BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w10 11/15 lk. 28-32
  • Tayɔkɛndakɛndaka lo olowanyi aso!

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Tayɔkɛndakɛndaka lo olowanyi aso!
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Ekɔ ohomba monga la lɔkɛwɔ l’olowanyi
  • Tatokambake pondjo la lokeso
  • Tonge ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo woho wasalɛso anto akina akambo
  • Tonge la lokaho, koko aha la ɔkɔmiya
  • Tatotakɔke pondjo ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ
  • Tatɔsɔmbɔyake ndo tatongake la dungi pende
  • Jɔbɔ akalame olowanyi ande l’atei w’ehemba
  • Wɛ kokaka nama olowanyi ayɛ
  • Lama olowanyi ayɛ!
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2019
  • Jɔbɔ akatombolaka lokombo laki Jehowa
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jobo
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2006
  • Bonde kahombaso nama olowanyi aso?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2008
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
w10 11/15 lk. 28-32

Tayɔkɛndakɛndaka lo olowanyi aso!

‘Le mi, dimi layɔkɛndakɛndaka lo olowanyi ami.’—OSAM. 26:11.

1, 2. Kakɔna kakate Jɔbɔ lo dikambo di’olowanyi ande, ndo kakɔna kɛnya Jobo tshapita 31 lo dikambo diande?

LO NSHI y’edjedja, tena efula wakɛdikaka wotsho wa diangɔ lo kilɔ kele la lowolo l’otale lo wekeke. Kilɔ kɛsɔ kakongaka la lɔkɔhɔ lele oko yɔdi l’atei atei lakawakɔhɛka l’otamba ɔmɔtshi. Wakalɛndjalɛndjaka mpoke lo tokoma takɔ tshɛ ta lowolo lɔsɔ. Ndo wakɔsaka ɛngɔ kalangawɔ mbɛdika ko kidja lo mpoke ka lo koma mɔtshi, ko lo mpoke kekina vɔ mbidja okama wa lowolo lele la lofulo lɔmɔtshi la kilɔ. Ekambi waki Nzambi wakahombaka nkamba la kilɔ y’ɛlɔlɔ.—Tuk. 11:1.

2 Etena kakasoyama Jɔbɔ laki onto ɔlɔlɔ oma le Satana, nde akate ate: ‘Jehowa ayɔmbɛdika lo kilɔ k’ɔlɔlɔ ndo Nzambi ayeya olowanyi ami.’ (Jobo 31:6) Lo dikambo sɔ, Jɔbɔ akashile awui amɔtshi wakoka mbidja olowanyi w’onto l’ohemba. Koko Jɔbɔ akatondoya ohemba ande, oko wadiɛnya ɛtɛkɛta ande wele lo Jobo tshapita 31. Ɛnyɛlɔ kande k’ɔlɔlɔ koka totshutshuya sho lawɔ dia nsala woho akɔ wâmɛ ndo mbuta la dietawɔ tshɛ oko wakate omembi w’esambo Davidi ate: ‘Le mi, dimi layɔkɛndakɛndaka lo olowanyi ami.’—Osam. 26:11.

3. Lande na kele ekɔ ohomba monga la kɔlamelo le Nzambi oyadi l’akambo wa totshitshɛ kana wa weke?

3 Kânga mbakahembama Jɔbɔ wolo, nde akalame kɔlamelo yande le Nzambi. Kânga mbakandahembama wolo efula, Jɔbɔ akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula kendana la olowanyi. Sho hatohomana l’ehemba wafɔna tshɛ lo tshɛ la wɛnɛ wakahomana la Jɔbɔ. Koko sho pombaka monga la kɔlamelo le Nzambi l’akambo wa totshitshɛ kana wa weke dia nama kiongamu yaso y’anto walama olowanyi ndo wasukɛ lowandji lande.—Adia Luka 16:10.

Ekɔ ohomba monga la lɔkɛwɔ l’olowanyi

4, 5. Oko wakandalamaka olowanyi ande, naa lɔkɛwɔ lakewɔ Jɔbɔ?

4 Dia nama olowanyi aso le Jehowa, sho la dia nkitanyiya ɛlɛmbɛ ande wendana la lɔkɛwɔ oko Jɔbɔ. Nde akate ate: “Dimi lakalakana l’ashu ami, diaha nkumbula usekaseka w’emuma pundju. . . . Naka utema ami akakomiya umuntu omotshi, naka dimi lakatûkungela la suku dia unyami, wademi katwele pami kekina ma, la akina kaweyani la ndi.”—Jobo 31:1, 9, 10.

5 Oko wakandayashikikɛ dia nama olowanyi ande le Nzambi, Jɔbɔ kombetawɔ dia menda womoto polo lo monga la nsaki ya wolo ya dieyanelo otsha le nde. Oko wakinde pami kambotshuka, nde kɔkɛnya la nsaki ya womoto l’onyemba kana monga la ngandji ka lam’asa pami la womoto otsha le wadi a kana. Lo Dako diande dia lo dikona, Yeso akate dui di’ohomba efula lo dikambo di’awui wa dieyanelo, dui diahomba anto walama olowanyi awɔ nama lo yimba.—Adia Mateu 5:27, 28.

Tatokambake pondjo la lokeso

6, 7. a) Oko wakidiɔ lo dikambo dia Jɔbɔ, kakɔna kakamba la Nzambi dia mbɛdika olowanyi aso? b) Lande na kahatahombe monga akanga wa lokeso kana ekadi?

6 Naka sho nangaka mbadiema l’atei w’anto walama olowanyi awɔ, kete tatokambake la awui wa lokeso. (Adia Tukedi 3:31-33.) Jɔbɔ akate ate: ‘Naka dimi lakakɛndakɛnda kâmɛ l’anto wahate mɛtɛ ndo ekolo ami wakasamanya otsha l’awui wa lokeso, kete Jehowa ayɔmbɛdika lo kilɔ k’ɔlɔlɔ ndo nde ayeya olowanyi ami.’ (Jobo 31:5, 6) Jehowa mbɛdikaka anto tshɛ lo “kilo k’ololo.” Oko wakidiɔ lo dikambo dia Jɔbɔ, Nzambi kambaka la ɛlɛmbɛ ande wa kokele wa losembwe dia mbɛdika olowanyi w’ekambi ande.

7 Naka sho monga la lokeso kana okadi, kete hatotolama olowanyi aso le Nzambi. Anto walama olowanyi awɔ ‘wambotona akambo w’oshami wa sɔnyi’ ndo vɔ ‘hawokese.’ (2 Kor. 4:1, 2) Ko kayotota naka tambokesa osekaso ombetawudi lo ɛtɛkɛta kana lo etsha ndo tambôkonya lo nde nɔmba Nzambi ekimanyielo dia nde mbikikɛ kɛnɛ kosaleso? Naka ngasɔ, kete dui sɔ diayonga l’etombelo wa kɔlɔ efula le so. Omembi w’esambo akembe ate: “Dimi lakalelela [Jehowa] lam’akimi l’asui, ku ndi akambukela. We [Jehowa], ushimbeli utema ami uma l’elomo wa kashi, ndu uma lu lulimi la lukesu!” (Osam. 120:1, 2) Ekɔ ohomba mbohɔka dia Nzambi koka nsɛdingola lonto laso la l’etei k’otema, mbuta ate ‘otema ndo awondo aso’ dia nshikikɛ kana tekɔ l’olowanyi wa mɛtɛ.—Osam. 7:8, 9.

Tonge ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo woho wasalɛso anto akina akambo

8. Ngande wakasalɛka Jɔbɔ anto akina akambo?

8 Dia nama olowanyi aso, sho la dia monga oko Jɔbɔ laki la losembwe, la okitshakitsha ndo lakɔsaka anto akina la nɛmɔ. Nde akate ate: “Naka dimi lakonyola ukambi ami a pami kana [w]a umuntu, lam’akawamaka la mi, ukundi utumutsha, lam’ambunela [Nzambi]? Diui diakona diutumukaluya lam’amunduya le mi? One lakantungi l’utema wa nyomi, kumbutunga ndu ndi uka? Aha [Nzambi k]ame kakatutungi lu etema w’anyengesu?”—Jobo 31:13-15.

9. Waonga akɔna wakakɛnɛmɔla Jɔbɔ otsha le ekambi ande, ndo ngande wahombaso salɛ anto akambo l’ɛnyɛlɔ kande?

9 Mɛnamaka dia lo nshi ya Jɔbɔ, komongaka wolo dia akambo kandɔma laka lɛɛta. Akambo wakakandɔmaka l’ɔnɔngɔ ndo tuminadi takakandolaka kânga akambo wendana la ɛhɔmbɔ. Jɔbɔ aki la losembwe ndo akasalɛka ase olimu ande akambo la kɛtshi. Naka sho nangaka nkɛndakɛnda lo olowanyi aso, kete sho pombaka nkɛnɛmɔla waonga asɔ, djekoleko naka tekɔ lo nkamba oko dikumanyi l’etshumanelo k’Akristo.

Tonge la lokaho, koko aha la ɔkɔmiya

10, 11. a) Ngande weyaso dia Jɔbɔ aki kanga lokaho ndo akakimanyiyanaka? b) Naa dako dikina dia l’Afundelo diakoka Jobo 31:16-25 tohola?

10 Jɔbɔ aki la lokaho, akakimanyiyanaka ndo nde komonga la lokaki ndo la ɔkɔmiya. Nde akate ate: “Dimi lakalingialingia ashu a wadi aki udu? Undi, dimi lakalekaka ma diami dime, la aha mbisha ona etshiki nduku yema? . . . Naka dimi lakenyi untu avo la ulanda wa dihondo, . . . naka dimi lakedia lunya lami dia ntshela ona etshiki kolo, ne dia dimi lakenyi nti: Embadi wayunyindja, laso diheka diami diakungo, lunya lami lawelewele uma lu songa dialo!” Ndo Jɔbɔ totondolama olowanyi ande otondongaka nde akatɛ paonyi ate: “We keli elungamelu kami.”—Jobo 31:16-25.

11 Ɛtɛkɛta wa lɔlɛnga ɛsɔ koka tohola ɛtɛkɛta waki ombeki Jakɔba wata ɔnɛ: “Otemwelo weli pudipudi, waha la vadi lu ashu wa [Nzambi] Shesu, weko okone: ntsho dia ntenda ana wa tshiki la wadi waki edu lu asui awo, la dia untu ndjalama diaha ndi ndjala la akambu wa kolo wa la kete.” (Jak. 1:27) Sho koka mbohɔ nto ɔhɛmwɛlɔ waki Yeso wata ɔnɛ: “Nyendi, nyewo okomiya wa diango tshe; ne dia lumu la untu haluyala ne dia efula ka diango dieli la ndi.” Oma lâsɔ, Yeso akasha wɛɛla wendana la pami k’ɔngɔnyi kaki l’ɔkɔmiya kakavu aha la nde ‘monga ɔngɔnyi le Nzambi.’ (Luka 12:15-21) Dia monga anto walama olowanyi, hatohombe monga la ɔkɔmiya ndo la lokaki. Ɔkɔmiya ekɔ ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi nɛ dia ɛngɔ kakɔmiya onto la lokaki tshɛ dia monga la tɔ mbeyaka ndjokoma jambizambi le nde ndo ndjekola yimba yande oma le Jehowa. (Kol. 3:5) Olowanyi la lokaki hawɔtɔnɛ.

Tatotakɔke pondjo ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ

12, 13. Ɛnyɛlɔ kakɔna kakatotshikɛ Jɔbɔ lo kɛnɛ kendana la mbewɔ ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi?

12 Wanɛ walama olowanyi awɔ hawotakɔ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Jɔbɔ kotakɔ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, nɛ dia nde akate ate: “Naka dimi lakendi unya lam’akawayahetaka ngaingai, kana ngondo lam’akatayakashiyaka; naka utema ami akakesama lu usheshe dia mbatemola, kana nkitsha anya l’unyo dia mbândula, ndu lu dikambu so mbutunsuya embadi, la dimi lutanguna [Nzambi] ludjashi ladiku!”—Jobo 31:26-28.

13 Jɔbɔ kɔtɛmɔlaka diangɔ diaha la lɔsɛnɔ. Otondonga otema ande wakakesama lo woshɛshɛ etena kakandɛnyi diangɔ dia l’olongo, ɛnyɛlɔ oko ngɔndɔ, ndo otondonga nde ‘akakitsha lonya l’onyɔ ande,’ ɛnyɛlɔ lo dikusamɛ dia ditɛmɔla, tshike nde otokoma ɔtɛmɔdi wa dikishi wambanguna Nzambi. (Euh. 4:15, 19) Dia nama olowanyi aso le Nzambi, sho la dia mbewɔ weho tshɛ w’ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi.—Adia 1 Joani 5:21.

Tatɔsɔmbɔyake ndo tatongake la dungi pende

14. Lande na kakokaso mbuta dia Jɔbɔ komonga l’awui wa kɔlɔ?

14 Jɔbɔ komonga la awui wa kɔlɔ ndo w’esehe. Nde akeyaka dia waonga wa ngasɔ wayɛnya di’onto bu la olowanyi nɛ dia nde akate ate: “Undi, dimi lakangenangena lu elanyelu ka one lakampetshaka? Dimi lakalimbolimbo l’ongenongeno lam’akawundi kolo, uka? . . . , dimi kumbetawo unyo ami ntsha kolo, dia nomba lumu landi la mananu.”—Jobo 31:29, 30.

15. Lande na kele ekɔ kɔlɔ ngɛnangɛna etena kahomana onto ɔmɔtshi latohetsha la mpokoso?

15 Jɔbɔ laki onto ɔlɔlɔ kɔngɛnangɛnaka ndoko lushi etena kakahomanaka onto lakohetshaka la mpokoso. Yokedi mɔtshi mbutaka ɔnɛ: “Tongenangenaki l’ekwelo k’utunyi aye. Tetawoki utema aye ngenangena lam’alembiamandi, ne dia [Jehowa] atukena dikambu diako, dio diatukuwusha lunyangu, ku ndi nkadimula kele kandi uma le ndi.” (Tuk. 24:17, 18) Lam’ele Jehowa koka mbeya kɛnɛ kele l’otema, nde mbeyaka dia kana tekɔ lo ngɛnangɛna lo woshɛshɛ dia mpokoso kambokomɛ onto ɔmɔtshi latohetsha ndo lo mɛtɛ nde hangɛnangɛna dionga sɔ. (Tuk. 17:5) Woho akɔ wâmɛ mbele Nzambi koka ndjokoya la so nɛ dia nde mbutaka ate: “Somboya eli dikambu diami, ndu difutu.”—Euh. 32:35.

16. Kânga sho bu akanga w’ɛngɔnyi, ngande wakokaso mɛnya dia sho nongolaka angɛndangɛnda?

16 Jɔbɔ akalongolaka angɛndangɛnda. (Jobo 31:31, 32) Kânga mbeso kema akanga w’ɛngɔnyi, sho koka ‘nongolaka angɛndangɛnda.’ (Romo 12:13) Sho koka nkahana kânga yangɔ ya ndɛ ya tshitshɛ l’anto akina, tohɔ dia “nde djese lam’eli ngandji, ambuleka unatshi wa ngombe lam’eli luhetshu ololo.” (Tuk. 15:17) Ndɛ kânga yangɔ ya tshitshɛ la ngandji tshɛ kâmɛ l’asekaso walama olowanyi awɔ koka monga dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo diakeketsha.

17. Lande na kahatahombe mpemba dia mbishɛ pɛkato ka woke?

17 Lam’ele Jɔbɔ komonga la dionga dia dungi pende, mbelamɛ lakande akakokaka mbisha onto ekeketshelo ka lo nyuma. Nde komonga oko anto wa kɔlɔ wakɔtɔ l’etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo, wanɛ ‘wakandolaka waonga w’anto akina dia nkondja wahɔ awɔ hita.’ (Jude 3, 4, 16) Jɔbɔ ‘kombidja kɔlɔ yande lo dibenga dia shumishi,’ mbuta ate nde kondjishɛ la wɔma w’ɔnɛ anto akina wayoyowɔnyɔla etena kayoweya dui sɔ. Nde akalangaka dia Nzambi mbɔsɛdingola nɛ dia le nde mbakandahombaka mbishola munga yande tshɛ. (Jobo 31:33-37) Naka tambosala pɛkato kɛmɔtshi ka woke, tatohembake dia kishɛ l’oyango wa nkokɛ lokumu laso. Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ lo nsala la wolo dia nama olowanyi aso? Ele lo mbetawɔ munga yaso, lo ndjatshumoya, lo nyanga ekimanyielo ka lo nyuma ndo lo nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia ndjalowanya.—Tuk. 28:13; Jak. 5:13-15.

Jɔbɔ akalame olowanyi ande l’atei w’ehemba

18, 19. a) Lande na kakokaso mbuta dia ndoko lushi lakasɔkisha Jɔbɔ onto? b) Kakɔna kotetawɔ Jɔbɔ otondonga nde akasale dui dimɔtshi dia kɔlɔ?

18 Jɔbɔ aki la losembwe ndo nde aki onto ɔlɔlɔ. Diakɔ diakandakoke mbuta ate: “Naka kete yami yambundelela, la eshidi ayo w’emunda wambonkedia asoi; naka dimi lakali elua ayo olele, aha ndjifuta, naka lakadiaki akanga ayo; ahangula-koi wamene lu dihuli di’epunga wa menge, la adiyu wa kolo lu dihuli di’epunga wa yelela!” (Jobo 31:38-40) Jɔbɔ konyanga pondjo dia mpɔtɔla anto akina bɛtshi diawɔ dia nkɛtɛ kana nsɔkisha ase olimu ande. L’ɛnyɛlɔ kande, sho pombaka nama olowanyi aso le Jehowa oyadi l’akambo wa weke kana wa totshitshɛ.

19 Lam’akinde la ntondo k’angɛnyi ande asato ndo k’ɔlɔngɔlɔngɔ Elihu, Jɔbɔ akatɛkɛta dia yoho yande ya lɔsɛnɔ. Jɔbɔ akelɛ onto tshɛ laki la nde la dikambo dia nde ndjodita, kɛsɔ mbɛnya ‘ɛtɛkɛta ande hita.’ Otondonga Jɔbɔ aki l’onongo ɔmɔtshi, tshike nde otetawɔ nkondja dilanya. Ɔnkɔnɛ, nde akate kɛnɛ kaki l’otema ande ndo akakongɛka yɛdikɔ yaki Nzambi. ‘Ekomelo k’awui wa Jɔbɔ kɛsɔ.’—Jobo 31:35, 40.

Wɛ kokaka nama olowanyi ayɛ

20, 21. a) Lande na kaki Jɔbɔ l’akoka wa nama olowanyi ande? b) Ngande wakokaso mboka Nzambi ngandji?

20 Jɔbɔ aki l’akoka wa nama olowanyi ande nɛ dia nde akokaka Nzambi ngandji ndo Jehowa akawokaka ngandji ndo akokimanyiya. Jɔbɔ akate ate: “We [Jehowa] akambisha lumu la ngandji ka mamba. Elamelu kaye kakumbi lumu lami.” (Jobo 10:12) Ndo nto, Jɔbɔ akokaka anto akina ngandji, êya dia onto lele bu la ngandji ka kɔlamelo otsha le wanyande anto bu la wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ otsha le Kanga-Wolo-Tshɛ. (Jobo 6:14) Wanɛ walama olowanyi awɔ mbokaka Nzambi ndo wanyawɔ anto ngandji.—Mat. 22:37-40.

21 Sho koka mboka Nzambi ngandji naka sho mbadiaka Ɔtɛkɛta ande lushi la lushi ndo kanaka yimba lo kɛnɛ katosholɛ Ɔtɛkɛta akɔ lo dikambo diande. Lo alɔmbɛlɔ aso w’oma k’ɛse otema, sho koka ntombola Jehowa ndo mbosha losaka l’ɔtɛ wa ɔlɔlɔ ande le so. (Fil. 4:6, 7) Sho koka membɛ Jehowa ndo nkondja wahɔ lo sanganaka kâmɛ l’ekambi ande mbala la mbala. (Heb. 10:23-25) Ndo nto, ngandji kokaso Nzambi kayohama naka sho ndjasha l’olimu w’esambishelo ndo wa mbewoya ‘lokumu l’ɔlɔlɔ la panda kande.’ (Osam. 96:1-3) Lo nsala ngasɔ, sho koka nama olowanyi aso, oko wakalame omembi w’esambo lakembe ate: “Dia dimi nsukana lasuki la [Nzambi] mbeli ololo. Dimi latushamaka le ye, we Khumadiondjo, [Jehowa], dia nsanyiaka antu dia akambu aye tshe.”—Osam. 73:28.

22, 23. Oko weso anto wasukɛ lowandji laki Jehowa, ngande wafɔna elimu aso la wɛnɛ wakakambaka anto wakalame olowanyi awɔ lo nshi ya ntondo?

22 L’ɛnɔnyi nkama wakete, Jehowa akasha anto efula walama olowanyi awɔ ɛkɛndɛ wotshikitanyi. Nɔa akasɛlɛ wâto a luudu ndo nde aki ‘osambisha w’akambo w’ɔlɔlɔ.’ (2 Pet. 2:5) Jashua akalɔmbɔla ase Isariyɛlɛ otsha lo Nkɛtɛ ya Daka, koko nde akatondoya dui sɔ nɛ dia nde akadiaka “buku di’elembe . . . ndu la yanyi ndu l’utshu” ndo nde akasale akambo lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ kakandadiaka. (Jas. 1:7, 8) Akristo wa lo ntambe ka ntondo waketɛ anto ambeki ndo wakasanganaka mbala la mbala dia mbeka Afundelo.—Mat. 28:19, 20.

23 Sho sukɛka lowandji laki Jehowa ndo namaka olowanyi aso lo sambishaka akambo w’ɔlɔlɔ, lo mbetɛka anto ambeki, lo nkambaka l’alako wa l’Afundelo ndo lo sanganaka l’asekaso ambetawudi lo nsanganya ya l’etshumanelo ndo ya weke. Awui asɔ tokimanyiyaka dia sho monga la dihonga, monga nge lo nyuma ndo ntondoya dia nsala lolango la Nzambi. Dui sɔ kema wolo le so, nɛ dia Shɛso lele l’olongo ndo Ɔnande tosukɛka. (Euh. 30:11-14; 1 Khum. 8:57) Ndo nto, tekɔ la osukɔ wa ‘nkumbo k’otondo k’onto l’ɔnango’ k’anto wakɛndakɛnda vɔ lawɔ l’olowanyi ndo walɛmiya Jehowa Nkum’Olongo ndo Nkumɛwɔ.—1 Pet. 2:17.

Ngande wayoyokadimola?

• Ngande wahombaso mbɔsa ɛlɛmbɛ waki Jehowa wendana la lɔkɛwɔ?

• Naa waonga waki Jɔbɔ waleka kɔngɛnyangɛnya?

• Oko wɛnyamidiɔ lo Jobo 31:29-37, lɔkɛwɔ la ngande laki la Jɔbɔ?

• Lande na kakokaso mbuta dia sho koka nama olowanyi aso le Nzambi?

[Osato wa lo lɛkɛ 29]

Jɔbɔ akalame olowanyi ande le Jehowa. Sho lawɔ koka nama olowanyi aso

[Osato wa lo lɛkɛ 32]

Sho koka nama olowanyi aso!

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto