BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w99 7/1 lk. 4-7
  • Ngande wakoka Yeso tshikitanya lɔsɛnɔ layɛ?

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngande wakoka Yeso tshikitanya lɔsɛnɔ layɛ?
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Wetshelo wakinde
  • Etsha wakinde
  • Olambo wakinde
  • Yeso Kristo
    Yeso kristo ɛnde na?
  • Yeso Kristo—Onde Nzambi Mbakûtumi?
    Kokaka We Monga la Loseno la Pondjo lo Paradiso ka la Kete
  • Ele Yeso Kristo?
    Kakɔna Katɔlɔmba Nzambi?
  • Nde akokaka anto ngandji
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2015
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
w99 7/1 lk. 4-7

Ngande wakoka Yeso tshikitanya lɔsɛnɔ layɛ?

YESO KRISTO aki Ombetsha a Woke wakasɛnaka la Palɛstina ambeta ɛnɔnyi oko 2000. Awui efula wendana la lɔsɛnɔ lande la dikɛnda haweyama. Koko, ndoko tamu di’ɔnɛ lam’akinde l’ɛnɔnyi oko 30, nde akatatɛ olimu ande wa ‘sambisha anto akambo wa mɛtɛ.’ (Joani 18:37; Luka 3:​21-23) Ambeki anɛi wakafunde ɛkɔndɔ wa lɔsɛnɔ lande wakaleke tɛkɛta di’ɛnɔnyi esato l’etenyi wa l’ɔkɔngɔ wa nde tatɛ olimu ɔsɔ.

Lo nshi yakandasalaka olimu ande, Yeso Kristo akasha ambeki ande ɔlɛmbɛ ɔmɔtshi wakakoke mbakimanyiya dia shidiya pâ efula y’andja ɔnɛ. Naa ɔlɛmbɛ akɔ na? Yeso akate ate: “Olembe w’uyuyu mbamumunyusha, dia nyu mbukana ngandji. Nyukani ngandji uku akamanyuki ngandji.” (Joani 13:34) Eelo mɛtɛ, ngandji kokaka shidiya ekakatanu efula wele l’anto. Lushi lɔmɔtshi, lam’akawawombola ɔlɛmbɛ woleki woke, Yeso akakadimola ate: “Ulangi [Jehowa Nzambi kayɛ] l’utema aye tshe, la lumu laye tshe, ndu la yimba yaye tshe. Olembe oso, mbeli olembe wuleki wuki ndu wa ntundu. Olembe a hendi ambufana ati: Ulangi unyaye uku ayalangaye.”​—⁠Mateu 22:​37-40.

Yeso akatɛnya oma l’etsha ndo oma l’ɛtɛkɛta woho wahombaso mboka Nzambi la asekaso anto ngandji. Ɛsɔ tênde bɛnyɛlɔ dimɔtshi dingana kele tɛ̂nyi wetshelo wakokaso mbɔsa oma le nde.

Wetshelo wakinde

Lo dako dimɔtshi dialeka mbeyama le anto, Yeso Kristo akatɛ ambeki ande ate: “Nduku untu leya nkambela ewandji ehendi ulimu. Ne dia ndi ayuhetsha omotshi, ayulanga ukina, kana ayekela omotshi, ayonyola ukina. Nyu hanyeyi nkambela [Nzambi] la ukundji ulimu.” (Mateu 6:24) Onde wetshelo wa Yeso w’ɔnɛ sho pombaka mbidja Nzambi lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso wêke ohomba ɛlɔ kɛnɛ, l’etena kɛnɛ kafɔnya anto efula ɔnɛ falanga mbakandola ekakatanu tshɛ? Eelo mɛtɛ, tekɔ l’ohomba wa falanga dia kotshaka ehomba aso wa lo lɔsɛnɔ. (Undaki 7:12) Koko naka sho mbetawɔ ‘Okundji’ monga owandji aso, kete ‘ngandji ka falanga’ kayotâhemɛ ko kayɔlɔmbɔla lɔsɛnɔ laso l’otondo. (1 Timote 6:​9, 10) Efula ka wanɛ wakatale lo djonga shɔ wakayokomɛka lo ndjoshisha nkumbo yawɔ, wolo awɔ wa demba ndo etondo wa nsɛnɔ yawɔ.

Lo wedi okina, lɔsɛnɔ laso layonga l’oyango ɔmɔtshi naka sho mendɛka le Nzambi oko Owandji aso. Oko wênde Otungi, nde mbele Kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ, ndo ndamɛ oto mbasungana sho tɛmɔlaka. (Osambu 36:9; Enyelo 4:11) Wanɛ weka waonga ande ko ndjokoma lo mbôka ngandji tshutshuyamaka dia kitanyiya ɛlɛmbɛ ande. (Undaki 12:13; 1 Joani 5:⁠3) Lam’atshaso ɔsɔku, sho kondjaka ɛlɔlɔ efula.​—⁠Isaya 48:⁠17.

Lo Dako dia lo Dikona, Yeso akalakanya ambeki ande ndo woho wa mɛnya ngandji kokawɔ asekawɔ anto. Nde akate ate: “Okone nyutsheli antu akambu tshe uku alanganyu vo nyutshela.” (Mateu 7:12) “Antu” wakataka Yeso lanɛ kɛdikɛdi kânga atunyi. Lo dako diakɔ diamɛ, nde akate ate: “Nyulangi atunyi anyu, nyolombele wane watunyusuyaka.” (Mateu 5:​43, 44) Kema ngandji ka ngasɔ kotokoka shidiya ekakatanu wahomana la so nshi nyɛ? Mohandas Gandhi, ɔnɔmbɔdi wa l’ɔtɛmwɛlɔ wa Hindu, akakanyiyaka ngasɔ. Vate nde akate ate: “[Lam’ayotoyela sho tshɛ] wetshelo wa Kristo wa lo Dako dia lo Dikona, tayokandola ekakatanu . . . w’andja w’otondo.” Naka anto ndjela wetshelo wa Yeso lo dikambo dia ngandji, kete wayokoka shidiya pâ efula ya l’andja ɔnɛ.

Etsha wakinde

Yeso kokomɛ paka lo ndakanya akambo wa mɛtɛ woshami etale lo woho wa mɛnya ngandji kokaso osekaso onto koko nde akayelaka ndo kɛnɛ kakandalakanyaka. Ɛnyɛlɔ, nde aketshaka wahɔ w’akina la ntondo ka wahɔ ande ndamɛ. Lushi lɔmɔtshi, Yeso nde l’ambeki ande waki l’olimu efula wa kimanyiya anto ko vɔ kondjala kânga l’etena ka tshitshɛ ka ndɛ yangɔ. Yeso akɛnyi ohomba w’ambeki ande mumuya yema, ko nde akatshu la wɔ otsha lo dihole dimɔtshi dia dɛ̂ta. Koko lam’akawakome lɛkɔ, wakatotana lemba l’anto wâkonga. Kakɔna kotoyosala otondoyala wɛ mbakɛnyi lemba l’anto wakokongɛ dia wɛ ndjokamba olimu l’etena kɛnayɛ ɔnɛ dimi pombaka mumuya yema na? Yeso “akawauki ketshi” ndo “akatatela mbaetsha akambu efula.” (Mako 6:34) Yoho shɔ yakayakiyanyaka Yeso dikambo di’asekande anto akôtshutshuyaka nshi tshɛ dia nde mbakimanyiya.

Yeso akasalɛ anto awui efula, aha paka mbalakanya tsho ko pe. Nde akashaka anto ndo ekimanyielo kaki la wɔ l’ohomba. Ɛnyɛlɔ, lushi lɔmɔtshi nde akalesha anto ndekana 5000 wanɛ wakôhokamɛka edja ndo la dikɔlɔ dia yɔɔ. Kombeta ndoko edja l’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, nde akayolesha lemba lokina l’anto​—⁠mbala kɛsɔ aki anto ndekana 4000​—⁠wanɛ wakôhokamɛka nshi shato y’etondo ko kondjala ndoko l’ɛngɔ ka ndɛ. Osangɔ wa ntondo, nde akɔshi ekama etanu wa mapa la nse hiende; osangɔ wa ndjihelo, nde akayɔsa ekama esambele wa mapa la tosese tongana toto. (Mateu 14:​14-22; 15:​32-38) Kema ɔsɔ aki ahindo? Eelo, nde akasalaka ahindo.

Yeso akakɔnɔyaka ndo anto efula waki la hemɔ. Nde akakɔnɔla akanga a totshungu, akanga wa tshumbe, akanga wa sudi ndo dihoke. Nde akololaka ndo edo! (Luka 7:22; Joani 11:​30-45) Lushi lɔmɔtshi, kanga sudi ɔmɔtshi akɔ̂sɛngasɛnga ate: “Naka we alanga, we la wulu wa nkonoyami.” Yeso akandasale na? “[Nde] akangasana la ketshi, akasimbula lunya, akawunanda, akawutela ati: Dimi nangaka, okono.” (Mako 1:​40, 41) Oma l’ahindo wa ngasɔ, Yeso akɛnyaka ngandji kakandokaka amɛnyi fɔnu.

Onde wɛ mbokaka wolo mbetawɔ ahindo wa Yeso? Amɔtshi mbokaka wolo mbaetawɔ. Koko, ohɔ wate: Yeso akasalaka ahindo ande lo sɛkɛ. Oyadi kânga atunyi ande, wanɛ wakatawoyangaka dia monda la kiɔmɔkɔmɔ wonya tshɛ, kokoka manguna ɔnɛ nde akasalaka ahindo. (Joani 9:​1-34) Ndo nto, ahindo wakinde waki l’oyango ɔmɔtshi. Vɔ wakakimanyiyaka anto dia vɔ mbeya ɔnɛ nde mbele Ɔnɛ lakatomama oma le Nzambi.​—⁠Joani 6:⁠14.

Lam’akandasalaka ahindo, Yeso konyangaka dia ndjaɛnyanya koko nde akatombolaka Nzambi, Kiɔkɔ ya nkudu kande. Lushi lɔmɔtshi, la Kapɛrɛnauma, nde aki lo luudu lɔmɔtshi lakalole tɔ l’anto. Kanga ekuse ɔmɔtshi akalangaka nkɔnɔ koko kokoka mbɔtɔ l’etei. Ɔnkɔnɛ, angɛnyi ande wakôholoya lo tange kande oma lo sambe ka luudu. Lam’akandɛnyi mbetawɔ kawɔ, Yeso akakɔnɔla kanga ekuse ɔsɔ. Omalɔkɔ, anto ‘wakatombola Nzambi’ ko wakate vate: ‘Tatɛnaka dia ɔnkɔnɛ ndoko lushi.’ (Mako 2:​1-4, 11, 12) Ahindo wa Yeso wakatombolaka Jehowa, Nzambi kande, ndo wakakimanyiyaka wanɛ waki l’ohomba.

Koyanga mbakidiɔ ɔsɔku, olimu wa Yeso kondekaka mendana paka la kɔnɔla ase hemɔ lo dihindo. Ɔmɔtshi lakafunde ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wa lɔsɛnɔ la Yeso akalembetshiya ate: “Akambu aso wambufundama dia nyu mbetawo nyati: Jesu eko Kristu, On’a [Nzambi]; la dia nyu ndjala la lumu lu lukumbu landi lam’ayunyetawo.” (Joani 20:31) Yeso mɛtɛ akaye lanɛ laa nkɛtɛ dia kele anto wele la mbetawɔ kawokondja lɔsɛnɔ.

Olambo wakinde

Ondo wɛ mbeyaka ndjoyambola wate: ‘Onde Yeso akaye laa nkɛtɛ? Oma lende akandaye?’ Yeso ndamɛ akate ate: “Dimi lakayi uma l’ulungu, aha dia ndjutsha lulangu lami, keli lulangu la one lakantumi.” (Joani 6:38) La ntondo ka nde ndjoyala onto, nde akasɛnaka ntondo oko Ɔna ɛtɔi lakotama oma le Nzambi. Ko lâsɔ, lolango lakɔ lɔsɔ l’Ɔnɛ lakôtome oya laa nkɛtɛ akilɔ? Joani, ofundji ɔmɔtshi w’Evanjiliyɔ, ekɔ lo mbuta ate: “[Nzambi] akalangi wa la kete utamanya, mbakandawasha On’andi etoi lakanduti, dia untu tshe lawetawo, tavokaki, keli ayali la lumu la pundju.” (Joani 3:16) Ngande wakakoke dikambo sɔ ntshama na?

Bible nembetshiyaka woho ɔnɛ wakayokomaka anto tshɛ ase nyɔi. Wadi l’omi wa ntondo wakalongola lɔsɛnɔ oma le Nzambi l’elongamelo ka sɛnaka pondjo pondjo. Koko, vɔ wakɛnyi ɔlɔlɔ tɔmbɔkwɛ Otungi wakiwɔ. (Etatelu 3:​1-19) Kɛnɛ kakayotomba oma l’otshelo ɔsɔ kana pɛkato kakatshe Adama l’Eva, anto wa ntondo, ele ana awɔ wakayohowɔka nyɔi. (Romo 5:12) Dia mbisha anto lɔsɛnɔ la mɛtɛ, pombaka minya pɛkato la nyɔi.

Ndoko nomb’ewo ɔtɔi kakoka minya nyɔi oma lo shambo ya fukutanyaka lokongɛ la lo tshɔngu y’onto (génie génétique). Koko, Otungi w’anto ekɔ l’akoka wa konya anto wele l’okitanyiya kokele ko vɔ ndjokoka sɛna pondjo pondjo. L’atei a Bible, yɛdikɔ shɔ mbelamɛka ɔnɛ tshungo. Wadi l’omi wa ntondo wakayâsondja vɔ l’anawɔ lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi. Vɔ wakengɔnya lɔsɛnɔ l’anto wa kokele wele l’okitanyiya le Nzambi la lɔsɛnɔ l’anto wahendɛ le Nzambi, ndo wɔsa tɛdikɔ vamɛ lo kɛnɛ kele ɔlɔlɔ kana kɔlɔ. Dia tshungola lɔsɛnɔ l’anto wa kokele, oshinga ɔmɔtshi wakahombe futama, oshinga wɛdimi la lɔsɛnɔ l’anto wa kokele lakashisha ambutshi aso wa ntondo. Oko akawahowɔ ekokele, anto komonga l’akoka wa nkimɔ oshinga ɔsɔ.​—⁠Osambu 49:⁠7.

Ɔnkɔnɛ, Jehowa Nzambi akayekama l’atei dia tokimanyiya. Nde akɔshi lɔsɛnɔ l’ɔnande ɛtɔi ko lidja l’otema wa womoto ɔmɔtshi l’emuma, ko womoto ɔsɔ ndjôta Yeso. Ambeta ɛnɔnyi akumi, ondo wɛ kombetawɔka kanyi y’ɔnɛ womoto l’emuma kokaka mbota ɔna. Koko nshi nyɛ, waa nomb’ewo wambotondjaka nyama oma lo tshɔngu ɔtɔi ndo wakadje tenyi dia tshɔngu ya nyama kɛmɔtshi lo nyama kekina. Lâsɔ, akɔna mɛtɛ akoka mama ɔnɛ Otungi kema l’akoka wa ntsha diwotshi diotshikitanyi la nɛ diokoyalaka na?

Lam’ele onto ɔmɔtshi la kokele akayongaka, oshinga wa tshungola anto oma lo pɛkato la nyɔi akayokondjamaka. Koko, ɔna ashashi lakotɔ laa nkɛtɛ, lakawelɛka Yeso, akahombe mbola ko ndjokoma ‘onganga’ wakoka nkimɔ ‘okanga’ washidiya hemɔ y’anto. Nde akatshe dui sɔ lam’akandasɛnɛ lɔsɛnɔ la kokele, laha la pɛkato. Yeso kɔmɛna paka asui w’anto wele la tshina dia pɛkato koko otondo ande ndamɛ akoke ndo wɔdu wa demba di’onto. Dui sɔ mbakaleke mbêtɛ onganga wokana kɛtshi. (Heberu 4:15) Woho wakandakɔnɔlaka anto lo dihindo lo nshi yakinde la lɔsɛnɔ laa nkɛtɛ akɛnyaka ɔnɛ nde aki la lolango ndo la wolo wa kɔnɔla ase hemɔ.​—⁠Mateu 4:⁠23.

L’ɔkɔngɔ w’olimu w’ɛnɔnyi esato l’etenyi lanɛ laa nkɛtɛ, Yeso akayodiakema oma le andɔshi ande. Nde akɛnya ɔnɛ onto la kokele kokaka monga l’okitanyiya le Otungi oyadi kânga l’ehemba woleki tshɛ wolo. (1 Petero 2:22) Lɔsɛnɔ lande l’onto la kokele lakakimɔma oko olambo lakayala oshinga wa tshungo, wakoka tshungola anto oma lo pɛkato la nyɔi. Yeso Kristo akate ate: “Nduku untu la ngandji kuleki kene ka mvwela engenyi andi.” (Joani 15:13) Lushi la sato l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kande, Yeso akolwama la lɔsɛnɔ la lo nyuma. L’ɔkɔngɔ wa mingu mɔtshi, nde akadɛ l’olongo dia tokimɔ oshinga wa tshungo le Jehowa Nzambi. (1 Koreto 15:​3, 4; Heberu 9:​11-14) Lam’akandatshe ɔsɔku, Yeso akonge l’akoka wa mbisha wanɛ wôyela ɛlɔlɔ w’oma l’olambo ande w’etshungwelo.

Onde wɛ ayolanga kimanyiyama la yoho shɔ y’ɛkɔnwɛlɔ ka hemɔ ya lo nyuma, ya l’asolo ndo ya lo demba? Naka eelo, kete pombaka wɛ monga la mbetawɔ le Yeso Kristo. Bonde kahayaye wɛmɛ le Onganga? Wɛ kokaka ndja le nde lo mbeka akambo wa Yeso Kristo ndo ɔkɛndɛ ande wa shimbɛ anto wa kɔlamelo. Ɛmɛnyi wa Jehowa wayɔngɛnangɛna dia kokimanyiya.

[Caption on page 5]

[Picture on page 5]

Yeso aki la lolango ndo la wolo wa kɔnɔla ase hemɔ

[Caption on page 7]

[Picture on page 7]

Nyɔi ka Yeso kekɔ la shɛngiya yakɔna le yɛ?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto