Yeso Kristo Ênde Na?

“KÂNGA anto efula wele bu Akristo mbetawɔka ɔnɛ Nde aki ombetsha wa woke ndo wa lomba. Nde mɛtɛ aki ɔmɔtshi a l’atei w’anto wakaleke monga la shɛngiya ya wolo lo nsɛnɔ y’anto.” (The World Book Encyclopedia) “Onto” akɔna ɔsɔ na? Toko Yeso Kristo, otungi wa Lokristo. Onde wɛ mbeyaka ênde? Onde nde ekɔ la shɛngiya mɔtshi lo lɔsɛnɔ layɛ?

Akambo wendana l’olimu waki Yeso fundama lo Bible lo abuku anɛi wetawɔ Evanjiliɔ. Onde ɛkɔndɔ ɛsɔ wekɔ mɛtɛ? L’ɔkɔngɔ wa nde mbasɛdingola, Will Durant, ombewi w’ɛkɔndɔ weyama efula akafunde ate: “Otondonga mɛtɛ djui ya tshitshɛ y’anto w’anyanya mbakatondja tokanyi tawɔ vamɛ l’edja ka lɔlɔnga ɔtɔi loto, lo kɛnɛ kendana l’onto la wolo nganɛ ndo lele la dionga di’ɔlɔlɔ ndo tondja wetshelo wa lâdiko wa nganɛ wendana la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ, ndo ɛnyɛlɔ ka diwotɔ di’ɔlɔlɔ lam’asa anto, tshike dikambo sɔ diotoyala dihindo dia wolo mbetawɔma oleki ndo ahindo tshɛ wakɔndwama l’Evanjiliɔ.”

Miliyɔ y’anto wa lo lɛkɛ l’Ehotwelo ka wonya ndo wa l’ahole akina mbɔsaka Yeso Kristo oko onto laheyama. Ondo vɔ mbetawɔka ɔnɛ nde akikɔ, koko hawɔfɔnya dia nde ekɔ kânga la shɛngiya mɔtshi lo nsɛnɔ yawɔ. Anto akina hawɛnyi ohomba wa mbidja yimba lo dikambo dia Yeso l’ɔtɛ wa kɛnɛ kasala wanɛ wayata ɔnɛ ambeki ande mbewɔ. Dia tona losango lendana la Kristo ase Japon amɔtshi mbutaka ɔnɛ: ‘Wanɛ wayata ɔnɛ Akristo mbewɔ mbakakande bɔɔmbɛ atɔmikɛ ka la Nangasaki, osomba wele l’Akristo efula ndeka ndo efula k’esomba wa lo Japon.’

Ko, onde wɛ kokaka munda onganga l’ɛkɔmɔ l’ɔtɛ wa hemɔ kele ɔkɔnyi ndamɛ halange ndjela ekanga wakôfundɛ dɔkɔtɛlɛ? Ndoko. Woho akɔ wamɛ mbele, anto wa lo Lokristokristo kombidja yimba lo wadjango waki Yeso wakoka mbakimanyiya dia tondoya ekakatanu awɔ wa lushi la lushi. Lâsɔ, lo dihole dia wɛ tona mbetawɔ Yeso l’ɔtɛ w’Akristo asɔ wa l’ɛlɔmɔ wahayele wadjango ande, bonde kahayeke wɛmamɛ dikambo dimɔtshi diendana la nde na? Naka wɛ sɛdingola Bible, kete wɛ ayeya ele mɛtɛ Yeso, ndo nganɛ wakokande tshikitanya lɔsɛnɔ layɛ.

Ngandji Mbele Ɔlɛmbɛ Ande

Yeso Kristo aki ombetsha wa woke wakasɛnaka la Palɛstinɛ ambeta oko yɛdikɔ y’ɛnɔnyi 2000. Akambo yema tshitshɛ tsho mbeyama lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ lande l’oma lo dikɛnda. (Mateu tshapita 1 ndo 2, Luka tshapita 1 ndo 2) Lam’akandakotsha ɛnɔnyi 30, Yeso akatatɛ olimu ande wa “mvuta akambu wa mete.” (Joani 18:37; Luka 3:21-23) Anto anɛi wakafunde awui wendana la lɔsɛnɔ laki Yeso wakaleke tɛkɛta dikambo di’olimu ande wa lo sɛkɛ wakandakambe lo ɛnɔnyi esato l’etenyi w’ekomelo ka lɔsɛnɔ lande la lanɛ la nkɛtɛ.

Lam’akandakambaka olimu ande, Yeso akɛnya ambeki ande yoho yoleki dimɛna ya kandola weho w’ekakatanu wotshikitanyi wa lo nsɛnɔ yawɔ. Naa yoho yakɔ shɔ na? Ngandji. Lo dako diande dimɔtshi dieyama efula l’ɛkɔndɔ, dielɛwɔ ɔnɛ Dako dia lo Dikona, Yeso akalakanya ambeki ande woho wa vɔ mɛnya ngandji otsha le anyawɔ anto. Nde akate ate: “Nyutsheli antu akambu tshe uku alanganyu vo nyutshela.” (Mateu 7:12) Wetshelo ɔsɔ mbelamɛka ɔnɛ Nyango Dako. Ndo atunyi aso mbele l’atei wa “anto” wakataka Yeso lanɛ. Lo dako diakɔ diamɛ, nde akate ate: “[“Nyotetemale la nanga,” NW ] atunyi anyu, nyolombele wane watunyusuyaka.” (Mateu 5:44) Onde woho wa ngandji ka ngasɔ hakoke kandola ekakatanu efula wele laso ɛlɔ kɛnɛ? Mohandas Gandhi, ɔnɔmbɔdi wa waa Hindu aketawɔ dikambo sɔ. Nde akate ate: “Naka [sho] kotsha wetshelo wa Yeso wakandasha lo Dako diande dia lo Dikona, kete tayokandola ekakatanu, . . . wa l’andja w’otondo.” Naka anto kamba olimu la wetshelo waki Yeso wendana la ngandji, kete vɔ kokaka kandola ekakatanu awɔ.

Ngandji Kande Kambɛnama l’Etsha

Yeso akakambaka olimu l’awui wakandalakanyaka. Nde aketshaka wahɔ w’anto akina la ntondo ka wahɔ wakinde ndamɛ ndo akɛnya ngandji oma l’etsha. Lushi lɔmɔtshi, Yeso nde l’ambeki ande wakasambisha anto efula, aha la vɔ kondja etena ka vɔ ndɛ yangɔ. Yeso akɛnyi ohomba di’ambeki ande ‘mumuya yema,’ ɔnkɔnɛ, vɔ wakatshu otsha lo dihole dia diɛta. Koko lemba la woke l’anto wakasamanya l’ekolo ndo wakatakomɛ ntondo lɛnɛ akawatatshɔka. Otoyosala otondonga wɛ mbaki lo dihole diaki Yeso? Yeso “akawauki ketshi” ndo “akatatela mbaetsha akambu efula.” (Mako 6:30-34) Kɛtshi k’efula kaki lande akôtshutshuyaka dia kimanyiya anto akina.

Kɛnɛ kakasale Yeso dikambo dia wahɔ w’anto akina kopembetɛ paka lo mbâlakanya awui wa lo nyuma. Nde akawashaka ndo ekimanyielo kakiwɔ l’ohomba. Ɛnyɛlɔ, lushi lɔmɔtshi, nde akalesha apami 5000 (aha la mbadia wamato la ana) wanɛ wakahokamɛka wetshelo ande polo la dikɔlɔ. L’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, nde akayoleshaka anto akina 4000. Mbala ka ntondo nde akakambe la mapa etanu la tosese tohende ndo mbala k’ekomelo mapa esambele la tosese tongana toto. (Mateu 14:14-21; 15:32-38; Mako 6:35-44; 8:1-9) Onde ɔsɔ aki mɛtɛ ahindo? Eelo, nde aki osadi w’ahindo.

Yeso akakɔnɔla nto ase hemɔ efula. Nde akakɔnɔla akanga wa totshungu, wa tshumbe, wa sudi ndo akolola edo. Eelo, nde akolola ndo wanɛ wakavu! (Luka 7:22; Joani 11:30-45) Mbala kɛmɔtshi, onto ɔmɔtshi laki la sudi akɔlɔmbɛ ate: “Naka we alanga, we la wulu wa konoyami.” Ngande wakôkadimola Yeso na? “[Nde] . . . akasimbula lunya, akawunanda, akawutela ati: Dimi nangaka, okono.” (Mako 1:40, 41) Yeso aki la saki k’efula ka kimanyiya anto. Lo sala weho w’ahindo asɔ, nde akɛnya ngandji kande otsha le amɛnyi fɔnu.

Onde ekɔ wolo dia mbetawɔ akambo asɔ? Yeso akasale efula k’ahindo ande lo sɛkɛ. Kânga atunyi ande, wanɛ wakonaka wonya tshɛ dia monda l’ɛkɔmɔ, kokoka manguna dia nde akasalaka ahindo. (Joani 9:1-34) Lâdiko dia lâsɔ, ahindo ande waki l’oyango ɔmɔtshi. Vɔ wakakimanyiya anto dia mbeya ɔnɛ Yeso akatomama oma le Nzambi.—Joani 6:14.

Wetshelo ndo lɔsɛnɔ laki Yeso lambotɔsɛdingola lo tshena pe, totshutshuyaka dia mbɔ̂lɛmiya ndo monga la woho wa ngandji kaki lande. Koko, aha lo yoho shɔ tsho mbakoka Yeso monga la shɛngiya lo lɔsɛnɔ layɛ. Nde komonga tsho ombetsha wa woke wakalakanya anto dia mbokana ngandji. Nde akɛnya dia la ntondo ka ndja lanɛ la nkɛtɛ, nde akasɛnaka ntondo l’olongo oko Ɔna ɛtɔi laki Nzambi lakandote. (Joani 1:14; 3:16; 8:58; 17:5; 1 Joani 4:9) L’ɔkɔngɔ wa sɛna lanɛ la nkɛtɛ nde akadɛ nto l’olongo ndo ekɔ la lɔsɛnɔ, dikambo sɔ diekɔ ohomba efula le yɛ. Bible mɛnyaka dia Yeso akolwama ndo kakianɛ nde ambahema l’okudi oko Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi. (Enyelo 11:15) Yeso akate ate: “Lɔsɛnɔ la pondjo lɔnɛ ele, wêke dia nkeya wɛmɛ Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ la Yeso Kristo lakayatome.” (Joani 17:3; 20:31, NW ) Lo mɛtɛ, mbeya Yeso Kristo koka kokonya lo lɔsɛnɔ laha l’ekomelo lo Paradiso! Ngande wokoki dikambo sɔ salema na? Lande na kahayeke akambo efula lo kɛnɛ kendana la Yeso ndo mɛna woho ‘watotshutshuya ngandji ka Kristo’ dia mbôkoya na? (2 Koreto 5:14) Ɛmɛnyi wa Jehowa wayɔngɛnangɛna dia kokimanyiya lo dikambo sɔ.—Joani 13:34, 35.

Naka diewoyelo Kema, afundelo tshɛ wa Bible tomba oma lo Bible k’Ekila, 1997. NW mɛnyaka New World Translation of the Holy Scriptures.