BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w09 1/1 lk. 18-21
  • Woho wakakimanyiya mbetawɔ dia ndɔshana l’ekakatanu

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Woho wakakimanyiya mbetawɔ dia ndɔshana l’ekakatanu
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ laki komonga l’ekakatanu efula
  • Taketsha ɔnaso dia mboka Jehowa ngandji
  • Hemɔ ka leucémie
  • Mbetawɔ kaki Saúl kakananda etema w’anto akina
  • Nyoshimbe An’Anyu Oma lo Okambelo wa la Dikila wa Kɔlɔ
    Olimu Aso wa Diolelo—1995
  • Laketawɔ kanyi yaki Nzambi lo dikambo dia dikila
    Emɔ!—2003
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
w09 1/1 lk. 18-21

Woho wakakimanyiya mbetawɔ dia ndɔshana l’ekakatanu

Kɔndwama oma le Soledad Castillo

Mbala efula lo lɔsɛnɔ lami, laki suke la kɔmɔ lo woho wakimi okalema, koko dimi kɔkɔmɔ. Etena kakimi l’ɛnɔnyi 34, omɛmi la ngandji akavu. Ɛnɔnyi esamalo l’ɔkɔngɔ, papa akavu. Ngɔndɔ enanɛi l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka papa, wakambutɛ dia tshɔi y’ɔnami aki la hemɔ kahakɔnɔ.

LOKOMBO lami Soledad nembetshiyaka “Okalema.” Dimi kondjaoka okalema tshɛ lo tshɛ kânga mbakoka dui sɔ mambia anto amɔ. Etena kakamahomana la ekakatanu, lakashikikɛ dia Jehowa Nzambi aki suke la mi, ‘akakimɛ lo lonya ndo akakimanyiya diaha dimi mboka wɔma.’ (Isaya 41:13) Layanga nyolembetshiya woho wakamatondoya ekakatanu wakahomana la mi ndo woho wakawaleke sukanyami la Jehowa.

Lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ laki komonga l’ekakatanu efula

Lakotɔ la Barcelone, lo wodja wa Espagne lo Ngɔndɔ ka tanu 3, 1961 ndo laki tshɔi y’ɔna le José la Soledad ka ambutshi ami. Etena kakimi l’ɛnɔnyi divwa, mama akeke akambo wa mɛtɛ wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Nde akayangaka ekadimwelo lo ambola wendana la ɔtɛmwɛlɔ koko nde kotana ekadimwelo w’ɛlɔlɔ lo ɔtɛmwɛlɔ ande. Lushi lɔmɔtshi, Ɛmɛnyi wa Jehowa ehende wakaye ndjowenda la ngelo ndo wakokadimola ambola ande tshɛ oma lo Afundelo. L’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ, nde aketawɔ mbeka Bible.

Kombeta edja, mama akakome Ɔmɛnyi wa Jehowa wambobatizama ndo ɛnɔnyi engana l’ɔkɔngɔ papa akayoyelaka lokolo lande. Eliana, lakekaka Bible nde la mama akɛnyi esadi eto woho wakamayasha efula lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Kânga mbakimi leke dikɛnda, Eliana akanɔmbɛ dia nde mbeka la mi Bible. Diɛsɛ la ekimanyielo kande ndo la ekeketshelo ka mama, dimi lakalongola batismu lam’akimi l’ɛnɔnyi 13.

Lo etena kɛsɔ, lakalɔmbaka Jehowa mbala la mbala, djekoleko etena kakamahombaka mbɔsa tɛdikɔ. Lo mɛtɛ, dimi komonga l’ekakatanu efula lam’akimi l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi. Laki l’angɛnyi efula l’etshumanelo ndo laki la diɔtɔnganelo dia dimɛna la ambutshi ami. Lo 1982, lakayotshukanaka la Felipe laki Ɔmɛnyi wa Jehowa waki l’eyango wa lo nyuma oko dimi.

Taketsha ɔnaso dia mboka Jehowa ngandji

Ɛnɔnyi etanu l’ɔkɔngɔ, lakote ɔna l’olangala efula lakatɔlɛ Saúl. Dimi la Felipe taki l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula dia mbota ɔna. Takalongamɛka dia Saúl ayola dimɛna ndo ayoka Nzambi ngandji. Dimi la Felipe taketshaka wenya efula kâmɛ la Saúl, takawotɛka awui wendana la Jehowa, takalɛka kâmɛ, takɛngɔlaka la nde ndo takakɛnyaka la nde. Saúl akangɛnangɛnaka ntshɔ la Felipe dia tetsha anto akina akambo wa mɛtɛ wa lo Bible ndo Felipe akokimanyiya dia nde lawɔ mbeya sambisha oma ko dikɛnda diande, lo mbetsha woho wa kɔkɔla lo soko ndo wa mbisha anto traktɛ.

Saúl akakitanyiyaka wetshelo wakatawetsha ndo akatokaka ngandji. Lam’akinde l’ɛnɔnyi esamalo, nde akasambishaka la so mbala la mbala. Nde akalangaka mpokamɛ ɛkɔndɔ wa lo Bible ndo akakongɛka wekelo wa Bible wa lo nkumbo l’asolo walomɔlomɔ. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nde tatɛ mbɔtɔ kalasa, nde akatatɛ mbɔsa tɛdikɔ ta totshitshɛ lo ndjela ewo k’oma lo Bible kaki lande.

Koko, lam’akakotsha Saúl ɛnɔnyi esambele, lɔsɛnɔ la nkumbo kaso lakatshikitana efula. Felipe akandama la hemɔ kɛmɔtshi ka l’asasa. L’edja ka ngɔndɔ 11, nde akadiɛnɛ la hemɔ kɛsɔ ndo takinde l’akoka wa kamba olimu ndo mbala efula aki baka lo mbeto. Omɛmi akavu lam’akinde l’ɛnɔnyi 36.

Polo ndo ɛlɔ lakatetemala ndela etena kohɔmi ɔnɔnyi wa kɔlɔ ɔsɔ. Lakendaka woho wakatalɛndjaka hemɔ kɛsɔ omɛmi yema yema ndo takimi l’akoka wa sala ndoko dui. L’edja tshɛ kakatate Felipe, dimi lakasalaka la wolo dia mbokeketsha kânga mbele lakeyaka dia takatahombe monga la lɔsɛnɔ la nkumbo woho wakatakombolaka. Lakawadiɛka asawo w’oma lo Afundelo ndo dui sɔ diakatokeketshaka etena kakiso kokokaka mbɔtɔ lo nsanganya y’Akristo. Etena kakandavu, lakayaoke oko ɔna etshike.

Koko, Jehowa akasukɛ. Dimi lakatetemala mbɔlɔmba dia nde mbishami nyuma kande. Lakawoshaka losaka lo ɛnɔnyi wakametsha l’ɔngɛnɔngɛnɔ dimi la Felipe ndo dia elongamelo ka mɛna Felipe lo eolwelo. Lakalɔmbɛ Nzambi dia nde kimanyiyami dia dimi monga la woho w’ɔngɛnɔngɛnɔ waki la so etena kakiso dimi l’omɛmi kâmɛ ndo dia mbishami lomba dia mbodia ɔnaso oko Okristo wa mɛtɛ. Kânga mbakimi la lɔkɔnyɔ efula, dimi lakasambema.

Ambutshi ami ndo anto akina wa lo etshumanelo wakasukɛ lo yɛdikɔ y’efula. Koko, dimɛ mbakahombe mbeka Bible la Saúl ndo mbetsha woho wa nde kambɛ Jehowa. Owandji ami w’olimu w’edjedja akayombisha olimu ɔmɔtshi wa dimɛna wa lo biro, koko lakakombola dia sala olimu wa tasolaka mvudu woho wa dimi mbetshaka wenya efula la Saúl ndo dia nde tanakami la ngelo etena kakalolande oma lo kalasa.

Divɛsa diele l’ɛse nɛ diakamɛnya ohomba wa dimi mbetsha Saúl akambo wa lo nyuma: “Ekiya ona lu mbuka k’ololo kahumbandi ntsho. Ku lam’ayunduyala ekumanyi, ndi hangana uma loko.” (Tukedi 22:6) Divɛsa sɔ diakambishaka elongamelo dia naka dimi sala kɛnɛ tshɛ kakokami sala dia mbetsha Saúl akambo wa lo nyuma, kete Jehowa ayɔtshɔkɔla welo ami. Lo mɛtɛ, lakahombe ndjahombia awui amɔtshi wendana la ekondjelo, koko lakahombe mbetshaka wenya efula la ɔnami ndo dui sɔ diakaleke ohomba le mi.

Etena kaki Saúl l’ɛnɔnyi 14, papa akavu. Saúl akanyange efula, nɛ dia nyɔi ka tshɛnde ka pami akawohola nyɔi ka she. Papa akambisha ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo kɛnɛ kendana la mboka Jehowa ngandji. L’ɔkɔngɔ wa nyɔi kande, Saúl akɔshi yɛdikɔ ya mɛmba ɔkɛndɛ wa nkumbo kaso lam’ele nde aki tshɔi ya pami yakatshikala, nde akahombe kotsha ehomba wa nyango ndo wa tshɛnde ka womoto.

Hemɔ ka leucémie

Ngɔndɔ enanɛi l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka papa, dɔkɔtɛlɛ diakasakɛka nkumbo kaso akanɔmbɛ dia dimi ntshɔ la Saúl lo lopitadi nɛ dia nde akalɛmbaka efula. L’ɔkɔngɔ wa vɔ sala egzamɛ efula, adɔkɔtɛlɛ wakambutɛ dia Saúl aki la hemɔ ka leucémie.a

Lo ɛnɔnyi ehende l’etenyi wakayele, wakadjashaka mbala efula Saúl lo lopitadi dia mbosakɛ hemɔ ka kansɛrɛ. Esakelo ka ngɔndɔ shamalo ya ntondo kakandalongola akokimanyiya dia nde mboka yema dimɛna l’edja ka ngɔndɔ 18. Koko, kansɛrɛ kakakalola nto ndo Saúl akalongola esakelo kekina ka mondo kakayɔlɛndjaka efula. Saúl akoke dimɛna paka lo etena ka tshitshɛ keto ndo nde kokoka mbikikɛ woho w’esakelo kɛsɔ mbala ka sato. Saúl akayakimɔ le Nzambi ndo akɛnya nsaki kande ka batizama oko Ɔmɛnyi wa Jehowa, koko nde akavu yema l’ɔkɔngɔ lam’akandakotsha ɛnɔnyi 17.

Mbala efula, adɔkɔtɛlɛ wakawotɛka dia mbokaloya dikila dia ndɔshana la etombelo wa kɔlɔ waki l’esakelo kakandalongolaka. Lo mɛtɛ, okaloyelo wa dikila hakoke kɔnɔya hemɔ. Etena kakashola adɔkɔtɛlɛ mbala ka ntondo dia Saúl aki la hemɔ ka leucémie, dimi la nde takɔshi yɛdikɔ diaha mbetawɔ kaloya dikila, nɛ dia takalange kitanyiya ɔlɛmbɛ waki Jehowa wata dia ‘tona dikila.’ (Etsha 15:19, 20) Lo waaso efula, etena kakimi komongaka lawɔ Saúl akahombe mbetawoya adɔkɔtɛlɛ dia nde akɔsaka yɛdikɔ ndamɛ lo dikambo sɔ. (Enda kiombo yele lo lɛkɛ 21.)

L’ekomelo, adɔkɔtɛlɛ wakayotaka dia Saúl aki ɔna lambohokɔ akambo lakashihodiaka dimɛna shɛngiya yele la hemɔ kakandokaka lo demba diande. Vɔ waketawɔ dia kitanyiya yɛdikɔ yaso ndo wakosakɛ aha la kaloya dikila, kânga mbakatatshutshuyamaka mbala efula dia tshikitanya yɛdikɔ yaso. Lakokaka ɔlɔ efula etena kakalembetshiyaka Saúl adɔkɔtɛlɛ yɛdikɔ yande. Mbokɛmaka hwe dia nde aki la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa.

Lo eleko k’ɔwɔ, mbala ka ntondo kakawatotɛ dia hemɔ kaki Saúl, dibuku Yasukanya la Jehowa diakatombe lo losanganya la distrikɛ lakasalema la Barcelone. Dibuku dia dimɛna sɔ diaki oko longo la masuwa lakatokimanyiya dia sho shikikala etena kakatahomana l’ekakatanu. Lo nshi yakadjasɛ Saúl lo lopitadi, takadiaka tenyi dimɔtshi dia dibuku sɔ kâmɛ. Lo tena di’ekakatanu efula sɔ ndo l’ɔkɔngɔ adiɔ, sho takohɔka mbala la mbala awui wa lo dibuku sɔ. Etena kɛsɔ awui wele lo Isaya 41:13, wele lo mbɔtwɛlɔ ka dibuku sɔ akayongaka la kitshimudi ya lânde le so. Divɛsa sɔ mbutaka ɔnɛ: “Dimi keli [Jehowa, Nzambi k]aye latukukimelaka lu lunya laye la pami. Dimi latukutelaka nti: Tukaki woma, layukukimanyia.”

Mbetawɔ kaki Saúl kakananda etema w’anto akina

Woho wakatshunde Saúl ndo wakandɛnaka akambo la sso di’ɔlɔlɔ akambia adɔkɔtɛlɛ ndo enganga efula wa lo lopitadi lelɛwɔ Vall d’Hebrón. Enganga wakosakɛka wakolangaka efula. Oma ko etena kɛsɔ, onganga ɔmɔtshi wakasakaka hemɔ ya lo dikila akasakɛ ana w’Ɛmɛnyi wa Jehowa ekina wakatataka hemɔ ka leucémie ndo nde akâlɛmiyaka efula ndo akawashaka kɛnɛmɔ. Nde mbohɔka yɛdikɔ ya wolo yakɔshi Saúl dia sukɛ dietawɔ diande, dihonga diaki lande la ntondo ka nyɔi ndo ɔngɛnɔngɛnɔ waki lande. Enganga tshɛ wakatɛ Saúl dia nde aki ɔkɔnyi wa dimɛna efula. Vɔ wakate dia nde kondelalelaka ndo koshisha akoka ande wa mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ kânga mbakandeyaka dia nde aki suke la mvɔ.

Munganga ɔmɔtshi wendana la awui wa l’ɔtɛ akambutɛ dia ana efula wele la hemɔ yahakɔnɔ lo lɔlɔnga laki Saúl tɔmbɔkwɛka adɔkɔtɛlɛ ndo ambutshi l’ɔtɛ wa wɔma. Koko, nde akɛnyi otshikitanu le Saúl. Le nde, aki dui dia diambo efula dia mɛna woho waki Saúl ki ndo bu la wɔma. Dui sɔ diakambisha dimi la Saúl diaaso dia mbosambisha akambo wendana la mbetawɔ kaso.

Dimi mbohɔka nto woho wakakimanyiya Saúl aha la nde mbeya Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi wa lo etshumanelo kaso. Nde aki la hemɔ k’ɔkɔmwɛlɔ l’edja k’ɛnɔnyi oko esamalo ndo ekanga tshɛ wakawawosha kombokimanyiya. Mbala efula, nde akalalaka la Saúl lo lopitadi. Nde akambutɛ dia dionga diaki la Saúl etena kakinde la hemɔ ka leucémie akawambia efula. Nde akɛnyi dia kânga mbakɔlɛndja hemɔ, Saúl akayangaka dia keketsha onto tshɛ lakayaka ndjowenda. Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔsɔ akate ate: “Ɛnyɛlɔ kaki Saúl kakambisha dihonga dia ndɔshana la ɔkɔmwɛlɔ waki lami.”

Saúl ambovɔ aya ɛnɔnyi esato. Koko, kandji kɛsɔ kekekɔ. Dimi kema la wolo, koko Nzambi ekɔ lo mbishami ‘wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto.’ (2 Koreto 4:7) Lambeya dia kânga ekakatanu ndo pâ yoleki tshɛ wolo kokaka monga la shɛngiya y’ɔlɔlɔ lo yɛdikɔ mɔtshi. Nyɔi k’omɛmi, ka papa ndo k’ɔnami ambokimanyiya dia dimi ndeka ndjakiyanya dikambo di’anto akina ndo ndeka mboka anto akina wasowa. Kɛnɛ koleki tshɛ ele, dui sɔ diamboleka sukanyami la Jehowa. Dimi kokaka nongamɛ nshi yayaye aha la wɔma nɛ dia Papa kele l’olongo ekɔ lo tetemala kimanyiya. Nde ayotetemala kimɛmi lo lonya.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]

a Saúl aki la yoho mɔtshi ya hemɔ ka leucémie, mbuta ate yoho mɔtshi ya kansɛrɛ ka lo dikila kalanya tokamakama ta wɛma ta lo dikila.

[Kiombo/​Osato wa lo lɛkɛ 21]

ONDE WƐ AMBOYAMBOLAKA?

Ondo wɛ ambokaka dia Ɛmɛnyi wa Jehowa hawetawɔ wodjelo wa dikila. Onde wɛ amboyambolaka lande na?

Mbala efula anto hawoshihodia dimɛna yɛdikɔ yawɔ y’oma l’Afundelo shɔ. Mbala mɔtshi, anto fɔnyaka dia Ɛmɛnyi wa Jehowa tonaka weho w’esakelo tshɛ kana ɔnɛ vɔ hawɔshi lɔsɛnɔ la nɛmɔ. Ɔsɔ ekɔ awui wa kashi. Ɛmɛnyi wa Jehowa nyangaka esakelo woleki tshɛ amɛna lo wahɔ awɔ vɔamɛ ndo w’ase nkumbo yawɔ. Koko, vɔ nyangaka esakelo wahawakambe la dikila. Lande na?

Yɛdikɔ yawɔ mbika etshina lo ɔlɛmbɛ ɔmɔtshi w’ohomba efula wakadjɛ Nzambi anto. L’ɔkɔngɔ wa Mvula k’elola ka lo nshi ya Nɔa, Nzambi akasha Nɔa nde la nkumbo kande lotshungɔ la vɔ ndɛ nyama. Nzambi akawasha ɔlɛmbɛ ɔtɔi: Takawahombe ndɛ dikila. (Etatelu 9:3, 4) Weho tshɛ w’anto wakaye oma le Nɔa, ɔnkɔnɛ anto tshɛ pombaka kitanyiya ɔlɛmbɛ ɔsɔ. Vɔ takawakoke kakɔma pondjo. Olekanyi ntambe enanɛi l’ɔkɔngɔ, Nzambi akanyomoyoholaka wodja wa Isariyɛlɛ ɔlɛmbɛ ɔsɔ lo mbâlembetshiya dia dikila diekɔ ekila, nɛ dia diɔ diekɔ didjidji dia anima, kana lɔsɛnɔ. (Akambu w’Asi Lewi 17:14) Olekanyi ɛnɔnyi 1500 l’ɔkɔngɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akadjangɛ Akristo tshɛ dia vɔ ‘nsɛka dikila.’​—Etsha 15:29.

Ɔnkɔnɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbɔsaka dia vɔ hawokoke mbuta ɔnɛ wekɔ lo nsɛka dikila ko l’etena kakɔ kâmɛ wekɔ lo mbetawɔ wodjelo adiɔ. Vɔ mbetawɔka esakelo ekina wahawakambe la dikila. Yɛdikɔ y’oma l’Afundelo shɔ mbâkimanyiyaka dia vɔ sakemɛ lo yoho yoleki tshɛ dimɛna. Diakɔ diele aha la tâmu, anto efula wele kema Ɛmɛnyi wa Jehowa wɔlɔmbaka dia vɔ sakemɛ aha la mbâkaloya dikila.

[Osato wa lo lɛkɛ 19]

Dimi l’omɛmi Felipe ndo la Saúl k’ɔnaso

[Osato wa lo lɛkɛ 19]

Ambutshi ami José la Soledad

[Osato wa lo lɛkɛ 20]

Saúl ngɔndɔ ɔtɔi la ntondo ka nde mvɔ

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto