BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w01 3/1 lk. 31
  • Wembola w’oma le ambadi

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Wembola w’oma le ambadi
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
  • Awui wa woho akɔ
  • Onto ɔmɔtshi lasala waa prɔgramɛ ya l’ɔrdinatɛrɛ ambolembetshiya mbetawɔ kande
    Emɔ!—2017
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
w01 3/1 lk. 31

Wembola w’oma le ambadi

Ngande wahomba Akristo wa mɛtɛ mbɔsa tshelo yaya l’anto efula ya sangolɛka anto akina prɔgramɛ ya waa ɔrdinatɛrɛ?

Amɔtshi mbeyaka koma lo mbuta dia tshelo shɔ kema kɔlɔ lo mbuta ɛtɛkɛta waki Yeso wakandate ɔnɛ: ‘Nyakalongola olongolalongola, nyu lawɔ nyokimɔ aha la nɔmba falanga.’ Lanɛ, Yeso kɔtɛkɛta dikambo dia sangolɛ anto abuku kana prɔgramɛ ya waa ɔrdinatɛrɛ yele la copyright, mbut’ate vɔ funda ɔnɛ aha sangola paka afundji, ndo yele dia kamba la yɔ paka kondja dikimɔ. Nde akate dia mbisha, lo dikambo diendana l’olimu w’esambishelo. Yeso aki mala mbutɛ apɔstɔlɔ waki suke la ntshɔ otsha l’esomba ndo lo waa ngelo efula dia vɔ pombaka sambisha Diolelo, kɔnɔla ase hemɔ ndo tondja ɛdiɛngɛ. Ɔnkɔnɛ, l’ɔtɛ wa nɔmba anto falanga l’ɔkɔkɔ w’akambo asɔ, apɔstɔlɔ wakahombe ‘kimɔ aha la nɔmba falanga.’​—Mateu 10:7, 8.

Lo menda woho waya anto efula la waa ɔrdinatɛrɛ kana biro yawɔ vamɛ, vɔ waya l’ohomba wa waa prɔgramɛ y’ɔrdinatɛrɛ. Mbala efula vɔ sondjaka prɔgramɛ shɔ losondja. Ekɔ mɛtɛ di’anto amɔtshi fundaka waa prɔgramɛ yakoka anto akina kamba la yɔ aha la kimɔ falanga, ndo yahawasekɛ anto sangola kana ndjitomɛ anto akina. Koko, prɔgramɛ efula ya waa ɔrdinatɛrɛ dia wɛ kamba la yɔ paka ndjisomba. Oyadi l’oyango w’onto ndamɛ kana w’okanda, wanɛ wakamba la waa ɔrdinatɛrɛ sombaka prɔgramɛ shɔ losomba. Naka onto ayosangola prɔgramɛ aha la nde futa falanga, kete nde ekɔ lo sekola ɔlɛmbɛ, ndo ayonga oko nde ambosangola dibuku di’otondo, kana dikahanya aha la kondja dikimɔ.

Prɔgramɛ ya waa ɔrdinatɛrɛ efula (mbidja ndo tɔkɛnyɔ ta lɔkɔ) nɔmbaka dia paka kondja dikimɔ ndo onto lele l’ɔrdinatɛrɛ ndo lakamba la wɔ olimu pombaka nɛnya awui amɔtshi walɔmbama ndo vɔ mbodjɛka elelo wahombama. Efula ka weho wa dikimɔ diashawɔ anto nɔmbaka dia paka onto ɔtɔi mbahomba mbidja ndo kamba la prɔgramɛ kakɔ ndo mbala efula vɔ mbidjaka prɔgramɛ kakɔ lo ɔrdinatɛrɛ ɔtɔi, oyadi la ngelo, lo biro kana la kalasa. Weho wa dikimɔ dimɔtshi mbutaka dia ɔnɛ lakamba l’ɔrdinatɛrɛ kokaka monga la lotshungɔ la sangola prɔgramɛ kɛmɔtshi ka nde momba dikambo diande ndamɛ, koko aha dia kisha anto akina. Naka onto lakikanga nangaka kahɛ onto prɔgramɛ kɛmɔtshi k’ɔrdinatɛrɛ (mbosha ndo dikimɔ la biukubuku yakilembetshiya), kete nde kokaka sala dikambo sɔ, koko eye dia ndamɛ mbosha dikimɔ di’anto akina kamba la prɔgramɛ kande k’ɔrdinatɛrɛ. Dikimɔ tshɛ bu woho ɔtɔi, diakɔ diele, onto tshɛ lasomba prɔgramɛ kɛmɔtshi k’ɔrdinatɛrɛ kana lakahɛwɔ prɔgramɛ kɛmɔtshi pombaka mbeya kɛnɛ kalɔmbama dia nde kamba la prɔgramɛ kɛsɔ.

Ɛlɛmbɛ wa lo wedja efula nɔmbaka di’anto mbokana la ntondo dia kondja dikimɔ diakokɛ “propriété intellectuelle,” ɛnyɛlɔ oko kɛnɛ kendana la prɔgramɛ ya waa ɔrdinatɛrɛ ndo ewandji wa lɛɛta sɛnaka wolo di’anto nɛnya ɛlɛmbɛ ɛsɔ. Ɛnyɛlɔ, jurunalɛ yelɛwɔ New York Times ya Ngɔndɔ ka Ntondo 14, 2000, yakate ɔnɛ: “Apulushi wa l’Allemagne ndo wa la Danemark wakande anto amɔtshi wava prɔgramɛ ya waa ɔrdinatɛrɛ.” Vɔ wakasangolaka ndo wakakahɛka anto prɔgramɛ shɔ ndo tɔkɛnyɔ, lo sondja mɔtshi l’ekimanyielo k’Internet.

Kakɔna kahomba sala etshumanelo k’Akristo la ntondo ka dikambo sɔ? Yeso akate ate: “Nyusha Kayisa diango dia Kayisa. Nyusha [Nzambi] diango dia [Nzambi].” (Mako 12:17). Kɛsɔ nɔmbaka Akristo dia nɛmiya ɛlɛmbɛ wa lo wodja wodjashiwɔ, naka vɔ hawɔlɔshana l’ɛlɛmbɛ waki Nzambi. Lo kɛnɛ kendana l’emboledi, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “[Anima] tshe alembele embuledi andi. . . . Okone untu tshe lahendwela umbuledi, ambuhedia olembe wa [Nzambi]. Wane watuyalaka la uhedia, watuyayangelaka unungu.”​—Romo 13:1, 2.

Dikumanyi dia l’etshumanelo bu la lotshungɔ la menda lo waa ɔrdinatɛrɛ w’anto akina, watekana oko vɔ mbahomba tshikitanya kana mbutɛ anto dia vɔ nɛmiya ɛlɛmbɛ wendana la dikimɔ, mbut’ate lɛnɛ atawɔ ɔnɛ aha sangola paka afundji. Koko vɔ mbetawɔka ndo mbetshaka Akristo di’aha sangola prɔgramɛ yele bu yawɔ ndo dia vɔ nɛmiya ɛlɛmbɛ wendana l’akambo asɔ. Dikambo sɔ kokɛka Akristo di’aha vɔ kondja dilanya ndo dia vɔ monga la nkum’otema k’ɔlɔlɔ la ntondo ka Nzambi. Paulo akafunde ate: “Okone dieli la nyu dia ndjala la ukitanyia, aha paka uma lu woma w’asui utu, keli ndu ne dia khum’utema.” (Romo 13:5) Woho akɔ wamɛ, mbakandɛnya mposa kele l’Akristo wa mɛtɛ lo mbuta ate: “Shu tambeya shati: Teko la khum’utema k’ololo, shu nangaka ndjala la kenemo lu akambu tshe.”​—Heberu 13:18.

[Kiombo ya lo lɛkɛ 31]

Atshunda kana kalasa mɔtshi sombaka dikimɔ diawasha lotshungɔ la kamba la prɔgramɛ k’ɔrdinatɛrɛ lo weho wotshikitanyi, lo mbashikikɛ lofulo la wanɛ wahomba kamba la prɔgramɛ kakɔ. L’ɔnɔnyi wa 1995, tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa diakasɛdingola sawo dimɔtshi diaki la dako nɛ:

“Atshunda efula watondja ndo wasondja prɔgramɛ ya waa ɔrdinatɛrɛ wekɔ l’ɔlɛmbɛ wata dia aha sangola paka afundji ndo lam’ashawɔ dikimɔ le anto akina, vɔ mɛnyaka woho wahomba waa prɔgramɛ yakɔ kambema lo ndjela ɛlɛmbɛ. Dikimɔ diashawɔ sɔ mbutaka dia wanɛ wakamba la waa prɔgramɛ yakawawadjɛ hawohombe ndjisangolɛ anto akina. Lo mɛtɛ, onto lasangola, ambɔnyɔla ɛlɛmbɛ wendana la lotshungɔ lele l’onto lotondjisha dibuku kana prɔgramɛ kɛmɔtshi (droits d’auteurs) . . . . Atshunda amɔtshi wa weke sondjaka waa ɔrdinatɛrɛ wambowotadjaki waa prɔgramɛ l’etei ndo dikimɔ diahombama. Koko, makashinyi ɛmɔtshi wasondja waa ɔrdinatɛrɛ hawosha anto dikimɔ nɛ dia waa prɔgramɛ yele lo waa ɔrdinatɛrɛ akɔ yakasangɔma lo yoho ya lova; lâsɔ naka wanɛ wasomba waa ɔrdinatɛrɛ tokamba la waa prɔgramɛ yele lɔkɔ, kete vɔ wambosekɔla ɔlɛmbɛ. Lo dikambo sɔ, Akristo hawohombe kɔhɛ eshinga awɔ lo réseau kana lɛnɛ akoka mbɔsama prɔgramɛ yewɔ bu la lotshungɔ la mbɔsa (ɛnyɛlɔ oko ekanda waki Société) ndo kema dimɛna mboyisangola aha la dikimɔ diaki ɔnɛ lakanga.”

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto