในการผสมทำน้ำหอมราคาแพง.
บางทีถึงตอนนี้คุณอาจเข้าใจได้ว่าทำไมเกาะมายอตจึงถูกเรียกว่าเกาะน้ำหอม. จริง ๆ แล้ว กลิ่นหอมจรุงใจของดอกอีลัง-อีลังที่อบอวลอยู่ในอากาศบนเกาะของเรา ทำให้เราหยั่งรู้ค่าฝีพระหัตถ์ของพระผู้สร้างเพิ่มขึ้นอย่างมาก.
[แผนที่หน้า 18]
แอฟริกา
มาดากัสการ์
หมู่เกาะโคโมโร
เกรต โคโมโร
โมอีลี
อองชูวอง
มายอต
[รูปภาพหน้า 18]
ดอกอีลัง-อีลัง
[รูปภาพหน้า 19]
ไร่อีลัง-อีลัง