Ýehowa «ýakynda bolmaly zatlary» aýan edýär
«Bu Hudaýyň, ýakyn wagtda bolmaly zatlary bendelerine görkezmek üçin Isa Mesihe beren ylhamydyr» (YLH. 1:1).
1, 2. a) Daniýeliň we Ýahýanyň pygamberliginden näme öwrenýäris? b) Janawaryň ilkinji alty kellesi näme aňladýar?
DANIÝEL PYGAMBERIŇ we Ýahýa resulyň pygamberliklerini deňeşdirip, biz dünýäde bolýan we boljak wakalara düşünýäris. Eýsem, biz Ýahýanyň janawar baradaky, Daniýeliň on şahly wagşy haýwan hakdaky görnüşinden we Nebukadnezaryň ägirt heýkel baradaky düýşünden näme öwrenip bileris? Şol pygamberlikler bizi nämä höweslendirmeli?
2 Geliň, Ýahýanyň gören janawary hakda gürrüň edeliň (Ylhamyň 13-nji baby). Geçen makaladan bilşimiz ýaly, janawaryň ilkinji alty kellesi Müsüri, Assiriýany, Babyly, Midiýa-Pars patyşalygyny, Gresiýany we Rimi aňladýar. Bu dünýä şalyklarynyň hemmesi aýalyň neslini ýigrendiler (Gel. çyk. 3:15). Ýahýa görnüşi gören wagty Rim dünýä şalygydy we ýüzlerçe ýyllap höküm sürdi. Wagtyň geçmegi bilen, Rimiň, ýagny altynjy kelläniň ýerini ýedinji kelle tutmalydy. Bu dünýä şalygy kimkä we ol aýalyň nesline nähili garar?
BRITANIÝA WE ABŞ AÝAGA GALÝAR
3. On şahly wagşy haýwan kim we onuň on şahy näme aňladýar?
3 Ylhamyň 13-nji babyndaky janawaryň kimdigini bilmek üçin Ýahýanyň görnüşini Daniýeliň on şahly wagşy haýwan baradaky görnüşi bilen deňeşdirmelia (Daniýel 7:7-ni okaň)b. Daniýeliň gören wagşy haýwany Rim dünýä şalygyny aňladýar (12, 13-nji sahypalardaky çarçuwa serediň). B. e. V asyrynda Rim şalygy kiçi patyşalyklara bölnüp başlady. Daniýeliň gören wagşy haýwanynyň on şahy Rim şalygyndan dörän patyşalyklary aňladýar.
4, 5. a) «Kiçiräk şah» näme aňladýar? b) Janawaryň ýedinji kellesi näme?
4 Wagşy haýwanyň kellesinde çykan dört şah, ýagny patyşalyk barada aýratyn agzalýar. Soňra başga bir «kiçiräk şah» üç şahy gysyp çykarýar. Bu pygamberlik Rim şalygynyň daşky welaýaty Britaniýa güýjäp başlanda ýerine ýetdi. XVII asyra çenli Britaniýa onçakly güýçli däldi. Rim şalygynyň beýleki üç bölegi — Ispaniýa, Niderlandlar we Fransiýa — has güýçlüdi. Britaniýa olary birin-birin gysyp çykardy, ýagny abraýdan gaçyrdy. XVIII asyryň ortalarynda Britaniýa gitdigiçe güýjäp başlaýar. Ýöne ol entek janawaryň ýedinji kellesi däldi.
5 Britaniýa güýjese-de, onuň Demirgazyk Amerikadaky koloniýalary garaşsyzlygyny yglan edýär. Britaniýa ABŞ-nyň (Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň) güýçli döwlet bolmagyna päsgel bermedi, gaýtam, ony deňiz goşuny bilen gorady. 1914-nji ýylda Rebbiň güni başlanda, Britaniýa taryhda iň uly şalykdy, ABŞ bolsa senagatda iň ösen ýurtdyc. Birinji Jahan urşunyň dowamynda ABŞ we Britaniýa ýakyn hyzmatdaşlyk etdiler. Netijede, olar Iňlis-Amerikan dünýä şalygyna öwrüldi. Bu dünýä şalygy janawaryň ýedinji kellesi boldy. Eýsem, janawaryň ýedinji kellesi aýalyň nesline nähili garaýardy?
6. Ýedinji kelle Hudaýyň halkyna nähili garaýardy?
6 Rebbiň güni başlan badyna ýedinji kelle Hudaýyň halkyna, ýagny Mesihiň ýerdäki doganlaryna topulyp başlady (Mat. 25:40). Isa nesliň ýerdäki galyndysynyň Rebbiň gününde işeňňir hereket etjekdigini aýtdy (Mat. 24:45—47; Gal. 3:26—29). Iňlis-Amerikan dünýä şalygy «mukaddeslere», ýagny Mesihiň doganlaryna garşy urşup başlady (Ylh. 13:3, 7). Ol Birinji Jahan urşy döwründe Hudaýyň halkyna azar berip, käbir edebiýatlaryny gadagan etdi we sadyk hyzmatkäriň wekillerini türmä basdy. Ýedinji kelle biraz wagtlyk wagyz işini düýbünden diýen ýaly duruzdy. Emma aýalyň neslinden bolan mukaddesleriň bedenine ýaşaýyş demi girip, aýak üstüne galjagyny Hudaý aýdypdy. Diýmek, olar wagyz işine täzeden başlamalydylar (Ylh. 11:3, 7—11). Ýehowanyň gullukçylarynyň häzirki zaman taryhy munuň şeýle-de bolandygyny tassyklaýar.
IŇLIS-AMERIKAN DÜNÝÄ ŞALYGY HEM-DE DEMIR WE TOÝUN GARYLAN DABAN
7. Janawaryň ýedinji kellesi bilen ägirt heýkeliň näme baglanyşygy bar?
7 Janawaryň ýedinji kellesi bilen ägirt heýkeliň näme baglanyşygy bar? Britaniýa hem-de ABŞ Rim şalygyndan döredi. Heýkeliň dabany barada näme diýip bolar? Heýkeliň dabany demirden we toýundan ybarat (Daniýel 2:41-i okaň)d. Bu janawaryň ýedinji kellesiniň — Iňlis-Amerikan şalygynyň — agalyk edip başlan döwrüne gabat gelýär. Toýun gatyşykly demriň arassa demirden gowşak bolşy ýaly, Iňlis-Amerikan dünýä şalygy hem Rim şalygyndan gowşakdyr. Munuň sebäbi näme?
8, 9. a) Ýedinji dünýä şalygy nädip demir ýaly berk güýjüni görkezdi? b) Heýkeliň toýun dabany näme aňladýar?
8 Janawaryň ýedinji kellesi käte özüni demir häsiýetli alyp barýar. Meselem, ol Birinji Jahan urşunda ýeňiş gazanyp, güýjüni görkezdi. Ikinji Jahan urşy döwründe-de onuň «demir» ýaly berk güýji göründie. Şol uruşdan soňra-da ýedinji kelle käte demir häsiýetlerini görkezýär. Emma Iňlis-Amerikan şalygy peýda bolanda eýýäm toýun bilen demir garyşykdy.
9 Ýehowanyň gullukçylary heýkeliň dabanynyň manysyna köpden bäri düşünmäge çalyşýarlar. Daniýel 2:41-den görnüşi ýaly, toýun gatyşykly demir daban köp patyşalyklary däl-de, bir «patyşalygy» aňladýar. Toýun Iňlis-Amerikan dünýä şalygynyň tabynlygynda ýaşaýan adamlary aňladýar. Olar bu dünýä şalygyny Rim şalygyny aňladýan «arassa demirden» gowşak edýär. Şonuň üçin toýna «ynsan nesli», ýagny sada halk diýilýär (Dan. 2:43). Iňlis-Amerikan dünýä şalygynda ýaşaýan adamlar raýatlaryň we işgärleriň hukugyny goraýan guramalary, bileleşikleri hem-de garaşsyzlyk ugrunda hereketleri döredip, hak-hukuklary üçin göreşýärler. Sada halk ony özüni demir ýaly berk alyp barmakdan saklaýar. Hatda meşhur syýasatçylar hem saýlawlarda ýeterlik ses alyp bilmän, garşydaşlarynyň pikirini göz öňünde tutmaly bolýar, şol sebäpli-de olarda öz syýasatyny ýöretmäge ýeterlik ygtyýary ýok. Daniýel: «Patyşalyk käte güýçli, käte gowşak bolar» diýip, öňünden aýdypdy (Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1—3).
10, 11. a) «Dabana» gelejekde näme bolar? b) Barmak sanlarynyň ähmiýeti barmy?
10 XXI asyrda-da Britaniýa we ABŞ dünýä işlerine köplenç bilelikde gatnaşyp, ýakyn hyzmatdaşlygyny dowam etdirýär. Olar pygamberlikdäki ägirt heýkeliň iň soňky bölegi, ýagny dabany we janawaryň iň soňky ýedinji kellesi. Bu bolsa Iňlis-Amerikan dünýä şalygynyň ýerine başga bir dünýä şalygynyň peýda bolmajakdygyny aňladýar. Hatda demir aýagy aňladýan Rimden ejizräk bolsa-da, ol öz-özünden dargamaz.
11 Heýkeliň aýagyndaky barmaklaryň sany hem bir zady aňladýarmyka? Daniýel beýleki görnüşlerinde sanlara üns berýär. Mysal üçin, wagşy haýwanyň kellesindäki şahlaryň sany agzalýar. Ýöne Daniýel heýkeliň näçe barmagynyň bardygyny aýtmaýar. Diýmek, heýkeliň barmak sany hiç hili many aňlatmaýar. Şeýle-de heýkeliň näçe eli ýa aýagy bardygy hem aýdylmaýar. Daniýel diňe heýkeliň barmaklarynyň demirden hem toýundandygyny aýdyp geçýär. Şeýlelikde, dünýäde Iňlis-Amerikan şalygy höküm sürýärkä, Hudaýyň Patyşalygyny aňladýan «daş» heýkeliň dabanyna urar (Dan. 2:45).
IŇLIS-AMERIKAN ŞALYGY WE IKI ŞAHLY JANAWAR
12, 13. Iki şahly janawar näme aňladýar we ol näme edýär?
12 Iňlis-Amerikan dünýä şalygy demirden we toýundan ybarat bolsa-da, Isanyň Ýahýa beren görnüşine laýyklykda, soňky günlerde bu şalygyň ähmiýeti uly bolar. Ýahýa iki şahly janawaryň aždarha ýaly ses edýändigini görýär. Ol janawar kimi aňladýarka? Onuň iki şahy bar, diýmek, iki güýji aňladýar. Şeýlelikde, Ýahýa ýene-de Iňlis-Amerikan dünýä şalygyny görýär, ýöne ol indi başga bir üýtgeşik zady edýär (Ylham 13:11—15-nji aýatlary okaň).
13 Bu janawar adamlara öňki janawaryň butuny ýasadýar. Ýahýanyň aýtmagyna görä, janawaryň buty «bir wagtlar bardy, indi ýok, ýöne ýene geler». Britaniýanyň we ABŞ-nyň döreden guramasyna hut şeýle hem boldy. Ol gurama dünýä döwletlerini birleşdirip, olara wekilçilik etmelidif. Bu gurama Birinji Jahan urşundan soň döredilip, Milletler Ligasy diýen ady aldy. Ol Ikinji Jahan urşunyň başlamagy bilen dargady. Uruş döwürleri Hudaýyň halky Ylham kitabyna esaslanyp, janawaryň butunyň ýene-de peýda boljagyny yglan etdiler. Ol, hakykatdan-da, peýda boldy — Birleşen Milletler Guramasy döredildi (Ylh. 17:8).
14. Janawaryň butuna näme üçin patyşalaryň «sekizinjisi» diýilýär?
14 Ýahýanyň aýtmagyna görä, janawaryň buty patyşalaryň «sekizinjisidir». Näme üçin? Ol başdaky janawaryň sekizinji kellesi däl-de, ol şol janawaryň buty. Şol buta erk-ygtyýary Birleşen Milletler Guramasynyň agzalary, esasanam, Iňlis-Amerikan dünýä şalygy berýär (Ylh. 17:10, 11). Ol edil patyşa ýaly hereket edip, özüne berlen ygtyýar esasynda bütin dünýäni üýtgetjek bir zady eder.
JANAWARYŇ BUTY KEMÇINI ÝOK EDÝÄR
15, 16. Kemçin aýal nämäni aňladýar? Häzir adamlar dine nähili garaýar?
15 Ýahýanyň aýtmagyna görä, gyzyl janawaryň, ýagny ýedi kelleli janawaryň butunyň üstünde bir aýal oturyp, oňa diýenini etdirýär. Oňa «Beýik Babyl» diýen at berlipdir (Ylh. 17:1—6). Ol kemçin aýal ähli ýalan dinleri aňladýar. Hristian dünýäsiniň dinleri bolsa Beýik Babylyň esasy bölegidir. Ýalan dinler janawaryň butuny, ýagny Birleşen Milletler Guramasyny aç-açan goldaýarlar we oňa täsir etmäge çalyşýarlar.
16 Beýik Babylyň suwlaryň üstünde oturandygy aýdylýar. Şol suwlar ony goldaýan adamlary aňladýar. Emma Rebbiň gününde adamlar Beýik Babyly öňküsi ýaly goldamaýarlar. Şonuň üçin «derýanyň suwlary gurady» diýilýär (Ylh. 16:12; 17:15). Meselem, janawaryň buty ilki-ilki peýda bolanda, hristian dinleri günbatar ýurtlarynda örän abraýlydy. Häzir bolsa köp adamlar şol dinleri onçakly sylanok. Köpleriň pikirine görä, dünýädäki kynçylyklar, esasan, din sebäpli döreýär. Başgalar bolsa dinleriň adamzat jemgyýetine asla täsir etmegini islemeýär.
17. Tizden ýalan dine näme bolar we näme üçin?
17 Emma ýalan din öz-özünden ýok bolmaz. Hudaý patyşalaryň ýüregine kemçini ýok etmek islegini guýýança, kemçin aýal hökümdarlara öz islegini etdirmäge çalşar we güýç-kuwwatyny ýitirmez (Ylham 17:16, 17-nji aýatlary okaň). Tizden Ýehowa Şeýtanyň dünýäsiniň syýasy ýolbaşçylaryny — BMG-ni — ýalan dine topulmaga höweslendirer. Kemçin aýal indi patyşalara täsir edip bilmez we baýlygyndan mahrum bolar. Beýle zat bolar diýip, bary-ýogy birnäçe on ýyl öňräk aýtmak kyndy. Häzir bolsa kemçin aýal gyzyl janawaryň arkasynda zordan ýapyşyp otyr. Şonda-da ol kem-kemden sypyrylyp düşmez. Ol birdenkä rehimsiz ýok ediler (Ylh. 18:7, 8, 15—19).
JANAWARLAR ÝOK EDILÝÄR
18. a) Janawar näme eder we netijesi näme bolar? b) Daniýel 2:44-e laýyklykda, Hudaýyň Patyşalygy haýsy patyşalyklary ýok eder? (17-nji sahypadaky çarçuwa serediň).
18 Ýalan din ýok edilenden soňra, janawar we Şeýtanyň ýerdäki hökümetleri Hudaýyň Patyşalygyna hüjüm eder. Olar göge ýetip bilmez, şonuň üçin Hudaýyň Patyşalygyny goldaýan adamlara topular. Netijede, olar Hudaýa garşy soňky urşa çykarlar (Ylh. 16:13—16; 17:12—14). Daniýel soňky söweş barada käbir zatlary aýdýar (Daniýel 2:44-i okaň)g. Ylham 13:1-de agzalýan janawar, onuň buty we iki şahly janawar ýok ediler.
19. Nämeler hökman bolar we häzir näme etmegiň wagty?
19 Biz janawaryň ýedinji kellesiniň döwründe ýaşaýarys. Ol ýok edilýänçä başga kelle peýda bolmaz. Ýalan din ýok edilen mahaly, Iňlis-Amerikan şalygy dünýäde höküm sürer. Daniýeliň we Ýahýanyň aýdan pygamberlikleri jikme-jik ýerine ýetdi. Tizden ýalan din hökman ýok ediler we Armageddon urşy başlar. Bu zatlary Hudaý bize öňünden aýdýar. Eýsem, biz şol pygamberliklere gulak asýarysmy? (2 Pet. 1:19). Häzir Ýehowanyň tarapyna geçip, gökdäki Patyşalygyny goldamagyň tüýs wagtydyr! (Ylh. 14:6, 7).
a Mukaddes Ýazgylarda onluk san köplenç bir zadyň dolulygyny aňladýar. Şu aýatda bolsa, Rim şalygynyň dargamagy bilen dörän ähli patyşalyklary aňladýar.
b Daniýel 7:7 Soňra gijeki görnüşlerde elhenç hem gorkunç örän güýçli dördünji janawary gördüm. Onuň ullakan demir dişleri bardy. Ol ähli zady lak-luk atýardy we parça-parça edýärdi, galanyny bolsa aýagy bilen depeleýärdi. Ol öňki janawarlardan tapawutlanýardy we on şahy bardy.
c Britaniýa şalygy-da, ABŞ-da XVIII asyrdan bäri bardy. Ýöne Ýahýanyň gören görnüşine laýyklykda, olar Rebbiň gününiň başynda bir dünýä şalygy bolmalydy. Ylham kitabynda ýazylan görnüşler «Rebbiň gününde» ýerine ýetýär (Ylh. 1:10). Britaniýa we ABŞ diňe Birinji Jahan urşunyň dowamynda bilelikde dünýä şalygy hökmünde hereket edip başlady.
d Daniýel 2:41 Sen dabanyň we barmaklaryň az-kem toýundan, az-kem demirdendigini gördüň, ol hem şeýle bölünen patyşalyk bolar. Ýöne çyg toýun demir gatyşyklydyr, şoňa görä, onda biraz demriň berkligi bolar.
e Daniýel bu patyşanyň şol uruşda etjek elhenç heläkçiligi barada öňünden aýdýar: «Ol üýtgeşik (gorkunç) heläkçilik eder» (Dan. 8:24). Meselem, ABŞ öz duşmanyna atom bombasyny zyňyp, elhenç heläkçilik döretdi.
f «Ylham — onuň beýik derejesi ýakyndyr!» atly kitaba (rusça, sah. 240, 241, 253) serediň.
g Daniýel 2:44 Şol patyşalyklaryň günlerinde gökdäki Hudaý bir patyşalyk berkarar eder, ol hiç haçan ýok bolmaz we bu patyşalyk başga halka berilmez. Ol patyşalyklaryň ählisini ýumrup ýok eder, özi bolsa ebedi galar.
[17-nji sahypadaky çarçuwa]
«OL PATYŞALYKLARYŇ ÄHLISI» KIMLERI AŇLADÝAR?
Daniýel 2:44-däki pygamberlikde Hudaýyň Patyşalygy «ol patyşalyklaryň ählisini ýumrup ýok eder» diýilýär. Bu pygamberlikde diňe heýkeliň böleklerini aňladýan patyşalyklar göz öňünde tutulýar.
Daniýel 2:44-de beýleki patyşalyklara näme boljagy barada aýdylmaýar. Emma bu babatda Ylham kitabyndaky pygamberlikde köpräk aýdylýar. Şol pygamberlige görä, «bütin dünýäniň patyşalary» «ähli zada güýji ýetýän Hudaýyň uly gününde» Ýehowa garşy söweşmek üçin üýşerler (Ylh. 16:14; 19:19—21). Diýmek, Armageddon urşunda diňe bir heýkeliň böleklerini aňladýan patyşalyklar däl-de, eýsem, ähli ynsan hökümetleri ýok ediler.