เตรียมตัวรับมือกับอุปสรรค
“ผมตัดสินใจเลิกบุหรี่เพราะเห็นแก่สุขภาพของลูกน้อย. ผมจึงติดป้าย ‘ห้ามสูบบุหรี่’ ในบ้าน. แค่หนึ่งชั่วโมงผ่านไป ความอยากนิโคตินรุนแรงราวกับคลื่นสึนามิ แล้วผมก็จุดบุหรี่สูบ.”—โยชิมิสึ ญี่ปุ่น
ประสบการณ์ของโยชิมิสึแสดงว่าการเลิกบุหรี่มีอุปสรรคเสมอ. ยิ่งกว่านั้น การศึกษาแสดงให้เห็นว่าเกือบ 90 เปอร์เซ็นต์ของคนที่พลาดไปครั้งหนึ่งจะกลับไปติดบุหรี่อย่างเดิมอีก. ฉะนั้น ถ้าคุณกำลังพยายามจะเลิก คุณก็มีโอกาสจะประสบความสำเร็จมากกว่าถ้าคุณเตรียมรับมือกับอุปสรรค. คนส่วนใหญ่ที่พยายามจะเลิกสูบบุหรี่ประสบอุปสรรคอะไรบ้าง?
อาการอยากนิโคติน: อาการนี้จะรุนแรงที่สุดในระยะสามวันหลังจากหยุดสูบ และค่อย ๆ บรรเทาหลังจากนั้นประมาณสองสัปดาห์. อดีตนักสูบคนหนึ่งกล่าวว่า ระยะนั้น “ความอยากจะเกิดขึ้นเป็นพัก ๆ ไม่ใช่ตลอดเวลา.” อย่างไรก็ตาม แม้ผ่านไปหลายปี คุณก็อาจเกิดความอยากบุหรี่ขึ้นมาอย่างกะทันหัน. ถ้าเป็นอย่างนั้น อย่ารีบกลับไปสูบทันที. ให้คอยสักห้านาที แล้วความอยากจะค่อย ๆ หายไป.
อาการขาดยา: ทีแรก คนที่เลิกสูบอาจรู้สึกง่วงนอนหรือไม่มีสมาธิและอาจมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นง่าย. นอกจากนั้น พวกเขาอาจรู้สึกปวด, คัน, เหงื่อแตก, ไอ, และอารมณ์แปรปรวน เช่น ขาดความอดทน, โมโหง่าย, หรือถึงกับซึมเศร้า. แต่อาการส่วนใหญ่จะค่อย ๆ หายไปภายในสี่ถึงหกสัปดาห์.
ในระหว่างช่วงวิกฤตินี้ มีบางสิ่งที่คุณทำได้เพื่อบรรเทาอาการ. ตัวอย่างเช่น:
• นอนหลับให้มากขึ้น.
• ดื่มน้ำเปล่าหรือน้ำผลไม้มาก ๆ. กินอาหารที่มีประโยชน์.
• ออกกำลังกายพอประมาณ.
• หายใจลึก ๆ และนึกภาพว่ามีอากาศบริสุทธิ์เข้าไปอยู่เต็มปอด.
ตัวกระตุ้น: มีกิจกรรมหรือความรู้สึกบางอย่างที่อาจกระตุ้นให้อยากสูบบุหรี่. ตัวอย่างเช่น ปกติแล้วคุณอาจสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มไปด้วย. หากเป็นแบบนั้น เมื่อคุณเลิกบุหรี่ อย่ามัวใช้เวลาละเลียดเครื่องดื่ม. แน่นอน เมื่อเวลาผ่านไป คุณก็จะสามารถเพลิดเพลินกับการดื่มโดยไม่ต้องรีบเร่ง.
กระนั้น การเชื่อมโยงทางความคิดเช่นนี้อาจคงอยู่นานหลังจากร่างกายของคุณไม่มีสารนิโคตินแล้ว. ทอร์เบนที่กล่าวถึงก่อนหน้านี้ยอมรับว่า “สิบเก้าปีหลังจากเลิกสูบ ผมยังคงนึกอยากสูบระหว่างช่วงพักดื่มกาแฟ.” อย่างไรก็ดี โดยทั่วไปแล้ว การเชื่อมโยงทางความคิดระหว่างการสูบบุหรี่กับกิจกรรมบางอย่างจะลดลงเมื่อเวลาผ่านไป.
ในกรณีของแอลกอฮอล์ สภาพการณ์ไม่ได้เป็นเช่นนั้น. ที่จริง เมื่อคุณกำลังพยายามเลิกสูบบุหรี่ คุณอาจต้องงดการดื่มแอลกอฮอล์และเลี่ยงสถานที่ซึ่งมีการขายแอลกอฮอล์ เพราะหลายครั้งการพลาดกลับไปสูบอีกเกิดขึ้นเมื่อคนนั้นดื่มแอลกอฮอล์. เพราะเหตุใด?
• แม้แต่แอลกอฮอล์เพียงเล็กน้อยก็เพิ่มความเพลิดเพลินจากนิโคตินได้.
• การดื่มในงานสังคมมักเกี่ยวข้องกับการสูบบุหรี่อย่างแยกไม่ออก.
• แอลกอฮอล์ทำให้วิจารณญาณบกพร่องและการยับยั้งใจลดลง. คัมภีร์ไบเบิลกล่าวอย่างถูกต้องว่า “เหล้าองุ่นใหม่ย่อมปลิดเอาสติไปเสีย.”—โฮเซอา 4:11
เพื่อน: จงเลือกเพื่อนอย่างสุขุม. เพื่อเป็นตัวอย่าง หลีกเลี่ยงการคบหากับคนที่สูบบุหรี่หรือคนที่ชวนคุณให้สูบ. นอกจากนั้น อยู่ห่างจากคนที่พยายามทำให้คุณล้มเลิกความตั้งใจ เช่น คนที่เยาะเย้ยคุณเกี่ยวกับเรื่องนี้.
อารมณ์: ในการศึกษาครั้งหนึ่ง เกือบสองในสามของคนที่กลับไปสูบจะรู้สึกเครียดหรือโมโหในช่วงก่อนพลาดไปสูบอีก. ถ้าความรู้สึกบางอย่างกระตุ้นให้อยากสูบ จงเปลี่ยนไปทำสิ่งอื่นแทน เช่น อาจดื่มน้ำ, เคี้ยวหมากฝรั่ง, หรือออกไปเดินเล่น. พยายามคิดแต่เรื่องดี ๆ โดยอาจทูลต่อพระเจ้าในคำอธิษฐาน หรืออ่านคัมภีร์ไบเบิลสักสองสามหน้า.—บทเพลงสรรเสริญ 19:14
ความคิดที่ควรหลีกเลี่ยง
• ขอสูบอีกทีเดียวเท่านั้น.
ความจริง: การสูบเพียงครั้งเดียวอาจทำให้ตัวรับนิโคตินในสมองถึง 50 เปอร์เซ็นต์เกิดความเพลิดเพลินเป็นเวลาสามชั่วโมง. บ่อยครั้ง ผลก็คือการหวนกลับไปติดบุหรี่อีก.
• การสูบบุหรี่ช่วยผมรับความเครียดได้.
ความจริง: การศึกษาระบุว่าจริง ๆ แล้ว นิโคตินเพิ่มระดับฮอร์โมนที่เกี่ยวกับความเครียด. ส่วนใหญ่แล้ว ความรู้สึกว่าความเครียดบรรเทาลงอาจเป็นเพราะอาการขาดยาทุเลาลงชั่วคราว.
• สายไปแล้วสำหรับฉันที่จะเลิก.
ความจริง: การคิดในทางลบย่อมบั่นทอนความตั้งใจแน่วแน่. คัมภีร์ไบเบิลกล่าวว่า “ถ้าเจ้าป้อแป้ในวันที่มีความทุกข์ยากก็เห็นได้ว่ากำลังของเจ้านั้นน้อย.” (สุภาษิต 24:10) ดังนั้น จงเลี่ยงการคิดแบบคนขี้แพ้. ใครก็ตามที่ต้องการเลิกและใช้หลักการต่าง ๆ เช่นที่กล่าวมาในวารสารนี้ ก็สามารถประสบความสำเร็จได้.
• ผมทนอาการขาดยาไม่ไหวหรอก.
ความจริง: จริงอยู่ อาการขาดยาอาจรุนแรงมาก แต่มันจะค่อย ๆ หายไปภายในไม่กี่สัปดาห์. ดังนั้น จงตั้งใจให้ดี! ถ้าคุณรู้สึกอยากสูบบุหรี่หลังจากเลิกไปแล้วหลายเดือนหรือหลายปี ภายในไม่กี่นาทีความรู้สึกนั้นคงจะหายไป—ถ้าคุณไม่จุดบุหรี่สูบ.
• ฉันป่วยทางจิต.
ความจริง: ถ้าคุณกำลังรับการรักษาอาการทางจิต เช่น โรคซึมเศร้าหรือโรคจิตเภท จงขอร้องแพทย์ช่วยคุณให้เลิกสูบบุหรี่. แพทย์คงยินดีช่วยคุณ โดยติดตามดูวิธีบำบัดและยาที่คุณใช้ขณะพยายามเลิกสูบบุหรี่.
• ถ้าผมพลาดกลับไปสูบอีก ผมรู้สึกว่าเป็นคนล้มเหลว.
ความจริง: ถ้าคุณพลาดกลับไปสูบอีก เหมือนอีกหลายคนที่พยายามจะเลิกสูบ ก็ใช่ว่าจะหมดหวังเสียเลย. จงพยายามต่อไป. การพลาดพลั้งไม่ได้หมายถึงการล้มเหลว. แต่การไม่พยายามต่อ ๆ ไปนั่นแหละคือการล้มเหลว. ฉะนั้น จงตั้งใจแน่วแน่. ในที่สุดคุณจะทำได้สำเร็จ!
ขอพิจารณาประสบการณ์ของโรมูอัลโด ซึ่งเคยสูบบุหรี่นานถึง 26 ปีและเลิกมาแล้วกว่า 30 ปี. เขาเขียนว่า “ผมพลาดกลับไปสูบอีกนับครั้งไม่ถ้วน. แต่ละครั้ง ผมรู้สึกแย่มาก เหมือนกับว่าผมหมดหวังจะเลิกได้. อย่างไรก็ดี เมื่อผมตั้งใจแน่วแน่จะสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับพระยะโฮวาพระเจ้าและอธิษฐานทูลขอครั้งแล้วครั้งเล่าให้พระองค์ช่วย ผมก็เลิกได้อย่างถาวร.”
ในบทความสุดท้ายของชุดนี้ เราจะพิจารณาข้อแนะในภาคปฏิบัติอีกสักสองสามข้อซึ่งอาจช่วยคุณให้เป็นอดีตนักสูบบุหรี่ที่มีความสุขได้.
[กรอบ/ภาพหน้า 7]
อันตรายถึงตายไม่ว่าในรูปแบบใด
มีการใช้ยาสูบในหลายรูปแบบ. ผลิตภัณฑ์ยาสูบบางอย่างมีขายแม้กระทั่งในร้านอาหารเพื่อสุขภาพและร้านขายยาสมุนไพร. ถึงกระนั้น องค์การอนามัยโลกกล่าวว่า “ยาสูบทุกรูปแบบเป็นอันตรายถึงตาย.” ความตายที่เกี่ยวข้องกับยาสูบอาจเกิดขึ้นจากหลายโรค เช่น มะเร็งและโรคหัวใจ. มารดาที่สูบบุหรี่อาจทำให้ทารกในครรภ์ได้รับอันตราย. ตามปกติ ผลิตภัณฑ์ยาสูบมีรูปแบบใดบ้าง?
บิดี: บุหรี่มวนเล็ก ๆ ที่มวนด้วยมือนี้มีแพร่หลายในแถบเอเชีย. การสูบบิดีจะได้รับน้ำมันดิน, นิโคติน, และคาร์บอนมอนอกไซด์มากกว่าการสูบบุหรี่ทั่ว ๆ ไปหลายเท่า.
ซิการ์: ซิการ์เป็นยาสูบที่มวนด้วยใบยาสูบจนแน่นหรือมวนด้วยกระดาษที่ทำจากใบยาสูบ. เมื่อเทียบกับยาสูบที่เป็นกรดในบุหรี่แล้ว ยาสูบซึ่งเป็นด่างเล็กน้อยในซิการ์ทำให้นิโคตินถูกดูดซึมเข้าทางปากได้แม้จะไม่จุดไฟ.
ครีเทก หรือบุหรี่กานพลู: บุหรี่ชนิดนี้ปกติแล้วมียาสูบ 60 เปอร์เซ็นต์และกานพลู 40 เปอร์เซ็นต์. การสูบบุหรี่ชนิดนี้ได้รับน้ำมันดิน, นิโคติน, และคาร์บอนมอนอกไซด์มากกว่าการสูบบุหรี่ทั่ว ๆ ไป.
กล้องยาสูบ (ไปป์): การสูบกล้องไม่ใช่ทางเลือกที่ปลอดภัยกว่าการสูบบุหรี่ เพราะทั้งสองอย่างอาจก่อโรคชนิดเดียวกันได้ เช่น มะเร็งและโรคอื่น ๆ.
ยาสูบไร้ควัน: นี่รวมถึงการเคี้ยวยาเส้น, นัดยา, และกุตคา ที่แต่งรสซึ่งสูบกันในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้. นิโคตินถูกดูดซึมทางปากเข้าไปในเส้นเลือด. การใช้ยาสูบไร้ควันเป็นอันตรายเทียบเท่ากับการใช้ยาสูบชนิดอื่น ๆ.
มอระกู่ (บาลากู่), ฮุคคา, นาจิเล, ชิชา: ด้วยการใช้เครื่องสูบยาชนิดนี้ ควันจะผ่านน้ำก่อนถูกสูดเข้าไป. ถึงกระนั้น นี่ก็อาจไม่ได้ลดสารพิษต่าง ๆ รวมทั้งสารก่อมะเร็งซึ่งเข้าไปในปอด.
[กรอบ/ภาพหน้า 8]
การช่วยคนอื่นให้เลิกบุหรี่
• พูดในทางบวก. การชมเชยและให้รางวัลจะดีกว่าการพูดเหน็บแนมและสอนยืดยาว. การพูดว่า “ผมคิดว่าคุณคงทำได้ถ้าพยายามอีกครั้ง” จะมีพลังกว่าการพูดว่า “ทำไมแค่นี้คุณก็ทำไม่ได้?”
• ให้อภัย. พยายามเต็มที่ที่จะมองข้ามความโกรธหรือความหงุดหงิดของคนที่พยายามจะเลิก. ใช้คำพูดที่กรุณา เช่น “ฉันรู้ว่านี่มันยาก แต่ฉันก็ภูมิใจนะที่คุณพยายาม.” อย่า พูดว่า “ตอนที่คุณยังสูบบุหรี่ ฉันชอบคุณมากกว่า!”
• เป็นเพื่อนแท้. คัมภีร์ไบเบิลกล่าวว่า “มิตรแท้ย่อมรักอยู่ทุกเวลา และเป็นพี่น้องซึ่งเกิดมาเพื่อยามที่มีความทุกข์ยาก.” (สุภาษิต 17:17, ล.ม.) พยายามเพียรอดทนและกรุณา “ทุกเวลา” ต่อคนที่พยายามจะเลิก ไม่ว่าจะเป็นเวลาใดหรืออารมณ์เขาจะเป็นเช่นไร.