Yɛdikɔ yoleki dimɛna yekɔ ohomba

Etena kele anto efula mbɔsaka Yɛdikɔ ya Tshanela oko wetshelo waketsha Yeso wendana la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ, nde ndamɛmɛ akate ate: “Wetshelu ami aha wami, keli wa one lakantumi.”​—Joani 7:16.

EELO, ɔnɛ lele Kiɔkɔ ya kɛnɛ kaketsha Yeso, mbidja ndo kɛnɛ kelɛ anto ɔnɛ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna, mbele ɔnɛ lakatome Yeso, mbut’ate Jehowa Nzambi, Otungi.

Sangwelo diaki Nzambi dia l’etatelo aki di’anto tshɛ salanɛ akambo oko walangawɔ vɔ mbasalɛ. Nde akasha ɛnyɛlɔ koleki dimɛna lo ndjakiyanya dikambo di’ɔlɔlɔ w’anto akina lo woho ɔnɛ wakandatonge anto. Bible mbutaka ɔnɛ: “[Nzambi] akatungi untu lu efanelu kandi. Lu efanelu kandi kakadûtungi. Pami la umuntu mbakandâtungi.” (Etatelu 1:27) Kɛsɔ mɛnyaka dia lo yɛdikɔ mɔtshi, Nzambi akasha anto waonga ande wa weke dia vɔ mbeya sɛna lo wɔladi, l’ɔngɛnɔngɛnɔ, ndo lo diokanelo diakoka tshikala pondjo pondjo. Naka vɔ mbaeka dimɛna, kete nkum’otema kakawasha Nzambi koka mbalɔmbɔla dimɛna dia vɔ salanɛ akambo woho walangawɔ anto mbasalɛ.

Lokaki lambeta la ntondo

Lam’ele anto wakonge la etatelo ka diambo ngasɔ, kakɔna kakayotomba na? Lo tshena pe, anto wakayomɛ monga la dionga dia lokaki. Anto efula mbeyaka dimɛna ɔkɔndɔ wa lo Bible wendana la kɛnɛ kakasale wadi l’omi la ntondo, oko wɔkɔndwamidiɔ l’Etatelu tshapita 3. Oma lo shɛngiya yaki Satana, Adama nde l’Eva wakakadja lowandji laki Nzambi ndo wakakombola ndjalɔmbɔla vamɛ ndo mbɔsa tɛdikɔ woho walangawɔ. Lokaki ndo ɔtɔmbɔkwɛlɔ awɔ akâshishɛ akambo efula ndo dikambo sɔ diakonge l’etombelo wa kɔlɔ efula le ana wakawayotaka l’ɔkɔngɔ. Kɛsɔ kakɛnya hwe etombelo wa kɔlɔ efula wakoka monga naka onto mɔnyɔla wetshelo wakayeyamaka l’ɔkɔngɔ oko Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna. Koko, “uku akayi kolo la kete uma le untu otoi, la nyoi uma lu kolo; ku nyoi akadiangana le antu tshe ne dia antu tshe wakatshi kolo.”​—Romo 5:12.

Kânga mbele lo tshɛ kawɔ anto wakɔnyɔla mboka yaki Jehowa Nzambi yoludi la ngandji, nde kombakalɛ. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akasha wodja w’Isariyɛlɛ Ɛlɛmbɛ ande dia mbalɔmbɔla. Ɛlɛmbɛ akɔ akawaetsha dia salɛ anto akina akambo oko walangawɔ vɔ mbasalɛ. Ɛlɛmbɛ akawaɛnyaka woho wakawahombaka sɛna l’ɛhɔmbɔ, l’ana wa tshike, ndo la wadi waki edo. Vɔ wakɛnyaka woho wa kandola akambo anɛ: awui w’ata, awui wendana la munda onto osunge ndo la wovi. Ɛlɛmbɛ wendana la pudipudi wakɛnyaka woho wa ndjakiyanya dikambo dia yonge y’anto akina. Aki nto ndo ɛlɛmbɛ wendana l’awui wa dieyanelo. Jehowa akatshumanya Ɛlɛmbɛ ande lo mbuta ate: “Ulangi unyaye uku ayalangaye,” ɛtɛkɛta ɛsɔ mbakayovusolaka Yeso l’ɔkɔngɔ. (Akambu w’Asi Lewi 19:18; Mateu 22:39, 40) Ɛlɛmbɛ wakɛnyaka nto woho wakahombaka ase Isariyɛlɛ mbidjasɛ l’angɛndangɛnda waki l’atei awɔ. Ɛlɛmbɛ wakadjangaka ɔnɛ: “Tusuyaki ongendangenda. Nyu mbeyaka lumu l’ongendangenda, ne dia ndu nyu mbaki angendangenda lu kete ya Edjibitu.” Lâsɔ, ase Isariyɛlɛ wakahombaka mboka wanɛ waki la lɔsɛnɔ la pâ kɛtshi.​—Etumbelu 23:9; Akambu w’Asi Lewi 19:34; Euhwelu k’Elembe 10:19.

Jehowa akatshɔkɔlaka wodja w’Isariyɛlɛ, edja tshɛ kakawayelaka Ɛlɛmbɛ ande la kɔlamelo tshɛ. Lo ɛlɔmbwɛlɔ kaki Davidi nde la Sɔlɔmɔna, wodja ɔsɔ wakonge l’ɔngɔnyi ndo anto waki l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la tshɛ kakahombamaka. Ɔkɔndɔ totɛka ɔnɛ: “Asi Juda la asi Isariyele waki efula uku seke ya losenga la l’umamu w’ashi a waki. Vo wakalekaka, wakanokaka, wakangenangenaka. Juda la Isariyele wakadjase uma la Dane pulu ndu la Bere-Sheba ki lu nshi ya lumu tshe ya Solomona. Untu l’untu akadjaseka ki la tshina di’okodi andi wa vinyo la la tshina di’utamba andi wa fingu.”​—1 Khumi ya Dikanga 4:20, 25.

Lonyangu ko, ki ndo lotui tshitshi laki la wodja ɔsɔ kombiviya. Kânga mbakiwɔ l’Ɛlɛmbɛ waki Nzambi, ase Isariyɛlɛ kombakitanyiya; lokaki akayâkonyaka di’aha ndjakiyanya dikambo di’anto akina. Lâdiko wa dionga sɔ, vɔ wakayoyakimɔ nto l’apɔstazi, tshelo yakayêlaka wodja awɔ ndo ɔm’ɔmɔ l’atei awɔ ekakatanu wa wolo. L’ekomelo, l’ɔnɔnyi 607 N.T.D., Jehowa aketawɔ dia wodja wa Babilɔna ndanya diolelo dia Juda, osomba wa Jerusalɛma, ndo tɛmpɛlɔ katɔ ka lotombo efula. L’ɔkɔkɔ akɔna na? “Diako mbata [Jehowa] Kanga lulimbilimbi ati: Ne dia nyu kununga aui ami, dimi layeta wedja tshe wa la ngel’a kushi, ndu ukambi ami Nebukadineza, khum’ekanga ka Babilona. Dimi layâela uya lu kete nye dia ndjolosha asi kete nye ndu wedja ene tshe wâdingi. Dimi layashila ushiki, layuwaete engo ka nkashimo, engo ka dionyo, la elanyelu ka pundju.” (Jeremiya 25:8, 9) Ande mpokoso kakâkomɛ lo woho wakawoke ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi waki Jehowa ɔkɔngɔ lee!

Ɛnyɛlɔ ka mbokoya

Lo wedi okina, Yeso Kristo kombetsha tsho ɔlɛmbɛ ɔnɛ welɛwɔ Yɛna Tshanela, koko nde akasha ɛnyɛlɔ koleki tshɛ dimɛna lo ndjela ɔlɛmbɛ akɔ. Nde akayasha l’otema ɔtɔi dikambo di’ɔlɔlɔ w’anto akina. (Mateu 9:36; 14:14; Luka 5:12, 13) Mbala kɛmɔtshi, lam’akinde suke l’osomba wa Nayina, Yeso akɛnyi wadi aki odo laki la lonyangu la mamba l’atei w’anto wakayayaka l’odio dia ndjokundɛ, odio akɔ aki ɔna ɛtɔi laki mama kɛsɔ. Bible mbutaka ɔnɛ: “Lam’akawenyi Khumadiondjo, ndi akawuki ketshi.” (Luka 7:11-15) Lo ndjela dibuku dimɔtshi (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words), ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “akawuki ketshi,” nembetshiyaka “ndjadja lo dihole di’onto.” Nde akoke pâ kaki lande l’otema, ndo tɔ mbakotshutshuya dia sala dikambo dimɔtshi di’ɔlɔlɔ dia mbotshungola oma lo pâ kande kɛsɔ. Wadi aki odo aki mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lam’akolola Yeso ɔlɔngɔ wa pami ɔsɔ ndo ‘mbosha nyango’!

L’ekomelo, lo ndjela sangwelo diaki Nzambi, Yeso aketawɔ sowa ndo kimɔ lɔsɛnɔ lande oko tshungo woho w’anto tshungɔ oma lo pɛkato la nyɔi. Ɔsɔ aki ɛnyɛlɔ koleki tshɛ dimɛna k’onto lakakitanyiya ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna.​—Mateu 20:28; Joani 15:13; Heberu 4:15.

Anto wakitanyiya ɔlɛmbɛ welɛwɔ yɛdikɔ yoleki dimɛna

Onde lo nshi yaso nyɛ, ekɔ anto wakitanyiya ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna? Eelo, koko aha tsho l’etena kɛnawɔ ɔlɔlɔ sala dikambo sɔ. Ɛnyɛlɔ, lam’akalɔmaka Ta dia Hende di’Andja w’Otondo lo nshi yakalɔmbɔlaka aseka Nazi l’Allemagne, Ɛmɛnyi wa Jehowa wakalame kɔlamelo yawɔ otsha le Nzambi ndo ngandji kawɔ otsha le anyawɔ anto ndo wakatone sekola ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna. Etena kakatatɛ Lɛɛta la lo wodja ɔsɔ tshutshuya anto dia monga la lohetsho otsha le ase Juda tshɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa wakatetemala kitanyiya ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna. Kânga lam’akiwɔ lo pango ya nkanu, vɔ wakatetemala kanɛ anyawɔ anto, kana mɛnya lokaho lawɔ otsha le ase Juda ndo wanɛ waki komonga ase Juda wakadiɛnɛka la ndjala kânga mbele mbo ya ndɛ kotanemaka efula. Ndo nto, kânga mbakawadjangɛ Lɛɛta dia mbɔsa ekoma dia ndjaka anto akina, vɔ wakatone sala dikambo sɔ, oko wakiwɔ konangaka ndjakema oma le anto akina. Ngande wakawakoke ndjaka anto wakawahombaka mboka ngandji oko wakawayaokaka vamɛ ngandji na? Lo woho wakawatone sala dikambo sɔ, efula l’atei awɔ wakatomama lo pango ya nkanu ndo wakadiakema.​—Mateu 5:43-48.

Lam’adiayɛ sawo nɛ, wɛ ekɔ lo kondja wahɔ oma l’ɛnyɛlɔ kekina ka woho wakamba ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna olimu. Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka di’ɛlɔ kɛnɛ anto waya bu l’elongamelo ndo l’ekimanyielo. L’ɔtɛ wa dikambo sɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa ndjakimɔka la lolango lawɔ dia kimanyiya anto akina dia mbeka awui wendana l’elongamelo ndo l’ɛlɔmbwɛlɔ k’oshika katanema lo Bible. L’ahole tshɛ wa lanɛ la nkɛtɛ, olimu wa wetshelo wekɔ lo kambema lo yoho yamboleka tshɛ. Etombelo akɔna wamonga la dikambo sɔ na? Oko wakadiatama l’Isaya 2:2-4, ‘anto efula,’ mbut’ate ndekana miliyɔ shamalo l’andja w’otondo ‘wambetshama awui wa Jehowa ndo woho wa kɛndakɛnda lo mboka yande.’ Lo yoho ya didjidji, vɔ wakeke woho wa “tshula tombo tawo kungu, la akonga awo tukuwa ta loho.” Vɔ wambotana ki ndo lotui tshitshi lo tena nɛ di’osukusuku.

Kayotota dikambo diayɛ na?

Ohotokokanyiya yema asui ndo pâ yambokomɛ anto lo mɔnyɔla ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna, tatɛ oma l’ɔtɔmbɔkwɛlɔ waki l’Ɛdɛna, wele Satana Diabolo mbaki lo kiɔkɔ y’ɔtɔmbɔkwɛlɔ akɔ. Jehowa ekɔ lo sangoya dia tshikitanya akambo kema edja nto. Woho akɔna? “Dia dikambu diako, mbakenama On’a [Nzambi], dia ndjulanya elimu wa uhimbanyi.” (1 Joani 3:8) Dikambo sɔ diayosalema lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo diaki Nzambi, diakakimwama l’anya waki Yeso Kristo, onto lele la lomba ndo l’akoka, ɔnɛ laketsha anto ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna ndo lakakitanyiya ɔlɛmbɛ akɔ.​—Osambu 37:9-11; Danyele 2:44.

Nkumekanga Davidi ka l’Isariyɛlɛ w’edjedja akate ate: “Dimi laki olongo a pami, ku laya usumbi, keli latenyi untu ololo asekama, kuyanga an’andi walomba ma. Ndi atukimoka diango la lukahu la mamba, atosondjanyaka; an’andi watuyalaka atshokwami.” (Osambu 37:25, 26) Onde wɛ hɛnyi di’ɛlɔ kɛnɛ anto efula wekɔ paka lo ndjamɔtshɛ diangɔ ndo ditshopa lo dihole dia vɔ ‘mboka anto kɛtshi ndo mbâsɔndja’? Lo mɛtɛ, ndjela ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna koka mbisha anto ki ndo lotui tshitshi la mɛtɛ nɛ dia vɔ mbelaka onto ɛtshɔkɔ oma ko kakianɛ polo ndo lo nshi yayaye lo Diolelo diaki Nzambi. Diolelo diaki Nzambi diayonya akambo tshɛ wa lokaki ndo wa kɔlɔ wasalema lanɛ la nkɛtɛ ko Nzambi mbela dikongɛ di’oyoyo diayɔhɛna dikongɛ nɛ dia kɔlɔ. Oma l’etena kɛsɔ, anto tshɛ wayɔngɛnangɛna lo mbɔtɔnganyiya nsɛnɔ yawɔ l’ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ Yoleki Dimɛna.​—Osambu 29:11; 2 Petero 3:13.

[Esato wa lo lɛkɛ 5]

Yeso kombetsha tsho ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ yoleki dimɛna, koko nde akasha ɛnyɛlɔ koleki dimɛna lo kamba la wɔ

[Esato wa lo lɛkɛ 7]

Ndjela ɔlɛmbɛ welɛwɔ Yɛdikɔ yoleki dimɛna koka mbisha onto ki ndo lotui tshitshi la mɛtɛ