1, 2. Bakit naiiba ang paglalakbay na gagawin nina Bernabe at Saul, at paano makatutulong ang kanilang gawain sa katuparan ng Gawa 1:8?

ISANG kapana-panabik na araw ito para sa kongregasyon ng Antioquia. Sa lahat ng propeta at gurong naroroon, sina Bernabe at Saul ang pinili ng banal na espiritu para magdala ng mabuting balita sa malalayong lugar.a (Gawa 13:1, 2) Nakapagsugo na rin naman ng mga kuwalipikadong lalaki noon. Pero karaniwan nang sa mga lugar na tinatanggap na ang Kristiyanismo. (Gawa 8:14; 11:22) Sa pagkakataong ito, sina Bernabe at Saul—kasama si Juan Marcos, na magsisilbing tagapaglingkod—ay ipadadala sa mga lupaing karamihan sa mga tao’y hindi pa nakaririnig ng mabuting balita.

² Mga 14 na taon bago nito, sinabi ni Jesus sa kaniyang mga tagasunod: “Magiging mga saksi ko kayo sa Jerusalem, sa buong Judea at Samaria, at hanggang sa pinakamalayong bahagi ng lupa.” (Gawa 1:8) Ang pag-aatas kina Bernabe at Saul na maglingkod bilang mga misyonero ay makatutulong sa katuparan ng makahulang mga salita ni Jesus!b

Ibinukod “Para sa Isang Gawain” (Gawa 13:1-12)

3. Bakit mahirap maglakbay nang malayo noong unang siglo?

³ Sa ngayon, dahil sa mga imbensiyong gaya ng kotse at eroplano, nakapaglalakbay na ang mga tao tungo sa malalayong lugar sa loob lang ng isa o dalawang oras. Hindi ganito noong unang siglo C.E. Noon, ang pangunahing paraan ng paglalakbay ay paglalakad—karaniwan nang sa mahihirap na daan. Ang maghapong paglalakad, na umaabot lang marahil nang mga 30 kilometro, ay talagang nakakapagod!c Kaya bagaman tiyak na sabik na sabik sina Bernabe at Saul sa atas nila, siguradong alam din nilang malaking pagsisikap at sakripisyo ang kakailanganin dito.​—Mat. 16:24.

4. (a) Ano ang gumabay sa pagpili kina Bernabe at Saul, at paano tumugon ang kanilang mga kapananampalataya sa pag-aatas na ito? (b) Paano natin masusuportahan ang mga nabibigyan ng teokratikong mga atas?

⁴ Pero bakit kaya partikular na pinili ng banal na espiritu sina Bernabe at Saul para ibukod “sa isang gawain”? (Gawa 13:2) Hindi binabanggit ng Bibliya ang dahilan. Basta ang alam natin, ginabayan ng banal na espiritu ang pagpili sa mga lalaking ito. Walang pahiwatig na tinutulan ng mga propeta at ng mga guro sa Antioquia ang desisyong ito. Sa halip, lubos nilang sinuportahan ang pag-aatas. Isip-isipin na lamang ang nadama nina Bernabe at Saul nang ang kanilang espirituwal na mga kapatid ay mag-ayuno at manalangin at ‘ipatong sa kanila ang mga kamay ng mga ito at isugo’ sila nang walang halong pagkainggit. (Gawa 13:3) Dapat din nating suportahan ang mga nabibigyan ng teokratikong mga atas, pati na ang mga lalaking hinihirang na maging mga tagapangasiwa sa kongregasyon. Sa halip na kainggitan sila, dapat na “mahalin [natin] sila at maging mas makonsiderasyon sa kanila dahil sa ginagawa nila.”​—1 Tes. 5:13.

5. Ilarawan kung ano ang kinailangang gawin para makapangaral sa isla ng Ciprus.

⁵ Matapos maglakad hanggang Seleucia, isang daungang malapit sa Antioquia, naglayag sina Bernabe at Saul patungo sa isla ng Ciprus, isang paglalakbay na may layong mga 200 kilometro.d Dahil taga-Ciprus si Bernabe, tiyak na sabik na sabik siyang dalhin ang mabuting balita sa mga kababayan niya. Pagdating nila sa Salamis, isang lunsod sa silangang baybayin ng isla, walang inaksayang panahon ang mga lalaking ito. Agad na “sinimulan nilang ihayag ang salita ng Diyos sa mga sinagoga ng mga Judio.”e (Gawa 13:5) Naglakbay sina Bernabe at Saul hanggang sa kabilang dulo ng Ciprus, anupat malamang na nangangaral sa mga pangunahing lunsod na nadaraanan nila. Depende sa rutang dinaanan nila, posibleng mga 160 kilometro ang nilakad ng mga misyonerong ito!

6, 7. (a) Sino si Sergio Paulo, at bakit tinangka ni Bar-Jesus na pigilan siyang makinig sa mabuting balita? (b) Paano nilabanan ni Saul ang pagsalansang ni Bar-Jesus?

⁶ Noong unang siglo, ang Ciprus ay punô ng huwad na pagsamba. Kitang-kita ito nang marating nina Bernabe at Saul ang Pafos, na nasa kanlurang baybayin ng isla. Nakilala nila roon “si Bar-Jesus, isang lalaking Judio na mangkukulam at huwad na propeta.” At “kasama siya ng proconsul na si Sergio Paulo, isang matalinong lalaki.”f Noong unang siglo, maraming edukadong Romano—kahit si Sergio Paulo na “isang matalinong lalaki”—ang madalas na sumasangguni sa mangkukulam o astrologo kapag gumagawa ng mahahalagang desisyon. Pero nagkainteres si Sergio Paulo sa mensahe ng Kaharian at “gustong-gusto nitong marinig ang salita ng Diyos.” Hindi ito nagustuhan ni Bar-Jesus, na kilala rin sa propesyonal niyang titulo na Elimas, na nangangahulugang “Mangkukulam.”​—Gawa 13:6-8.

⁷ Salansang si Bar-Jesus sa mensahe ng Kaharian. Kaya para hindi mawala ang impluwensiya niya bilang tagapayo ni Sergio Paulo, ang tanging paraan lang ay ang “pigilan na maging mananampalataya ang proconsul.” (Gawa 13:8) Pero hindi makapapayag si Saul na basta na lang niya panoorin ang mahiko ng palasyo habang inililihis nito ang interes ni Sergio Paulo. Kaya ano ang ginawa ni Saul? Sinasabi ng ulat: “Tinitigan siya [si Bar-Jesus] ni Saul, na tinatawag ding Pablo, na napuspos ng banal na espiritu; sinabi nito: ‘O taong punô ng bawat uri ng pandaraya at kasamaan, ikaw na anak ng Diyablo at kaaway ng bawat bagay na matuwid, hindi mo ba titigilan ang pagpilipit sa matuwid na mga daan ni Jehova? Tingnan mo! Kikilos laban sa iyo ang kamay ni Jehova, at mabubulag ka; pansamantala kang hindi makakakita ng liwanag ng araw.’ At biglang lumabo at dumilim ang paningin niya, at naghanap siya ng taong aakay sa kaniya.”g Ang resulta? “Pagkakita sa nangyari, naging mananampalataya ang proconsul, dahil namangha siya sa turo ni Jehova.”​—Gawa 13:9-12.

8. Paano natin matutularan ang katapangan ni Pablo?

⁸ Hindi natakot si Pablo kay Bar-Jesus. Sa katulad na paraan, hindi rin tayo dapat matakot sa mga mananalansang na nagtatangkang sumira sa pananampalataya ng mga nagpapakita ng interes sa mensahe ng Kaharian. Mangyari pa, dapat tayong “laging maging mabait sa [ating] pananalita, na tinitimplahan ito ng asin.” (Col. 4:6) Pero hindi rin naman natin basta pababayaan na lamang ang espirituwal na kapakanan ng isang interesado para lang makaiwas sa komprontasyon. At hindi rin tayo dapat matakot na ilantad ang huwad na relihiyon, na patuloy sa “pagpilipit sa matuwid na mga daan ni Jehova” gaya ng ginawa ni Bar-Jesus. (Gawa 13:10) Tulad ni Pablo, buong tapang din sana nating ihayag ang katotohanan at tulungan ang tapat-pusong mga tao. Gayunman, di-gaya ni Pablo, hindi tayo binibigyan ng Diyos ng kapangyarihang gumawa ng himala. Pero makakatiyak tayong gagamitin ni Jehova ang banal na espiritu niya para ilapit ang mga karapat-dapat.​—Juan 6:44.

Isang ‘Mensaheng Nakapagpapatibay’ (Gawa 13:13-43)

9. Bakit isang magandang halimbawa sina Pablo at Bernabe para sa mga nangunguna sa kongregasyon sa ngayon?

⁹ Lumilitaw na nagkaroon ng pagbabago nang ang mga lalaki ay umalis sa Pafos at maglayag patungong Perga, sa baybayin ng Asia Minor, mga 250 kilometro ang layo. Sa Gawa 13:13, tinukoy sila bilang “si Pablo at ang mga kasama niya.” Kaya lumilitaw na si Pablo na ngayon ang nangunguna sa grupo. Gayunman, wala namang indikasyon na nainggit si Bernabe kay Pablo. Sa katunayan, magkasama pa rin ang dalawang lalaking ito sa paggawa ng kalooban ng Diyos. Isang magandang halimbawa sina Pablo at Bernabe para sa mga nangunguna sa kongregasyon sa ngayon. Sa halip na makipagkompetensiya sa iba, tinatandaan ng mga Kristiyano ang mga salita ni Jesus: “Lahat kayo ay magkakapatid.” Idinagdag pa niya: “Sinumang nagtataas ng kaniyang sarili ay ibababa, at sinumang nagbababa ng kaniyang sarili ay itataas.”​—Mat. 23:8, 12.

10. Ilarawan ang paglalakbay mula sa Perga hanggang sa Antioquia ng Pisidia.

¹⁰ Pagdating sa Perga, iniwan ni Juan Marcos sina Pablo at Bernabe at bumalik sa Jerusalem. Walang binabanggit na dahilan kung bakit siya biglang umalis. Mula sa Perga, nagpatuloy sina Pablo at Bernabe sa paglalakbay patungo sa Antioquia ng Pisidia, isang lunsod sa lalawigan ng Galacia. Hindi madali ang paglalakbay na ito, dahil ang Antioquia ng Pisidia ay mga 1,100 metro ang taas mula sa lebel ng dagat. Balitang-balita rin na delikado ang matatarik na daan at maraming bandido roon. Bukod diyan, malamang na may problema na rin noon si Pablo sa kaniyang kalusugan.h

11, 12. Nang magsalita si Pablo sa sinagoga sa Antioquia ng Pisidia, paano niya pinukaw ang interes ng kaniyang mga tagapakinig?

¹¹ Sa Antioquia ng Pisidia, pumasok sina Pablo at Bernabe sa sinagoga noong Sabbath. Ganito ang sabi ng ulat: “Pagkatapos ng pangmadlang pagbabasa ng Kautusan at mga Propeta, ipinasabi sa kanila ng mga punong opisyal ng sinagoga: ‘Mga kapatid, kung may mensahe kayong magpapatibay sa amin, sabihin ninyo.’” (Gawa 13:15) Tumayo si Pablo para magsalita.

¹² Bilang pasimula, tinawag ni Pablo ang kaniyang mga tagapakinig nang ganito: “Mga Israelita at kayong iba pa na natatakot sa Diyos.” (Gawa 13:16) Ang mga tagapakinig ni Pablo ay mga Judio at mga proselita. Paano nangatuwiran si Pablo sa kaniyang mga tagapakinig, na hindi kumikilala sa papel ni Jesus sa layunin ng Diyos? Binuod muna ni Pablo ang kasaysayan ng bansang Judio. Ipinaliwanag niya na ang bayan ay “dinakila [ni Jehova] habang naninirahan sila bilang dayuhan sa Ehipto” at na matapos silang palayain ay mga 40 taon silang “pinagtiisan [ng Diyos] sa ilang.” Isinaysay rin ni Pablo kung paano nakuha ng mga Israelita ang Lupang Pangako at kung paano “hinati-hati [ni Jehova] ang lupain at ipinamana sa mga tribo ng Israel.” (Gawa 13:17-19) Ipinapalagay na binanggit ni Pablo sa kaniyang pahayag ang ilang talata sa Kasulatan na kababasa pa lamang noon nang malakas bilang bahagi ng pagdiriwang ng Sabbath. Kung totoo ito, isa na naman itong halimbawa na nagpapakitang alam ni Pablo kung paano maging “lahat ng bagay sa lahat ng uri ng tao.”​—1 Cor. 9:22.

13. Paano natin maaabot ang puso ng ating mga kausap?

¹³ Dapat din tayong magsikap na gawing kaakit-akit ang ating mensahe sa mga nakakausap natin sa ministeryo. Halimbawa, kung alam natin ang relihiyosong paniniwala ng isang tao, makatutulong ito para mapili natin ang mga paksang magugustuhan niya. Puwede rin tayong sumipi ng ilang teksto sa Bibliya na pamilyar sa kaniya. Maaaring mas mabisa kung ipababasa natin ito mula sa kaniyang sariling Bibliya. Humanap ng mga paraan para maabot ang puso ng iyong kausap.

14. (a) Paano iniharap ni Pablo ang mabuting balita tungkol kay Jesus, at anong babala ang ibinigay niya? (b) Ano ang naging pagtugon ng mga tao sa pahayag ni Pablo?

¹⁴ Pagkatapos, tinalakay naman ni Pablo kung paanong ang talaangkanan ng mga haring Israelita ay umabot hanggang sa “isang tagapagligtas, si Jesus,” at na si Juan na Tagapagbautismo ang maghahanda ng daan para sa kaniya. Saka inilarawan ni Pablo kung paanong si Jesus ay pinatay at binuhay-muli. (Gawa 13:20-37) “Kaya ipinaaalam ko sa inyo ngayon,” ang sabi ni Pablo, “na sa pamamagitan ng isang ito ay mapatatawad ang mga kasalanan ninyo. . . . Ang bawat isa na naniniwala ay ipinahahayag na walang-sala.” Pagkatapos ay nagbabala ang apostol sa kaniyang mga tagapakinig: “Mag-ingat kayo para hindi mangyari sa inyo ang nakasulat sa mga Propeta: ‘Tingnan ninyo iyon, ninyong mga mapanghamak, at mamamangha kayo at mamamatay, dahil may isinasakatuparan akong gawain sa panahon ninyo, isang gawaing hindi ninyo paniniwalaan kahit pa may magkuwento nito sa inyo nang detalyado.’” Nakakatuwa ang naging pagtugon sa pahayag ni Pablo. “Pinakiusapan sila ng mga tao na magsalita ulit tungkol dito sa susunod na Sabbath,” ang iniulat ng Bibliya. Bukod diyan, pagkatapos ng pagtitipon sa sinagoga, “marami sa mga Judio at proselita na sumasamba sa Diyos ang sumunod kina Pablo at Bernabe.”​—Gawa 13:38-43.

“Babaling Kami sa Ibang mga Bansa” (Gawa 13:44-52)

15. Ano ang nangyari nang sumunod na Sabbath?

¹⁵ Nang sumunod na Sabbath, “halos buong lunsod” ang nagkatipon para makinig kay Pablo. Hindi ito nagustuhan ng ilang Judio at “sinimulan nilang kontrahin nang may pamumusong ang mga sinasabi ni Pablo.” Buong tapang na sinabi nina Pablo at Bernabe sa kanila: “Sa inyo unang kinailangang sabihin ang salita ng Diyos. Pero dahil itinakwil ninyo iyon at ipinakitang hindi kayo karapat-dapat sa buhay na walang hanggan, babaling kami sa ibang mga bansa. Dahil ibinigay ni Jehova ang utos na ito sa amin: ‘Inatasan kita bilang liwanag ng mga bansa, para maghatid ng kaligtasan hanggang sa mga dulo ng lupa.’”—Gawa 13:44-47; Isa. 49:6.

16. Ano ang naging reaksiyon ng mga Judio sa maririing salita ng mga misyonero, at ano ang naging tugon nina Pablo at Bernabe sa pagsalansang?

¹⁶ Natuwa ang mga Gentil na tagapakinig, at “naging mananampalataya ang lahat ng nakaayon sa buhay na walang hanggan.” (Gawa 13:48) Di-nagtagal, lumaganap sa buong lupain ang salita ni Jehova. Iba naman ang naging reaksiyon ng mga Judio. Sa diwa, sinabi sa kanila ng mga misyonero na bagaman sa kanila unang sinabi ang salita ng Diyos, tinanggihan naman nila ang Mesiyas kung kaya nararapat lamang na hatulan sila ng Diyos. Sinulsulan ng mga Judio ang mga babaeng kilala sa lipunan at mga prominenteng lalaki, “kaya pinag-usig sina Pablo at Bernabe at itinapon sila sa labas ng hangganan.” Ano ang naging tugon nina Pablo at Bernabe? “Ipinagpag nila ang alikabok mula sa mga paa nila bilang patotoo laban sa mga ito, at pumunta sila sa Iconio.” Diyan ba nagtapos ang Kristiyanismo sa Antioquia ng Pisidia? Hinding-hindi! Ang naiwang mga alagad ay “masayang-masaya at patuloy na napuspos ng banal na espiritu.”​—Gawa 13:50-52.

17-19. Paano natin matutularan ang magandang halimbawa nina Pablo at Bernabe, at paano makapagpapagalak sa atin ang paggawa nito?

¹⁷ Ang paraan ng pagtugon ng mga tapat na ito sa pagsalansang ay naglalaan ng napakahalagang aral. Hindi tayo humihinto sa pangangaral, kahit hadlangan pa ito ng mga kilalang tao sa sanlibutan. Pansinin din na nang tanggihan ng mga taga-Antioquia ang mensahe nina Pablo at Bernabe, “ipinagpag nila ang alikabok mula sa mga paa nila.” Hindi naman ito nangangahulugang nagalit sila sa mga tagaroon. Ipinapakita lang nito na wala na silang pananagutan sa mangyayari sa mga ito. Natanto ng mga misyonerong ito na hindi nila kayang kontrolin ang kalooban ng iba. Ang kaya nilang kontrolin ay kung itutuloy nila ang pangangaral o hindi. At itinuloy nga nila ang pangangaral hanggang sa Iconio!

¹⁸ Kumusta naman ang mga alagad na naiwan sa Antioquia? Oo, matigas ang kanilang teritoryo. Pero hindi naman nakadepende sa positibong pagtugon ng mga tao ang kanilang kagalakan. Sinabi ni Jesus: “Maligaya ang mga nakikinig sa salita ng Diyos at tumutupad nito!” (Luc. 11:28) At iyan mismo ang ipinasiyang gawin ng mga alagad sa Antioquia ng Pisidia.

¹⁹ Tulad nina Pablo at Bernabe, palaging tandaan na ang pananagutan natin ay ang ipangaral ang mabuting balita. Nasa mga tao na kung tatanggapin nila o hindi ang ating mensahe. Kung waring hindi interesado ang ating kausap, alalahanin natin ang isang aral mula sa mga alagad noong unang siglo. Magagalak pa rin tayo sa harap ng pagsalansang kapag pinahahalagahan natin ang katotohanan at nagpapaakay tayo sa banal na espiritu.​—Gal. 5:18, 22.

1, 2. Ano ang mga nangyari habang nasa Listra sina Pablo at Bernabe?

NAGKAKAGULO sa Listra. Isang lalaking lumpo mula nang ipanganak ang naglululukso sa tuwa matapos siyang pagalingin ng dalawang estranghero. Manghang-mangha ang mga tao, at isang saserdote ang nagdala ng mga putong para sa dalawang lalaking ito na inaakala nilang mga diyos. Sumisingasing at umuungal ang mga toro habang naghahanda ang saserdote ni Zeus para katayin ang mga ito. Inilakas nina Pablo at Bernabe ang kanilang tinig para ibulalas ang kanilang pagtanggi. Pinunit nila ang damit nila, tumakbo papunta sa mga tao, at nakiusap na huwag silang sambahin, pero hindi naging madali na pigilan ang mga ito.

² Pagkatapos, may dumating na mga Judiong mananalansang mula sa Antioquia ng Pisidia at Iconio. Sa pamamagitan ng kamandag ng paninirang-puri, nilason nila ang isip ng mga taga-Listra. Pinalibutan ngayon si Pablo ng mga taong dating gustong sumamba sa kaniya, at pinagbabato nila siya hanggang sa mawalan siya ng malay. Nang mailabas na nila ang kanilang galit, kinaladkad nila ang bugbog na katawan ni Pablo palabas ng pintuang-daan ng lunsod, sa pag-aakalang patay na siya.

3. Ano-anong tanong ang tatalakayin natin sa kabanatang ito?

³ Anong mga pangyayari ang naging dahilan ng maigting na insidenteng ito? Ano ang matututuhan ng makabagong-panahong mga tagapaghayag ng mabuting balita mula sa mga pangyayaring nagsasangkot kay Bernabe, kay Pablo, at sa salawahang mga taga-Listra? At paano matutularan ng mga Kristiyanong elder ang halimbawa ng tapat na sina Bernabe at Pablo, na nagmatiyaga sa ministeryo habang “lakas-loob na [nagsasalita] dahil sa awtoridad na ibinigay ni Jehova”?​—Gawa 14:3.

“Maraming . . . Naging Mananampalataya” (Gawa 14:1-7)

4, 5. Bakit nagpunta sa Iconio sina Pablo at Bernabe, at ano ang nangyari doon?

⁴ Mga ilang araw pa lang ang nakalilipas nang itapon sina Pablo at Bernabe palabas ng Romanong lunsod ng Antioquia ng Pisidia, matapos silang guluhin ng mga Judiong mananalansang. Pero sa halip na panghinaan ng loob, “ipinagpag nila ang alikabok mula sa mga paa nila.” (Gawa 13:50-52; Mat. 10:14) Payapang umalis sina Pablo at Bernabe, at ipinaubaya na lamang nila sa Diyos ang mga mananalansang na iyon. (Gawa 18:5, 6; 20:26) Buong kagalakan pa ring nagpatuloy ang dalawang misyonerong ito sa kanilang paglalakbay para mangaral. Matapos maglakbay nang mga 150 kilometro patimog-silangan, nakarating sila sa talampas na matatagpuan sa pagitan ng mga kabundukan ng Taurus at Sultan.

⁵ Unang pinuntahan nina Pablo at Bernabe ang Iconio, kung saan nananaig pa rin ang kulturang Griego at isang napakahalagang lunsod ng Romanong lalawigan ng Galacia.a May maiimpluwensiyang Judio na naninirahan sa lunsod na iyon, at marami ring di-Judiong proselita roon. Gaya ng nakaugalian na nina Pablo at Bernabe, pumasok sila sa sinagoga at nagsimulang mangaral. (Gawa 13:5, 14) “Dahil sa husay nilang magsalita, maraming Judio at Griego ang naging mananampalataya.”​—Gawa 14:1.

6. Bakit mabisang mga guro sina Pablo at Bernabe, at paano natin sila matutularan?

⁶ Bakit napakabisa ng paraan ng pagsasalita nina Pablo at Bernabe? Si Pablo ay punô ng karunungan sa Kasulatan. Napakahusay niya sa pagtukoy sa kasaysayan, mga hula, at sa Kautusang Mosaiko para patunayang si Jesus nga ang ipinangakong Mesiyas. (Gawa 13:15-31; 26:22, 23) Kitang-kita naman kay Bernabe ang pagmamalasakit sa mga tao. (Gawa 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Ang mga lalaking ito ay hindi umasa sa kanilang sariling unawa, kundi nagsalita sila “dahil sa awtoridad na ibinigay ni Jehova.” Paano mo matutularan ang mga misyonerong ito sa pangangaral mo? Sa paggawa ng mga sumusunod: Maging lubusang pamilyar sa Salita ng Diyos. Pumili ng mga teksto na iniisip mong makaaakit sa iyong mga tagapakinig. Humanap ng praktikal na mga paraan upang aliwin ang mga nakakausap mo sa ministeryo. At laging isalig sa Salita ni Jehova ang iyong itinuturo, hindi sa iyong sariling karunungan.

7. (a) Ano ang nagiging epekto ng mabuting balita? (b) Kung nababahagi ang iyong pamilya dahil tumutugon ka sa mabuting balita, ano ang dapat mong tandaan?

⁷ Gayunman, hindi lahat ng nasa Iconio ay natuwa sa sinabi nina Pablo at Bernabe. Sinabi ni Lucas: “Ang mga tao ng ibang mga bansa ay sinulsulan ng mga Judiong hindi naniwala, at siniraan ng mga ito ang mga kapatid.” Nakita nina Pablo at Bernabe na kailangan nilang manatili upang ipagtanggol ang mabuting balita “kaya mahaba-habang panahon silang nanatili roon at lakas-loob na nagsalita.” Bilang resulta, “hati ang opinyon ng mga tao sa lunsod; ang ilan ay panig sa mga Judio at ang iba ay sa mga apostol.” (Gawa 14:2-4) Sa ngayon, ganiyan din ang nagiging epekto ng mabuting balita sa mga tao. Maaari itong magdulot ng pagkakaisa o ng pagkakabaha-bahagi. (Mat. 10:34-36) Kung nababahagi ang iyong pamilya dahil tumutugon ka sa mabuting balita, tandaan na ang pagsalansang ay karaniwan nang bunga ng sabi-sabi o tahasang paninirang-puri. Ang iyong mabuting paggawi ay maaaring maging pangontra sa gayong lason at maaari nitong palambutin ang puso ng mga sumasalansang sa iyo.​—1 Ped. 2:12; 3:1, 2.

8. Bakit umalis sina Pablo at Bernabe sa Iconio, at anong aral ang matututuhan natin sa kanilang halimbawa?

⁸ Di-nagtagal, binalak ng mga mananalansang sa Iconio na pagbabatuhin sina Pablo at Bernabe. Nang malaman ito ng dalawang misyonero, ipinasiya nilang lumipat na lang sa ibang teritoryong puwede nilang pangaralan. (Gawa 14:5-7) Mataktika rin ang mga tagapaghayag ng Kaharian sa ngayon. Kapag may naninirang-puri sa atin, lakas-loob tayong nagsasalita. (Fil. 1:7; 1 Ped. 3:13-15) Pero kapag may nagbabantang karahasan, hindi tayo nagpapadalos-dalos anupat naisasapanganib ang buhay natin o ng ating mga kapananampalataya.​—Kaw. 22:3.

“Bumaling sa Diyos na Buháy” (Gawa 14:8-19)

9, 10. Saan matatagpuan ang Listra, at ano ang alam natin tungkol sa mga naninirahan dito?

⁹ Pumunta sina Pablo at Bernabe sa Listra, isang kolonya ng Roma na mga 30 kilometro sa timog-kanluran ng Iconio. May malapít na ugnayan ang Listra at ang Antioquia ng Pisidia, pero kaunti lang ang mga Judio sa Listra kumpara sa Antioquia. Bagaman malamang na nagsasalita ng Griego ang mga tagarito, wikang Licaonia ang katutubong wika nila. Posibleng walang sinagoga sa lunsod na ito, kaya sa isang pampublikong lugar nangaral sina Pablo at Bernabe. Noong nasa Jerusalem si Pedro, nagpagaling siya ng isang lalaking ipinanganak na may kapansanan. Sa Listra naman, nagpagaling din si Pablo ng isang lalaking lumpo mula nang ipanganak. (Gawa 14:8-10) Dahil sa himalang ginawa ni Pedro, marami ang naging mananampalataya. (Gawa 3:1-10) Pero ibang-iba ang ibinunga ng himalang ginawa ni Pablo.

¹⁰ Gaya ng binanggit sa pasimula ng kabanatang ito, nang lumukso at magsimulang maglakad ang lalaking lumpo, agad na nagkaroon ng maling akala ang mga pagano sa Listra. Tinawag nila si Bernabe na Zeus, ang pinuno ng mga diyos, at si Pablo na Hermes, ang anak ni Zeus at tagapagsalita ng mga diyos. (Tingnan ang kahong “Ang Listra at ang Pagsamba Kina Zeus at Hermes.”) Pero determinado sina Bernabe at Pablo na ipaunawa sa mga tao na sila’y nagsasalita at kumikilos hindi sa pamamagitan ng awtoridad ng paganong mga diyos, kundi sa pamamagitan ni Jehova, ang iisang tunay na Diyos.​—Gawa 14:11-14.

11-13. (a) Ano ang sinabi nina Pablo at Bernabe sa mga taga-Listra? (b) Ano ang isang aral na matututuhan natin sa mga sinabi nina Pablo at Bernabe?

¹¹ Sa kabila nito, sinikap pa rin nina Pablo at Bernabe na abutin ang puso ng mga tagapakinig nila sa pinakamahusay na paraan. Ang pangyayaring ito na iniulat ni Lucas ay isang mabisang paraan ng pangangaral ng mabuting balita sa mga pagano. Pansinin kung paano nakipag-usap sina Pablo at Bernabe sa mga tagapakinig nila: “Bakit ninyo ginagawa ito? Mga tao lang din kami na may mga kahinaang gaya ninyo. At inihahayag namin sa inyo ang mabuting balita para iwan ninyo ang walang-kabuluhang mga bagay na ito at bumaling sa Diyos na buháy, na gumawa ng langit at lupa at dagat at lahat ng naroon. Sa nakalipas na mga henerasyon, pinahintulutan niya ang lahat ng bansa na gawin ang gusto nila, pero nagbigay pa rin siya ng mga patotoo tungkol sa sarili niya—gumawa siya ng mabuti at binigyan kayo ng ulan mula sa langit at mabubungang panahon at saganang pagkain, at pinasaya niya nang lubos ang puso ninyo.”​—Gawa 14:15-17.

¹² Ano ang matututuhan natin sa nakakapukaw-kaisipang mga salitang ito? Una, hindi inisip nina Pablo at Bernabe na nakahihigit sila sa kanilang mga tagapakinig. Hindi nila inangkin ang isang katayuang hindi para sa kanila. Sa halip, mapagpakumbaba nilang sinabi na may mga kahinaan din sila tulad ng sa kanilang mga paganong tagapakinig. Totoo, tumanggap na sina Pablo at Bernabe ng banal na espiritu at napalaya na sila mula sa huwad na mga turo. Pinagkalooban na rin sila ng pag-asang maging kasamang tagapamahala ni Kristo. Subalit alam nilang puwede ring tumanggap ng mismong mga kaloob na ito ang mga taga-Listra kung susundin nila si Kristo.

¹³ Ano ang saloobin natin sa mga nakakausap natin sa ministeryo? Itinuturing ba nating nakatataas tayo sa kanila? Habang tinutulungan natin ang iba na matuto ng mga katotohanan sa Salita ng Diyos, tinutularan ba natin sina Pablo at Bernabe anupat hindi tayo naghahangad ng labis na papuri? Si Charles Taze Russell, isang napakahusay na guro na nanguna sa gawaing pangangaral noong huling bahagi ng ika-19 na siglo at unang bahagi ng ika-20 siglo, ay nagpakita ng magandang halimbawa sa bagay na ito. Isinulat niya: “Ayaw namin ng anumang papuri, o parangal, para sa aming sarili o sa mga isinusulat namin; ni hangad man naming patawag na Reberendo o Rabbi.” Gaya nina Pablo at Bernabe, mapagpakumbaba si Brother Russell. Sa katulad na paraan, nangangaral tayo, hindi para magbigay-kaluwalhatian sa ating sarili, kundi upang tulungan ang mga tao na bumaling sa “Diyos na buháy.”

14-16. Ano ang ikalawa at ikatlong aral na matututuhan natin sa sinabi nina Pablo at Bernabe sa mga taga-Listra?

¹⁴ Pansinin ang ikalawang aral. Marunong makibagay sina Pablo at Bernabe. Di-tulad ng mga Judio at proselita sa Iconio, ang mga taga-Listra ay walang alam, o kung mayroon man ay kakaunti lang, hinggil sa Kasulatan o sa pakikitungo ng Diyos sa bansang Israel. Pero ang mga tagapakinig nina Pablo at Bernabe ay kabilang sa pamayanan na nabubuhay sa pagsasaka at pag-aalaga ng hayop. Pinagpala ang Listra ng magandang klima at matatabang lupain. Nakikita nila ang mga katangian ng Maylalang sa mga bagay na gaya ng mabubungang panahon, at ginamit ito ng mga misyonero para makapangaral sa kanila.​—Roma 1:19, 20.

¹⁵ Marunong din ba tayong makibagay? Kahit isang uri lang ng binhi ang itinatanim ng isang magsasaka, kailangan pa rin niyang gumamit ng iba’t ibang paraan sa paghahanda ng lupa. May mga lupang malambot at madaling tamnan. Mayroon namang kailangan pang bungkalin nang husto. Sa katulad na paraan, isang uri lang ng binhi ang ating itinatanim—ang mensahe tungkol sa Kaharian na nasa Salita ng Diyos. Pero kung tinutularan natin sina Pablo at Bernabe, sisikapin nating unawain ang kalagayan at paniniwala ng mga nakakausap natin sa ministeryo. Pagkatapos, ginagawa natin itong basehan kung paano mabisang maihaharap ang mensahe tungkol sa Kaharian.​—Luc. 8:11, 15.

¹⁶ May ikatlong aral pa tayong matututuhan. Kahit nagsisikap tayo, ang binhing itinatanim natin ay puwedeng maagaw ni Satanas o maihasik sa batuhan. (Mat. 13:18-21) Kung mangyari iyan, huwag masiraan ng loob. Ipinaalaala ni Pablo sa mga alagad sa Roma na “ang bawat isa sa atin [pati na ang bawat taong nakakausap natin hinggil sa Bibliya] ay mananagot sa Diyos para sa kaniyang sarili.”​—Roma 14:12.

‘Ipinagkatiwala Nila ang mga Ito kay Jehova’ (Gawa 14:20-28)

17. Mula sa Derbe, saan nagpunta sina Pablo at Bernabe, at bakit?

¹⁷ Matapos kaladkarin si Pablo ng mga taga-Listra palabas ng lunsod sa pag-aakalang patay na siya, pinalibutan siya ng mga alagad, tumayo siya, at nagpalipas ng magdamag sa lunsod. Kinabukasan, sinimulan nina Pablo at Bernabe ang 100-kilometrong paglalakbay patungo sa Derbe. Tiyak na hirap na hirap si Pablo sa mahabang paglalakbay na iyon, yamang mga ilang oras pa lamang ang nakalilipas nang pagbabatuhin siya sa Listra. Sa kabila nito, nagmatiyaga sila ni Bernabe, at nang makarating sila sa Derbe, natulungan nila “ang marami na maging alagad.” Pagkatapos, sa halip na dumaan sa mas maikling ruta pauwi sa Antioquia ng Sirya, “bumalik sila sa Listra, Iconio, at Antioquia [ng Pisidia].” Bakit? Para palakasin “ang mga alagad doon at [pasiglahin] na panatilihing matibay ang kanilang pananampalataya.” (Gawa 14:20-22) Isa ngang napakainam na halimbawa ang ipinakita ng dalawang lalaking ito! Inuna nila ang mga kapakanan ng kongregasyon kaysa sa kanilang sariling kaalwanan. Ang kanilang halimbawa ay tinutularan ng mga naglalakbay na tagapangasiwa at mga misyonero sa makabagong panahon.

18. Ano ang batayan sa pag-aatas sa mga elder?

¹⁸ Bukod sa pagpapatibay sa mga alagad sa pamamagitan ng kanilang mga salita at halimbawa, nag-atas din sina Pablo at Bernabe ng “matatandang lalaki para sa bawat kongregasyon.” Bagaman “isinugo ng banal na espiritu” sina Pablo at Bernabe sa paglalakbay na ito, nanalangin pa rin sila at nag-ayuno nang ‘ipagkatiwala nila ang matatandang lalaki kay Jehova.’ (Gawa 13:1-4; 14:23) Ito rin ang simulaing sinusunod sa ngayon. Bago magrekomenda ng mga aatasan bilang elder, nananalangin muna ang lupon ng matatanda at nirerepaso ang makakasulatang mga kuwalipikasyon ng isang brother. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Sant. 3:17, 18; 1 Ped. 5:2, 3) Hindi pangunahing batayan kung gaano na katagal ang isa sa katotohanan. Ang tinitingnan ay kung paano siya inuugitan ng banal na espiritu sa kaniyang pananalita, paggawi, at reputasyon. Ang pag-abot sa mga kahilingan para sa mga tagapangasiwa, gaya ng nakasaad sa Kasulatan, ang batayan kung kuwalipikado siyang maglingkod bilang pastol ng kawan. (Gal. 5:22, 23) Ang tagapangasiwa ng sirkito ang gumagawa ng gayong pag-aatas.​—Ihambing ang 1 Timoteo 5:22.

19. Ano ang alam ng mga elder may kinalaman sa kanilang pangangasiwa sa kongregasyon, at paano nila tinutularan sina Pablo at Bernabe?

¹⁹ Alam ng hinirang na mga elder na mananagot sila sa Diyos kapag hindi nila pinangasiwaan nang tama ang kongregasyon. (Heb. 13:17) Tulad nina Pablo at Bernabe, nangunguna ang mga elder sa gawaing pangangaral. Pinapatibay nila ang mga kapuwa alagad sa pamamagitan ng kanilang mga salita. At handa nilang unahin ang kapakanan ng kongregasyon kaysa sa sarili nila.​—Fil. 2:3, 4.

20. Paano tayo nakikinabang sa pagbabasa ng mga ulat tungkol sa tapat na gawa ng ating mga kapatid?

²⁰ Nang makabalik na sina Pablo at Bernabe sa kanilang tuluyan sa Antioquia ng Sirya, ikinuwento nila “ang maraming bagay na ginawa ng Diyos sa pamamagitan nila at na binigyan niya ng pagkakataon ang ibang mga bansa na manampalataya.” (Gawa 14:27) Habang binabasa natin ang mga ulat tungkol sa tapat na gawa ng ating mga kapatid na Kristiyano at tinitingnan kung paano pinagpapala ni Jehova ang kanilang mga pagsisikap, napapatibay tayo na magpatuloy sa “lakas-loob na [pagsasalita] dahil sa awtoridad na ibinigay ni Jehova.”