Tshapita 27
Woho wa Kondja Ekimanyielo Oma lo Dombelo
1. Ekimanyielo kakona kahombaso oma le Nzambi, ndo woho akona wakikondjaso na?
DIA NDJALAMA oma lo tosengiya ta kolo t’andja one, Akristo weko l’ohomba w’ekimanyielo kakondjawo oma lo dombelo. Yeso akate ate: “Mbapa le l’olongo [ayosha] spirito k’osanto le wane wôlomba.” (Luka 11:13, NW) Oko w’eso l’ohomba wa spirito k’osanto kaki Nzambi kana wolo, woho ako wame mbeso l’ohomba wa mbeka Dui diande ndo wa monga l’atei w’olongoswamelo ande. Koko, dia kondja spirito k’osanto kako, sho pombaka mbokilomba.
2. (a) Ele dombelo na? (b) Naa weho emotshi w’alombelo weko na? (c) Lande na ele dombelo ohomba na?
2 Dombelo eko sawo dia dilemielo la Nzambi. Dio kokaka monga l’oyango wa nomba Nzambi engo kemotshi. Koko, dombelo kokaka monga nto l’oyango wa kaloya Nzambi losaka kana wa mbôtombola. (1 Ekondo 29:10-13) Dia monga la diokanelo di’ololo lasaso la Sheso le l’olongo, sho pombaka sawolaka lande tena tshe lo dombelo. (Romo 12:12; Efeso 6:18) Wolo ande wakambisha walongolaso oma lo dombelo, kokaka tokeketsha dia ntsha lolango lakinde oyadi kânga la ntondo k’ekakatanu kana k’ehemba w’oma le Satana l’andja ande.—1 Koreto 10:13; Efeso 3:20.
3. (a) Wolo akona wakokaso nongola oma le Nzambi na? (b) Mboka kakona kame kahomba tokimanyia dia sho monga la diokanelo di’ololo lasaso la Nzambi na?
3 Ondo esango emotshi we eko lo ndɔ ta dia wolo woho wa ntshika mbekelo kemotshi ka kolo kana etshelo wele Nzambi hangenangena. Naka osoku, kete yanga ekimanyielo oma le Jehowa l’alombelo. Yâsha le nde l’alombelo. Osoku mbakasale otomami Paulo, ndo nde akafunde ate: “Dimi mbeyaka ntsha akambu tshe la wulu wa one latunkikitshaka.” (Filipi 4:13; Esambu 55:22; 121:1, 2) Ohenda kene kakate womoto omotshi lakatshike lokewo la monanyi ate: “Paka ndameme oto mbele la wolo wa kokimanyia dia we tomba oma l’odingitanu wa ngaso. Pombaka we monga la diokanelo dia ngaso lasaye la Jehowa, ndo mboka otoyi kahomba kokimanyia ele dombelo.”
4. Woho akona wakakeketshama pami kemotshi dia nde kila onwelo wa foka na?
4 Kânga mbedio osoku, onto omotshi kokaka mbuta ate: ‘Lamboheko nomba ekimanyielo oma le Nzambi, koko latetemalako la ntsha kolo.’ Osoku mbakate anoshi wa foka. Etena kakawambola omotshi a l’atei awo one: “Wonya akona walombayɛ na?,” nde akakadimola ate: “La dikolo la ntondo ka ndala, wonya w’emomi la pindju, ndo l’okongo wa dimi mboka mposa ndo mbosa foka dia no mbatomotɛka Jehowa dia lonyangu lami lo kene kamomoshila la ntsha.” Ongenyi ande omotshi mbakandawotɛ ate: “Onde aha etena kengo katôlangaka mbosa foka dia no mbatôngaka l’ohomba w’ekimanyielo kaki Nzambi oka? Oso kele etena kahombaye nomba Jehowa dia nde kokeketsha.” Lam’akayele pami kako dako so, nde akakile foka.
5. (a) Kakona kalombama dia kambe Nzambi woho wakoka na? (b) Lande na kele tshika ntsha kolo mbelaka ohenyohenyo mbala efula na?
5 Dikambo so h’enya one: nomba Nzambi, kame ndo mbeka Dui diande la monga l’atei w’olongoswamelo ande w’enama ayetsha akambo tshe wodu oto dia we ntsha kene kele ololo. Kema, we pombaka mbidja wolo, ndɔ ta dia wolo kânga mbayokokome paa motshi. (1 Koreto 9:27) Mbekelo ya kolo mbetolaka saki ya ntsha kolo. Omaloko, asui tokomaka tena efula wonya watotshikaka onto dia ntsha pekato. Onde we ambetawo sowa dia ntsha akambo w’ololo oka?—1 Petero 2:20, 21.
ALOMBƐLO WÔKA NZAMBI
6. (a) Lande na kele anto efula menaka one eko wolo nomba na? (b) Kakona kele ohomba dia alombelo aso mbetawoma na?
6 Efula k’anto menaka one eko wolo nomba. Osekaseka omotshi a womoto aketawo ate: “Dimi mbokaka wolo dia nomba onto lemi halenyi.” Lam’ele ndoko onto lambena Nzambi, sho pombaka monga la mbetawo dia mbolomba ko mbokama le nde. Sho pombaka mbetawo one mete Jehowa eko ndo nde kokaka tosha kene kôlombaso. (Heberu 11:6) Endaka teko la woho wa mbetawo ka ngaso, ndo tamboyasukanya otsha le Nzambi l’otema otoyi, kete nde ayotokimanyia. (Mako 9:23) Omaloko, kânga mbakinde komonga l’atei w’olongoswamelo waki Nzambi, Koneliyo, ombuledi w’asuda w’ase Romo ak’etawoma le Nzambi etena kakandalombe l’otema otoyi dia Nzambi mbôlombola.—Etsha 10:30-33.
7. (a) Woho akona wa dombelo dia ngenyangenya Nzambi na? (b) Woho akona wa dombelo diele Nzambi hakoke mbodioka na?
7 Anto amotshi mbokaka wolo dia tana eteketa awo voameme. Koko, dikambo so hadiokoke mbashimba dia sawola la Nzambi lo dombelo. Sho pombaka monga l’oshikikelo w’one Nzambi mbeyaka ehomba aso ndo ayoka kene kalangaso mbotɛ. (Mateu 6:8) Ohotokokanyia dia dikambo ne: Naa oteketa watôngenangenaka efula oma le ona—onde, eokelo kande ka losaka kaha l’okakatanu ndo katomba oma l’otema ande ndameme, kana eteketa w’etale wakôlakanya onto lo lakanya dia nde mbuta? Woho ako wame mbele, Sheso le l’olongo ngenangenaka eteketa ene watomba oma la tshina di’etema aso wele kema okakatanu. (Jakoba 4:6; Luka 18:9-14) Ndoko ohomba w’eteketa w’okakatanu kana wotshikitanyi kânga woho w’oteketa w’ewandji wa temwelo. Nzambi hôka wane walomba l’eteketa wa ngɛngu dia mambiya anto akina, kana wane watokalolaka mbala efula lo eteketa ako wame eto w’enya hwe one vo kema eteketa w’oma l’etema awo.—Mateu 6:5, 7.
8. (a) Kakona k’enya one Nzambi kokaka mboka alombelo wasalema l’otema na? (b) Onde Bible menyaka woho wa diema diahombaso monga ladio dia nomba kana dihole diahombaso nomba?
8 Kânga etena kalombaye l’atei w’otema, Nzambi kokaka mboka. Woho oso mbakasale Nehemiya, ko Nzambi akôkadimola lo dombelo diande dia l’otema otoyi, nde akasale woho ako wame la Hana. (Nehemiya 2:4-8; 1 Samuele 1:11-13, 19, 20) Diema di’onto wonya walombande hate ndoko dikambo. Kokaka we nomba wemema, lo djase, mbika adoe loka ndo weho ekina wa dikonge, wonya tshe ndo lo ahole tshe. Koko, Bible menyaka dia dikonge dia dikitshakitsha, oko kɔlɛ ote kana mbika adoe, eko ololo efula. (1 NKumi ya Dikanga 8:54; Nehemiya 8:6; Danyele 6:10; Mako 11:25; Joani 11:41) Yeso akate ate: eko dimena nomba woho w’aha ndjaenya lo washo w’anto.—Mateu 6:6.
9. (a) Le na ahomba alombelo aso tshe tolongana na ndo lande na? (b) Dia Nzambi mbetawo alombelo aso, lo lokombo laki na lahombaso nomba na?
9 Dombelo eko etenyi k’otemwelo aso. Omaloko, alombelo aso pombaka tolongana otsha le Jehowa Nzambi, Otungi aso, koko aha otsha le woho ukina w’onto. (Mateu 4:10) Bible menyaka nto dia: Akristo pombaka ndjayasukanya le Nzambi oma l’ekimanyielo kaki Yeso, one lakakimo lumu lande dia pekato yaso minyama. Mbuta ate: sho pombaka nomba lo lokombo laki Yeso.—Joani 14:6, 14; 16:23; Efeso 5:20; 1 Joani 2:1, 2.
10. (a) Weho akona w’alombelo wahangenyangenya Nzambi na? (b) Lo tediko takona t’ohomba efula tahomba alombelo aso kotsha woho wa Nzambi mbaoka na?
10 Ko, onde Jehowa ngenangenaka alombelo tshe? Bible mbutaka ate: “One latunyaka atui andi uma l’elembe, Dombelo diandi dieli wononyi.” (Tukidi 28:9; 15:29; Isaya 1:15) Omaloko, naka sho nangaka dia Nzambi mboka alombelo aso, kete sho pombaka ntsha lolango lakinde ndo kitanyia elembe ande. Naka aha osoku, kete Nzambi hotoka oko woho one wele onto ololo hakoke nongame weho w’akambo wa sonyi watama l’aradiyo. Bible mbutaka ate: “Shu tatulungulaka kene tshe kalombaso, ne dia shu tatulamaka elembe andi, ndu tatutshaka akambu watôngenyangenyaka.”—1 Joani 3:22.
11. Lo woho akona wele etshelo aso pombaka mbotone l’alombelo aso na?
11 Dikambo so nangaka nembetshiya dia: sho pombaka kendakenda lo ndjela kene kalombaso. Oko enyelo, eko kolo dia onto omotshi lalomba ekimanyielo le Nzambi woho wa nde kila foka kana kândji tsho atosomba. Kana, one lalomba Jehowa one: okimanyia woho wa dimi tshika akambo wa loseka ko lo wedi ukina nde eko lo tetemala la mbadia ekanda kana la menda aledi wa lo televiziɔ w’enya akambo wa mindo. Kana nto, onto one latotôka owale hakoke nomba Nzambi dia nde mbokimanyia woho wa nde tshika kɛnyɔ yako, ko wonya ako wame nde kelakelaka lo asɛlɔ watokenyamaka tɔkɛnyɔ tako. Dia Nzambi mboka alombelo aso, sho pombaka mbowenya oma lo etsha aso dia mete kene kataso l’alombelo mbakotshaso.
12. (a) Weho akona w’akambo amotshi wahombaso nombaka lo alombelo aso na? (b) Dia alombelo aso ngenyangenya Nzambi, kakona kahombaso mbeka na?
12 Naa akambo amotshi watenda shoameme wahombaso mbidja l’atei w’alombelo aso otsha le Jehowa na? Mete, eko akambo tshe w’endana la diotonwelo diaso la Nzambi mbahombaso nombaka, oko okukiso la mbidja l’atei awo, ki ka demba diaso kame ndo diodjelo di’anaso. (2 Nkumi ya Dikanga 20:1-3; Embadi 13:8) Otomami Joani akafunde ate: “Naka shu tayolomba engo uku lulangu landi, ndi ayutukela.” (1 Joani 5:14) Omaloko, dikambo dioleki ohomba efula dio ne: alombelo aso tshe pombaka mbokana la lolango laki Nzambi. Dikambo so nangaka nembetshiya ate: la ntondo k’akambo tshe, sho pombaka mbeka dia mbeya kene kele lolango lakinde. (Tokidi 3:5, 6) L’okongodiko, etena kengo katotɔlɔmbaka, naka sho mbidja lomba laso lo kene k’endana la lolango la Nzambi ndo eyango ande, lo dihole dia sho mbahe asolo aso paka lo ehomba watenda eto, kete Jehowa ayoka alombelo aso. Eko ololo kaloya Jehowa losaka lushi tshe dikambo dia diango di’amena diatoshande.—Joani 6:11, 23; Etsha 14:16, 17.
13. (a) Lo ndjela eteketa a Yeso, kakona kahomba mbosa dihole dia ntondo lo alombelo aso na? (b) Dia akambo akona akina wahonyi w’eso l’ohomba wa nomba na?
13 Yeso akasha ambeki ande dombelo di’enyelo diahomba mbalombola oko woho wa dombelo di’etawo Nzambi. (Mateu 6:9-13) Dombelo diako menyaka dia lokombo la Nzambi, diolelo diande ndo lolango lande mbêta la ntondo. L’okongodiko, sho kokaka nomba dia ehomba aso shoameme, oko mbo ya ndɛ ya lushi la lushi, edimanyielo ka pekato yaso ndo okokelo wa l’ehemba ndo w’oma le Satana Diabolo.
ALOMBELO DIA KIMANYIA AKINA
14. Woho akona w’enya Bible ohomba wa nombe anyaso na?
14 Oma lo enyelo kakinde, Yeso ak’enya ohomba wa nombɛ akina. (Luka 22:32; 23:34; Joani 17:20) Otomami Paulo akeyaka ohomba wele la weho w’alombelo wa ngaso; dio diako diakandalombaka Akristo tena efula dia vo mbôlombɛka. (1 Tesalonika 5:25; 2 Tesalonika 3:1; Romo 15:30) Lam’akinde lo lokanu, nde akafunde ate: “Lambulungamela nti: Uma lu alombelo anyu, mbayumukimoma le nyu.” (Filemona 22; Efeso 6:18-20) Otshungwelo waki Paulo oma lo lokanu yema tshitshe l’okongodiko menyaka ohomba w’alombelo wakasalema lo lokombo lakinde.
15. Woho akona wa dombelo wahombaso nombe wakiso wa ngandji na?
15 Paulo nde lawo nto akalombɛ akina ekimanyielo. Nde akafunde ate: “Sho nyolombɛka nshi tshe dia Nzambi kaso anyâdɛ wane wakoka dia leta lande.” (2 Tesalonika 1:11, NW) Otsha le etshumanelo kekina nde akate ate: “Shu tambolomba Unyashungu shati: Nyu tanyutshaki dikambu dia kolo . . . keli dia nyu ntsha akambu w’amena.” (2 Koreto 13:7) Mete, eko dimena ndjela enyelo kaki Paulo ndo nomba alombelo w’eshika lo nkombo y’anto akina walangaso. Solo mete, “dombelo di’onto ololo [kana osengosengo wa l’otema otoyi] etena kasalemadio, dieko la wolo w’efula.”—Jakoba 5:13-16, NW.
16. (a) Dia kondja ekimanyielo kahombaso, wonya akona wahombaso nombaka na? (b) Lande na kele dombelo eko diɛsɛ dia woke efula na?
16 Etena katondolombolaka ombeki wa Bible, okambi omotshi tombolaka tena efula ate: “Onde we tolombaka tena dikina ladiko dia etena ka wekelo aye wa Bible wa salema lumingu tshe?” Dia kondja ekimanyielo kahombaso, sho pombaka nomba Nzambi mbala la mbala. (1 Tesalonika 5:17; Luka 18:1-8) Eka woho a we sawola lande la dilemielo tshe oko woho one watôsawolaka l’ongenyi aye lalangaye efula ndo latoyodjeka otema. Nde diɛsɛ dia nomba Omboledi Owandji w’andja w’otondo, Ombuki w’alombelo, ndo dia mbeya one: nde ayokôka lee!—Osambu 65:2.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 227]
Kakona kahomba onto omotshi ntsha etena kahembamande dia no foka na—onde nomba ekimanyielo kana kɔ l’ohemba?
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 229]
Onde na we nombaka dia kondja ekimanyielo ko wonya ako wame ndjanemaka lo wale wahomba kokotola dia ntsha akambo wa kolo?
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 230]
Onde na we nombaka lo osheshe kana paka l’onongo w’anto akina?