BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w12 3/15 lk. 3-6
  • “Engenongeno wa pundju weko lu lunya laye la pami”

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • “Engenongeno wa pundju weko lu lunya laye la pami”
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2012
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • OLIMU W’OMBATSHI MBOKA
  • TAKI L’AWUI EFULA WA NSALA L’OLIMU W’OTSHIMBEDI
  • OLIMU WA LO BƐTƐLƐ
  • DIƐSƐ DIKINA DIAKATAKONDJA L’UKRAINE
  • DUI DIAKIMI KONONGAMƐKA
  • Bɛtɛlɛ Ekɔ l’Ohomba w’Anto Wayakimɔ la Lolango
    Olimu Aso wa Diolelo—1995
  • Onde wɛ koka mbetawɔ?
    Olimu Aso wa Diolelo—2001
  • Leeta la la wangasanu
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2012
w12 3/15 lk. 3-6

Ɔkɔndɔ wa lɔsɛnɔ

“Engenongeno wa pundju weko lu lunya laye la pami”

Kɔndwama oma le Lois Didur

Mbala ngana yamboyotaka ɔnɛ: ‘Tâkamahombe mbɔsa yɛdikɔ yakamɔshi nyɛ’? L’ɔkɔngɔ wa dimi nkamba olimu wa lo tena tshɛ l’edja k’ɛnɔnyi 50, ndoko dui dia kɔlɔ diakakomɛ l’ɔtɛ wakimi lo lonya l’omi la Jehowa. Layanga nyotɛ lande na.

LAKOTƆ lo 1939 ndo lakole lo ngielongelo yelɛwɔ Saskatchewan, lo wodja wa Canada dimi l’akadiyɛmi anɛi ndo kosɛmi ka pami. Taki la lɔsɛnɔ la dimɛna l’oswe wakatalongaka nyama. Lushi lɔmɔtshi lakaye Ɛmɛnyi wa Jehowa dia ndjosambisha papa, lakawambola ɔnɛ: “Onde Nzambi ekɔ la lokombo?” Vɔ wakatɛnya lokombo la Nzambi l’Osambu 83:18. Dui sɔ diakambisha nsaki ka nyomoleka mbeya akambo efula wendana la Nzambi ndo l’Ɔtɛkɛta ande.

Lo nshi shɔ, ana wakasɛnaka lo dihole diakawalongaka nyama wakatshɔka lo ngielongelo mɔtshi dia tɔtɔ kalasa. Wakatshɔka lo mponda kana l’ekolo. Embetsha wakadjasɛka kâmɛ l’akanga w’ana wakɔtɔka kalasa ndo ambutshi awɔ mbakakotshaka ehomba w’embetsha ɛsɔ. L’ɔkɔngɔ diko, akayokomaka mbala k’ambutshi ami mpangiya ombetsha w’oyoyo wakawelɛka John Didur.

Aha la dimi mbeya, ombetsha ɔsɔ akalangaka Ɔtɛkɛta waki Nzambi efula. Mbala kɛmɔtshi kakamatɛtɛmɔlaka ewandji wa lɛɛta, nde akambutɛ la lotutsha tshɛ ate: “Lâdiko dia Nzambi, ndoko onto okina lele la lotshungɔ la mbolɛ wanyande.” Dui sɔ diakatokonya dia sho mɔtsha sawo.

John akotɔ lo 1931 ndo wakɔkɔndwɛ ekakatanu waki l’anto etena kakalɔmaka ata. Etena kakalɔmaka ta lo wodja wa Corée lo 1950, nde akambola ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ lande na kakawayatambiyaka l’ata. Vɔ tshɛ wakakadimola ɔnɛ ekɔ dimɛna di’Akristo ndɔ ta. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayoka Ɛmɛnyi wa Jehowa dimbola diakɔ diâmɛ. Vɔ wakawɛnya ɔnɛ Akristo wa lo ntambe ka ntondo kɔndɔka ata nɛ dia vɔ wakayelaka Afundelo. John akabatizama lo 1955 ndo ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ, dimi lawɔ lakayobatizama. Sho tshɛ takakombolaka kambɛ Jehowa nshi tshɛ ya lɔsɛnɔ laso ndo la wolo aso tshɛ. (Osam. 37:3, 4) Lo Ngɔndɔ k’esambele 1957, takatshukana dimi la John.

Mbala efula, lushi lakatatshukana lakatokokɛka tele lo losanganya la woke. Taki l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia monga kâmɛ la miliyɔ y’anangɛso akina walɛmiya diwala. Losanganya la ntondo la wedja efula lakatɔtɔ lakasalema lo 1958. Atanu wa l’atei aso wakatshu otsha l’osomba wa New York lo mutuka. Takande lɔkɛndɔ l’edja ka lomingu l’otondo ndo takatalalaka lo mvudu y’apɛma. Takangɛnangɛna efula etena kakatatɛnana l’ɔnangɛso ɔmɔtshi l’osomba wa Bethlehem, lo États-Unis, nde akatelɛ lakande ndo takatolalaka lɛkɔ. Woho wakawatolongola la ngandji tshɛ akatokimanyiya dia sho nkoma l’osomba wa New York tɔkɔmba toto. Losanganya la woke lɔsɔ lakatokimanyiya dia nshihodia ɔnɛ kambɛ Jehowa mbishaka ɔngɛnɔngɛnɔ. Aha ofundafunda mbakafunde omembi w’esambo ɔnɛ: “Engenongeno wa pundju weko lu lunya laye la pami.”—Osam. 16:11.

OLIMU W’OMBATSHI MBOKA

Lo 1959, takatatɛ nkamba olimu w’ombatshi mboka ndo takadjasɛka lo yidudu yaki l’etshimbi l’ɔtɛ wa dikona diaki l’oswe wa Saskatchewan. Yidu yakɔ yakɛnamaka oma l’etale efula ndo takasambishaka anto wakadjasɛka l’ahole w’etale asɔ.

Lushi lɔmɔtshi, takalongola mukanda oma lo Bɛtɛlɛ. Lakatombe l’andja la vangowango otsha lɛnɛ akakambaka John la katshoko. Mukanda ɔsɔ aki leeta la sho ntshɔ dia tokamba oko ambatshi mboka wa lânde la Red Lake l’osomba wa Ontario. Lam’ele sho kombeyaka dihole sɔ, takende lo kartɛ dia mbeya lɛnɛ atanema Ontario.

Lo dihole dia mandja y’eswe, taketetaka lo ngamba ndo lo tosombasomba taki suke l’ahole wakawatshimaka paonyi. Lushi la ntondo lam’akatatayangaka dihole dia mbidjasɛ, yana mɔtshi ya yimato akoke kɛnɛ kakatasawolaka l’osukanyi awɔ. Nde akalawɔ dia totɛ nyango ndo vɔ wakatosha dihole dia sho mpanga otsho ɔtɔi. Koko mbeto kakandatosha kaki lo dihole dia mindo. La wedi a pundju hoto, takatane luudu la ndowɛ laki la toshambrɛ tohende. Lonyangu ko, luudu lɔsɔ komonga l’ɛlɔnda w’ashi ndo la kɔsa, paka atshuka wa nkonyi ato mbaki lɔkɔ. Takatosomba tangangɔ t’emusu ndo tɔ takatokimanyiya.

Etshumanelo kaki suke la so kaki lo kilɔmɛtɛlɛ ndekana 209. Atshimi wa paonyi efula waki ase Erɔpɛ ndo wakatɔlɔmbɛ dia sho mbasha Bible ya l’ɛtɛkɛta awɔ. Kombeta edja, takonge l’ambeki wa Bible 30. Ngɔndɔ shamalo oma lâsɔ, etshumanelo ka tshitshɛ kakâtema.

Omi aki womoto ɔmɔtshi l’oseka Mupɛ lakekaka laso Bible akatelefɔnɛ osasɛrdɔsɛ awɔ dia nde ndjosha wadɛnde ɛkɔkɔ wɛnya dia kɛnɛ kakatawetshaka kema mɛtɛ. Etena kakandakome, osasɛrdɔsɛ akate ate: “Sho pombaka mbetsha wetshelo wa Losato l’osanto.” Womoto ɔsɔ akɔshi Bible kawɔ k’aseka Mupɛ ndo akɔlɔmbɛ dia tɛnya mɛtɛ k’awui wotshinde. Osasɛrdɔsɛ akahomanya Bible la mɛsa ndo akawatɛ ate dimi bu l’ohomba wa nshikikɛ kɛnɛ katami. Etena kakandatakalolaka la nkɛlɛ, nde akate l’ɔtɛkɛta wa ukrainien ɔnɛ sho tambotshanyema oma l’ɔtɛmwɛlɔ ndo ɔnɛ hatokoke mama nsanga lɛkɔ nto. Tete le nde kombeyaka ɔnɛ John akokaka ɔtɛkɛta wa ukrainien.

Kombeta edja, takamɔ oma la Red Lake nɛ dia John akahombe ntatɛ nkamba olimu w’otshimbedi. Ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ, etena kakashaka John sawo dia batismu lo Losanganya la distrikɛ ndo omi aki womoto lakekaka la so Bible mbaki l’atei w’anto wakahombe batizama. Kɛnɛ kakasale osasɛrdɔsɛ awɔ lushi lɔsɔ mbakôtshutshuya dia nde ntatɛ mbeka Bible.

TAKI L’AWUI EFULA WA NSALA L’OLIMU W’OTSHIMBEDI

L’olimu w’otshimbedi, taki l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa tadjasɛka l’anangɛso wotshikitanyi ndo takaleke mbekesanɛ la wɔ. Mbala kɛmɔtshi, wakatohangiya lo luudu l’etajɛ laki komonga la mashinyi wadiya djungudungu lo nshi ya tshitshi. Lushi tshɛ la yosose, kadiyɛso k’osombe kakanga luudu akatɔhɛtshɛka ashi dia sho mbɔka ndo nɔngɔswama. Takakondja wetshelo efula oma lo memakana ndo lɔsɛngɔ laki la nde.

Olimu w’otshimbedi akatokimanyiya dia ndeka ndjasukanya la Jehowa. Osomba ɔmɔtshi wakawatshimaka paonyi lo nɔrdɛ lɛnɛ akadjasɛka kadiyɛsɔ kɛmɔtshi waki l’atei w’esomba wakakengaka otshimbedi ɔmɔtshi waki l’Alberta. Ngande wakatakimanyiyaka kadiyɛso kɛsɔ? Mbala hiende l’ɔnɔnyi, takatshɔka tosambisha ndo tosala nsanganya lɛkɔ kâmɛ la nde wate kana oko etshumanelo ka woke kekɔ lɛkɔ. Dui sɔ diakawoholaka dia Jehowa kokɛka ɛkɔkɔ ande tshɛ la wangasanu.

Takatetemala nsawola l’anto wakatolongolaka. Dui sɔ mboholakami bwatɛ kɛmɔtshi kaki tɔɔ l’akatshi kakambisha John oko woshasha ande wa ntondo. Takafundanɛka l’angɛnyi aso mikanda. Lâkohɔ bwatɛ kɛsɔ polo ndo ɛlɔ.

Etena kakiso l’otshimbedi wa la Toronto, ɔnangɛso ɔmɔtshi la lo Bɛtɛlɛ ka la Canada akatotelefɔnɛ dia mbeya kana sho nangaka tokamba lɛkɔ. Nde akalange dia sho mbosha okadimwelo la wedi a pindju.

OLIMU WA LO BƐTƐLƐ

Waɛsɛ tshɛ w’olimu wakatakondja wakatokimanyiya dia sho mɛna ɛtshɔkɔ wa Jehowa. Kɛsɔ mbakasalema etena kakatakome ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ lo 1977. Nkamba kâmɛ l’Akristo w’akitami akatokimanyiya diaha mɛna tsho waonga awɔ, koko ndo woho wɔsawɔ Ɔtɛkɛta waki Nzambi la nɛmɔ.

Takangɛnangɛna lɔsɛnɔ la lo Bɛtɛlɛ. Ɛnyɛlɔ, takatatɛ nɔnga ahɔndɔ aso lo madimadi w’ahɔndɔ lo dihole dia mbadjaka lo tapa ndo takashikimala l’etshumanelo ɔtɔi. Lâdiko di’olimu wakawambisha, laketshetshaka angɛndangɛnda wakayaka dia ndjenda Bɛtɛlɛ. Lakâlembetshiyaka woho wakambema olimu lo Bɛtɛlɛ, lakahokamɛka tokanyi tawɔ ndo lakakadimolaka ambola awɔ.

Oko wele ɔnɔnyi tshimbatshimba, lo 1997, John akelamɛ lo Kalasa k’ase kɔmite ka filialɛ la Patterson, l’États-Unis. L’ɔkɔngɔ diko, wakatombola dia kana sho kokaka ntshɔ dia tokamba l’Ukraine. Takadje dui sɔ lo dɔmbɛlɔ. La dikɔlɔ dia lushi lɔsɔ, takakadimola ɔnɛ tekɔ suke dia ntshɔ.

DIƐSƐ DIKINA DIAKATAKONDJA L’UKRAINE

Takɔtɔ lo losanganya la woke la wedja efula lakasalema la Saint-Pétersbourg lo wodja wa Russie lo 1992 ndo oma lâsɔ la Kiev lo wodja wa Ukraine lo 1993. Nsanganya shɔ yakatotshutshuya dia nanga anangɛso wa l’ɛstɛ k’Erɔpɛ. Takatatɛ mbidjasɛ la Lviv lo wodja wa Ukraine l’etajɛ wa hende wa luudu lɔmɔtshi l’edjedja. Adidishi wakɛlɛnganɛ la jardɛ ya tshitshɛ yaki la lekeka la woke la beela ndo l’olui w’enyango a nkɔkɔ. Diangɔ sɔ diakatokimanyiya dia sho ndjaoka oko tekɔ lo dihole diakawalongaka nyama dia la Saskatchewan. Anto dikumi l’ahende wa l’atei aso wakadjasɛka lo luudu lɔsɔ. Takatenyanyaka osomba ɔsɔ lushi tshɛ la yosose dia tokamba olimu lo Bɛtɛlɛ.

Ngande wakatayaɔsaka l’Ukraine? Takayaɔsaka oko anto wambowokitshakitsha l’ɔtɛ wakatadjasɛka kâmɛ l’anangɛso wakahomana l’ehemba ndo wakadjama lo nkanu. Koko anangɛso asɔ wakalame mbetawɔ kawɔ nge. Etena kakatawawandolaka, vɔ wakataka ɔnɛ: “Takasale ngasɔ lo lokombo laki Jehowa.” Vɔ kondjaoka ekalema. Kânga nshi nyɛ, naka wɛ mboka onto ɔmɔtshi la lɛkɔ losaka, kete nde ayokotɛ ɔnɛ: “Jehowa mbahombayɛ mboka losaka.” Lo mbuta ngasɔ, nde mɛnyaka ɔnɛ Jehowa mbatosha diangɔ tshɛ di’ɛlɔlɔ.

L’Ukraine, anto efula tshɔka l’ekolo lo nsanganya ndo kɛsɔ mbakimanyiyaka dia keketshana lam’asawɔ lo asawo awɔ. Vɔ kɛndakɛndaka wonya a tango kana ndekana. Taki l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula dia mɛna woho wakayaka anangɛso lo nsanganya lushi la lomingu.

Kombeta edja, takekesanɛ l’anangɛso ndo l’akadiyɛso l’ɔtɛ wakiwɔ la loshilambo ndo wakiwɔ suke dia kimanyiyana. Kânga mbakimi kombeyaka ɔtɛkɛta wa ukrainien dimɛna, vɔ wakongaka nshi tshɛ la solo dia lotutsha oya le mi. Kɛnɛ kakawatotɛka kakɛnamaka ndo oma lo lendo lawɔ.

Anangɛso asɔ wakatɛnya woho wakawɛkɛka otema le so lo losanganya la woke la wedja efula lakasalema la Kiev lo 2003. L’ɔkɔngɔ wa sho mpolɔ lo mboka ka kawolo ka l’ɛse ka nkɛtɛ, yana ya yimato mɔtshi akaye le so ko akatotɛ ate: “Lamboshishɔ. Hanyɔmɛnɛ tshɛmi ka womoto lanɛ?” Lam’ele yana shɔ yakatɛnyi la totshapa, nde akate dia tekɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa. Wadi aki omendji w’otshimbedi lakatetetaka la so akawɔshi ndo akatshu la nde lo Departɛma dia diangɔ diashishɔ ndo diɛnama. Esadi eto, yana shɔ yakɛnana la tshɛnde ka womoto. Wɛkamu waki la yana shɔ le so kânga l’atei wa nunu di’anto akamambiya efula.

Anangɛso ndo akadiyɛso efula wakatshu l’Ukraine lo Ngɔndɔ ka tanu 2001 l’osapwelo wa Bɛtɛlɛ. L’ɔkɔngɔ wa sawo di’osapwelo diakashama la pindju ka Lushi la samalo, anangɛso ndo akadiyɛso wakaye ndjembola Bɛtɛlɛ. Vɔ wakambe efula lo woho waki mvudu ya Bɛtɛlɛ amɛna. Lakangɛnangɛnaka mɛna woho wakatetetaka anangɛso l’akadiyɛso asɔ lo ki ndo aha la lofunge. Dui sɔ diakafudia lowando laki la mi dia kambɛ Nzambi.

DUI DIAKIMI KONONGAMƐKA

Lonyangu ko, wakayoshola John la kansɛrɛ lo 2004. Takatshu otsha la Canada dia nde tosakemɛ. Epaso wa ntondo wakawosale wakɔlɛndja demba ndo nde akatshikala lo lopitadi l’edja ka ngɔndɔ mɔtshi. Diɛsɛ ko nde komvɔ. Kânga mbakinde kɔtɛkɛtaka, washo ande wakɛnyaka lowando laki la nde otsha le anto wakayaka dia ndjowembola.

L’ekomelo a shimu, nde akayovɔka ndo dui sɔ diakambisha pâ k’efula l’asolo. Dimi la John taki l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa kambɛ Jehowa kâmɛ. Ko akamahombe nsala etena kakandavu? Lakɔshi yɛdikɔ ya nkalola otsha l’Ukraine. Laki la lowando l’efula lo menda ngandji k’efula kakamɛnya ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ ndo ase etshumanelo kakimi.

Ndoko lushi lakatanyange l’ɔtɛ wa tɛdikɔ takatɔshi. Taki la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo takokanaka efula l’anangɛso ndo l’akadiyɛso. Dimi mbeyaka dia leke l’akambo efula wa mbeka lo kɛnɛ kendana l’ɔlɔlɔ wa Jehowa ndo lamboyashikikɛ dia ntetemala mbokambɛ olimu pondjo pondjo nɛ dia “engenongeno wa pundju weko lu lunya la[mi] la pami.”

[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 6]

“Ndoko lushi lakatanyange l’ɔtɛ wa tɛdikɔ takatɔshi”

[Osato wa lo lɛkɛ 3]

Lushi la diwala diaso

[Osato wa lo lɛkɛ 4]

Etena kakamakambaka oko ombatshi mboka wa lânde la Red Lake, la Ontario

[Osato wa lo lɛkɛ 5]

Dimi la John l’Ukraine, 2002

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto