เปโตรเป็นพระสันตะปาปาองค์แรกไหม?
“พระคาร์ดินัลคอร์เค มาเรียว เบร์โกเกลียวจากคณะสงฆ์เยสุอิตได้รับเลือกเป็นพระสังฆราชองค์ที่ 265 สืบต่อจากเปโตร”—ศูนย์ข่าวสารวาติกัน กรุงวาติกัน วันที่ 13 มีนาคม 2013
“บิชอปแห่งโรมเป็นผู้มีสิทธิและอำนาจสูงสุดในการปกครองเหนือคริสตจักรสากล เนื่องจากเขาเป็นผู้สืบตำแหน่งต่อจากนักบุญเปโตรซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากพระเยซูคริสต์โดยตรง”—หนังสืออำนาจสูงสุดของบิชอปแห่งโรมในช่วงสามศตวรรษแรก (ภาษาฝรั่งเศส) ปี 1903 โดยแวงแซง เออร์โมนี
“แล้วถ้าใครขืนพูด . . . ว่าพระสันตะปาปาไม่ได้สืบทอดตำแหน่งจากนักบุญเปโตรผู้ซึ่งได้รับการแต่งตั้งให้มีอำนาจสูงสุดในการปกครองพระศาสนจักร คนนั้นต้องถูกตัดขาดจากศาสนา [คือถูกประกาศว่าเป็นคนนอกศาสนา]”—สภาสังคายนาวาติกันครั้งที่ 1 วันที่ 18 กรกฎาคม 1870
ชาวคาทอลิกหลายล้านคนทั่วโลกถือว่า กฤษฎีกาที่ออกในปี ค.ศ. 1870 โดยสภาสังคายนาวาติกันครั้งที่ 1 เป็นหลักข้อเชื่อพื้นฐานของพระศาสนจักร ซึ่งไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้และต้องให้ความนับถือ แต่เกิดคำถามว่าหลักข้อเชื่อนี้เป็นไปตามคำสอนในพระคัมภีร์ไหม? นอกจากนี้ พระสันตะปาปาฟรานซิสเป็นผู้สืบทอดตำแหน่งต่อจากอัครสาวกเปโตรจริง ๆ ไหม? และเปโตรเป็นพระสันตะปาปาองค์แรกไหม?
“บนศิลานี้ เราจะตั้งพระศาสนจักรของเรา”
กฤษฎีกาที่ออกโดยสภาสังคายนาวาติกันปี ค.ศ. 1870 นี้โดยหลัก ๆ แล้วอาศัยการตีความข้อคัมภีร์ที่มัทธิว 16:16-19 และยอห์น 21:15-17 บทสนทนาที่พระเยซูพูดกับเปโตรที่เราอ่านจากข้อเหล่านี้ รวมทั้งเรื่องราวตอนอื่น ๆ ที่บันทึกไว้ในคัมภีร์ไบเบิลแสดงว่า อัครสาวกเปโตรเป็นคนที่มีบทบาทสำคัญมากในประวัติศาสตร์ของศาสนาคริสเตียนในยุคแรก ๆ ที่จริง ตั้งแต่ครั้งแรกที่พระเยซูพบเปโตร พระองค์ก็บอกล่วงหน้าว่าเปโตรจะแสดงคุณลักษณะที่เหมือนหินหรือศิลา (ยอห์น 1:42) แต่พระคริสต์ตั้งเปโตรให้มีอำนาจสูงสุดในพระศาสนจักรไหม?
เราพบคำพูดของพระเยซูที่มัทธิว 16:17, 18 ตอนที่พระองค์พูดกับเปโตรว่า “เราบอกท่านว่า ท่านคือเปโตร [คำนี้แปลว่า “หินก้อนหนึ่ง”] และบนศิลานี้ เราจะตั้งพระศาสนจักรของเรา”a พระเยซูบอกไหมว่าพระองค์จะตั้ง “พระศาสนจักร” หรือประชาคมขึ้นบนเปโตรซึ่งเป็นคนธรรมดา ๆ คนหนึ่ง? เปโตรจะเป็นประมุขของสาวกทั้งหมดของพระเยซูไหม? อัครสาวกคนอื่น ๆ ที่อยู่ในวงสนทนาเข้าใจคำพูดของพระเยซูอย่างไร? พระวรสารบอกว่าต่อมาพวกอัครสาวกถกเถียงกันหลายครั้งว่าใครเป็นใหญ่ที่สุดในพวกเขา (มัทธิว 20:20-27; มาระโก 9:33-35; ลูกา 22:24-26) ถ้าพระเยซูตั้งเปโตรเป็นประมุขจริง ๆ พวกเขาจะยังสงสัยอีกไหมว่าอัครสาวกคนไหนเป็นใหญ่ที่สุด?
แล้วตัวเปโตรเองเข้าใจคำพูดของพระเยซูอย่างไร? เปโตรเป็นชาวอิสราเอลโดยกำเนิด เขาต้องรู้จักคำพยากรณ์หลายข้อในพระคัมภีร์ที่เขียนในภาษาฮีบรู ซึ่งพูดถึง “ก้อนหิน” หรือ “ศิลาหัวมุม” (อิสยาห์ 8:13, 14; 28:16; เศคาริยาห์ 3:9) เมื่อเปโตรยกข้อความจากพระคัมภีร์มาเขียนในจดหมายถึงเพื่อนร่วมความเชื่อ เขาบอกว่า “ศิลาหัวมุม” ที่มีการพยากรณ์ไว้นั้นก็คือพระเยซูคริสตเจ้าหรือพระเมสสิยาห์ และเปโตรก็ใช้คำภาษากรีก เพทรา (คำเดียวกับที่พระเยซูใช้ตอนที่พูดกับเปโตรในมัทธิว 16:18) เพื่อหมายถึงพระคริสต์เท่านั้น—1 เปโตร 2:4-8
อัครสาวกเปาโลก็เป็นสาวกอีกคนหนึ่งที่ซื่อสัตย์ของพระเยซู เปาโลเชื่อไหมว่าพระเยซูแต่งตั้งเปโตรให้เป็นประมุขหรือผู้มีอำนาจเหนือพระศาสนจักร? เปาโลยอมรับว่าเปโตรมีบทบาทสำคัญในประชาคมคริสเตียนสมัยศตวรรษแรก เขาเขียนไว้ในจดหมายว่า เปโตรเป็นคนหนึ่งที่ “ถือว่าเป็นหลัก” สำหรับเปาโลแล้ว คนที่เป็น “หลัก” ไม่ได้มีแค่คนเดียว (กาลาเทีย 2:9) นอกจากนี้ ถ้าพระเยซูแต่งตั้งเปโตรให้เป็นประมุขของประชาคมจริง ๆ ทำไมเพื่อนร่วมความเชื่อจึงถือว่าเขาเป็นแค่ “หลัก” หนึ่งเท่านั้น?
ในจดหมายที่เปาโลเขียนถึงเรื่องการปฏิบัติตัวของเปโตรแบบที่เห็นแก่หน้าพวกพ้อง เปาโลพูดตรง ๆ แต่ก็แสดงความนับถือเมื่อบอกว่า “ข้าพเจ้าคัดค้านเขาซึ่ง ๆ หน้า เพราะเขาเป็นฝ่ายผิด” (กาลาเทีย 2:11-14) เปาโลไม่ได้คิดว่าพระคริสต์ตั้งพระศาสนจักรหรือประชาคมขึ้นบนเปโตรหรือบนมนุษย์ไม่สมบูรณ์คนใด แต่เปาโลเชื่อว่าประชาคมถูกตั้งขึ้นบนรากฐานซึ่งก็คือพระเยซูคริสต์ สำหรับเปาโลแล้ว “ศิลานั้นคือพระคริสตเจ้า”—1 โครินธ์ 3:9-11; 10:4
“ท่านคือเปโตร . . . ”
ดังนั้น เราจะเข้าใจคำพูดของพระเยซูอย่างไรที่บอกว่า “ท่านคือเปโตร และบนศิลานี้ เราจะตั้งพระศาสนจักรของเรา”? เพื่อจะเข้าใจคำพูดนี้ได้อย่างถูกต้อง เราต้องอ่านเนื้อเรื่องด้วย ตอนนั้นพระเยซูกับเปโตรกำลังคุยกันเรื่องอะไร? พระเยซูเพิ่งจะถามพวกสาวกว่า “ท่านล่ะคิดว่าเราเป็นใคร” เปโตรตอบโดยไม่ลังเลว่า “พระองค์คือพระคริสตเจ้า พระบุตรของพระเจ้าผู้ทรงชีวิต” เมื่อได้ยินคำตอบนั้น พระเยซูก็ชมเชยเปโตรแล้วพูดต่อไปอีกว่าพระองค์จะตั้ง “พระศาสนจักร” หรือประชาคมขึ้นบน “ศิลา” ที่แข็งแกร่งยิ่งกว่า ซึ่งก็คือพระเยซู คนที่เปโตรเพิ่งพูดว่าเขาเชื่อมั่นในพระองค์—มัทธิว 16:15-18
เราจะเข้าใจคำพูดของพระเยซูอย่างไรที่บอกว่า “ท่านคือเปโตร และบนศิลานี้ เราจะตั้งพระศาสนจักรของเรา”?
สอดคล้องกับเรื่องนี้ “นักเขียนในคริสตจักรยุคโบราณ” หลายคนเขียนว่าศิลาที่พูดถึงในมัทธิว 16:18 ก็คือพระคริสต์ เช่น เอากุสตินซึ่งมีชีวิตอยู่ในสมัยศตวรรษที่ 5 เขียนว่า “องค์พระผู้เป็นเจ้าตรัสว่า ‘บนศิลานี้ เราจะตั้งพระศาสนจักรของเรา’ เพราะเปโตรได้บอกพระเยซูไปว่า ‘พระองค์คือพระคริสตเจ้า พระบุตรของพระเจ้าผู้ทรงชีวิต’ ดังนั้น ‘บนศิลานี้ที่ท่านเพิ่งพูดออกมา เราจะตั้งพระศาสนจักรของเรา’” เอากุสตินได้เน้นแล้วเน้นอีกว่า “ศิลา (เพทรา) ก็คือพระคริสต์”
เอากุสตินและคนอื่น ๆ คงต้องถูกมองว่าเป็นคนนอกศาสนา ถ้าพิจารณาตามหลักข้อเชื่อของคาทอลิกในปัจจุบัน ที่จริง ตามที่อูลริก ลูส นักเทววิทยาชาวสวิสกล่าวไว้ ความเห็นส่วนใหญ่เกี่ยวกับเรื่องนี้ของพวกนักวิชาการด้านคัมภีร์ไบเบิลในปัจจุบันก็คงต้องถูกสภาสังคายนาวาติกันปี 1870 ตำหนิและประณามว่าเป็นพวกนอกศาสนา
พระสันตะปาปาเป็นผู้สืบตำแหน่งต่อจากเปโตรไหม?
อัครสาวกเปโตรไม่เคยรู้จักตำแหน่ง “พระสันตะปาปา” ที่จริง บิชอปหลายคนที่ไม่ได้อยู่ในโรมได้เอาตำแหน่งนี้มาใช้กับตัวเองจนถึงศตวรรษที่ 9 แม้ว่าจริง ๆ แล้วแทบไม่เคยมีการใช้ตำแหน่งนี้อย่างเป็นทางการจนกระทั่งปลายศตวรรษที่ 11 นอกจากนี้ ไม่มีคริสเตียนคนใดในยุคแรกคิดว่าตำแหน่งประมุขที่เชื่อกันว่าพระเยซูได้มอบให้กับเปโตรนั้นจะต้องมีผู้สืบทอดตำแหน่งคนต่อ ๆ ไป ดังนั้น นักวิชาการชาวเยอรมันที่ชื่อมาร์ติน เฮงเกลจึงสรุปว่า “ไม่มีหลักฐานทางประวัติศาสตร์หรือทางเทววิทยาที่แสดงให้เห็นว่าเคยมี ‘ระบบ’ การสืบตำแหน่งโป๊ปมาก่อน”
สรุปว่า เปโตรเป็นพระสันตะปาปาองค์แรกไหม? เขามีผู้สืบทอดตำแหน่งไหม? หลักข้อเชื่อของคาทอลิกเกี่ยวกับประมุขของพระศาสนจักรมีเหตุผลตามหลักพระคัมภีร์จริง ๆ ไหม? คำตอบที่ถูกต้องเพียงอย่างเดียวสำหรับทุกคำถามนี้ก็คือ ไม่! แต่ความจริงก็คือพระเยซูตั้งพระศาสนจักรหรือประชาคมแท้บนพระองค์เอง (เอเฟซัส 2:20) และคำถามสำคัญสำหรับเราแต่ละคนก็คือ ตอนนี้ฉันพบประชาคมแท้แล้วหรือยัง?
a ข้อคัมภีร์ทั้งหมดในบทความนี้แปลจากพระคัมภีร์คาทอลิกฉบับนิว อเมริกัน ไบเบิล (ภาษาอังกฤษ) ฉบับที่ใช้ในเว็บไซต์ทางการของวาติกัน