Ɛtɛmwɛlɔ Wambosuya Munga Yawɔ
“Papa l’Ɔrɔma Ambodja Ɛtɛmwɛlɔ l’Ohemba.” “Ɛtɛmwɛlɔ Wamboyalɔngɔsɔla dia Nɔmba Edimanyielo lo Mea Culpaa—oma lo Woho Wakawahɛnyahɛnya Anto l’Okonda ndo Wakawahetshaka Ase Juda.” “Vɔ Wɔlɔmba Edimanyielo lo Woho Wambowomana Anto Oshiki.” “Ase Asɔnyi Wekɔ lo Nɔmba waa Indiens wa lo Lɛkɛ l’Ehotwelo ka Wonya la l’États-Unis Edimanyielo.”
ONDE wɛ ambadiaka ɛtɛ w’awui wa weoho ɛnɛ lushi lɔmɔtshi lo jurunalɛ? Mɛnamaka dia la tshete y’efula, ɛtɛmwɛlɔ wosuya munga ndo wɔlɔmba edimanyielo l’akambo wakawatshe lo nkama y’ɛnɔnyi yambeta. Tita nsango mɛnyaka hwe woho wosuya papa l’ɔrɔma munga nshi nyɛ.
Etena Kɔlɔmba Papa l’Ɔrɔma Edimanyielo
Luigi Accattoli, omvutshi ɔmɔtshi wa nsango yeta la Vatican akate lo dibuku diande dielɛwɔ Quando il papa chiede perdono (Etena Kɔlɔmba Papa l’Ɔrɔma Edimanyielo) ɔnɛ: l’asa 1980 la 1996, aya yɛdikɔ ya mbala 94 yele, Jean-Paul II ‘aketawɔ kɔlɔ tshɛ yakatshe Ɛtɛmwɛlɔ ndo akalɔmbɛ edimanyielo mbala 94 y’etondo.’ Lo ndjela Accattoli, “l’Ɔtɛmwɛlɔ w’Aseka Mupɛ, paka papa l’ɔrɔma oto mbakoka nɔmba edimanyielo.” Ndo kɛsɔ mbakasale papa l’ɔrɔma l’awui wa kɔlɔ wakasale Aseka Mupɛ lo lɔsɛnɔ lawɔ, ɛnyɛlɔ oko: Ata wakalɔsha Akristo wa Misilma dia tshungola Jerusalɛma, ata k’ata, sukɛ ewandji walɔmbɔla la hiadi (dictateur), keketsha diatɔnelo l’atei w’ɛtɛmwɛlɔ, mpetsha Ase Juda heyama, wakahike tuminadi dia mɛnya anto pâ, atshunda wakatshaka akambo wa kɔlɔ lo woshɛshɛ, ndo wakadje lohetsho l’asa dibila. Lo mukanda wakatomɛ papa l’ɔrɔma Jean-Paul II waa kardinalɛ lo 1994, (mukanda waki papa l’ɔrɔma wakaleke anto amɔ mbɔsa la nɛmɔ) nde akate dia “vɔ tshɛ tshɛ suya pɛkato yakawatshe oma l’ɔnɔnyi 1001 polo nd’ɛlɔ.”
Episkɔpɔ efula la wa kardinalɛ wakayele ɛnyɛlɔ ka papa l’ɔrɔma. Lo Ngɔndɔ ka Dikumi l’Ahende, 1994, jurunalɛ mɔtshi ya l’Italie yelɛwɔ Il Giornale yakakɔndɔla ɔnɛ: “Episkɔpɔ efula w’Ase Amɛrikɛ wakɛnama lo televisiɔ ndo wakalɔmbɛ edimanyielo lo washo w’anto tshɛ.” L’ɔkɔkɔ akɔna na? Lo woho ɔnɛ wakawetawɔka waa abe nanya ana wakɛnda efula (pédophilie). Lo Ngɔndɔ ka Ntondo, 1995, jurunalɛ mɔtshi yelɛwɔ La Repubblica yakate dia, “dikambo dimɔ diahatasalemaka ndoko lushi l’ɔkɔndɔ w’Aseka Mupɛ wa nshi nyɛ”—lo jurunalɛ yakɔ wakate woho wakadihe Papa l’Ɔrɔma Pius XII onyɔ lo kɛnɛ kendana la nyemba y’anto yakadiakema. Lo Ngɔndɔ ka Ntondo, 1995, jurunalɛ yakɔ yamɛ yakakɔndɔla ɔnɛ episkɔpɔ wa l’Allemagne wakalɔmbɛ edimanyielo lo “munga y’efula” y’Aseka Mupɛ wa la Rɔmɔ wanɛ waketawɔka dia ase Nazi ndjakana. Ndo Ase Asɔnyi efula mbakasuya munga yawɔ.
Lande na Nɔmba Edimanyielo Na?
Bible tokeketshaka dia nɔmba edimanyielo wonya watshaso kɔlɔ, ndo anto efula wakandola ɛtɛmwɛlɔ l’etena kakawashola munga yawɔ vamɛ. (Jakoba 5:16) Ko lande na katsha ɛtɛmwɛlɔ dikambo sɔ na? Ko ngande wakokaso mbaɔsa lo ndjela dikambo sɔ na?
[Footnote]
a Lo Latin etelo k’ɔnɛ “Munga kami dimɛ,” ekɔ etenyi kɛmɔ ka lo disambɛ di’Aseka Mupɛ (Confiteor, kana ɔnɛ “Lambosuya munga”), l’etena kɛsɔ onto lasuya munga vusolaka etelo kɛsɔ.
[Caption on page 3]
[Footnote on page 3]