Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso
NGƆNDƆ KA DIKUMI L’AHENDE 7-13
AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 10-11
“Ngandji kokaso Jehowa pombaka ndeka ngandji kokaso ase nkumbo yaso”
it-1-F 1203
Olambo wakiwɔ komonga la lotshungɔ
Dja la tshɔ yakiwɔ komonga la lotshungɔ la nambola. Lo Akambo w’ase Lɛwi 10:1 tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru ya zar (féminin, za·rahʹ; tshɛkɛta lo tshɛkɛta, ehekesa) yakakambema lo dikambo dia “dja yakawalambola [Nzambi] yakiwɔ komonga la lotshungɔ la nambola,” ko oma laasɔ, Nzambi akadiake ana w’apami waki Arɔna la dja, mbuta ate Nadaba nde la Abihu, nɛ dia wakalambola Nzambi olambo wakiwɔ komonga la lotshungɔ la nambola. (Lɛw 10:2; Wal 3:4; 26:61) Oma laasɔ, Jehowa akatɛ Arɔna ate: “Tɔnɔke vinyɔ kana wanu akina wadjoya wɛ la anayɛ w’apami etena kayanyu lo luudu la dipɛma l’esanganelo diaha nyu mvɔ. Ɔsɔ ekɔ didjango dia pondjo lo nɔnga yanyu. Dia nyu nsala otshikitanu lam’asa ɛngɔ k’ekila la ɛngɔ k’anyanya ndo lam’asa ɛngɔ ka mindo la ɛngɔ ka pudipudi, ndo dia nyu mbetsha ase Isariyɛlɛ ɛlɛmbɛ tshɛ wakawadjɛ Jehowa lo tshimbo ya Mɔsɛ.” (Lɛw 10:8-11) Dui sɔ diakɛnya dia ondo Nadaba nde la Abihu wakadjɔ waanu, diakɔ diele vɔ wakayokoma dia nambola olambo wakiwɔ komonga la lotshungɔ la nambola lo dja. Ondo wakalambola olambo wakiwɔ komonga la lotshungɔ lo dja l’etena, lo dihole kana lo yoho yaki kosunganaka kana ondo l’ɔtɛ wakawalambola tshɔ yaki kosanganyema la diangɔ diɔtɛkɛtami lo Etombelo 30:34, 35. Vɔ kokoka mbisha tɛkɛ nɛndɛ l’ɔtɛ wa pɛkato kakawasale l’ɔtɛ wakiwɔ lo wodjwelo.
Onde wɛ ambɔtɔka lo momuya kaki Nzambi?
16 Arɔna w’ɔnango Mɔsɛ akahomana l’okakatanu lo kɛnɛ kendana l’anande ahende. Ohokanyiya woho wakandahombe ndjaoka etena kakalambola anande ahende Nadaba l’Abihu Jehowa olambo wa kɔlɔ ndo woho wakâdiake Jehowa. Lo mɛtɛ, dui sɔ diakahembola diɔtɔnganelo tshɛ diakakoke anasɔ monga l’ambutshi awɔ. Koko aha lâsɔ ato. Jehowa akadjangɛ Arɔna nde l’anande wakatshikala la kɔlamelo ate: “Tanyunyaki divu, tanyatshatshaki ahondo anyu [la pindju], ne dia nyutukuvo. Ndu [Jehowa] atukuka ului w’antu tshe kele.” (Lew. 10:1-6) Losango lɔsɔ mbokɛmaka hwe. Ngandji kokaso Jehowa pombaka ndeka kɛnɛ kokaso ase nkumbo yaso wele bu la kɔlamelo.
Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma
Sho pombaka monga ekila lo dionga diaso tshɛ
18 Dia sho monga ekila, sho pombaka sɛdingolaka Afundelo la yambalo tshɛ ndo salaka kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kaki ana w’apami waki Arɔna, mbuta ate Nadaba nde la Abihu, wanɛ wakalambola olambo ‘wakiwɔ komonga la lotshungɔ,’ ondo l’ɔtɛ wakawadjɔ wanu. (Lew. 10:1, 2) Tende kɛnɛ kakatɛ Nzambi Arɔna. (Adia Akambu w’Asi Lewi 10:8-11.) Onde avɛsa asɔ mɛnyaka dia hatohombe nnɔ wanu la ntondo ka ntshɔ lo nsanganya y’Akristo? Tokane yimba l’awui anɛ: Sho bu l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ. (Rɔmɔ 10:4) Lo wedja ɛmɔtshi, asekaso ambetawudi nɔɔka wanu la wɛdimo etena kalɛwɔ yangɔ ya ndɛ la ntondo ka ntshɔ lo nsanganya y’Akristo. Lo Elekanelo, wakakambe la akɔhɔ anɛi wa wanu. Etena kakahɔhɔla Yeso Eohwelo, nde akasha apɔstɔlɔ ande vinyɔ yaki didjidji dia dikila diande. (Mat. 26:27) Bible shimbaka ɔnwɛlɔ wa tshambandeko ndo wodjwelo wa wanu. (1 Kɔr. 6:10; 1 Tim. 3:8) L’ɔtɛ wa nkum’otema kawɔ, Akristo amɔtshi mbɔsaka yɛdikɔ yaha ndɛta kaanga yema ya wanu la ntondo ka nsala olimu tshɛ w’ekila. Koko akambo tshikitanaka lo ndjela wodja la wodja ndo dui di’ohomba diahomba Akristo tshɛ mbeya ele “ntshikitanya akambu w’ekila la akambu w’anyanya” l’oyango wa mongaka ekila ndo ngɛnyangɛnya Nzambi.
it-1-F 124 od. 6
Nyama
Wadjango wendana la oleelo wa nyama yakatonaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ diaha ndɛ, wakendanaka paka l’ase Isariyɛlɛ waki l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, nɛ dia Akambo w’ase Lɛwi 11:8 mbutaka ɔnɛ: “Yɔ yekɔ mindo le nyu,” mbuta ate le ase Isariyɛlɛ. Diɛsɛ l’olambo wa nyɔi ka Kristo Yeso, Ɛlɛmbɛ wendana la nyama yakashimbama wakayonyɛmaka ndo anto tshɛ wakayohomba ndjela wadjango waamɛ wakadjangɛ Jehowa Nɔa l’ɔkɔngɔ wa Mvula k’elola wele l’elembetshielo efula.—Kɔl 2:13-17; Eta 9:3, 4.
NGƆNDƆ KA DIKUMI L’AHENDE 14-20
AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 12-13
“Wetshelo wakondjaso oma l’Ɛlɛmbɛ wendana la hemɔ ka sudi”
Kambeta loowe kana tɔ tataki kɛnɛ kayosalema edja efula la ntondo?
• Manganya anto wele la hemɔ.
Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wakalɔmbaka dia anto waki la hemɔ ka sudi mangana la anto akina. Paka polo lo Moyen Âge mbakayoshihodiaka adɔkɔtɛlɛ dia nkamba la tɔndɔ sɔ diele ohomba polo ndo nshi nyɛ. Akambo w’ase Lɛwi, tshapita 13 ndo 14.
Onde wɛ akeyaka?
Ase Juda w’edjedja waki la wɔma wa hemɔ ka sudi kakakokanɛ le anto lo nshi yakafundamaka Bible. Hemɔ ka wɔma kɛsɔ kakakokaka ndanya wɔɔngɔ, ndanya demba di’otondo ndo ntshika onto la ɛkɔmɔ. Ndooko okanga wakakokaka nkɔnɔla hemɔ ka sudi. Wanɛ wakandamaka la hemɔ kɛsɔ wakatondjamaka l’andja wa mpango ndo wakawadjangɛ dia pɛmɔlaka anto akina diaha vɔ nsukana la wɔ l’ɔtɛ wa hemɔ kawɔ.—Akambu w’asi Lewi 13:45, 46.
it-2-F 128 od. 2
Sudi
Sudi ka l’ahɔndɔ ndo ka lo luudu. Sudi kakakokaka sambemɛ ndo l’ahɔndɔ wakasalema la wɛɔsa wa nyama kana wakasalema la linɛnɛ la dimɛna kana nto ɛngɔ kakasalema la ekoho. Sudi kakakokaka nshila naka onto nsola ɛngɔ kosambemetɔ, oma laasɔ ko kianganya la diangɔ dikina. Koko naka diwadi di’ɛnɔndɔ k’otsha lo ashi wa djɛsɛ kana di’ebelabela diamboyɛnama lawɔ, kete ɔsɔ ekɔ sudi ka lo luudu kasambemɛ ndo ɛngɔ kakɔ pombaka tshumbama. (Lɛw 13:47-59) Naka diwadi di’ɛnɔndɔ k’otsha lo ashi wa djɛsɛ kana di’ebelabela diamboyɛnama l’ehele kɛmɔtshi ka lo luudu, kete ɔlɔmbɛdi akahombaka manganya anto la luudu lakɔ. Wakahombaka minya ave wakasambemɛ sudi ndo mpɛlɔla luudu oma l’etei ko mbɔsa ave ndo ditshu diɔhɛlɔdiwɔ ko dikasha lo dihole diakashawɔ mindo l’andja w’osomba. Naka sudi kambokalola, ɔlɔmbɛdi akahombaka mbuta dia luudu lɔsɔ lekɔ mindo ndo wakahombaka litola ndo mbikasha diangɔ tshɛ diakawake luudu lakɔ lo dihole diakashawɔ mindo. Dia ɔlɔmbɛdi ndjota dia luudu laya pudipudi, wakahombaka mbɔsa tɛdikɔ dia liɛdia. (Lɛw 14:33-57) Wakafɔnyaka nto dia sudi kakasambemɛka l’ahɔndɔ kana lo mvudu aki woho ɔmɔtshi wa loombo, koko vɔ komongaka mɛtɛ l’eshikikelo.
Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma
Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku di’Akambu w’Asi Lewi
12:2, 5—Bonde kele eotwelo k’ɔna aketshaka womoto “mindu”? Tenyi dia demba dia diwutshi diakasalema dia mbetsha lɔsɛnɔ l’anto kokele. Koko, lam’ele takahowɔ etombelo wa kɔlɔ w’oma lo pɛkato, ɔna powɔka eongelo ka kema kokele ndo ka pɛkato. Etenyi ka mondo konga womoto “mindu” lam’otande, ndo akambo akina, oko wɛnɛlɔ wa dikila le womoto ndo ɔkɔshɛlɔ w’alɔmi, akoholaka ase Isariyɛlɛ dia vɔ wakakite pɛkato. (Akambu w’Asi Lewi 15:16-24; Osambu 51:5; Romo 5:12) Ɔlɛmbɛ wendana l’ɛdiamelo akakimanyiyaka ase Isariyɛlɛ dia vɔ shihodia ohomba w’olambo wa tshungo wakahombe komba pɛkato y’anto tshɛ ndo konya anto nto l’eongelo ka kokele. Ɔnkɔnɛ, Ɛlɛmbɛ wakayala le wɔ “umbetsha utsha le Kristu.”—Ngalatiya 3:24.
Kambeta loowe kana tɔ tataki kɛnɛ kayosalema edja efula la ntondo?
• Etena ka minya mpota.
Ɛlɛmbɛ wa Nzambi wakataka dia ɔna tshɛ la pami pombaka minyama mpota lo lushi la enanɛi la eotwelo kande. (Akambo w’ase Lɛwi 12:3) Le ana wa ashashi, dikila diawɔ mbetetaka dimɛna lo demba l’ɔkɔngɔ wa lomingu la ntondo la eotwelo kawɔ. Lo nshi yakafundamaka Bible, la ntondo ka esakelo w’aseka enganga mpama, nkonga ndekana lomingu ɔtɔi la ntondo ka ndjonya ɔna mpota aki dui dia ekokelo k’oshika.
NGƆNDƆ KA DIKUMI L’AHENDE 21-27
AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 14-15
“Ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi nɔmbamaka dia monga pudipudi”
it-1-F 258 od. 1
Wɛdiɛlɔ
Ase Isariyɛlɛ wakahombaka nsala selemɔnyi ka wɛdiɛlɔ l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ wotshikitanyi. Onto tshɛ lakakɔnɔka oma lo sudi, onto tshɛ lakanandaka diangɔ diakananda anto wele la “woho w’ɛkɛlɛlɔ kɛmɔtshi,” pami kakakɔshaka alɔmi, womoto laki lo nshi yɛnande dikila kana laki l’ɛkɛlɛlɔ ka dikila oma lo demba dia nde, onto tshɛ lakasalaka dieyanelo akahombaka monga “mindo” ndo akahombaka mbɔka. (Lɛw 14:8, 9; 15:4-27) Onto tshɛ laki lo luudu laki odo kana lakanandaka odo, aki “mindo” ndo nde akahombaka ndjaɛdia l’ashi wa wɛdiamelo. Onto tshɛ lakatonaka ndjela wadjango asɔ, akahombaka “minyɛma oma lo etshumanelo, nɛ dia nde ambodja tɛmpɛlɔ k’ekila kaki Jehowa mindo.” (Wal 19:20) Ɔnkɔnɛ, wɛdiamelo wɔtɛkɛtshiwɔ lanɛ, kambema lo yoho ya didjidji dia mɛnya eongelo ka pudipudi la ntondo ka Jehowa. (Os 26:6; 73:13; Isa 1:16; Ɛzk 16:9) Ekɔ ohomba mbɛdiama la Ɔtɛkɛta wa mɛtɛ wa Jehowa wele didjidji dia ashi wele la wolo wa mbɛdia onto.—Ɛf 5:26.
it-2-F 753 od. 5
Ɛnɛlɔ ka dikila le womoto
Womoto akɔsamaka oko mindo etena kakandɛnaka dikila l’edja ka nshi efula ‘polo ndo nde ambolekanya ndo nshi yatondɛnaka dikila,’ l’etena kɛsɔ ɛngɔ tshɛ kakandadjasɛka, kana kakandashamaka lɔkɔ ndo onto tshɛ lakanandaka diangɔ sɔ aki mindo. Naka dikila diakandɛnaka l’edja ka nshi efula sɔ diamboshila, kete nde akahombaka mbadia nshi esambele ko oma laasɔ mbakandahombaka monga pudipudi. Lo lushi l’enanɛi, womoto ɔsɔ akahomabaka ntɔla benga pende kana tokudumba tohende le ɔlɔmbɛdi, ko nde nkomba pɛkato yande, ɔlɔmbɛdi ɔsɔ akahombaka nambola Jehowa ɛngɔ kɛmɔtshi oko olambo wa pɛkato ndo ɛngɔ kekina oko olambo wa lo tshumba.—Lɛw 15:19-30; Enda PUR, PURETÉ.
it-2-F 141 od. 7
Dihole di’ekila
2. Luudu l’esanganelo ndo oma laasɔ, lo tɛmpɛlɔ. Kɛnɛ tshɛ kaki l’etei mbidja ndo sɛkɛ dia tabɛrnaklɛ ndo asɛkɛ wa lo tɛmpɛlɔ, waki ahole w’ekila. (Eto 38:24; 2Ɛk 29:5; Ets 21:28) Elambwelo k’elambo ndo dɔnga dia woke dia nkonga mbakalekaka ntanema lo sɛkɛ dia lo tɛmpɛlɔ. Diangɔ sɔ diakikɔ ekila. Paka anto wakasalaka sɛlɛmɔnyi ka wediamɛlo mbakahombaka mbɔtɔ lo sɛkɛ dia lo tabɛrnaklɛ etena tshɛ; ndo ndooko onto lele mindo lakakokaka mbɔtɔ l’asɛkɛ wa lo tɛmpɛlɔ. Ɛnyɛlɔ, womoto tshɛ laki lo nshi yande ya mindo, takandakokaka minanda ɛngɔ tshɛ k’ekila kana mbɔtɔ lo dihole di’ekila. (Lɛw 12:2-4) Mbokɛmaka hwe dia kaanga etena kakatatetemalaka ase Isariyɛlɛ monga mindo, dui sɔ diakɛnyaka dia vɔ wakadjaka tabɛrnaklɛ mindo. (Lɛw 15:31) Wanɛ wakalambolaka elambo l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbɛdiama oma lo hemɔ ka sudi, wakatɔlaka elambo awɔ polo la soko dia sɛkɛ. (Lɛw 14:11) Ndooko onto laki mindo lakahombaka ndɛ olambo w’osanga wakalɛmaka lo tabɛrnaklɛ kana lo tɛmpɛlɔ, naka nde nsala ngasɔ, kete nde akahombaka ndjakema.—Lɛw 7:20, 21.
Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma
it-2-F 453 od. 5
Toyi
Etena kakawalowolaka ɛlɔmbɛdi wa lo dioho di’ase Isariyɛlɛ, Nzambi akadjangɛ Mɔsɛ dia mbɔsa yema ya dikila di’ɔkɔkɔ w’olowelo ko dikita lo toyi dia lo lonya l’omi diaki Arɔna ndo lo atoyi wa lonya l’omi laki anande w’apami ndo lo lohita l’omi la lonya lawɔ l’omi ndo lo lohita la woke la lo lokolo lawɔ l’omi, dia mɛnya dia awui wakawahombaka mboka, elimu wakawahombaka nsala ndo woho wakawahombaka nkɛndakɛnda mbɔtɔnɛ mbala kakɔ ɔtɔi la dikambo diakasalemaka. (Lɛw 8:22-24) Woho akɔ waamɛ mbele, dui sɔ dia kendanaka l’onto laki la hemɔ ka sudi lakayaɛdiaka, Ɛlɛmbɛ wakataka dia ɔlɔmbɛdi akahombaka mbokita yema ya dikila di’ɔkɔkɔ wakandalambolaka lo toyi dia lo lonya lande l’omi ndo nde akokitaka yema y’esɔ kakatshikala lo diwambo lo toyi dia lonya lande l’omi. (Lɛw 14:14, 17, 25, 28) Tɛdikɔ takɔ taamɛ takɔsamaka etena kakakombolaka mfumbe ntshikala la nkumɛnde lɔsɛnɔ lande l’otondo. Lo etena kɛsɔ nkumɛnde akahombaka ntɔla mfumbe kande la soko mbɔtɔla la soko kana la ekundji ka la soko, ko nde mbotunguna toyi la lowolo la shɔdi. Djembetelo y’otungunelo wa toyi yakɛnamaka hwe, yɔ yakɛnyaka dia aha la taamu dia mfumbe kakɔ ambetawɔ ntetemala nkitanyiya nkumɛnde.—Eto 21:5, 6.
g-F 1/06 14, kiombo
Loombo—Ɔngɛnyi kana otunyi!
ONDE LOOMBO LƆTƐKƐTAMI LO BIBLE, LEKƆ ƆNGƐNYI KANA LEKƆ OTUNYI?
Bible tɛkɛtaka dia “sudi ka lo luudu kasambemɛ,” mbuta ate lo luudu lakɔ laamɛ. (Lɛw 14:34-48) Dia nembetshiya dui dia diambo sɔ dielamɛ nto ɔnɛ “sudi kasambemɛ,” wakayotaka dia ɔsɔ aki woho ɔmɔtshi wa loombo; koko kombeyamaka. Ɛlɛmbɛ wa Nzambi wakadjangaka dia kanga luudu minya ave wa lo luudu lande wosambame sudi ndo mpɛlɔla luudu lakɔ l’etei ndo mbikasha diangɔ tshɛ diakakokaka sambemɛ hemɔ ka sudi lo “dihole diakashawɔ mindo” dia l’andja w’osomba. Naka sudi kambokalola, wakahombaka mbuta dia luudu lakɔ lekɔ mindo ndo wakahombaka litola ndo mbikasha diangɔ tshɛ diakawake luudu. Wadjango wa Jehowa wokɛma hwe, wakɛnyaka ngandji k’efula kakandokaka ekambi ande ndo woho wakandayakiyanyaka dikambo dia yoonge yawɔ.
NGƆNDƆ KA DIKUMI L’AHENDE 28–NGƆNDƆ KA NTONDO 3
AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 16-17
“Woho wendanayɛ la Lushi l’Ekombelo ka pɛkato”
Wetshelo wakokaso nkondja oma lo dibuku di’Akambo w’ase Lɛwi
4 Adia Akambo w’ase Lɛwi 16:12, 13. Toyale oko anto wɛna woho wasalema akambo lo Lushi l’Ekombelo ka pɛkato: Ɔlɔmbɛdi a laadiko ambɔtɔ lo tabɛrnaklɛ. Ɔsɔ mbele mbala ka ntondo lo mbala shato yahombande mbɔtɔ lushi lɔsɔ lo Dihole dioleki Ekila. Lo lonya lɔmɔtshi, nde kimɛ ɛngɔ kele la tshɔ y’opumu tɔɔ ndo lo lonya lokina, nde kimɛ ɛngɔ ka paonyi ka mɛmbaka dja kele la akalanga wahɛta tɔɔ lɔkɔ. Nde ambemala yema la ntondo ka dihɔndɔ di’okombɔ diele lo mbɔtwɛlɔ ka Dihole dioleki Ekila. La dilɛmiɛlɔ di’efula nde ambɔtɔ lo Dihole dioleki Ekila, ndo ambemala la ntondo ka ɔshɛtɛ wa sheke. Lo yoho ya didjidji, nde ekɔ memala la ntondo ka Jehowa Nzambi! Oma laasɔ, ɔlɔmbɛdi ambohongola la yambalo tshɛ tshɔ y’ekila lo akalanga wahɛta ko luudu lambololanɛ l’opumu wa dimɛna. Nde ayoyɔtɔ l’ɔkɔngɔ nto lo Dihole dioleki Ekila la dikila di’elambo wa pɛkato. Tolembete dia nde akatshumbi tshɔ ntondo ka nde nambola dikila di’elambo wa pɛkato.
Wetshelo wakokaso nkondja oma lo dibuku di’Akambo w’ase Lɛwi
5 Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’okambelo wa la tshɔ lo Lushi l’Ekombelo ka pɛkato? Bible mɛnyaka dia alɔmbɛlɔ wetawɔma w’atɛmɔdi wa Jehowa wa kɔlamelo wekɔ oko tshɔ. (Os. 141:2; Ɛny. 5:8) Tohɔ dia ɔlɔmbɛdi a laadiko akelaka tshɔ la ntondo ka Jehowa la dilɛmiɛlɔ di’efula. Woho akɔ waamɛ mbele, etena kayasukanyaso la Jehowa lo dɔmbɛlɔ, sho salaka dui sɔ la dilɛmiɛlɔ di’efula. Sho mbookaka wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ. Tekɔ la lowando l’efula l’ɔtɛ wetawɔ Otungi w’andja w’otondo dia sho ndjasukanya la nde oko ɔna la she. (Jak. 4:8) Nde teetawɔka oko angɛnyi ande! (Os. 25:14) Sho ngɛnangɛnaka diɛsɛ sɔ efula woho wele hatolange pondjo mbonyangiya.
Wetshelo wakokaso nkondja oma lo dibuku di’Akambo w’ase Lɛwi
6 Tohɔ di’ɔlɔmbɛdi a laadiko akahombaka ntshumba tshɔ ntondo ka nde nambola elambo. Lo nsala ngasɔ, nde akayashikikɛka dia nde aketawɔmaka le Nzambi etena kakandalambolaka elambo. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo dui sɔ? Etena kakinde la nkɛtɛ, Yeso akahombe nsala dui dimɔtshi di’ohomba, dui diakaleke mbisha anto panda ohomba ntondo ka nde nkimɔ lɔsɛnɔ lande oko olambo. Dui diakɔna sɔ? Lo monga l’olowanyi ndo la kɔlamelo lɔsɛnɔ lande l’otondo, Yeso akalɔngɔsɔla woho wa Jehowa ndjetawɔ olambo ande. Lo nsala ngasɔ, Yeso akɛnya ɔnɛ nsala akambo lo yoho yalanga Jehowa mbele yoho ya lɔsɛnɔ ya dimɛna. Yeso akayindja kana akɛnya dia lowandji la She kana yoho yande ya nɔmbɔla mbele ɔlɔlɔ ndo osembɔki.
Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma
it-1-F 242 od. 3
Azazɛlɛ
Oko wakadilembetshiya ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ, Yeso akakimɔ dikila diande oko olambo dikambo di’anto tshɛ, kɛnɛ kakandasale kakaleke kɛnɛ kakakoke “dikila dia ngɔmbɛ la mbudi,” nsala (Hɛb 10:4, 11, 12) Ɔnkɔnɛ, nde akasale olimu wele oko wɔnɛ wakasalaka “mbudi ka Azazɛlɛ,” lo ‘woho wakandɛmbɛ hemɔ yaso,’ ndo “akongɔma dikɔnga l’ɔtɛ wa kɔlɔ yaso.” (Isa 53:4, 5; Mat 8:17; 1Pe 2:24) Nde ‘akɛmbɛ pɛkato’ y’anto tshɛ wɛnya mbetawɔ lo nɛmɔ di’olambo ande. Nde akɛnya dia Nzambi akɔshi tɛdikɔ dia nshidiya pɛkato lo pondjo. Lo toho tɔsɔ mbele mbudi “ka Azazɛlɛ” kekɔ didjidji dia olambo wa Yeso Kristo.
Lande na kahombaso monga ekila?
10 Adia Akambu w’Asi Lewi 17:10. Jehowa akadjangɛ ase Isariyɛlɛ diaha vɔ ndɛ ‘woho tshɛ wa dikila.’ Akristo vɔ la wɔ nɔmbamaka diaha ndɛ dikila dia nyama kana di’onto. (Ets. 15:28, 29) Sho hatokombola dia Nzambi ‘ndjotoka nkɛlɛ’ ndo ndjotonya oma lo etshumanelo kande. Sho mbolangaka ndo kombolaka mbokitanyiya. Oyadi etena kandamaso la hemɔ ka wolo, sho pombaka ndjashikikɛ diaha mbetawɔ awui ndo tokanyi t’anto wahakambɛ Jehowa ndo wahokitanyiya. Sho mbetawɔka dia mbɔsama anto w’anyanya l’ɔtɛ wahatetawɔ nkamba la dikila nɛ dia takasɔnɛ dia nkitanyiya Nzambi. (Judɛ 17, 18) Kakɔna kayotokimanyiya dia sho ‘ndjashikikɛ’ diaha ndɛ dikila kana ntona wodjelo wa dikila?—Euh. 12:23.