BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w06 11/1 lk. 8-lk. 11 od. 16
  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Tukedi

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Tukedi
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2006
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • ‘KONDJA LOMBA NDO ETAWƆ OHOKWELO’
  • (Tukedi 1:1–9:18)
  • TOKEDI TƆMƆTSHI TAKOKA TƆLƆMBƆLA
  • (Tukedi 10:1–29:27)
  • ‘ALAKO W’OHOMBA EFULA’
  • (Tukedi 30:1–31:31)
  • Lomba la mɛtɛ lekɔ lo mbida ombeka la dui dia wolo
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2022
  • Onde “lomba l’oma la diko” kambaka lo lɔsɛnɔ lɛ?
    Yasukanya la Jehowa
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2006
w06 11/1 lk. 8-lk. 11 od. 16

Ɔtɛkɛta wa Jehowa wekɔ la lɔsɛnɔ

Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Tukedi

SƆLƆMƆNA, nkumekanga ka l’Isariyɛlɛ w’edjedja “akati tukedi nunu satu.” (1 Khumi ya Dikanga 4:32) Onde tekɔ la ɛtɛkɛta ande wa lomba ɛsɔ ɛlɔ kɛnɛ? Eelo. Dibuku dia lo Bible dia Tukedi diakashile la fundama oya lo 717 ntondo ka tena diaso nɛ, diekɔ lo kɔndɔla lokema la tokedi ta Sɔlɔmɔna. Onyake paka totshapita tohende ta komelo toto mbakayofundama le anto akina: Angura ɔnaki Jake la nkumekanga Lemuɛlɛ. Koko, anto ɔmɔtshi mbutaka ɔnɛ Lemuɛlɛ ekɔ lokombo lokina laki Sɔlɔmɔna.

Ɛtɛkɛta wakasambiyama wakenga dibuku dia Tukedi wekɔ la eyango ehende: ‘Dia anto mbeya lomba ndo ohokwelo.’ (Tukedi 1:2) Ɛtɛkɛta ɛsɔ tokimanyiyaka dia monga lo lomba, mbuta ate dikoka diatokimanyiya dia mɛna akambo hwe ndo kamba la ewo dia kandola ekakatanu. Tokedi toshaka nto ohokwelo kana wetshelo wendana la lɔkɛwɔ. Mbidja yimba lo tokedi tɔsɔ ndo kitanyiya alako wa lɔkɔ minandaka etema aso, toshaka ɔngɛnɔngɛnɔ, ndo tokimanyiyaka dia kandola ekakatanu.​—Heberu 4:12.

‘KONDJA LOMBA NDO ETAWƆ OHOKWELO’

(Tukedi 1:1–9:18)

Sɔlɔmɔna akate ate: ‘Lomba la mɛtɛ lekɔ lo tetemala mbida ekoko lo ɛsɛsɛ.’ (Tukedi 1:20) Lande na kahombaso mpokamɛ ekoko wadalɔ na? Tshapita 2 shilaka lokema l’ɛtshɔkɔ laya oma lo kondja lomba. Tshapita 3 mɛnyaka woho wa monga la diokanelo dia dimɛna la Jehowa. Oma lâsɔ Sɔlɔmɔna akate ate: “[Lo]mba mbeli dikambu diuleki. Okone uyali la [lo]mba ladiku dia diango tshe dia kundja, ukundja ewu. Ukimelaki wetshelu one ololo, tûkimoki.”​—Tukedi 4:7, 13.

Kakɔna kayotokimanyiya dia shika tanga la ntondo ka mboka ya mindo ya l’andja ɔnɛ? Tshapita 5 ya Tukedi kadimolaka ɔnɛ: Kamba la dikoka dia ekanelo ka yimba ndo eya toho takamba la andja dia kɔsha anto. Ndo sɛdingola nto etombelo wa kɔlɔ efula waya lo sala awui wa mindo. Tshapita yayela tewolaka oma lo ditshelo la lɔkɛwɔ lakoka mbidja diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa lo wâle. Tshapita 7 kɔndɔlaka dimɛna totshelo ta onto lasala awui wa mindo. Lo tshapita 8, vɔ kɔndɔla lo yoho ya dimɛna efula ohomba ndo oyango wa lomba. Tshapita 9 yekɔ ndjihelo ka dimɛna efula ka totshapita 8 ta ntondo ta Tukedi, ndjihelo kakɔ mbishama oko wɛɛla watotshutshuya dia sho nyanga lomba.

Ekadimwelo lo ambola w’oma lo Afundelo:

1:7; 9:10​—Lo yoho yakɔna yele wɔma wa Jehowa ‘etatelo ka ewo’ ndo “etatelu ka [lo]mba”? Onto lahoke Jehowa wɔma hakoke monga la ewo, nɛ dia Nde mbele Otungi wa diangɔ tshɛ ndo Kiɔkɔ ya Afundelo. (Romo 1:20; 2 Timote 3:16, 17) Nde mbele mɛtɛ Kiɔkɔ ya ewo k’oshika. Omalɔkɔ, ewo tatɛka lo mboka Jehowa wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ. Wɔma wa Nzambi ekɔ nto etatelo ka lomba nɛ dia ndoko onto lakoka monga la lomba naka nde bu la ewo. Ɔnkɔnɛ, onto lele bu la wɔma wa Jehowa hakoke kamba la woho tshɛ wa ewo kele lande dia tombola Otungi.

5:3​—Lande na kelɛwɔ womoto la loseka ɔnɛ ‘womoto l’ɔngɛndangɛnda’? Tukedi 2:16, 17 tɛkɛtaka dia ‘womoto l’ɔngɛndangɛnda’ oko onto “[l]ambuhela daka dia [Nzambi k]andi.” Onto tshɛ lakatɛmɔlaka tonzambizambi ta kashi kana lakasɔnaka dia mɔnyɔla Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, mbidja ndo kanga loseka, akelamɛka ɔnɛ ɔngɛndangɛnda.​—Jeremiya 2:25; 3:13.

7:1, 2​—“Aui ami” la “elembe ami” mendanaka ndo la na? Lâdiko dia wetshelo wa lo Bible, awui la ɛlɛmbɛ ɛsɔ ekɔ wadjango wa lo nkumbo, kana ɛlɛmbɛ wadja ambutshi dia wahɔ w’ase nkumbo. Ana pombaka kitanyiya ɛlɛmbɛ ɛsɔ ndo wetshelo w’oma lo Afundelo walongolawɔ oma le ambutshi awɔ.

8:30​—Ele “ukambi wa komba”? Lomba lɔsama oko onto ndjaelɛka okambi wa kɔmba. Lâdiko dia kamba la etelo kɛsɔ dia nembetshiya woho wele lomba, lomba lɔsama oko onto lo yoho ya didjidji shɔ ekɔ Yeso Kristo, Ɔna Nzambi l’enondo, la ntondo ka nde ndja la nkɛtɛ oko onto. Edja efula la ntondo ka nde ndjotɔ oko onto la nkɛtɛ, nde ‘akatongama oko etatelo k’olimu wa Nzambi.’ (Tukedi 8:22) Oko “ukambi wa komba” nde akakambaka l’osalosalo tshɛ nde la She lo etongelo ka diangɔ tshɛ.​—Kolosai 1:15-17.

9:17​—Ele “ashi wa luva,” ndo lande na kewɔ ‘tshitshi’? Lam’ele Bible mbɛdikaka ɔngɛnɔngɛnɔ wa dieyanelo dia dimɛna dia lo diwala oko onto lanɔ ashi wa tshitshi w’oma lo ɛtɛkɔ, ashi wa lova nembetshiyaka dieyanelo dia mindo dia lo woshɛshɛ. (Tukedi 5:15-17) Lokanyi laya oma lo sala dieyanelo dia mindo lo woshɛshɛ mbishaka ashi asɔ ɛnamelo k’ɔngɛnɔngɛnɔ.

Wetshelo le so:

1:10-14. Sho pombaka ndjalama diaha kotɔma lo mboka ya atshi wa pɛkato oma lo alaka awɔ w’ɔngɔnyi.

3:3. Sho pombaka mbɔsa ngandji ka lɔsɛngɔ ndo mɛtɛ la nɛmɔ di’efula ndo sho monga suke dia kɛnɛmɔla waonga asɔ oko ɛlɛngalɛnga kalɔtawɔ lo kingo k’oshinga wolo. Sho pombaka nto kɔkɔmɛ waonga asɔ l’etema aso, mbuta ate mbadja l’etei ka lonto laso.

4:18. Ewo ka l’Afundelo tahamaka yema yema. Dia tshikala l’osase, sho pombaka tetemala kɛnɛmɔla okitshakitsha ndo memakana.

5:8. Sho pombaka kakitɔna la tɔsɛngiya tshɛ ta kɔlɔ, oyadi oma lo mishiki, tɔkɛnyɔ, Ɛtɛrnɛtɛ, abuku kana tojurnalɛ.

5:21. Onde onto lalanga Jehowa koka mengɔnya diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ diasande la Nzambi ka mɛtɛ la ɔngɛnɔngɛnɔ wa lo tshanda mɔtshi tsho? Ndooko! Kɛnɛ koleki totshutshuya dia nama lɔkɛwɔ la pudipudi ele ewo k’ɔnɛ Jehowa mɛnaka etsha aso ndo nde ayoyokoya la so.

6:1-5. Lo avɛsa anɛ, tekɔ la dako dia dimɛna efula diɛnya dia hatohombe ‘ndjakimɔ osunge,’ kana ndaka anto falanga aha la kana yimba! Naka tambɔsɛdingola la yambalo y’efula kɛnɛ kosaleso osekaso ko mɛnamaka dia kekɔ kɔlɔ, kete aha la tshimbatshimba sho la dia ntshɔ ‘tɔ̂sɛngasɛnga’ ndo sala kɛnɛ kahombama dia mbidja akambo l’ɔnɔngɔ.

6:16-19. Akambo esambele wa kɔlɔ asɔ mendanaka la suke l’oseka vui wui tshɛ ya kɔlɔ. Sho pombaka mbahetsha.

6:20-24. Mbetshama ɛlɛmbɛ wa lo Bible oma ko dikɛnda koka kokɛ onto oma lo djonga ya awui wa mindo wa dieyanelo. Ambutshi hawohombe minya yimba lo dikambo sɔ.

7:4. Sho pombaka nanga lomba ndo ewo.

TOKEDI TƆMƆTSHI TAKOKA TƆLƆMBƆLA

(Tukedi 10:1–29:27)

Tokedi tokina tambotshikala taki Sɔlɔmɔna tekɔ ɛtɛkɛta wa lânde wa lo tshena pe. Vɔ kambaka la tɔ mbala efula dia mɛnya otshikitanu wele lam’asa awui ahende, kana dia mɛnya ɔfɔnɛlɔ ndo lo wɛdikelo. Tɔ tekɔ la wetshelo w’ohomba efula lo lɔkɛwɔ, l’ɛtɛkɛta ndo lo dionga.

Tshapita 10 polo 24 mbikaka epole ɔsɛkɛ lo ohomba wa mboka Jehowa wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiyɛlɔ. Tukedi tshapita 25 polo 29 takasangɔma oma le “ekambi wa Hezekiya, khum’ekanga ka Juda.” (Tukedi 25:1) Tokedi tɔsɔ tetshaka ohomba wa mendɛka le Jehowa ndo wetshelo ekina w’ohomba efula.

Ekadimwelo lo ambola w’oma lo Afundelo:

10:6​—Ngande ‘wakomba onyɔ w’onto a kɔlɔ awui wa ngala’? Dui sɔ koka monga ngasɔ lo yoho yele oma lo ɛtɛkɛta w’ɛlɔlɔ, onto a kɔlɔ toshɛka tokanyi tande ta salɛ onto kɔlɔ. Kana lam’ele tena efula anto wa kɔlɔ hawɔsama la nɛmɔ, wendjodi walongolawɔ oma le anto akina mbakonyaka ewo.

10:10​—Ngande wele “one latumamiyaka su” atotongaka lonyangu? “Untu anyanya” hatotaka “aui wa kolo” ato, koko atoyangaka nto dia mbishɛ eyango ande lo tɛkɛta lo tɔjɛstɛ, ɛnyɛlɔ lo ‘mamiya sso.’ (Tukedi 6:12, 13) Yoho ya lokeso shɔ mbeyaka mbisha anto wasalɛnde kɔlɔ pâ efula l’otema.

10:29​—Ele “mbuka ka [Jehowa]”? Lanɛ wekɔ lo tɛkɛta dia yoho yasalɛ Jehowa anto akambo koko aha yoho ya lɔsɛnɔ yahombaso ndjela. Kɛnɛ kasalɛ Nzambi anto, ele nde kokɛka anto w’ɛlɔlɔ ndo ndanyaka anto wa kɔlɔ.

11:31​—Lande na kahomba onto a kɔlɔ futama oleki onto ɔlɔlɔ? Difuto diatawɔ lanɛ ele dilanya dialongola onto l’onto. Etena kasala onto ɔlɔlɔ dikambo dia kɔlɔ, difuto dialongolande ko dilanya. Onto a kɔlɔ atosalaka pɛkato l’okonda ndo hatolangaka sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Ɔnkɔnɛ nde kokaka ndo atolongolaka dilanya dia wolo diɛdimi la kɛnɛ kasalande.

12:23​—Ngande ‘watoshɛka onto ewo’? Mbishɛ ewo halembetshiya ɔnɛ onto hakiɛnya kânga yema lo akambo tshɛ. Koko kɛsɔ nembetshiyaka dia onto akɔ mɛnyaka ewo la yewo, aha la kikɛnɛmɔla lo sɛkɛ la ɔsɛmɔ tshɛ.

14:17​—Lo yoho yakɔna ‘yahetshama ɔnɛ lele la akoka w’ekanelo ka yimba’? Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yokadimɔmi ɔnɛ ‘akoka w’ekanelo ka yimba’ koka nembetshiya shɛnɔdi kana tokanyi ta kɔlɔ. Onto lele la tokanyi ta kɔlɔ atohetshamaka. Ngasɔ mbediɔ ndo lo dikambo dia onto lele la shɛnɔdi latokambaka la akoka ande w’ekanelo ka yimba ndo latɔsaka yɛdikɔ ya ‘kakitɔna la andja ɔnɛ.’​—Joani 15:19.

18:19​—Ngande wele ‘ɔnangɛso lakatasalɛ kɔlɔ ndeka osomba wolo’? Oko osomba wa wolo wodingami oma le atunyi, onto la ngasɔ koka tona la wolo tshɛ dia dimanyiya munga kosalewɔ. Ewanu wele lam’asande la onto lakosalɛ kɔlɔ mbeyaka ndjokoma esadi eto wolo efula oko “tukingiti ta mbulu ta lu luudu la wuki.”

Wetshelo le so:

10:11-14. Dia sho monga la ɛtɛkɛta wakeketsha, sho pombaka ndodia timba taso la ewo k’oshika, etema aso pombaka tshutshuyama oma lo ngandji ndo lomba mbahomba shikikɛ kɛnɛ kahombaso mbuta.

10:19; 12:18; 13:3; 15:28; 17:28. Sho pombaka kanyiyaka la ntondo ka sho tɛkɛta ndo hatohombe tɛkɛtaka efula.

11:1; 16:11; 20:10, 23. Jehowa nangaka dia sho monga la losembwe lam’akambaso elimu aso.

11:4. Ekɔ dikambo di’enginya naka sho ndjasha lo eyango wa lomombo la l’emunyi ko minya yimba lo wekelo wa Bible w’onto ndamɛ, wɔtwɛlɔ wa nsanganya, dɔmbɛlɔ ndo olimu w’esambishelo.

13:4. Aha ɔnɛ onto ‘ambokombola’ ɛkɛndɛ wa l’etshumanelo kana andja w’oyoyo kete lâsɔ ambokoka. Sho pombaka ndjaketembola ndo mbidja welo w’efula dia kotsha kɛnɛ kalɔmbama.

13:24; 29:15, 21. Ombutshi wa ngandji hasɛmɔya ɔnande kana minya washo lo munga yande. Koko, papa kana mama mbɔsaka tɛdikɔ ta mingola ndo minya munga yakɔ la ntondo ka yɔ ndjoka edo.

14:10. Lam’ele nsaki yaso ya l’etei k’otema hayokoke kɛnɛmɔma tshɛ lo yoho ya shikaa, kana anto akina ndjishihodiaka nshi tshɛ, ekimanyelo ka lo yimba kakoka anto akina tosha kekɔ la elelo. Sho koka mbikikɛ ekakatanu ɛmɔtshi naka sho ndjaɛkɛ tshɛ le Jehowa.

15:7. Hatohombe mbutɛ onto mbala kakɔ ɔtɔi akambo tshɛ weyaso, oko wele okambi w’ekambɔ honɛ woho ande tshɛ dihole ɔtɔi. Kanga lomba atɔtɛkɛtaka kɛnɛ keyande yema yema lo ndjela ehomba watanema.

15:15; 18:14. Monga la ekanelo k’ɔlɔlɔ ayotokimanyiya dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kânga l’atei w’ekakatanu wa wolo.

17:24. Otshikitanyi la “kanga enginya” lele washo la yimba yande mbekekɔka lo dihole dia yɔ mbikama lo diangɔ di’ohomba, sho pombaka nyanga ewo dia sho sala akambo la lomba.

23:6-8. Sho pombaka mbewɔ lɔsɛnɔ la dungi pende lo kɛnɛ kendana la nongola angɛndangɛnda.

27:21. Lotombo koka kɛnɛmɔla kɛnɛ keso. Okitshakitsha mɛnamaka naka lotombo totshutshuyaka dia mboka Jehowa losaka ndo tokeketshaka dia tetemala mbôkambɛ. Kokaka mɛnama dia sho bu la okitshakitsha naka lotombo toshaka yimba ya ndjadiya.

27:23-27. Lo kamba la ɛtɛkɛta wendana la olami w’ɛkɔkɔ, tokedi tɔnɛ mɛnyaka ohomba wa ngɛnangɛna la yema tshitshɛ yakondjaso oma lo olimu aso wa l’etete. Tɔ pombaka monga la shɛngiya ya lânde le so lo tɛnya ohomba wa mendɛka le Nzambi.a

28:5. Naka sho ‘nyanga Jehowa’ lo dɔmbɛlɔ ndo lo mbekaka Ɔtɛkɛta ande, kete sho ‘koka shihodia akambo tshɛ’ wele ohomba dia mbôkambɛ lo yoho yetawɔnde.

‘ALAKO W’OHOMBA EFULA’

(Tukedi 30:1–31:31)

Dibuku dia lo Bible dia Tukedi komɛka la ‘alako ahende w’ohomba efula.’ (Tukedi 30:1; 31:1) Lo kamba la wɛdikelo watotshutshuya dia kana yimba, dako diaki Angura mɛnyaka woho wele kanga lokaki hashidiya mposa yande ndo woho wakamba apami la ɛtɛkɛta w’ɔsɛlɔ dia kɔsha ana a wamato l’awui wa mindo.b Tɔ tɔhɛmɔlaka nto lo kɛnɛ kendana la ndjatombola ndo lo dikambo dia ɛtɛkɛta wa kɔlɔ.

Dako di’ohomba efula diakalongola Lemuɛlɛ oma le nyango diekɔ la wetshelo wa dimɛna efula lo kɛnɛ kendana la ɔnwɛlɔ wa wanu la didjoyadjoya kâmɛ ndo lo sambola akambo la losembwe. Ɔkɔndɔ wa womoto l’ɔlɔlɔ kumiyaka la ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Uwushaki diango di’uma l’ulimu andi, etsha andi wûtumbulaki.”​—Tukedi 31:31.

Wetshelo wa nɛmɔ wakondjaso oma lo tokedi takasambiyama oma le Nzambi vɔ ɛnɛ: Monga la lomba, mbetawɔ engwelo, monga la wɔma wa Nzambi ndo ndjaɛkɛ le Jehowa. Lo weho akɔ tshɛ, nyɛsɔ tokambake la alako w’oma lɔkɔ ko tayonga la ɔngɛnɔngɛnɔ wonga la “untu latukaka [Jehowa] woma.”​—Osambu 112:1.

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

a Enda lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ k’enanɛi 1, 1991, lɛkɛ 31, lo Falase.

b Enda lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ k’esambele 1, 1992, lɛkɛ 31, lo Falase.

[Esato wa lo lɛkɛ 8]

Jehowa mbele Kiɔkɔ ya ewo tshɛ k’oshika

[Osato wa lo lɛkɛ 10]

Kakɔna kalembetshiya ‘dianganya ewo’?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto