Sawo dia lo mikanda
MIKANDA wakalowanya nsɛnɔ ndo nkɛwɔ ya miliyɔ y’anto. Efula k’abuku wa l’Afundelo w’Akristo w’ase Ngirika waki ntondo mikanda. Ɛlɔ kɛnɛ sho koka funda mikanda dia keketsha ambetawudi weke eyoyo, sawola l’angɛnyi aso, keketsha anangɛso l’akadiyɛso wambokondja ɛkɛndɛ wa lânde, keketsha wanɛ wele l’atei w’ekakatanu, ndo mbewoya awui wele ohomba dia kɛndjakɛndja elimu wa l’etshumanelo.—1 Tes. 1:1-7; 5:27; 2 Pet. 3:1, 2.
Mikanda ekɔ nto yoho mɔtshi ya dimɛna ya sambisha. L’ahole amɔtshi, anto efula wekɔ lo sɛna lo mvudu kana nkombo yalama asuda kana yahakoke anto mbɔtɔ wɔtɔtɔ. Amɔtshi hawoleke tanema la ngelo, lâsɔ hatatane wonya watatasambisha lo luudu la luudu. Akina mbidjasɛ l’ahole wanganyi l’anto etale.
Hemɔ, mvula, yanyi, kana couvre feu koka koshimba tena dimɔtshi dia tomba oma lo luudu layɛ. Onde wɛ koka funda mukanda dia sambisha ewotɔ ayɛ kana onto ɔmɔtshi lakayasambisha lo tshakitudi? Onde ombeki ayɛ ɔmɔtshi wa Bible ambonɔ? Mukanda w’oma le yɛ mbeyaka monga kɛnɛ kele lande ohomba dia nomialomia nsaki kande. Ondo wɛ koka fundɛ wanɛ weke katshukana, ka mbota, kana kavusha wakiwɔ wa ngandji awui amɔtshi w’oma l’Afundelo.
Esambishelo ka lo mukanda
Lam’afundayɛ mukanda dia sambisha onto lahatahomanaka la yɛ, wɛ pombaka ntondotondo mbotɛ eyɛ. Wɛ la dia mbolembetshiya dia wɛ ekɔ lo sala olimu ɔmɔtshi wa la lolango wakambema l’andja w’otondo. Naka wɛ mɛnaka wate sunganaka, kete ewoyande dia wɛ ekɔ Ɔmɛnyi wa Jehowa. Nde eye bonde kofundɛyɛ, lo dihole dia wɛ tshɔ dia tɛnana la nde. Fundɛnde oko onto lasawola l’onto elungi l’elungi. Koko, lo ndjela dako diatɔlɔmba dia ‘monga la yewo oko elui ndo la memakana oko fudu ya benga,’ paka wɛ sɛdingola dimɛna dia mbeya awui wendana la yɛ wahombayɛ mbofundɛ.—Mat. 10:16.
Lo mukanda ɔsɔ wɛ koka funda awui wotoyotowotɛ otoyotshɔ dia tɛnana la nde. Wɛ koka mbɔtɔnganyiya awui akɔ la mbɔtwɛlɔ kɛmɔtshi ka lo dibuku Comment raisonner kana kamba la mbɔtwɛlɔ kɛmɔtshi k’oma l’Olimu Aso wa Diolelo weke katomba. Wɛ koka mboka wombola ndo keketsha onto akɔ dia nde kana lawɔ yimba. Apandjudi amɔtshi nembetshiyaka tsho ɔnɛ tekɔ la yema y’ekongelo ka kadimolaka lo wembola ɛmɔtshi wa lo Bible ndo oma lâsɔ, ko wɛ shila ɛtɛ w’awui wa totshapita tɔmɔtshi ta lo dibuku diaso dimɔtshi diatokimanyiya dia sala wekelo. Ɛnyɛlɔ ka mukanda wofundami dia sambisha onto kekɔ lo lɛkɛ 73. Vɔ koka kosha tokanyi tɔmɔtshi, koko wɛ pombaka tshikitanyaka awui wa funda. Naka wɛ hasadi ngasɔ, kete anto wayolongolaka mukanda wa woho akɔ wamɛ mbala la mbala.
Anto amɔtshi hawolange mbadia mukanda w’otale w’oma le onto lahaweye. Lâsɔ, ayonga dui dia lomba naka wɛ funda mukanda wa mondo. Komiya mukanda lanɛ wɛnayɛ wate nde hatohekɔ mbadia. Ayonga dimɛna dia mbodjɛ ndo dikatshi dia leeta la nde ndja lo nsanganya yasalema lo Mbalasa ka Diolelo. Lo mukanda ayɛ, wɛ koka mbidja traktɛ, biukubuku, kana numɛlɔ ka Tshoto y’Etangelo la Réveillez-vous ! ndo mbolembetshiya dia nde koka nongolaka ekanda ɛsɔ mbala la mbala naka nde alanga. Kokaka mombola dia kana wɛ koka ndjowenda lakande dia nyu tosawola yema lo kɛnɛ kakayofundɛ.
Woho wahomba monga mukanda akɔ
Oka sso lo mukanda wɛnya woho wayonyofundaka. Wɛ ayɛna akambo wayela anɛ: (1) Mukanda akɔ fundama la kɔmba ndo tokanyi tekɔ l’ɔnɔngɔ. (2) Oyadi kânga wakatokitsha mukanda ɔsɔ lo dihole dikina, ɔnɛ layolongola ayɛna lokombo l’onto lotumi mukanda ndo adrɛsɛ ande. (3) Oyango wa mukanda ɔsɔ la dia fundama l’odingɔ wa ntondo l’ɛtɛkɛta wa wɔdu ndo wasembɔ tɔɔ lo dui. (4) Kanyi tshɛ y’ohomba la dia monga l’odingɔ ayɔ hita. (5) Lo ndjela oyango wa mukanda ɔsɔ, vɔ hawohombe mɛnya lɔngɛnyi lamboleka kana monga la kiongamu ya tshambandeko.
Lo mukanda walɔmba dia monga la kiongamu y’efula, ɛnyɛlɔ mukanda watomɛ sekeletɛlɛ ka l’etshumanelo filialɛ, lokombo l’etshumanelo ndo laki sekeletɛlɛ pombaka fundama, kamɛ l’adrɛsɛ waki sekeletɛlɛ la datɛ diofundami mukanda akɔ. Lokombo ndo adrɛsɛ w’onto kana w’ɔlɔngɔswɛlɔ watomɛwɔ mukanda pombaka nto fundama. Oma lâsɔ ko ndjotoma mɔyɔ lo yoho yasungana. L’ɛtɛkɛta ɛmɔtshi, dia komiya mukanda anto fundaka la diko ka sinyatirɛ ɔnɛ “lakiyɛ la ngandji efula,” kana ɔnɛ “olongole mɔyɔ aso wa ngandji.” Pombaka sinya la lonya.
Lo mukanda tshɛ, pombaka mbidja yimba lo dikɔmɔ di’ofundelo, lo gramatika, lo tolembetelo ta wadielo dia vɔ fundama la kɔmba. Naka wɛ sala ngasɔ, kete wɛ ayosha mukanda ayɛ ndo losango lele lɔkɔ wotsho.
L’andja wa divɛlɔpɛ, funda adrɛsɛ wakokawɔ tokofundɛ dia kokadimola, ndeka dimɛna adrɛsɛ ayɛ hita. Naka wɛ mɛnaka dia hasungana funda adrɛsɛ ayɛ hita etena kasambishayɛ onto ɔmɔtshi lahayeye lo mukanda, kete mbola dikumanyi kana vɔ wayetawɔ dia wɛ funda adrɛsɛ wa Mbalasa ka Diolelo. Hakoke kamba pondjo l’adrɛsɛ waki Société lo mikanda wa ngasɔ di’aha anto ndjɔfɔnya ɔnɛ Société mambafundɛ ko lâsɔ ndjonga ofukutanu. Naka wɛ hafundji ndoko adrɛsɛ w’onto tokofundɛ dia kokadimola, koko wɛ akadjɛ onto akɔ okanda ɔmɔtshi, kete onto koka fɔnya dia Société mbotome.
Yashikikɛ dia wɛ akamati tɛmbrɛ yahombama, djekoleko naka wɛ akadjisha okanda ɔmɔtshi l’etei. Naka tɛmbrɛ hayokoki, kete ɔnɛ lotomeyɛ ayotonga l’ɔkɛndɛ wa futa kɛnɛ kahombama, ndo dui sɔ diayekola yimba yande oma lo losango layɛ. Ohɔ dia lo wedja efula, divɔlɔpɛ diele la biukubuku kana la periodikɛ l’etei futamaka oshinga wolo.
Funda l’ɛtɛkɛta w’amɛna
Kam’ashidiyayɛ la funda mukanda ayɛ, adiawɔ dia wɛ menda kɛnɛ kofundjiyɛ. Ngande wele awui akɔ? Onde wɛ akafundji la ngandji tshɛ ndo la yewo? Ngandji ndo ɔlɔlɔ ekɔ l’atei wa waonga wayaketembolaso dia monga lawɔ lo diɔtɔnganelo diasaso l’anto akina. (Ngal. 5:22, 23) Naka wɛ ambɛna tshɛkɛta mɔtshi ya kɔlɔ kana yahasungana, kete lɔngɔsɔlayɔ.
Mukanda koka koma l’ahole wahayakoke koma. Dui sɔ mɛnyaka dia vɔ wekɔ ehomɔ ka dimɛna kakoka kamba laso l’esambishelo. Lam’ele mukanda ekɔ lo mbɔsa dihole diayɛ ndo nɛmɔ diayɛ, dja yimba lo kɛnɛ kendana l’awui wele lo mukanda akɔ, nganɛ wɛnama awui akɔ, ndo woho wokɛmawɔ l’atui. Vɔ koka mbewoya onto akambo waki ohomba dia tatshiya sawo, keketsha, kana kotola anima ɔmɔtshi dia mbɔtɔ lo mboka k’otsha lo lɔsɛnɔ.