Onde wɛ nangaka mbeya akambo wa mɛtɛ?
AKAMBO wa mɛtɛ wendana la na? Akambo wa mɛtɛ wendana la ambola amɔtshi woleki ohomba wayaoka anto. Ondo wɛ lawɔ amboyaokaka ambola wa ngasɔ wele oko wanɛ:
Onde Nzambi ndjakiyanyaka mɛtɛ dikambo diaso?
Onde ata la asui wayoshila lushi lɔmɔtshi?
Ngande wayalaso lam’avɔso?
Onde elongamelo kɛmɔ kekɔ lo dikambo dia wavɔ?
Ngande wakokami nɔmba dia Nzambi mbokami?
Ngande wakokami monga la ɔngɛnɔngɛnɔ lo lɔsɛnɔ?
Lende ayoyoyanga ekadimwelo wa ambola anɛ na? Naka wɛ ntshɔ lo waa bibliɔtɛkɛ, kete wɛ ayotana nunu di’abuku watawɔ ɔnɛ vɔ kokaka kadimola ambola anɛ. Koko mbala efula, abuku asɔ hawɔtɔnɛ lam’asawɔ. Amɔtshi mɛnamaka dia wekɔ l’awui wa mɛtɛ kam’atondjamawɔ, koko yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ vɔ ndjeetaka loowe ndo anto ndjotshikitanyaka awui wa lɔkɔ kana ndjahɛnyaka la abuku akina.
Koko, ekɔ dibuku dimɔtshi diele la ekadimwelo wa shikaa. Diɔ diekɔ dibuku di’akambo wa mɛtɛ. Yeso Kristo akate lo dɔmbɛlɔ dimɔtshi diakandalɔmbɛ Nzambi ate: “Ɔtɛkɛta ayɛ wekɔ mɛtɛ.” (Joani 17:17) Ɛlɔ kɛnɛ, sho mbelɛka Ɔtɛkɛta ɔsɔ ɔnɛ Bible k’Ekila. Lo ndjɛkɛ yayela, wɛ ayokondja lo tshena pe, ekadimwelo w’oma lo Bible wokɛma hwe ndo wa mɛtɛ lo ambola wa la diko ango.
Onde Nzambi ndjakiyanyaka mɛtɛ dikambo diaso?
ƆKƆKƆ WONYIYAMA DIMBOLA NƐ: Tekɔ lo nsɛna lo andja wambolola tɔɔ l’awui w’esehe ndo l’akambo wa kɔlɔ. Ɛtɛmwɛlɔ efula mbetshaka ɔnɛ Nzambi mbalanga dia sho monga l’asui.
KƐNƐ KETSHA BIBLE: Nzambi bu pondjo kiɔkɔ y’akambo wa kɔlɔ. Bible mbutaka lo Jɔbɔ 34:10 ɔnɛ: “Nzambi ka mɛtɛ bu la kanyi ya nsala akambo lo yoho ya kɔlɔ, Kanga-Wolo-Tshɛ bu la kanyi ya nsala kɔlɔ!” Nzambi ekɔ la sangwelo dioludi la ngandji lo dikambo di’anto. Diakɔ diakatetsha Yeso dia sho nɔmbaka ɔnɛ: “Shɛso lele l’olongo, . . . Diolelo diayɛ diaye. Lolango layɛ latshame la nkɛtɛ oko watshamalɔ l’olongo.” (Mateo 6:9, 10) Nzambi ndjakiyanyaka efula dikambo diaso woho wele nde salaka tshɛ dia nkotsha sangwelo diande.—Joani 3:16.
Enda nto Etatelo 1:26-28; Jakɔba 1:13; ndo 1 Petero 5:6, 7.
Onde ata la asui wayoshila lushi lɔmɔtshi?
ƆKƆKƆ WONYIYAMA DIMBOLA NƐ: Ata wekɔ lo ntetemala ndjaka lofulo l’anto laheyama mbadia. Sho tshɛ diɛnɛka l’asui wasoya anto.
KƐNƐ KETSHA BIBLE: Nzambi akatewoyisha etena kayondodja wɔladi lo nkɛtɛ k’otondo. Lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo diande, anto “hawoteka ta nto.” Koko, vɔ “wayotshula tokuwa tawɔ ta ta nkongo.” (Isaya 2:4) Nzambi ayokomiya akambo wa kɔlɔ tshɛ ndo asui. Bible ndakaka ɔnɛ: “[Nzambi] ayokitola asɔyi tshɛ oma lo washo awɔ, ndo nyɔi hatoyala nto, otanda hatoyala nto, delo hadiotoyala nto, kaanga kandji hatoyala nto. Akambo wa ntondo wamboshila.”—Ɛnyɛlɔ 21:3, 4.
Enda nto Osambo 37:10, 11; 46:9; ndo Mika 4:1-4.
Ngande wayalaso lam’avɔso?
ƆKƆKƆ WONYIYAMA DIMBOLA NƐ: Ɛtɛmwɛlɔ efula wa lo andja ɔnɛ mbetshaka ɔnɛ ɛngɔ kɛmɔtshi kele lo demba di’onto tetemalaka la nsɛna l’ɔkɔngɔ wa nyɔi. Amɔtshi mbetawɔka ɔnɛ wavɔ kokaka salɛ wasɛna kɔlɔ kana ɔnɛ Nzambi mbishaka anto wa kɔlɔ dilanya lo mbadja lo ifɛrnɔ.
KƐNƐ KETSHA BIBLE: Etena kavɔ anto, vɔ hawɔsɛnɛ nto. Divɛsa dia Ondaki 9:5 mbutaka ɔnɛ: “Wanɛ wambovɔ haweye ndooko dikambo.” Lam’ele wavɔ hawokoke mbeya kana mboka dui dimɔtshi, vɔ hawokoke salɛ wanɛ wasɛna kɔlɔ kana mbaakimanyiya.—Osambo 146:3, 4.
Enda nto Etatelo 3:19 ndo Ondaki 9:6, 10.
Onde elongamelo kɛmɔ kekɔ lo dikambo dia wavɔ?
ƆKƆKƆ WONYIYAMA DIMBOLA NƐ: Sho kombolaka nsɛna ndo ngɛnangɛna la lɔsɛnɔ kaamɛ la wakiso wa ngandji. Keema kɔlɔ sho nomɔlomɔ wolo dia mɛnana nto la wakiso wa ngandji wakavu.
KƐNƐ KETSHA BIBLE: Efula ka wanɛ wakavu wayolwama. Yeso akalake ɔnɛ “wanɛ tshɛ wele lo waombo wohɔma . . . wayotomba.” (Joani 5:28, 29) Lo ndjela sangwelo diaki Nzambi dia l’etatelo, wanɛ wayolwama wayonga la diɛsɛ dia nsɛna lo paradiso ka la nkɛtɛ. (Luka 23:43) Nshi yayaye yakalakema shɔ mendanaka nto la yoonge ya demba ya kokele ndo la lɔsɛnɔ la pondjo layokondja anto wele l’okitanyiya. Bible mbutaka ɔnɛ: “Anto w’ɛlɔlɔ wayokita nkɛtɛ, ndo wayodjasɛka lɔkɔ pondjo pondjo.”—Osambo 37:29.
Enda nto Jɔbɔ 14:14, 15; Luka 7:11-17; ndo Etsha 24:15.
Ngande wakokami nɔmba dia Nzambi mbokami?
ƆKƆKƆ WONYIYAMA DIMBOLA NƐ: Anto wa l’ɛtɛmwɛlɔ suke la tshɛ nɔmbaka. Koko efula mɛnaka dia alɔmbɛlɔ awɔ hawokadimɔma.
KƐNƐ KETSHA BIBLE: Yeso akatetsha dia mbewɔ dia kalolaka lo ɛtɛkɛta akɔ waamɛ mbala tshɛ lo alɔmbɛlɔ aso. Nde akate ate: “Etena kalɔmbanyu, tanyokalolɛke akambo akɔ waamɛ.” (Mateo 6:7) Naka sho nangaka dia Nzambi mpokamɛ alɔmbɛlɔ aso, kete sho pombaka nɔmbaka lo yoho yetawɔnde. Dia nsala dui sɔ, sho pombaka mbeya lolango laki Nzambi ndo nɔmbaka lo yoho yɔtɔnɛ la lɔ. Joani ya ntondo 5:14 mbutaka ɔnɛ: ‘Kɛnɛ tshɛ kalɔmbaso kɔtɔnɛ la lolango [la Nzambi], nde tokɛka.’
Enda nto Osambo 65:2; Joani 14:6, 14; ndo 1 Joani 3:22.
Ngande wakokami monga la ɔngɛnɔngɛnɔ lo lɔsɛnɔ?
ƆKƆKƆ WONYIYAMA DIMBOLA NƐ: Anto efula fɔnyaka dia falanga, lokumu ndo demba di’olangala mbayowasha ɔngɛnɔngɛnɔ. Diakɔ diawesawɔ akambo asɔ, koko vɔ ndjɛnaka dia vɔ bu la ɔngɛnɔngɛnɔ.
KƐNƐ KETSHA BIBLE: Yeso akɛnya woho wakokaso monga la ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakandate ate: ‘Ɔngɛnɔngɛnɔ le wanɛ weya ehomba awɔ wa lo nyuma.” (Mateo 5:3) Dia nkondja ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ, paka sho ntakola wanya wahombama dia nkotsha ohomba aso woleki woke, mbuta ate ndjala k’akambo wa mɛtɛ wa lo nyuma wendana la Nzambi ndo sangwelo diande lo dikambo diaso. Akambo wa mɛtɛ asɔ tanemaka lo Bible. Mbeya akambo wa mɛtɛ asɔ kokaka tokimanyiya dia sho nshihodia kɛnɛ kele mɛtɛ ohomba ndo kɛnɛ kele bu ohomba. Naka sho mbetawɔ dia akambo wa mɛtɛ wa lo Bible nɔmbɔla tɛdikɔ ndo etsha aso, kete tayonga la lɔsɛnɔ lele la oyango.—Luka 11:28.
Enda nto Tokedi 3:5, 6, 13-18 ndo 1 Timɔte 6:9, 10.
Tambɔsɛdingola lo tshena pe ekadimwelo washa Bible lo ambola asamalo. Onde wɛ nangaka nyomeya akambo akina laadiko dia laasɔ? Naka ndo wɛ mbele l’atei wa “wanɛ weya ehomba awɔ wa lo nyuma,” kete aha la taamu wɛ nangaka. Wɛ mbeyaka nyomoyaoka ambola akina oko wanɛ: ‘Naka Nzambi ndjakiyanyaka dikambo diaso, lande na kamondotshika dia akambo wa kɔlɔ ndo asui ndjala lo edja tshɛ k’ɔkɔndɔ w’ana w’anto? Ngande wakokami ndowanya lɔsɛnɔ la nkumbo kami?’ Bible mbishaka ekadimwelo w’eshika lo ambola anɛ ndo lo akina efula.
Koko, ɛlɔ kɛnɛ anto efula mengengaka dia mbadia Bible. Vɔ kiɔsaka oko dibuku diele l’awui efula diele mbala mɔtshi wolo dishihodia. Onde wɛ nangaka nkondja ekimanyielo dia mbishola ekadimwelo lo Bible? Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ la dihomɔ dihende diakoka kokimanyiya.
Ntondotondo, dibuku Bible etshatɔ mɛtɛ? diakalɔngɔswama dia nkimanyiya anto wele la elimu efula dia vɔ nsɛdingola ekadimwelo wa hwe washa Bible lo ambola w’ohomba asɔ. Ehomɔ ka hende ele ekongelo k’ofele ka wekelo wa Bible wa la ngelo. Aha la mfuta falanga, Ɔmɛnyi ɔmɔtshi wa Jehowa wosukanyi la yɛ wele la yewo ya mbetsha Bible kokaka ndja lakayɛ kana lo dihole dikina dialangayɛ ndo mbetshaka la yɛ yema ya wenya lomingu tshɛ woho wa nyu mbeka Bible. Miliyɔ y’anto lo andja w’otondo wambokondja wahɔ oma lo ekongelo kɛsɔ. Efula ka l’atei awɔ wambokoma lo mbuta ɔnɛ: “Lamboshola akambo wa mɛtɛ!”
Ndoko ɛngɔ k’oshinga wolo kakokaso mbishola oleki akambo wa mɛtɛ. Akambo wa mɛtɛ wa lo Bible totshungolaka oma lo dikanyiyakanyiya, awui wa lofunge ndo oma lo wɔma wa kɔlɔ. Vɔ toshaka elongamelo, oyango ndo ɔngɛnɔngɛnɔ. Yeso akate ate: “Nyayeya akambo wa mɛtɛ, ko akambo wa mɛtɛ wayonyotshungola.”—Joani 8:32.