BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es17 lk. 67-77
  • Ngɔndɔ k’esambele

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ k’esambele
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2017
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 1
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 2
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 3
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 4
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 5
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 6
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 7
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 8
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 9
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 10
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 11
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 12
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 13
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 14
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 15
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 16
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 17
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 18
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 19
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 20
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 21
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 22
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 23
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 24
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 25
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 26
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 27
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 28
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 29
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 30
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 31
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2017
es17 lk. 67-77

Ngɔndɔ k’esambele

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 1

Tanyohɛke nongolaka angɛndangɛnda.—Hɛb. 13:2.

Kakɔna kalembetshiya etelo k’ɔnɛ “nongolaka angɛndangɛnda”? Lo ndjela ekadimwelo ka tshɛkɛ lo tshɛkɛta, etelo kakakambe Pɔɔlɔ la tɔ nembetshiyaka ɔnɛ “kɛnɛmɔlɛ angɛndangɛnda lɔsɛngɔ.” Ondo etelo kɛsɔ toholaka Abrahama la Lɔta. Apami ahende asɔ wakɛnya lɔsɛngɔ otsha le angɛndangɛnda wakiwɔ kombeyaka. L’ɔkɔngɔ diko, Abrahama la Lɔta wakayeyaka dia angɛndangɛnda asɔ waki mɛtɛ andjelo. (Eta. 18:2-5; 19:1-3) Sho lawɔ to koka mbelɛka anangɛso l’akadiyɛso lawakaso dia ndɛ yangɔ kana dia keketshana. Sho keema la ohomba wa nsala paka dambo dia lɔɔka kana nsala adepasɛ wa lokeema la falanga. Oyango aso ele wa nkeketsha anangɛso, koko aha ɔnɛ kele kawotake ɔnɛ sho mbele la falanga. Ndo hatohombe mbelɛ paka wanɛ wayokoka ndjotokaloyɛ ɔlɔlɔ aso lo yoho mɔtshi. (Luka 10:42; 14:12-14) Koyanga mbele sho koka ndjaala ko hateye omendji w’otshimbedi la wadɛnde dimɛna efula, sho koka mbaelɛ etena kembolawɔ etshumanelo kaso. (3 Jn. 5-8) Kɛnɛ koleki ohomba ele hatokoke mbuta pondjo ɔnɛ awui wambotoleka efula mbambotohɛ nongola angɛndangɛnda! w16.01 1:11, 12

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 2

Nyu nyakadjama tshapa lo tshimbo yande la nyuma k’ekila kakalakema kele ɔkɔlɛ watoshikikɛ dia tayokondja etenyi kaso k’okitɔ. —Ɛf. 1:13, 14.

Mbokɛmaka hwe dia, Akristo mbeyaka dia vɔ waya akitami lo toho totshikitanyi. Amɔtshi ondo mbeyaka mbala kakɔ kaamɛ ɔnɛ Jehowa ambasɔna oko akitami. (2 Kɔr. 1:21, 22; 5:5) Onto ɔsɔ mongaka l’eshikikelo ɔnɛ nde ambolongola leeta la ntshɔ otsha l’olongo. Koko dia nde nongola difuto di’otsha l’olongo paka nde kotshikadi la kɔlamelo le Jehowa. Petero akalembetshiya dikambo sɔ lo yoho nyɛ ate: “Diakɔ diele analengo le, nyosale kɛnɛ tshɛ kakokanyu nsala dia nkukutɛ diɛsɛ diele la nyu dia mbelamɛ ndo sɔnama, nɛ dia naka nyu ntetemala nsala akambo asɔ, kete hanyɔkɔki pondjo. Lo mɛtɛ, lo yoho shɔ mbayonyɔtshɔkwama efula dia mbɔtɔ lo Diolelo dia pondjo dia Nkumɛso la Oshimbedi aso Yeso Kristo.” (2 Pe. 1:10, 11) Ɔnkɔnɛ, Okristo w’okitami tshɛ hahombe mbetawɔ di’ɛngɔ kɛmɔtshi mboshimba dia nde ntetemala nama kɔlamelo. Naka nde hatshikadi la kɔlamelo kete leeta la nde l’otsha l’olongo lekɔ anyanya.—Hɛb. 3:1; Ɛny. 2:10. w16.01 3:6, 7

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 3

Onto tshɛ layadiya wayowokitshakitsha ndo onto tshɛ layakitshakitsha wayowodiya.—Mat. 23:12.

Ayonga dui dia kɔlɔ dia ntɛtɛmɔla onto ɔmɔtshi lo yoho yamboleka, oyadi kaanga nde ekɔ ɔnango Kristo l’okitami. Etena katɛkɛta Bible dikambo dia dikumanyi, tɔ tokeketshaka dia sho mbokoya mbetawɔ kawɔ, koko tɔ hatotɛ dia sho koka mbetɛ onto ɔmɔtshi ɔnɔmbɔdi aso. (Hɛb. 13:7) Ekɔ mɛtɛ dia Bible mbutaka dia anto amɔtshi pombaka “mbɔsama la nɛmɔ dioleki efula.” Ekɔ ngasɔ nɛ dia vɔ ‘nɔmbɔlaka lo yoho ya dimɛna’ ndo ‘kambaka olimu w’efula lo ntɛkɛta ndo lo mbetsha,’ koko aha l’ɔtɛ wewɔ akitami. (1 Tim. 5:17) Naka sho mbisha akitami lotombo ndo yambalo yamboleka, kete tayowadja l’okandokando. Ndo kɛnɛ koleki tshɛ kɔlɔ ele, sho koka ndjakonya dia vɔ monga la otako. (Rɔmɔ 12:3) Ndooko onto l’atei aso lahomba nsala dui dimɔtshi diakoka ndjokonya ɔnango Kristo ɔmɔtshi l’okitami dia nsala munga ka woke ka ngasɔ.—Luka 17:2. w16.01 4:9

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 4

Ɔngɛnyi wa mɛtɛ mbokanaka ngandji tena tshɛ.—Tok. 17:17.

Lɔngɛnyi l’oshika koka mbɛdikama la ɛngɔ k’oshinga wolo. Tɔ bu ɛngɔ kɛmɔtshi k’oshinga wolo kakambawɔ la tɔ tsho paka dia nɛnga luudu. Koko tɔ kekɔ oko dɛmbɔlɛmbɔ di’olangala efula diele l’ohomba w’ashi ndo w’ekokelo dia diɔ fukanɛ. Abrahama akɔsaka lɔngɛnyi lasande la Jehowa la nɛmɔ ndo akalikokɛ. Ngande wakandasale dui sɔ? Abrahama akatetemala nkeketsha wɔma wa Nzambi ndo okitanyiya ande. Ɛnyɛlɔ, etena kakandatshu la Kanana nde la nkumbo kande ndo l’ekambi ande, nde akatetemala mbetawɔ dia Jehowa mbɔlɔmbɔla etena kakandɔsaka tɛdikɔ oyadi ta weke kana ta totshitshɛ. Ɔnɔnyi ɔtɔi la ntondo ka Isaka mbotɔ, etena kaki Abrahama l’ɛnɔnyi 99, Jehowa akawotɛ dia mbahenya pami tshɛ kaki lo luudu lande ohekele. Onde Abrahama akadje taamu kana akahembe mbisha tɛkɛ nɛndɛ diaha nde nsala kɛnɛ kakawawotɛ dia nsala? Ndooko, nde akayaɛkɛ le Jehowa ndo akakitanyiya “ko lushi lakɔ.”—Eta. 17:10-14, 23. w16.02 1:9, 10

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 5

Kaanga ɔna mbeyamaka oma lo etsha ande, dia kana dionga diande diekɔ pudipudi ndo dimɛna.—Tok. 20:11.

Laasɔ, kaanga ɔna koka nshihodia kɛnɛ kalembetshiya nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo ndjakimɔ le Otungi ande. Ɔnkɔnɛ, batizama ekɔ nna dimɔtshi di’ohomba ndo dia laande le ɔlɔngɔlɔngɔ wambɛnya dia nde ambotshunda lo nyuma ndo amboyakimɔ le Jehowa. (Tok. 20:7) Kakɔna kalembetshiya ntshunda lo nyuma? Mbala efula, ntshunda halembetshiya nshi tshɛ onto lele l’ɛnɔnyi ɛmɔtshi kana lambola lo demba. Bible mbutaka dia anto wambotshunda wambekiya “wolo wa shɛnɔdi yawɔ” dia mbeya ntshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ. (Hɛb. 5:14) Onto lambotshunda lo nyuma mbeyaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo mbɔsaka yɛdikɔ l’otema ande dia kisala. Ɔnkɔnɛ, nde hakoke sɛngiyama esadi eto dia nsala kɛnɛ kele kɔlɔ. Ndo nde bu l’ohomba w’onto okina mbotɛ dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Keema kɔlɔ nongamɛ ɔnɛ ɔlɔngɔlɔngɔ wabatizama ayosala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ oyadi kaanga ambutshi ande kana epalanga ekina bu lawɔ.—Flpɛ. 2:12. w16.03 1:4, 5

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 6

Tokake wɔma . . . wɛ ayonga nkumekanga l’Isariyɛlɛ ndo dimi layonga onto la 2 oma laleyɛ. —1 Sa. 23:17.

Jɔnatana akaambe lo menda dihonga diaki la ɔlɔngɔlɔngɔ Davidɛ. Davidɛ akadiake dihangamende diakawelɛka Ngɔliyatɛ ndo akatɔlɛ she aki Jɔnatana, Saolo laki nkumekanga k’Isariyɛlɛ, ‘ɔtɛ w’ose Filistiya’ ɔsɔ. (1 Sa. 17:57) Jɔnatana komonga la taamu dia Nzambi aki kaamɛ la Davidɛ, ndo oma l’etena kɛsɔ, Jɔnatana nde la Davidɛ wakonge angɛnyi w’eshika. Vɔ wakatshike dɔkɔlɔkɔ ɔnɛ wayotshikalaka la kɔlamelo nshi tshɛ lam’asawɔ. (1 Sa. 18:1-3) L’edja tshɛ ka lɔsɛnɔ lande, Jɔnatana aki la kɔlamelo le Davidɛ. Jɔnatana akatshikala la kɔlamelo le Davidɛ kaanga mbakasɔnɛ Jehowa Davidɛ dia monga nkumekanga k’oyoyo k’Isariyɛlɛ, koko aha Jɔnatana. Ndo etena kakayange Saolo dia ndjaka Davidɛ, Jɔnatana akayakiyanya lo dikambo di’ɔngɛnyi ande. Nde akeyaka dia Davidɛ akayashɛ l’oswe la Hɔrɛshɛ, ɔnkɔnɛ Jɔnatana akatshu lɛkɔ dia tookeketsha dia nde ntetemala ndjaɛkɛ le Jehowa.—1 Sa. 23:16. w16.02 3:1, 2

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 7

Dimi lakikɔ suke la [Jehowa] oko okambi wa kɔmba. Dimi kakandangɛnangɛnaka lo yoho ya laande lushi la lushi.—Tok. 8:30.

Jehowa nde la Yeso wakonge kaamɛ oma k’etatelo k’etongelo. Jehowa akatonge Yeso la ntondo ka diangɔ tshɛ. Oma laasɔ, Yeso akakambe la nde ‘oko okambi ande wa kɔmba.’ Ekambi wa Jehowa nto kambaka kaamɛ l’olimu wahombawɔ nsala. Ɛnyɛlɔ, Nɔa la nkumbo kande wakasɛlɛ waato kaamɛ. L’ɔkɔngɔ diko, ase Isariyɛlɛ wakayokamba kaamɛ dia mbika tabɛrnaklɛ, dia kihikola, ndo dia kisɛkɔla oma lo dihole dimɔtshi otsha lo dihole dikina. Lo tɛmpɛlɔ, vɔ wakembaka ndo wakakambaka la dihomɔ dia mishiki kaamɛ dia ntombola Jehowa la mishiki w’amɛna. Ekambi wa Jehowa waki l’akoka wa nsala awui asɔ tshɛ l’ɔtɛ wa kaamɛ kaki lam’asawɔ. (Eta. 6:14-16, 22; Wal. 4:4-32; 1 Ɛk. 25:1-8) Akristo wa lo ntambe ka ntondo waki kaamɛ lam’asawɔ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akalembetshiya dia kaanga mbakiwɔ l’akoka ndo l’ɛkɛndɛ wotshikitanyi, vɔ waki kaamɛ. Vɔ tshɛ wakayelaka Ɔnɔmbɔdi awɔ, Yeso Kristo. Pɔɔlɔ akawaɛdika la demba diele la tenyi diotshikitanyi diakamba diɔ tshɛ olimu kaamɛ.—1 Kɔr. 12:4-6, 12. w16.03 3:1, 2

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 8

Ɔnkɔnɛ, nyotshu ndo nyetɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki. —Mat. 28:19.

Lo nshi y’edjedja, anto wa lo wedja wakayaka l’Isariyɛlɛ dia ndjokambɛ Jehowa. (1 Ku. 8:41-43) Koko oma laasɔ, Yeso akasha didjango diatanema lo divɛsa diaso di’ɛlɔ. Yeso akatɛ ambeki ande dia “ntshɔ” le anto tshɛ. Lo Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33, Jehowa akɛnya dia nde nangaka dia lokumu l’ɔlɔlɔ sambishama l’andja w’otondo. Lushi lɔsɔ, anto oko 120 wa l’etshumanelo k’oyoyo wakalodiama la nyuma k’ekila ndo wakatatɛ ntɛkɛta lo ɛtɛkɛta wotshikitanyi le ase Juda ndo le ase wedja wakayokoma ambetawodi. (Ets. 2:4-11) L’ɔkɔngɔ diko, vɔ wakayosambisha ndo l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka Samariya. Oma laasɔ, l’ɔnɔnyi 36, lokumu l’ɔlɔlɔ lakayokomaka ndo le ase Wedja waki kominya pota. Kɛsɔ nembetshiyaka dia Akristo wakahombe ntshɔ tosambisha oseka onto tshɛ la l’andja w’otondo! w16.03 4:12

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 9

Akambo wakayoke oma le mi . . . , owakimɔ le apami wele la kɔlamelo.—2 Tim. 2:2.

Ekambi waki Nzambi wokeyaka dia olowanyelo kimanyiyaka dia ntondoya. Abrahama laki papa ka nkumbo ‘akasanganya anto ande wakalowanyema dia vɔ totshungola Lɔta ndo vɔ wakatɔlɛndjaka. (Eta. 14:14-16) Lo nshi ya nkumekanga Davidɛ, wanɛ wakembaka esambo lo luudu la Nzambi “waketshama esambu wa mimbela [Jehowa]” ndo wakatombolaka Nzambi. (1 Ɛk. 25:7) Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ lo ndɔ ta dia lo nyuma la Satana ndo la ɛdiɛngɛ ande. (Ɛf. 6:11-13) Ndo nto, tekɔ lo mbidja weolo dia ntombola Jehowa. (Hɛb. 13:15, 16) Dia sho ntondoya l’ɛnyɛlɔ k’ekambi wa Nzambi wa lo nshi yakete, sho pombaka ndowanyema. L’etshumanelo, Jehowa akasha dikumanyi ɔkɛndɛ wa ndowanya anto akina. La ntondo ka ndowanya ɔnangɛso lahataleke monga la diewo, ekumanyi koka mɛna ohomba wa nkana la nde lomba lo avɛsa amɔtshi w’ohomba dia nɔngɔsɔla otema ande dia nde ndjokondja wahɔ lo olowanyelo wayondolongola.—1 Tim. 4:6. w15 4/15 2:1, 2

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 10

[Yeso ayol] anya ɔnɛ lele la akoka wa ndjakisha, mbuta ate Diabolo.—Hɛb. 2:14.

Kɛsɔ hɛnya dia Diabolo ndjakaka anto tshɛ mbala kakɔ ɔtɔi. Koko yimba yande ya kɔlɔ yambokokanɛ l’andja ɔnɛ. Lam’ele Eva aketawɔ kashi kaki Satana ndo Adama akɔnyɔla Nzambi, pɛkato la nyɔi kakadiangana le anto tshɛ. (Rɔmɔ 5:12) Lo yoho shɔ mbele Satana ekɔ “la akoka wa ndjakisha.” Yeso akelɛ Satana ɔnɛ “ondjakanyi.” (Jni. 8:44) Satana mɛtɛ ekɔ otunyi aso wele la wolo. Etena kalɔshanaso la Satana hatonge tsho atunyi ande koko ndo wa wanɛ tshɛ wele lo wedi ande walɔshana la lowandji laki Jehowa. Vɔ wekɔ ɛdiɛngɛ kana olui a woke wa ditongami dia lo nyuma diakatɔmbɔkɔ. (Ɛny. 12:3, 4) Mbala ko mbala ɛdiɛngɛ wokokambaka la wolo awɔ woleki anto dia nsoya anto. (Mat. 8:28-32; Makɔ 5:1-5) Hatohombe mɔnyɔla wolo wele la andjelo wa kɔlɔ asɔ ndo wele la “owandji w’ɛdiɛngɛ.” (Mat. 9:34) Hatokoke mbidja otshumba lo ta dialɔso la Satana naka Jehowa hatodje lonya. w15 5/15 1:6, 7

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 11

Oyadi akanga wa monanyi, atɛmɔdi wa dikishi, akanga wa loseka, apami wasala dieyanelo lo yoho yele Nzambi kɔnɔngɔsɔla, apami wasala dieyanelo la asekawɔ apami, wevi, akanga w’ɔkɔmiya, ambidjɔki wa wanu, atɛnganyi kana apɔtwanyi, vɔ tshɛ hawotokita Diolelo dia Nzambi.—1 Kɔr. 6:9, 10.

Akokayɛ nsala naka wɛ ekɔ lo pembama dia ndjasha lo awui wa mindo wa dieyanelo? Ekɔ ohomba mbeya wɛɔdu ayɛ. (Rɔmɔ 7:22, 23) Lɔmba Nzambi dia nde kokimanyiya. (Flpɛ. 4:6, 7, 13) Ewɔka awui wakoka ndjokokonya lo awui wa mindo wa dieyanelo. (Tok. 22:3) Naka nsaki ya kɔlɔ yambokoyɛ, nyayɔ aha la ntshimbatshimba. (Eta. 39:12) Yeso akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka nshika ntanga la ntondo k’ehemba. Nde kokesama lo alaka wakawosha Satana ndo nde kɔmbɔsa etena ka nsɛdingola etombelo w’ɛlɔlɔ ndo wa kɔlɔ wakahombe monga la dui sɔ. Koko mbala kakɔ ɔtɔi nde akookadimola ɔnɛ: “Akafundama ate.” (Mat. 4:4-10) Yeso akeyaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo dui sɔ mbakookimanyiya dia mbɔsa yɛdikɔ aha la ntshimbatshimba ndo nshila avɛsa etena kakandahembama. Dia sho ndɔshana la Satana ndo mbodja otshumba, hatohombe mbetawɔ shoamɛ pembama dia nsala awui wa mindo wa dieyanelo. w15 5/15 2:15, 16

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 12

Nyokoyake Nzambi.—Ɛf. 5:1.

Dikoka diaso dia nkana yimba lo awui wahatasalema koka tokimanyiya nto dia sho mbokoya lomba laki Jehowa ndo mbeya la ntondo etombelo wakoka monga la etsha aso. Naka Jehowa nkamba la diɔ, nde koka mbeya la ntondo etombelo wayonga la woho ɔmɔtshi w’etsha. Sho bu l’akoka wa mɛna akambo lo yoho shɔ, koko sho kanaka yimba lo etombelo wakoka monga la kɛnɛ kalangaso nsala. Dia sho mbokoya lomba laki Nzambi, sho pombaka nkana yimba lo etombelo wayonga la etsha aso. Ɛnyɛlo, naka tekɔ lo membwana la onto ɔmɔtshi dia tshukana, kete ekɔ ohomba sho mbeya waale wele la nsaki ya dieyanelo. Hatohombe nkongɛ kana nsala dui tshɛ diakoka mfukutanya diɔtɔnganelo di’oshinga wolo diasaso la Jehowa. Koko, sho pombaka nsala awui lo yoho yɔtɔnɛ la ɛtɛkɛta wakafundama lo ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila wata ɔnɛ: “Kanga yewo atenaka elanyelu, atuyasheka. Keli kanga enginya atokolamelaka lokendo, atusuwaka loko.”—Tok. 22:3. w15 5/15 4:10, 11

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 13

Onto tshɛ latetemala menda womoto polo lo mbokombola, nde amboshila nsala la nde loseka l’otema.—Mat. 5:28.

Tohɔ kɛnɛ kakakomɛ nkumekanga Davidɛ. “Uma . . . ladiku di’ote a luudu, [Davidɛ akɛ]nyi umuntu omotshi oka ashi.” (2 Sa. 11:2) Nde kominya washo oma lɛkɔ ndo kɔtɔla tokanyi tande dihole dikina. Dui sɔ diakookonya dia nkɔmiya wadi a kana ɔsɔ ndo dia nsala loseka la nde. Dia ndɔshana la nsaki y’awui wa mindo, sho la dia ‘mbidja sheke la washo aso’ oko wakasale Jɔbɔ kanga kɔlamelo. (Jobo 31:1, 7, 9) L’ɛnyɛlɔ ka Jɔbɔ sho la dia mbɔsa yɛdikɔ ya wolo diaha washo aso mbekekɔ dia monɛ nsaki k’awui wa mindo le anto akina. Ndo naka tambɛna esato wɛnyawɔ anto wasala awui wa dieyanelo, lo ɔrdinatɛrɛ, lo akatshi wahanɛwɔ l’etadimbo, lo tojurnalɛ kana l’ahole akina, tonya washo mbala kakɔ ɔtɔi. Naka ekɔ ohomba dia nsala etshikitanu, kete nsala dui sɔ aha la ntshimbatshimba. Naka wɛ nkitanyiya alako w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, kete vɔ koka kokimanyiya dia monga la lɔkɛwɔ la pudipudi ndo mbewɔ awui wa kɔlɔ.—Jak. 1:21-25. w15 6/15 3:12-14

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 14

Tetawɔke dia sho nkɔ l’ohemba.—Mat. 6:13.

Kɛnɛ kakakomɛ Yeso yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nde batizama koka tokimanyiya dia nshihodia ohomba wa dɔmbɛlɔ di’ɔnɛ: ‘Totokonyake l’ohemba.’ Nyuma ka Nzambi kakalɔmbɔla Yeso otsha l’oswe. Lande na? ‘Dia Diabolo toohemba lɛkɔ.’ (Mat. 4:1) Onde dui sɔ tambiyaka? Hatokoke mamba naka sho nshihodia ɔkɔkɔ woleki woke wakatome Nzambi Ɔnande la nkɛtɛ. Dui sɔ diakasalema dia mbisha okadimwelo lo ambola wakonyiyama etena kakatone Adama la Eva lowandji laki Nzambi. Dia nkadimola ambola asɔ, aki ohomba di’etena k’otale mbeta. Ɛnyɛlɔ, onde dui dimɔ dia kɔlɔ diakasalema lo woho wakatonge Nzambi onto? Onde onto la kokele akakoke ntshikala la kɔlamelo le Nzambi oyadi tɔsɛngiya takɔna tshɛ t’oma le “kanga kɔlɔ”? Onde anto wakakoke ndeka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo ndjalɔmbɔla aha l’ekimanyielo kaki Nzambi, oko wakate Satana? (Eta. 3:4, 5) Dia nkadimola ambola asɔ, akalɔmbama di’etena k’otale mbeta, dia ditongami tshɛ diele la yimba mɛna dia Jehowa kambaka la lowandji lande lo yoho ya dimɛna. w15 6/15 5:12

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 15

Oma laasɔ, mfɔnu ka woke kayoyala.—Mat. 24:21.

Ngande wayotatɛ mfɔnu ka woke? Dibuku di’Ɛnyɛlɔ mbutakadia tɔ kayotatɛ la elanyelo ka “Babilɔna ka Woke.” (Ɛny. 17:5-7) Lande na kelamɛ ɛtɛmwɛlɔ wa kashi ɔnɛ wamato wa numba? Nɛ dia ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ keema la kɔlamelo le Nzambi. Lo dihole dia vɔ nsukɛ la kɔlamelo tshɛ Yeso ndo Diolelo diande, vɔ sukɛka mandji y’ana w’anto ndo minyaka yimba oma lo wetshelo w’oma lo Bible dia vɔ ndeka monga la nshɛngiya. Ɔtɛmwɛlɔ awɔ keema oko ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi w’Akristo w’akitami. (2 Kɔr. 11:2; Jak. 1:27; Ɛny. 14:4) Ko waa na wayolanya Babilɔna ka woke? Jehowa ayosala dia “nseke dikumi” ya “nyama ka ngala ka beela” “nkotsha kanyi” yande. “Nyama ka ngala ka beela” nembetshiyaka O.N.U., ndo “nseke dikumi” nembetshiyaka atshunda tshɛ wa pɔlitikɛ wawosukɛ.—Ɛny. 17:3, 16-18. w15 7/15 2:3, 4

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 16

Onto l’onto la l’atei anyu ekɔ lo mbuta ate: “Dimi oseka Pɔɔlɔ,” “dimi oseka Apolo,” “dimi oseka Kɛfasi,” “dimi oseka Kristo.”—1 Kɔr. 1:12.

Ɔsɔ aki okakatanu wa woke efula, nɛ dia wɔladi wa l’etshumanelo waki lo waale. Diakɔ diele, Pɔɔlɔ akaalake ɔnɛ: “Analengo, dimi lambonyɔsɛngasɛnga . . . dia nyu tshɛ nsanga lolemi ndo diaha diatɔnelo monga lam’asanyu, koko dia nyu tshɛ monga kaamɛ lo yimba yaamɛ ndo lo tokanyi taamɛ.” (1 Kɔr. 1:10, 11, 13) Alako asɔ mendanaka ndo la so ɛlɔ kɛnɛ. Diatɔnelo hadiohombe monga kaanga fushi l’etshumanelo. (Rɔmɔ 16:17, 18) Pɔɔlɔ akohola Akristo w’akitami dia vɔ wekɔ ase olongo ndo vɔ hawohombe ndjatambiya lo “akambo wa l’andja ɔnɛ.” (Flpɛ. 3:17-20) Akristo w’akitami wekɔ atomami wele enyimpala wa Nzambi la wa Kristo. Etena konga otomami lo wodja okina, nde hakoke mbɔtɔ l’awui wa diatɔnelo ndo wa pɔlitikɛ wa lɛkɔ. Woho akɔ waamɛ mbele, bu dui dia dimɛna dia Akristo w’akitami mbɔtɔ lo awui wa diatɔnelo ndo wa pɔlitikɛ wa l’andja ɔnɛ. (2 Kɔr. 5:20) Wanɛ wele la elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ vɔ la wɔ, wekɔ la kɔlamelo lo Diolelo dia Nzambi ndo hawɔtɔ lo awui wa pɔlitikɛ wa l’andja ɔnɛ. w15 7/15 3:9, 10

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 17

Nde aki lookana kɛtshi; nde akaadimanyiyaka munga yawɔ ndo kombalanya. Tena la tena nde akatutshaka nkɛlɛ kande lo dihole dia ntshutshuya odudu ande tshɛ. —Os. 78:38.

Nkana yimba la divɛsa nɛ koka kokimanyiya dia mɛna dia Jehowa koka ngandji efula ndo ndjakiyanyaka lo dikambo diayɛ. Tonge l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ndjakiyanyaka efula lo dikambo diaso. (1 Pe. 5:6, 7) Sho pombaka mbɔsa Bible la nɛmɔ di’efula. Lande na? Nɛ dia Jehowa sawolaka la so lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande. Etena katanɛ ombutshi l’ɔnande akambo hwe hwe, vɔ keketshaka ngandji kokanawɔ ndo onto l’onto ndjaɛkɛka le osekande. Jehowa ekɔ Shɛso ka ngandji. Kaanga mbele ndooko lushi lakatawɛnyi kana lakatoke dui diande, ekɔ oko nde ekɔ lo nsawola la so mbala kakɔ ɔtɔi lo tshimbo ya Bible. Sho pombaka ntetemala mbohokamɛ! (Isa. 30:20, 21) Etena kadiɛso Ɔtɛkɛta wa Nzambi, tayeya ndo tayoyaɛkɛ le Jehowa, Ɔnɛ latɔlɔmbɔla ndo latokokɛ.—Os. 19:7-11; Tok. 1:33. w15 8/15 1:6, 7

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 18

Nyoyasukanya la Nzambi, ko nde ayoyasukanya la nyu.—Jak. 4:8.

Kaanga mbakongɛso awui asɔ tshɛ w’amɛna lo Paradiso, ntɛmɔla Jehowa mbayoleka tosha ɔngɛnɔngɛnɔ. Ohokanyiya woho wa lɔsɛnɔ layonga etena kayɔsa anto tshɛ lokombo la Jehowa oko ekila ndo kayowetawɔ Jehowa oko Ɔnɔmbɔdi awɔ. (Mat. 6:9, 10) Tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula etena kayotɛna nkɛtɛ kambolola l’anto wa kokele paka oko wakasangoya Nzambi. Ohokanyiya woho wayonga dui dia wɔdu dia mfudia lɔngɛnyi lele lam’asaso la Jehowa lo yɛdikɔ yayototakomaka kokele yema yema! (Os. 73:28) Tekɔ l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayosala awui asɔ tshɛ wa diambo nɛ dia “le Nzambi, akambo tshɛ kokaka salema.” (Mat. 19:25, 26) Naka sho nangaka ndjɔsɛna pondjo pondjo l’andja w’oyoyo, kete ɔnɛ mbele etena ka sho “nkukutɛ” lɔsɛnɔ la pondjo. (1 Tim. 6:19) Sho mbeyaka ɔnɛ ekomelo kaya suke, diakɔ diele sho pombaka nsɛna lo yoho yɛnya dia tekɔ l’elongamelo k’ɔnɛ ekomelo kayoya lo etena kakɔna tshɛ. Sho pombaka nsala awui tshɛ wakokaso nsala oma ko kakianɛ dia ndjalɔngɔsɔla dikambo dia lɔsɛnɔ la l’andja w’oyoyo. w15 8/15 3:2, 3

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 19

Dia vɔ nkondja lɔsɛnɔ la pondjo, weke dia keya wɛ Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ, la Yeso Kristo lakayatome.—Jni. 17:3.

Efula ka tita sango ta l’andja ɔnɛ, ɛnyɛlɔ dikongelo dia televiziɔ, sitɛ y’Ɛtɛrnɛtɛ, ndo abuku, koka nanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Dihomɔ sɔ kɔnɔngɔswama dia nkimanyiya Okristo dia monga la mbetawɔ le Jehowa ndo lo alaka ande. Koko, diɔ keketshaka anto dia ndjaɛkɛ lo andja wa kɔlɔ waki Satana. Diakɔ diele, sho pombaka monga la yewo di’aha nsɔna dia menda, mbadia kana mpokamɛ oseka ɛngɔ tshɛ kakoka tokonya dia monga la “nsaki y’andja ɔnɛ.” (Tito 2:12) Otshikitanyi l’andja waki Satana ɔnɛ, okongamelo wa Jehowa tokimanyiyaka dia sho nsɛna lo yoho yayotokonya lo lɔsɛnɔ la pondjo. Jehowa kambaka la okongamelo ande dia tosha kɛnɛ tshɛ keso l’ohomba l’oyango wa sho mbeya. Ɛnyɛlɔ, tekɔ la periodikɛ efula, tobukubuku, abuku, tovidɛo, ndo awui wakadjama lo sitɛ k’Ɛtɛrnɛtɛ watokimanyiya dia ntetemala kambɛ Nzambi. Ndo nto, okongamelo ande kongɛka nsanganya mbala la mbala lo tshumanelo ndekana 110 000 tshɛ dia l’andja w’otondo. Kɛnɛ kekaso oma lo Bible lo nsanganya shɔ ndo lo nsanganya ya weke keketshaka mbetawɔ kaso le Jehowa ndo lo alaka ande.—Hɛb. 10:24, 25. w15 8/15 4:9, 11

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 20

Nkum’otema kawɔ shikikɛka kaamɛ la wɔ.—Rɔmɔ 2:15.

Ekambi waki Jehowa nangaka dia nkum’otema yawɔ nkamba dimɛna nɛ dia tɔ koka monga ekimanyielo ka wolo dia nkeketsha kaamɛ ka l’etshumanelo. Sho kombolaka dia nkum’otema kaso toholaka atɔndɔ wa lo Bible watɛkɛta dia ɔlɔlɔ la kɔlɔ. Koko, dia mbekiya ndo nkamba la nkum’otema kaso, sho pombaka nsala awui efula oleki mbekaka tsho kɛnɛ kata Bible. Sho pombaka nanga atɔndɔ waki Nzambi ndo monga la mbetawɔ ɔnɛ wekɔ ɔlɔlɔ leso. Pɔɔlɔ akafunde ate: “Ngandji k’oma k’ɛse otema ndo nkum’otema ka pudipudi ndo mbetawɔ kaha ka dungi pende.” (1 Tim. 1:5) Etena kekiyaso nkum’otema ndo kakiyelaso, ngandji kaso ndo mbetawɔ kaso otsha le Jehowa kayohama. Yoho yakambaso la nkum’otema mɛnyaka diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa ndo mɛnyaka lo yɛdikɔ yalangaso mbɔngɛnyangɛnya. Nkum’otema kaso mɛnyaka nto woho w’onto weso mɛtɛ. w15 9/15 2:2, 3

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 21

Nyende woho wa ngandji kakatoke Shɛso.—1 Jn. 3:1.

Jehowa mbakatonge anto. (Os. 100:3-5) Diakɔ diele, Bible mɛnyaka ɔnɛ onto la ntondo akɔsama oko “ɔna Nzambi.” Ndo Yeso akatetsha dia mbelɛ Jehowa ɔnɛ: “Shɛso lele l’olongo.” (Luka 3:38; Mat. 6:9) Ɔnkɔnɛ, Jehowa ekɔ Shɛso ndo nde tolangaka oko watolangaka ombutshi w’ɔlɔlɔ anande. Ekɔ wolo le anto amɔ dia nkanyiya ɔnɛ ombutshi wa pami ekɔ onto lele la ngandji. Mbeyaka monga ko wakohɔ awui wa kɔlɔ kakawɛnyi l’akɛnda awɔ l’ɔtɛ wakaahɛnyahɛnyaka waa shɛwɔ la hiadi y’efula. Jehowa hasalaki pondjo ngasɔ le anande. Nde ekɔ Ombutshi wa pami woleki ɔlɔlɔ tshɛ wakokaso monga la wɔ. (Os. 27:10) Lam’ayotoleka mɛna ɔnɛ Jehowa tolangaka mbayotoleka mbooka ngandji.—Jak. 4:8. w15 9/15 4:3, 4

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 22

Nzambi mbanyosha wolo, nde mbanyosha nsaki ndo wolo wa nsala akambo lo ndjela kɛnɛ kɔɔngɛnyangɛnya.—Flpɛ. 2:13.

Koko, lam’ele sho mɛtɛ ndjaɛkɛka le nde ndo mbookaka ngandji, sho nɔmbaka ekimanyielo kande tena tshɛ kalangaso mbɔsa tɛdikɔ. Lo nshi ya Samuɛlɛ, ase Isariyɛlɛ wakalɛndjama lo ta dimɔ dia l’ase Filistiya. Lo dihole dia vɔ mimbola Jehowa kɛnɛ kakawahombe nsala oma laasɔ, vɔ wakate ɔnɛ: ‘Nyɛsɔ totɔshi ɔshɛtɛ wa sheke wa Jehowa oma la Shilo, kele wayonge kaamɛ la so ndo wayotoshimbe oma l’anya w’atunyi aso.’ Etombelo akɔna wakonge la yɛdikɔ shɔ? ‘Vɔ wakadiakema efula ka mamba, asɔlayi w’ase Isariyɛlɛ wakɛndakɛnda l’ekolo nunu akumi asato wakadiakema. Ɔshɛtɛ wa Nzambi wakɔsama.’ (1 Sa. 4:2-4, 10, 11) Ase Isariyɛlɛ wakafɔnya ɔnɛ lo vɔ mbɔsa tsho ɔshɛtɛ ɔsɔ, Jehowa ayowakimanyiya ndo ayowakokɛ. Koko, vɔ kɔnɔmba Jehowa dia mbakimanyiya kana mpemba nyanga kanyi yande. Vɔ wakasale kɛnɛ kakawakanaka ɔnɛ kekɔ dimɛna, ndo wakasowe woho w’anyanya.—Tok. 14:12. w15 9/15 5:16, 17

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 23

Otosha mbetawɔ k’efula. —Luka 17:5.

Wɛ hahombe ngɛnangɛna tsho l’awui wakayeke la ntondo ka batisimu kayɛ. (Hɛb. 6:1, 2) Ɛnyɛlɔ, mbekaka prɔfɛsiya ya lo Bible yamboshilaka la kotshama, ayokokimanyiya dia nkeketsha ndo nkokɛ mbetawɔ kayɛ. Wɛ koka nto nkamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia mɛna kana mbetawɔ kayɛ kekɔ mɛtɛ wolo. (Jak. 1:25; 2:24, 26) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia Akristo koka ‘keketshana, onto l’onto oma lo mbetawɔ k’osekande.’ (Rɔmɔ 1:12) Dui sɔ alembetshiyadiɔ? Etena ketshaso wenya kaamɛ la anangɛso l’akadiyɛso, sho koka keketshana lo mbetawɔ. Dui sɔ diekɔ mɛtɛ djekoleko etena ketshaso wenya kaamɛ la wanɛ ‘wakahembama’ lo mbetawɔ. (Jak. 1:3) Angɛnyi wa kɔlɔ nanyaka mbetawɔ kaso, koko angɛnyi w’amɛna kikeketshaka. (1 Kɔr. 15:33) Diakɔ diele, tekɔ lo keketshama dia mbɔtɔka lo nsanganya mbala la mbala. Lɛkɔ, sho koka totetemala ‘keketshana lam’asaso.’—Hɛb. 10:24, 25. w15 10/15 2:2, 8, 9

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 24

Okanake yimba l’akambo asɔ. Oyashake tshɛ lɔkɔ.—1 Tim. 4:15.

Ɛnyɛlɔ, etena kalɔngɔsɔlayɛ wekelo ayɛ wa Bible, wɛ ekɔ l’ohomba w’etena ka nkana yimba. Kanyiya lo dikambo di’ombeki ayɛ wa Bible ndo hemba dia nyanga dimbola kana ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kakoka mbokimanyiya dia nde mpama. Etena kayalɔngɔsɔlayɛ dia mbeka l’ambeki ayɛ lo yoho shɔ, mbetawɔ kayɛ hita keketalaka ndo wɛ ayonga ombetsha wa Bible wa dimɛna ndo wele l’osalosalo. Wɛ ayokondja wahɔ nto etena kakanayɛ yimba la ntondo ka ntshɔ l’olimu l’esambishelo. (Ɛzr. 7:10) Ondo wɛ koka mbadia tshapita mɔtshi ya lo dibuku di’Etsha diakoka kokimanyiya dia wɛ nyomoleka monga l’ohetoheto l’olimu w’esambishelo. Wɛ koka nto nkana yimba l’avɛsa wa lo Bible walɔngɔsɔlayɛ dia nkamba la wɔ lushi lakɔ ndo mikanda walɔngɔsɔlayɛ dia tɔlɛkɛ anto. (2 Tim. 1:6) Nkana yimba lo dikambo di’anto wa lo ɛtshi kayɛ ka nkɛtɛ ndo kɛnɛ kakokayɛ mbuta kayokotola yambalo yawɔ. Etena kayalɔngɔsɔlayɛ lo yoho shɔ wɛ ayonga l’akoka wa nkamba la Bible dimɛna dia nsambisha anto akina.—1 Kɔr. 2:4. w15 10/15 4:9

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 25

Naka sso diayɛ dia lonya l’omi kotakanyaka, kete kundoladiɔ ndo kashadiɔ.—Mat. 5:29.

Yambola wate: ‘Onde anami mbeyaka lande na kele esato wɛnyawɔ anto etakataka wekɔ waale efula? Kakɔna kakoka mbakonya dia vɔ nanga menda esato akɔ? Onde dimi mbashaka diaaso dia vɔ nsawola la mi l’oseka dikambo tshɛ, lo woho wakokawɔ ndjɔnɔmba ekimanyielo kaanga vɔ wakahembami dia menda esato wɛnyawɔ anto etakataka?’ Kaanga etena keke ana akɛnda efula, wɛ koka mbatɛ ɔnɛ: “Naka wɛ ambɛna ɛngɔ kɛmɔtshi l’Ɛtɛrnɛtɛ kakosha nsaki ka wɛ mbeya awui wendana la tenyi dia demba dia sɔnyi ndo wɛ nangaka kienda, lam’alangayɛ yaka y’ombute. Tokake wɔma kana monga la sɔnyi efula dia nɔmbami ekimanyielo. Dimi nangaka kokimanyiya.” Etena kasɔnayɛ tɔkɛnyɔ lo wahɔ ayɛ, nkanyiya nto la yambalo tshɛ lo kɛnɛ kendana la woho wakokayɛ monga ɛnyɛlɔ ka dimɛna le anayɛ. Pranas, lakatatɛkɛtshi dikambo diande oma l’etatelo, mbutaka ate: “Wɛ koka mbuta awui efula lo kɛnɛ kendana l’akambo efula koko anayɛ wayendaka kɛnɛ kasalayɛ ndo wayokokoyaka.” Naka wɛ mongaka nshi tshɛ la yambalo, lo nsɔna mishiki, abuku, ndo waa filmɛ yele la tɔkɛnyɔ ta pudipudi, kete wɛ koka nkimanyiya anayɛ dia vɔ lawɔ salaka woho akɔ waamɛ.—Rɔmɔ 2:21-24. w15 11/15 1:12-14

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 26

Dimi layokosha shɛnɔdi ndo layokɛnya mboka kahombayɛ ntshɔ.—Os. 32:8.

Esambishelo ka lo sɛkɛ ekɔ yoho yele l’etombelo w’ɛlɔlɔ yakambaso la yɔ dia nsambisha anto ɛlɔ kɛnɛ. Welo efula wekɔ lo mbidjama dia nsambisha anto l’ahole wemala mituka, wemala kawolo, lo waa parkingɛ, kana l’asanga a mboka ndo lo waa mingu. Onde wɛ mbatɛɛka esambishelo ka lo sɛkɛ asolo? Naka ngasɔ, kete lɔmba dia nkondja ekimanyielo ndo nkana yimba la kɛnɛ kakate ɔnangɛso Manera, lele omendji ɔmɔtshi w’otshimbedi ate: “Sho takɔsaka yoho tshɛ y’oyoyo y’olimu w’esambishelo oko yoho kina ya kambɛ Jehowa, oko yoho kina ya mɛnya kɔlamelo yakiso le nde, oko yoho kina ya mbidja olowanyi aso l’ohemba, ndo takalomɔlomɔka dia mɛnya ɔnɛ taki la lolango dia mbokambɛ lo yoho tshɛ yatɔlɔmbande.” Lam’anyaso wɔma ndo wakambaso la toho t’eyoyo ta nsambisha, sho keketshaka wɛkamu aso le Jehowa ndo sho komaka esambisha w’eshika. (2 Kɔr. 12:9, 10) Apandjudi efula ngɛnangɛnaka nɔmbɔla anto otsha lo sitɛ kaso ka jw.org. dia sambisha anto lokumu l’ɔlɔlɔ kaanga lo dihole di’etale. w15 11/15 5:12, 13, 15

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 27

Oko watodjaka lowolo lowolo lokina diɛsa, ngasɔ mbadja onto ɔngɛnyi ande diɛsa.—Tok. 27:17.

Ekakatanu wekɔ efula etena katakadimɔma Ekadimwelo k’andja w’oyoyo oma l’Angɛlɛ otsha lo ɛtɛkɛta ekina. Ɛnyɛlɔ, ekadimwelo ka lo Angɛlɛ kakambe la tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru “Shɛɔlɛ” yele lo Ondaki 9:10 ndo lo avɛsa akina. Etelo kɛsɔ kakatanemaka ndo lo Bible nkina ya lo Angɛlɛ. Koko, tshɛkɛta shɔ totoyokoka kambema lo ɛtɛkɛta efula nɛ dia ambadi efula wa lo ɛtɛkɛta akɔ kombeyaka etelo ka lo Hɛbɛru “Shɛɔlɛ”. Etelo kɛsɔ kotanemaka lo adiksiɔnɛrɛ awɔ ndo amɔtshi wakafɔnyaka dia ɔsɔ aki lokombo la dihole dimɔtshi. Londjelana l’ekadimwelo ka lo 2013 akadimudi wakakondja lotshungɔ la nkadimula tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru “Shɛɔlɛ” ndo tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ “Hadɛsɛ” ɔnɛ “Diombo.” Ɔsɔ ekɔ okadimwelo w’oshika ndo waleka mbokiya afundelo hwe. Elembetshiyelo w’ohomba wendana la tɔtɛkɛta ta lo Hɛbɛru ndo ta lo Grɛkɛ fundama lo nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi ya lo ekadimwelo kambovuswama l’oyango w’afundelo wa Bible monga wɔɔdu mbadia ndo wɔɔdu mboka. w15 12/15 2:10, 12

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 28

Ɔngɛnɔngɛnɔ le ɔnɛ tshɛ ladja mbiolambola yimba; Jehowa ayowotsha lo lushi la mpokoso. Jehowa ayowolama ndoayowotshika la lɔsɛnɔ.—Os. 41:1, 2.

Naka tekɔ la hemɔ, sho koka nyanga ekeketshelo, lomba ndo osukɔ oko wakasale Akristo wa lo ntambe ka ntondo. Etena keyaso diaDavidɛ konanga mbuta ɔnɛ onto ɔlɔlɔ lakasɛnaka lo nshi shɔ lakakimanyiya ose wola takandahombe pondjo mvɔ. Koko etena kakafunde Davidɛ lo dikambo di’onto ɔsɔ ngande wakakoke Jehowa mbokimayiya? Davidɛ akalembetshiya ate: ‘Jehowa ayowosukɛ lo mbeto kande k’ɔkɔnyi. Lam’ayondonga la hemɔ, wɛ ayotshikitanya mbeto kande tshɛ lo tshɛ.’ (Os. 41:3) Jehowa mbeyaka dimɛna woho wasowa ekambi ande, ndo nde hawaohɛ. Nde koka mbasha dihonga ndo lomba. Jehowa akasale demba di’onto lo yoho yakokadiɔ ndjakɔnɔla dɔamɛ. w15 12/15 4:7

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 29

Nyohɔke wanɛ wele lo lokanu.—Hɛb. 13:3.

Lam’akafunde Pɔɔlɔ dui sɔ, nde akatɛkɛtaka dikambo dia anangɛso waki lo nkanu l’ɔtɛ wa mbetawɔ kawɔ. Pɔɔlɔ ndamɛ aki lo lokanu l’edja k’ɛnɔnyi ɛnɛi etena kakandafundɛ Akristo w’ase Hɛbɛru ɛtɛkɛta ɛsɔ. (Flpɛ. 1:12-14) Pɔɔlɔ akandola ase etshumanelo nɛ dia vɔ wakoke “wanɛ waki lo lokanu kandji.” (Hɛb. 10:34) Anangɛso amɔtshi wakakimanyiya Pɔɔlɔ l’edja k’ɛnɔnyi ɛnɛi lam’akinde lo lokanu, koko akina wakadjasɛka etale. Ngande wakawakokaka nkimanyiya Pɔɔlɔ? Vɔ wakakokaka ntetemala nɔmba efula dikambo diande. (Hɛb. 13:18, 19) Ɛlɔ kɛnɛ, koka monga ko sho mangana etale l’anangɛso wele lo nkanu. Mbeyaka monga ko sho bu l’akoka wa mbisha ekimanyielo kakoka mbasha Ɛmɛnyi wele suke la wɔ. Koko sho koka mbaɛnya kɛtshi ndo ngandji k’onto l’ɔnango kawaokaso lo ntetemala mbohɔka anto wa kɔlamelo aso ndo nɔmbaka efula lo dikambo diawɔ. w16.01 1:13, 14

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 30

Nyuma ka Nzambi toshikikɛka hwe dia tekɔ ana wa Nzambi. —Rɔmɔ 8:16.

Sangwelo dia Nzambi l’etatelo aki di’anto nsɛna pondjo pondjo lanɛ la nkɛtɛ. (Eta. 1:28; Os. 37:29) Ɔsɔnwɛlɔ w’anto amɔtshi dia ntshɔ otsha l’olongo dia tolɛ oko nkumi ya dikanga ndo ɛlɔmbɛdi komonga lo sangwelo dia Nzambi. Ɔnkɔnɛ, leeta lɔsɔ lakela otshikitanu lo nkanyi, l’ɛnamelo ndo l’elongamelo k’onto etena kakomande okitami. (Ɛf. 1:18) Ko, ngande weya onto dia kana nde ambelamɛ dia ntshɔ otsha l’olongo? Okadimwelo wokɛma hwe tanemaka l’ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ w’otsha le anangɛso w’akitami wa la Rɔmɔ, wanɛ “welamɛ ekilami.” Nde akawatɛ ate: ‘Nyu konongola nyuma ka lɔhɔmbɔ kanyosha wɔma nto, koko nyakalongola nyuma kanyetɛ ana. L’ekimanyielo ka nyuma kakɔ mbataso la dui dia wolo shate: “Abba, Shɛso!”’ (Rɔmɔ 1:7; 8:15) Oma lo tshimbo ya nyuma kande k’ekila, Nzambi mɛnyaka hwe dia onto ɔmɔtshi ambelamɛ dia toolɛ oko nkumekanga l’olongo kaamɛ la Yeso.—1 Tɛs. 2:12. w16.01 3:8, 9

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 31

Ndjasha lo akambo anyu hita.—1 Tɛs. 4:11.

Ngande wakokaso mɛnya dia sho nɛmiyaka wanɛ wakasɔnama oko akitami oma le Jehowa? Hatohombe mambola woho wakawakome akitami. Ɔsɔ ekɔ dui diendana l’onto ndamɛ ndo sho bu la lotshungɔ la mbeya dui sɔ. (2 Tɛs. 3:11) Ndo hatohombe kanyiya ɔnɛ waomɛwɔ, wadɛwɔ, ambutshi awɔ kana ase nkumbo akina wekɔ vɔ lawɔ akitami. Onto hahombe nkita elongamelo kande oma lo nkumbo kande. (1 Tɛs. 2:12) Sho pombaka nto mbewɔ ambola wakoka nyangiya anto akina. Ɛnyɛlɔ, hatohombe mimbola wadi aki ɔnangɛso ɔmɔtshi l’okitami woho wayaokande lo kɛnɛ kendana la ndjɔsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ aha la omɛnde monga lawɔ. Laadiko di’awui asɔ tshɛ, sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ l’andja w’oyoyo, Jehowa ‘ayokotsha nsaki ka ɛngɔ tshɛ kasɛna.’ (Os. 145:16) Naka sho hatosalɛ akitami awui lo yoho yɛnya dia vɔ ndeka anto akina ohomba, kete tekɔ lo ndjakokɛ. Bible totɛka dia “anangɛso wa kashi” koka monga l’etshumanelo wakoka kaanga mbuta dia vɔ wekɔ akitami.—Ngal. 2:4, 5; 1 Jn. 2:19. w16.01 4:10, 11

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto