Nganɛ wakokaso kitshakitsha pâ kaya oma lo woho wahɛdimi anto tshɛ
Kem’edja, Otungi aso ayanga konya anto tshɛ popo oko wakombolawɔ efula. Koko, oma ko kakianɛ polo ndo l’etena kɛsɔ, sho kokaka ntsha awui amɔtshi dia kitshakitsha pâ kakoka tokomɛ ndo komɛ nkumbo yaso oma lo woho ɔnɛ wele anto tshɛ bu popo. Nelson Mandela, owandji w’edjedja wa l’Afrique du Sud akɛnyi dia “aha kɛnɛ katoshawɔ, koko kɛnɛ katondjaso oma lo kɛnɛ kele la so mbakakitola onto l’onto.”
AWUI weta l’andja ɔnɛ mɛnyaka ɔnɛ awui asɔ wekɔ mɛtɛ. Lo kamba la yema tshitshɛ yakawalongola lo eotwelo kawɔ, apami la wamato efula wakatshe akambo wa weke efula wakayâkakitolaka ndo l’asekawɔ akina wele ondo waki l’akoka woleki efula. Lo yoho yotshikitanyi, akina wanɛ wakalongola lomombo efula oma k’eotwelo kawɔ wakatshope kɛnɛ kaki la wɔ ndo kombeya kamba l’akoka awɔ tshɛ.
Kamba dimɛna la kɛnɛ kele layɛ!
Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ la saki k’efula ka kimanyiya anto dia vɔ kondja ewo k’asangwelo waki Nzambi l’ekimanyielo ka wekelo wa Bible. Koko, vɔ mbeyaka ɔnɛ di’anto kondja ɛlɔlɔ efula oma l’awui wa lo Bible, vɔ pombaka mbeya mbadia la funda. L’ɔkɔkɔ akɔ mbele Ɛmɛnyi wa Jehowa wambetsha anto nunu nkama dia vɔ mbeya mbadia la funda. Ndo lo wodja ɔmɔtshi wa l’Afrika wa lo Wɛsta oto, vɔ waketsha anto 23000 dia mbeya mbadia la funda (l’atei w’ɛnɔnyi wa 1990). Lo menda olimu wa dimɛna efula wakamba Ɛmɛnyi wa Jehowa dia kimanyiya anto, jurunalɛ yelɛwɔ San Francisco Examiner yakate ɔnɛ: “Nyu pombaka mbaɔsa oko anto w’eshika wakoka mbokoyama. Vɔ futaka elambo, kimanyiyaka ase hemɔ, ndo tshaka ntshɛ di’anto mbeya mbadia la funda.”
Ndo nto, l’ekimanyielo ka wetshelo walongolawɔ dia mbeya tɛkɛta la ntondo k’anto, Ɛmɛnyi wa Jehowa wambolowanya anto nunu nkama dia koma atɛkɛtshi w’eshika, wanɛ wakoka tɛkɛta la ntondo k’anto la lolemi l’ɔsɛlɔ. L’atei wa nunu di’anto asɔ amɔtshi waki l’ekakatanu wa wolo efula dia mbeya tɛkɛta. Tɔ̂shi ɛnyɛlɔ ka pami kɛmɔtshi k’oma l’Afrique du Sud, ɔnɛ lata ate: “Lam’ele laki dikokoma diamboleka, lakayongaka l’ɔsɔnyisɔnyi w’efula dia tɛkɛta l’atei w’anto, ndo mbala tshɛ lakalɔmbaka anto dia vɔ tɛkɛtɛmi. . . . Lam’akamayɔtɔka lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi ko vɔ ndjombisha ɔkɛndɛ wa mbadia Bible la ntondo ka djui ya tshitshɛ y’anto . . . , lakakokoma woho w’anyanya ko dimi kokoka ndo shidiya wadielo l’etena kahombama. L’ɔkɔngɔ wa losanganya, [ombetsha], akambisha alako w’amɛna efula la ngandji tshɛ. Nde akambutɛ dia dimi pembaka ndjayadiɛka la doyi dia wolo. Lakatshe ngasɔ lo mbɔsaka wenya lushi la lushi lo mbadiaka Bible la Tshoto y’Etangelo la doyi dia wolo.” Pami kɛsɔ akahame dimɛna nɛ dia ɛlɔ kɛnɛ nde osha alako wa lo sɛkɛ la ntondo ka nkama kana nunu di’anto.
Tɔngɛnɛngɛnɛ woho weso popo l’atei w’anangɛso
Lo kɛnɛ kendana la kalasa, esakelo, ekondjelo kana dihole diele l’onto lo tshunda di’anto, Ɛmɛnyi wa Jehowa tshikitana efula. Etshikitanu ɛsɔ mɛnyaka dia tekɔ lo sɛna l’andja wele kema kokele. Koko, otshikitanyi l’ase ɛtɛmwɛlɔ ekina, Ɛmɛnyi wa Jehowa bu ndoko la tokanyi ta kɔlɔ otsha le anto wele la woho okina wa lokoho la demba, kana wanɛ wele l’ekondjelo kotshikitanyi ndo wele la dihole dimɔtshi l’atei wa tshunda di’anto.
Vɔ hawoyokananɛ kɔlɔ nɛ dia vɔ ntshaka tshɛ dia kamba l’awui w’oma lo Bible wekawɔ. Vɔ kitanyiyaka awui wa lo Bible l’otema ɔtɔi, ɛnyɛlɔ oko wanɛ w’ɔnɛ: “[Nzambi] hatendaka kene katendaka untu. Ne dia untu atendaka kene kenandi lu ashu, keli [Jehowa] atendaka utema.” (1 Samuele 16:7) “[Nzambi] kema la shonodi y’antu. Keli ndi mbetawoka wa lu wedja tshe, wane wawuka woma la watsha akambu w’ololo.” (Etsha 10:34, 35) “Tanyukaluyaki untu kolo lu kolo, keli w’antu tshe. Lu wedi anyu, nyutshaki akambu tshe weyanyu ntsha, dia mbidjase la antu tshe ki.”—Romo 12:17, 18; enda nto lo 1 Timote 6:17-19; Jakoba 2:5, 9.
Lam’ele Ɛmɛnyi wa Jehowa ndjelaka awui asɔ w’oma lo Bible wâkimanyiya dia kâmɛ monga lam’asawɔ, l’atei awɔ vɔ hawetawɔ onto tshɛ layaɔsa dia nde ndeka akina oma lo lokoho lande la demba, oma lo dihole diele lande lo tshunda di’anto, kana oma l’ekondjelo kande. Oko ɛnyɛlɔ, wonya walangawɔ mbisha onto ɔmɔtshi diɛsɛ di’olimu l’etshumanelo k’Akristo, vɔ hawende lokoho kana ekondjelo kele la nde. Dia vɔ mbisha onto ɔkɛndɛ ɔmɔtshi, ɛnyɛlɔ oko monga ombetsha kana omendji, vɔ mendaka paka akoka ande wa lo nyuma.—1 Timote 3:1-13; Tito 1:5-9.
Le anto anɛ wakadiɛnɛ l’andja ɔnɛ wasemula amɔtshi ko mɛngiyaka akina, ayonga ekeketshelo k’efula dia vɔ sɛna l’atei w’anto akina wanɛ wawaɔsa oko anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ wele la ntondo k’Otungi awɔ vɔ tshɛ wekɔ popo. Martina kokaka shikikɛ dikambo sɔ. L’ɔkɔngɔ wa she ndawɔ nkumbo kande, nde akodiama paka oma le mama kande ɔnɛ lele komonga ndo l’ekondjelo. Mbala efula nde akɔsamaka oko onto l’anyanya, akayaɔnyɔlaka ndo aki wolo le nde dia nde mbekesanɛ l’anto akina. Nde akayongaka la dionga dia hadje ndoko dikambo ɔtɔi yimba. Koko akambo wakayotshikitanaka l’ɔkɔngɔ wa nde tatɛ mbeka Bible ndo lam’akandayokoma Ɔmɛnyi wa Jehowa. Nde ate: “Lakahombe ndɔshana la tokanyi tami ta kɔlɔ ndo kakianɛ lambokoka ndɔshana l’okakatanu ɔsɔ. Loyaɔsa la nɛmɔ di’efula ndo lɔtɛkɛtaka l’eshikikelo k’efula k’ɔnɛ awui w’eshika mbatami. Akambo wa mɛtɛ wamboyɔmɛnya dia dimi pombaka ndjaɔsa oko onto lele l’ɔkɛndɛ. Kakianɛ, lambɛna dia Jehowa mbokakami ngandji ndo lambeya ɔlɔ wa lɔsɛnɔ.”
Oko wewɔ tshunda di’Akristo dia l’andja w’otondo, Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo wedja ndekana 230 ndjaɔsaka dia ndoko loleki onyande; dionga sɔ tshikitana efula la di’ase andja ɔnɛ. Onde atshunda akina w’ɛtɛmwɛlɔ kokaka ndjasɛma ngasɔ ndo mɛnya ɔnɛ dikambo diakɔ diekɔ mɛtɛ?
Lo mɛtɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa mɛnaka ndo mbutaka akambo ɔnkɔnɛ wewɔ mɛtɛ. Vɔ mbetawɔka dia oko wasɛnawɔ l’andja waha bu kokele, hawokoke minya etshikitanu wele l’anto ndo wele ndekana ɛnɔnyi nkama anto akina wakatshe tshɛ dia minya koko wakahekɔ. Koko, vɔ ngɛnangɛnaka nɛ dia wakatshe tshɛ dia kitshakitsha pâ kɛsɔ kakoka konya polo ndo lo nyɔi oma l’atei awɔ lo yɛdikɔ yoleki efula. Ndo oko wewɔ la mbetawɔ ka wolo efula lo daka diaki Nzambi, vɔ wekɔ lo nongamɛ andja w’oyoyo wosembwe lɛnɛ ele etshikitanu wele lam’asa anto hawotonga nto pondjo.
Eelo, anto tshɛ wele l’okitanyiya wayanga monga la “nɛmɔ ndo la lotshungɔ” lâmɛ oko wakasangoya Otungi awɔ lam’akandâtonge. Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ kanyi ya dimɛna efula! Ndo mbala kɛnɛ, dikambo sɔ diayokotshama aha onyake!
[Caption on page 7]
[Picture on page 7]
Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo ntsha tshɛ di’anto mbeya mɔmbɔ wɔɔngɔ lo mbetsha nkama ya nunu di’anto dia vɔ mbeya mbadia la funda
[Caption on page 8]
[Picture on page 8]
Akambo wa mɛtɛ wa lo Bible tokimanyiyaka di’aha sho kananɛ kɔlɔ l’ɔtɛ wa lokoho laso la demba, dihole diele la so lo tshunda di’anto kana ekondjelo kaso