Ndoko ehomɔ ka ta kayowonyɛmbɛ kayotondoya

‘Ndoko ehomɔ ka ta kayowonyɛmbɛ kayotondoya.’​—ISAYA 54:17.

1, 2. Ngande wɛnya awui wakakomɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo wodja wa Albanie mɛtɛ k’ɛtɛkɛta wele lo Isaya 54:17?

AMBETA ɛnɔnyi akumi wele djui mɔtshi y’Akristo waki la dihonga yaki lo wodja ɔmɔtshi wa tshitshɛ w’akona wa lo sidɛ-ɛstɛ ka Erɔpɛ. Lowandji la waa communistes laki kombetawɔka ɔnɛ Nzambi ekɔ lakasale tshɛ dia mbamana oshiki. Oyadi dihɛnyɔki, elimu wa wolo wakawâkambishaka lo pango ya nkanu kana awui wa kashi wakawataka lo lokombo lawɔ lo tita sango, kokoka mbamana oshiki. Anto asɔ waa na wakiwɔ na? Vɔ waki Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo wodja wa Albanie. Kânga mbakinde wolo efula dia vɔ sanganaka ndo sambishaka kâmɛ, ekikelo kawɔ lo edja k’ɛnɔnyi akumi akasha Lokristo la mɛtɛ nɛmɔ ndo kakatombola lokombo la Jehowa. Lo 2006, etena kakawasapolaka mvudu y’eyoyo ya lo filialɛ kawɔ, Ɔmɛnyi ɔmɔtshi wa Jehowa wa kɔlamelo waya edja efula lo akambo wa mɛtɛ akate ate: “Oyadi welo wa ngande wadja Satana, nde tetemalaka la kita tatala ndo Jehowa ekɔ lo tatetemala la mbidja otshumba!”

² Awui asɔ tshɛ wekɔ djembetelo ya nsɛna yɛnya mɛtɛ ka daka diaki Nzambi otsha le ekambi ande diele lo Isaya 54:17 diata ɔnɛ: “Ehumo tshe kambutshulama dia ndo la ye huluwana. Lulimi tshe layukutungela dikambu l’elumbwelu, we ayuludja mananu.” Ɔkɔndɔ w’anto shikikɛka dia tshɛ kakoka sala andja ɔnɛ waki Satana hakokaki pondjo memadja olimu wakamba ekambi waki Jehowa Nzambi wakayakimɔ le nde.

Satana ambokita tatala lo dihomɔ dia ta diakamba lande

3, 4. a) Naa dihomɔ dimɔtshi dia ta diakamba la Satana? b) Lo yoho yakɔna yambokita dihomɔ dia ta diaki Diabolo tatala?

³ L’atei wa dihomɔ dia ta diɛmbɛwɔ atɛmɔdi wa mɛtɛ, sho kokaka shila oshimbelo w’olimu awɔ, awui wa ngala wâsalɛ nyemba y’anto, nkanu yawadjawɔ ndo ‘ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi wadjama dia mbaela asui.’ (Osambu 94:20) Lo mɛtɛ, lo wedja ɛmɔtshi, kânga etena keka Ɛmɛnyi wa Jehowa sawo nɛ, Akristo wa mɛtɛ wekɔ lo ‘pembama’ lo kɛnɛ kendana la olowanyi awɔ le Nzambi.​—Enyelo 2:10.

⁴ Ɛnyɛlɔ, filialɛ kɛmɔtshi k’Ɛmɛnyi wa Jehowa kakate dia lo ɔnɔnyi ɔtɔi oto, wakalɔsha Ɛmɛnyi wa Jehowa mbala 32 y’etondo lo demba etena kakiwɔ l’olimu w’esambishelo. Ndo nto, mbala 59 y’etondo, apulushi wakande Ɛmɛnyi wa Jehowa w’akɛnda ndo w’epalanga, wa wamato ndo w’apami wakatasambishaka. Apulushi wakɔshi asango w’ɛkɔtɛ wa mpita y’Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛmɔtshi, wakawande foto ndo wakawadje lo nkanu oko andjakanyi. Wakanɛ akina dia mbasalɛ kɔlɔ. Lo wodja okina, tekɔ kakianɛ la enongo ndekana 1 100 wendana la Ɛmɛnyi wa Jehowa wakawande, wakawadje lo lokanu kana wakawakɔmɔla. Lo enongo ɛsɔ tshɛ, enongo ndekana 200 waki lushi lakawasangana dia mbohɔ nyɔi ka Yeso! Koko, nyuma kaki Jehowa kakakimanyiya ekambi ande wa lo wedja ɛsɔ kana lo wedja ekina dia vɔ mbikikɛ ekakatanu wotshikitanyi ɛsɔ. (Zekariya 4:6) Kɛlɛ k’efula kele la otunyi hatodiha enyɔ wa wanɛ washa Jehowa lotombo. Eelo, tekɔ la eshikikelo dia ndoko ehomɔ ɔtɔi ka ta kakoka shimba dia sangwelo diaki Nzambi kotshama.

Nemi ya kashi yambanyema

5. Naa nemi ya kashi yakonyiyama oya le ekambi wa Jehowa lo ntambe ka ntondo?

⁵ Isaya akate dia ekambi waki Nzambi wayanya nemi tshɛ yayota kashi lo lokombo lawɔ. Lo ntambe ka ntondo, mbala efula anto wakataka awui wa kashi lo dikambo di’Akristo ndo wakawaɔsaka oko atshi wa kɔlɔ. Ɛtɛkɛta wa lo Etsha 16:20, 21 ɛnɛ mɛnyaka awui wakawâsɔngwɛka ɔnɛ: ‘Anto anɛ wekɔ lo mbidja lofunge la mamba l’osomba aso ndo wekɔ lo dianganya mbekelo yahetawɔma lo ɛlɛmbɛ aso nɛ dia sho tekɔ ase Rɔma.’ Lo diaaso dikina, andɔshi w’ase ɛtɛmwɛlɔ wakatshutshuya ewandji wa l’osomba dia ntshela ambeki wa Kristo kɔlɔ lo mbuta ɔnɛ: “Antu ane wambungayula wa la kete tshe wambukuma ndu lindu! [Ndo] vo tshe hawukitanyia elembe wa Kayisa.” (Etsha 17:6, 7) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akelamɛ ɔnɛ ‘onto loleki kɔlɔ’ ndo owandji wa yato y’ɔtɛmwɛlɔ yaki lo tɔmbɔsha ‘anto wa la nkɛtɛ tshɛ.’​—Etsha 24:2-5.

6, 7. Naa yoho mɔtshi yakoka Akristo wa mɛtɛ manya awui wa kashi watawɔ lo lokombo lawɔ?

⁶ Hatambe dia mboka awui wa kashi wa mamba watawɔ lo lokombo l’Akristo wa mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ, kana awui wâmamatanyɛwɔ ndo welo wadjama dia ndanya lokumu lawɔ. Ko lande na kakokadiɔ mbutama dia sho manyaka emamatanya ɛsɔ na?​—Isaya 54:17.

⁷ Lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ la Ɛmɛnyi wa Jehowa mɛnyaka mbala efula dia awui wasɔngwɛwɔ ndo emamatanya watawɔ lo lokombo lawɔ wekɔ kashi. (1 Petero 2:12) Awui wamamatanyɛwɔ Akristo mɛnamaka dia wekɔ kashi, etena kɛnya Akristo dia vɔ nɛnyaka ɛlɛmbɛ ndo wekɔ anto wele la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ wayakiyanya l’otema ɔtɔi dia ɔlɔlɔ w’asekawɔ anto. Lɔkɛwɔ laso l’ɔlɔlɔ lɔamɛ tɛkɛtaka. Etena kɛna anto watenda etete kaso l’elimu w’ɔlɔlɔ, vɔ tshutshuyamaka mbala efula dia tombola Shɛso lele l’olongo ndo mbetawɔ dia ekambi ande wekɔ la yoho ya lɔsɛnɔ yoleki tshɛ dimɛna.​—Isaya 60:14; Mateu 5:14-16.

8. a) Kakɔna kakoka monga ohomba tena dimɔtshi dia mamɛ kiongamu yaso yɔtɔnɛ l’Afundelo? b) Lo ɛnyɛlɔ ka Kristo, ngande wanyaso nemi tshɛ yalɔshana la so?

⁸ Lâdiko dia dionga diaso di’ɔlɔlɔ, tena dimɔtshi mbeyaka monga ohomba sho mamɛ la dihonga tshɛ kiongamu yaso yɔtɔnɛ l’Afundelo. Yoho mɔtshi yakokaso sala dui sɔ ele lo nɔmba mandji ya lɛɛta ndo tuminadi ekokelo. (Esta 8:3; Etsha 22:25-29; 25:10-12) Etena kaki Yeso la nkɛtɛ, lushi lɔmɔtshi, nde akakonyanya la wanɛ wakɔ̂sɔmbwɛka, ndo akɛnya di’awui wakawɔsɔngwɛka wekɔ kashi. (Mateu 12:34-37; 15:1-11) Lo ɛnyɛlɔ ka Yeso, sho kambaka la diaaso diakondjaso dia nembetshiya anto akina dimɛna dietawɔ diaso nganɛ wediɔ. (1 Petero 3:15) Tatetawɔke pondjo dia woho watɔnyɔlawɔ la kalasa, l’olimu kana oma le ewotɔ aso wele kema ambetawudi toshimba dia sho mbeyanya akambo wa mɛtɛ wa lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi.​—2 Petero 3:3, 4.

Jerusalɛma aki “dive dia ntakanya”

9. Jerusalɛma yakɔna yele didjidji dia “dive dia ntakanya” diɔtɛkɛtami lo Zekariya 12:3, ndo waa na wele enyimpala ayɔ la nkɛtɛ?

⁹ Prɔfɛsiya ka Zekariya mɛnyaka ɔkɔkɔ walɔsha wedja Akristo wa mɛtɛ. Tende kɛnɛ kata Zekariya 12:3 ɔnɛ: “Lushi loso, dimi layete Jerusalema dive dia ntakanya wedja tshe.” Prɔfɛsiya kɛsɔ tɛkɛtaka dia Jerusalɛma yakɔna? Prɔfɛsiya kaki Zɛkariya mendanaka la “Jerusalema ya l’ulungu,” mbuta ate Diolelo dia l’olongo diambelamɛ Akristo w’akitami. (Heberu 12:22) Atshikadi yema tshitshɛ wa ekitɔ ɛsɔ wa Diolelo diaki Mɛsiya weke lanɛ la nkɛtɛ. Kâmɛ la asekawɔ “ekoko ekina,” vɔ keketshaka anto dia vɔ koma ambolami wa Diolelo diaki Nzambi la ntondo ka ndjohɔ okanga a kɔngɔlɔ wanyu amboshila. (Joani 10:16; Enyelo 11:15) Ngande wɔsa wedja leeta lɔsɔ? Woho akɔna wasukɛ Jehowa atɛmɔdi ande wa mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ? Nyɛsɔ tokondja okadimwelo etena kasɛdingolaso nto kitshimudi ya Zekariya tshapita 12. Lo sala ngasɔ, sho kokaka kondja eshikikelo k’ɔnɛ ‘ndoko ehomɔ ka ta kayowɛmbɛ’ akitami waki Nzambi ndo asekawɔ wakayakimɔ le Nzambi kayotondoya.

10. a) Lande na kalɔshama ekambi waki Nzambi? b) Kakɔna kakakomɛ wanɛ wahemba dia minya “dive dia ntakanya” lo mboka?

¹⁰ Zekariya 12:3 mɛnyaka dia wedja “wayuhumo wulu.” Ngande wayosalema dui sɔ? Nzambi akadjanga dia lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo pombaka sambishama. Ɛmɛnyi wa Jehowa mbɔsaka ɔkɛndɛ wa sambisha la nɛmɔ efula. Omalɔkɔ, esambishelo ka Diolelo kele elongamelo kâmɛ k’anto ambokoma “dive dia ntakanya” le wedja. Vɔ pembaka minya dive diakɔ lo mboka lo ndɔshana la esambisha wa Diolelo. Lo sala ngasɔ, wedja wadja wekamu lo olimu w’esambishelo ka Diolelo ‘wamboyahomuya wolo.’ Kânga lokumu lawɔ lakalana etena kakawakite tatala la sɔnyi tshɛ. Vɔ hawokokaki pondjo ndiha enyɔ waki atɛmɔdi wa mɛtɛ, wangɛnangɛna diɛsɛ diele lawɔ dia sambisha “lukumu l’ololo la pundju” la Diolelo diaki Mɛsiya la ntondo k’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. (Enyelo 14:6) Etena kakandɛnyi asui wakawasoyaka ekambi waki Jehowa, olami ɔmɔtshi wa lokanu wa lo wodja ɔmɔtshi wa lo Afrikɛ akate ɔnɛ: ‘Nyekɔ lo shisha wenya anyu tshanana lo pɛnyahɛnya anto anɛ. Vɔ hawosekolaki ɛlɛmbɛ awɔ pondjo. Vɔ wekɔ paka lo tahame tsho.’

11. Ngande wakakotsha Nzambi daka diande diele lo Zekariya 12:4?

¹¹ Tadia Zekariya 12:4. Jehowa akalake dia lo yoho ya didjidji, nde ayetɛ wanɛ walɔsha akɛndji ande wa dihonga totshungu ndo ‘ayowaotsha wɔma’. Nde akakotsha daka diande. Ɛnyɛlɔ, lo wodja ɔmɔtshi wakasekɛma ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, atunyi kokoka shimba di’ekambi waki Nzambi kondja mbo ya ndɛ ya lo nyuma. Jurnalɛ mɔtshi yakate di’Ɛmɛnyi wa Jehowa kambaka la apolo wa weke dia mbɔtshiya ekanda walembetshiya Bible lo wodja awɔ! Kɛnɛ kakalake Nzambi ekambi ande wa kɔlamelo kakakotshama: “Dimi layudihula ashu ami, . . . ndu layokomola falasa tshe ya wedja dia yo ndjala tutshungu.” Kɛlɛ kambetɛ atunyi wa Diolelo totshungu lo yoho nyɛ yele haweye lɛkɛ lakɔna la vɔ ntshɔ. Koko, tekɔ l’eshikikelo dia Jehowa ayokokɛ ekambi ande oko olui ndo nde ndjakiyanyaka dikambo dia ɔlɔlɔ awɔ.​—2 Khumi ya Dikanga 6:15-19.

12. a) Lo yoho yakɔna yakadje Yeso dja etena kakinde lanɛ la nkɛtɛ? b) Lo yoho yakɔna yakahɛtsha atshikadi w’akitami dja lo yoho ya didjidji, ndo dui sɔ diaki l’etombelo akɔna?

¹² Tadia Zekariya 12:5, 6. Etelo k’ɔnɛ ‘shɛikɛ ya Juda’ nembetshiyaka wanɛ walɔmbɔla l’atei w’ekambi waki Nzambi. Jehowa ndodiaka emendji ande w’akitami ɛsɔ la ohetoheto w’efula dikambo dia wahɔ ande wa la nkɛtɛ wa Diolelo. Lo diaaso dimɔtshi, Yeso akatɛ ambeki ande ate: “Dimi lakayi dia ndjudja dja la kete.” (Luka 12:49) Lo mɛtɛ, nde akadje dja lo yoho ya didjidji. Oma lo esambishelo kande ka l’ohetoheto, Yeso akasale dia Diolelo diaki Nzambi koma dui diaki ohomba efula le anto. Dui sɔ diakatondja tamanu lo wodja w’ase Juda w’otondo. (Mateu 4:17, 25; 10:5-7, 17-20) Woho akɔ wâmɛ mbele, “uku ekango ladiku dia kunyi ya dja, uku ewa mbaheta ladiku dia dikanda di’epunga,” ambeki waki Kristo wa lo nshi yaso nyɛ mpɛtshaka dja lo yoho ya didjidji. Lo 1917 dibuku Le mystère de Dieu accomplia diakɛnya la dihonga tshɛ dionga dia dungi pende dia Lokristokristo. Otombelo wa dibuku sɔ akasha ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ kɛlɛ k’efula. Atete ndoko edja, Nkumu ya Diolelo No. 37, yaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Ekomelo k’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi kaya suke!” akatshutshuya anto efula dia vɔ mɛnya lɛkɛ lewɔ, mbuta ate lo wedi wa Diolelo dia Nzambi kana bu.

“Mvudu y’apema ya Juda” yamboshimbamɛ

13. Kakɔna kalembetshiya etelo k’ɔnɛ “mvudu y’apema ya Juda,” ndo lande na kashimbɛ Jehowa anto asɔ?

¹³ Tadia Zekariya 12:7, 8. Lo Isariyɛlɛ w’edjedja, mvudu y’apɛma yakikɔ ndo tena dimɔtshi alami w’ɛkɔkɔ ndo akambi wa dikambɔ mbakakaka mvudu yakɔ. Naka atunyi wamboya dia ndjɔlɔsha osomba wa Jerusalɛma, anto asɔ mbakakokaka diɛnɛ ntondo ndo wakahombe monga l’ohomba w’ekokelo. Etelo k’ɔnɛ “mvudu y’apema ya Juda” mɛnyaka dia atshikadi w’akitami wa lo nshi yaso nyɛ wekɔ lo ahole wahalamema, mbuta ate vɔ bu l’esomba wele la longele. Lo mvudu yawɔ y’apɛma, vɔ kokɛka la dihonga tshɛ wahɔ wa Diolelo dia Mɛsiya. Jehowa kanga lolembelembe ayoshimbɛ “mvudu y’apema ya Juda ntundu,” nɛ dia anto asɔ mbalɔshama ntondo oma le Satana.

14. Ngande wakokɛ Jehowa wanɛ wele lo “mvudu y’apema ya Juda,” ndo ngande wâshimbɛnde diaha vɔ ntakana?

¹⁴ Lo mɛtɛ, ɔkɔndɔ w’anto mɛnyaka dia Jehowa shimbɛka akitami w’atomami wa Diolelo lo “mvudu [yawɔ] y’apema” yele l’andja w’ekambɔ.b Nde mbalamaka diaha vɔ ‘ntakana’ lo yoho nyɛ yele nde mbaetɛka wolo ndo mbashaka dihonga oko Davidi laki nkumekanga k’ɔndɔshi w’ata.

15. Lande na kayanga Jehowa “nanya wedja tshe,” ndo polo lo yɛdikɔ yakɔna yayondosala dui sɔ?

¹⁵ Tadia Zekariya 12:9. Lande na kayanga Jehowa “nanya wedja tshe”? Nɛ dia vɔ tetemalaka ndɔsha Diolelo diaki Mɛsiya. L’ɔtɛ wahɛnyahɛnyawɔ ekambi waki Nzambi, vɔ pombaka nomboshama. Ndoko edja ekambi waki Satana wa la nkɛtɛ wayɔlɔsha atɛmɔdi wa mɛtɛ waki Nzambi mbala k’ekomelo ndo ɔlɔshɛlɔ ɔsɔ wayokonya andja lo ta dielɛ Bible ɔnɛ ta dia Aramangɛdɔna. (Enyelo 16:13-16) Etena kɛsɔ, Shushi ya lo andja w’otondo ayɔlwɛla ekambi ande ta ndo ayokidia lokombo lande l’atei wa wedja.​—Ezekiyele 38:14-18, 22, 23.

16, 17. a) Ele “sangu di’ekambi wa [Jehowa]”? b) Kakɔna kɛnya ekikelo kaso lo ɛlɔshamelo waki Satana?

¹⁶ Satana ndoko la ehomɔ ɔtɔi ka ta kakoka nɛndja mbetawɔ k’ekambi waki Nzambi wa lo andja w’otondo kana mbashishɛ ohetoheto awɔ. Wɔladi aso wa lo nyuma, waya oma lo woho weyaso dia Jehowa ekɔ la wolo wa toshimbɛ ekɔ ‘sango diaso sho ekambi wa Jehowa.’ (Isaya 54:17) Ndoko onto lakoka mbidja welo ko tondoya dia toshishɛ wɔladi aso ndo ɔngɔnyi aso wa lo nyuma. (Osambu 118:6) Satana ayotetemala tofudjɛ ɔlɔshamelo ndo fɔnu. Woho wakikɛso la kɔlamelo tshɛ nsɔkɔ yatɔsɔka anto mɛnyaka dia tekɔ la nyuma kaki Nzambi. (1 Petero 4:14) Lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Diolelo diaki Jehowa diakashikikɛma lekɔ lo mbewoyama lo andja w’otondo. Lo ɛnyɛlɔ k’onto loka onto okina dibanga dia mbohomuya, mbele lo yoho ya didjidji, atunyi pembaka dia mboka ekambi waki Nzambi “ave” w’ɔlɔshamelo. Koko, la wolo waki Jehowa, ekambi ande tondoyaka ɛlɔshamelo ɛsɔ. (Zekariya 9:15) Atshikadi w’akitami ndo asekawɔ wa kɔlamelo hawemadjaki olimu awɔ pondjo!

¹⁷ Sho nongamɛka etena kayototshungɔ lo pondjo oma lo ɛlɔshamelo waki Diabolo. Tekɔ mɛtɛ la eshikikelo dia ‘ndoko ehomɔ ka ta kayowotɛmbɛ kayotondoya, ndo lolemi tshɛ layototongela dui tayolianya’!

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

Ngande wayoyokadimola?

• Kakɔna kɛnya dia dihomɔ dia ta diaki Satana hadiotondoya?

• Ngande wakakome Jerusalɛma ya l’olongo “dive dia ntakanya”?

• Ngande wakakokɛ Jehowa “mvudu y’apema ya Juda”?

• Oko waya Aramangɛdɔna k’emembe, eshikikelo kakɔna kele laso?

[Esato wa lo lɛkɛ 23]

Ekambi waki Jehowa wa lo wodja wa Albanie wakatshikala la kɔlamelo kânga mbakâlɔshaka Satana

[Osato wa lo lɛkɛ 25]

Yeso akɛnya di’awui wakawɔ̂sɔngwɛka wekɔ kashi

[Esato wa lo lɛkɛ 26]

Ndoko ehomɔ ka ta kayowɛmbɛ wanɛ wasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ kayotondoya