Jehowa ekɔ ‘ofutshi a wanɛ watoyangaka la otema ɔtɔi’
‘Diele la ɔnɛ layasukanya la Nzambi mbetawɔ ɔnɛ nde ekɔ ndo nde ndjalaka ofutshi a wanɛ watoyangaka la otema ɔtɔi.’—HEBERU 11:6.
1, 2. Lande na kakoka ekambi ɛmɔtshi waki Jehowa ndɔshana la tokanyi ta kɔlɔ?
BARBARAa mbutaka ate: “Aya ɛnɔnyi suke la 30 wemi Ɔmɛnyi wa Jehowa, koko ndoko lushi lakamayaoke dia dimi koka mbelamɛ lokombo lɔsɔ. Kânga mbakimi ombatshi mboka ndo mbakimi la waɛsɛ akina wa lânde, ndoko ɔtɔi l’atei a waɛsɛ asɔ wakambetawoya dia dimi kokaka mɛtɛ mbelamɛ Ɔmɛnyi.” Keith mbutaka woho akɔ wâmɛ ate: “Tena dimɔtshi lakayaokaka dia dimi kokoka mbelamɛ okambi waki Jehowa nɛ dia ekambi ande wekɔ la ɛkɔkɔ efula wa monga la ɔngɛnɔngɛnɔ, koko dimi komonga la ɔngɛnɔngɛnɔ. Dui sɔ diakakonya dia dimi ndjaoka oko onto lele la onongo, ndo diakaleke shishɛmi ɔngɛnɔngɛnɔ.”
2 Efula ka ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo wa lo nshi y’edjedja waki la tokanyi ta ngasɔ ndo ekambi ande efula wa nshi nyɛ wekɔ lo ndɔshana vɔ lawɔ la tokanyi ta ngasɔ. Onde tena dimɔtshi wɛ lawɔ mongaka la tokanyi ta ngasɔ? Mbeyaka monga ko wɛ ekɔ lo diɛnɛ la ekakatanu waha pe, koko wɛ mɛnaka dia oko asekayɛ ambetawudi wekɔ lo ngɛnangɛna la lɔsɛnɔ, bu l’ekakatanu ndo wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. L’ɔtɛ wa dikambo sɔ, wɛ koka ndjokanyiya ɔnɛ wɛ hetawɔma le Jehowa ndo nde hakondje yimba. Totake esadi eto ɔnɛ ɔsɔku mbediɔ. Bible toshikikɛka ɔnɛ: “[Jehowa] kema la dionyo kuyanga wononyi lu asui w’usuyami; ndi hatusheka elundji kandi uma le ndi, keli ndi atuwukelaka lam’atundûlelelaka.” (Osambu 22:24) Ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya ɛsɔ wakendanaka la Mɛsiya mɛnyaka dia Jehowa hokela tsho ekambi ande wa kɔlamelo, koko nde mbafutaka.
3. Lande na keso hatohandwe oma lo ekakatanu wa lo dikongɛ nɛ di’akambo?
3 Ndoko onto ɔtɔi l’atei aso lohandwe oma lo ekakatanu wa lo dikongɛ nɛ di’akambo, oyadi ekambi wa Jehowa. Tekɔ lo nsɛna l’andja walɔmbwama oma le Satana Diabolo, otunyi woleki woke waki Jehowa. (2 Koreto 4:4; 1 Joani 5:19) Lo dihole dia vɔ kokamɛ lo dihindo, ekambi waki Jehowa mbaleka sɔmama oma le Satana. (Jobo 1:7-12; Enyelo 2:10) Ɔnkɔnɛ, polo ndo l’etena kakashikikɛ Nzambi, sho pombaka ‘mbikikɛ asui’ ndo ‘tetemala nɔmba,’ tele la eshikikelo ɔnɛ Jehowa tokanɛka. (Romo 12:12) Hatohombe mbetawɔ dia ekakatanu wa l’andja ɔnɛ ndjotokonya dia sho kanyiya ɔnɛ hatolangema oma le Jehowa, Nzambi kaso!
Bɛnyɛlɔ di’edjedja dia ekikelo
4. Sha bɛnyɛlɔ dimɔtshi di’ekambi wa kɔlamelo waki Jehowa wakakikɛ ekakatanu wa wolo efula.
4 Ekambi efula wa kɔlamelo waki Jehowa wa lo nshi y’edjedja wakakikɛ akambo wa wolo efula. Ɛnyɛlɔ, Hana “aki la wutshu a wulu l’utema,” nɛ dia nde aki ekomba ndo nde akɔsaka diele oko Nzambi akawohɛ. (1 Samuele 1:9-11) Etena kakayangaka Jezabɛlɛ, nkumekanga ka womoto dia mbodiaka, Elidja akoke wɔma ndo akalɔmbɛ Jehowa ate: “[Jehowa], ambukuka! Ose lumu lami, ne dia dimi handeki wa papa ololo.” (1 Khumi ya Dikanga 19:4) Ndo ɔpɔstɔlɔ Paulo aki la lonyangu efula l’ɔtɛ wa wandja ande etena kakandetawɔ ate: “Lam’alangami ntsha ololo, ku kolo keko le mi.” Nde akakotsha ate: “Omenyi fono mbemi!”—Romo 7:21-24.
5. a) Ngande wakafutama Hana, Elidja ndo Paulo? b) Ekeketshelo kakɔna kakokaso kondja oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi naka tekɔ lo ndɔshana la tokanyi ta kɔlɔ?
5 Lo mɛtɛ, sho mbeyaka dia Hana, Elidja ndo Paulo vɔ tshɛ wakakikɛ l’olimu waki Jehowa, ndo Nde akâfute lo yɛdikɔ y’efula. (1 Samuele 1: 20; 2:21; 1 Khumi ya Dikanga 19:5-18; 2 Timote 4:8) Koko, vɔ wakalɔshana la weho tshɛ wa tokanyi tatongaka la anto, mbidja ndo ɔkɛi, ɔkɔmwɛlɔ ndo wɔma. Omalɔkɔ, naka lo tena dimɔtshi tambonga la tokanyi ta kɔlɔ, kete dui sɔ hadiohombe tâmbiya. Ko kakɔna kakokayɛ ntsha, naka ekiyanu wa lo lɔsɛnɔ wambokokonya dia ndjambola dia kana wɛ mɛtɛ nangemaka oma le Jehowa? Wɛ koka kondja ekeketshelo oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Oko ɛnyɛlɔ, lo sawo dia mbala ketshi, takɛnyi ɛtɛkɛta waki Yeso w’ɔnɛ Jehowa mbadiaka “divu dia l’ete anyu tshe.” (Mateu 10:30) Ɛtɛkɛta w’ekeketshelo ɛsɔ mɛnyaka dia Jehowa ndjashaka efula le okambi ande tshɛ. Tohɔ nto wɛɛla waki Yeso wa nsɔlɛ. Naka l’atei wa tofudu ta totshitshɛ tɔsɔ ndoko yakɔ la nkɛtɛ aha la Jehowa ndjiɛna, onde lâsɔ nde koka minya washo oma lo ekakatanu ayɛ?
6. Ngande wakoka Bible monga kiɔkɔ y’ekeketshelo le wanɛ tshɛ walɔshana la tokanyi ta kɔlɔ?
6 Onde sho anto wele kema kokele kokaka mɛtɛ monga oshinga wolo lo washo waki Jehowa Nzambi, Otungi woleki wolo tshɛ? Eelo! Nɛ dia ekɔ avɛsa efula wa lo Bible watoshikikɛ dikambo sɔ. Naka sho kanaka yimba la avɛsa asɔ, kete tayokoka mbetawɔ ɛtɛkɛta waki omembi w’esambo lakate ate: “Lam’atufutanaka tukanyi tami, sambelu diaye diatongenyangenyaka utema ami.” (Osambu 94:19) Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛtɛkɛta ɛmɔtshi w’esambelo w’oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi wayotokimanyiya dia sho shihodia dimɛna ɔnɛ tekɔ la nɛmɔ lo washo wa Nzambi ndo ɔnɛ nde ayoyotofuta naka sho tetemala sala lolango lande.
‘Wodja wa lânde’ waki Jehowa
7. Prɔfɛsiya kakɔna k’ekeketshelo kakasha Jehowa wodja ande wakalana oma lo tshimbo yaki Malaki?
7 Dui dimɔtshi dia lonyangu diakatombe l’atei w’ase Juda oya lo ɛnɔnyi wa 400 N.T.D. Ɛlɔmbɛdi waketawɔka nyama yele la dikɔmɔ ndo wakayilambolaka Jehowa lo elambwelo. Toshushi wakikɔ la shɔnɔdi. Dɔka, kashi, awui wa lokeso ndo loseka akadiangana. (Malaki 1:8; 2:9; 3:5) Malaki akewoya wodja ɔsɔ wa kɔlɔ prɔfɛsiya kɛmɔtshi ka diambo. L’edjedja ka wonya, wodja ɔsɔ wakahombe ndjetawɔma nto le Jehowa. Sho mbadiaka ɔnɛ: “Vo wayuyala wami, mbata [Jehowa] kanga lulimbilimbi, wami hita lu lushi lamumolongosola. Dimi layuwaumba uku atumbaka untu on’andi lûkambela ulimu.”—Malaki 3:17.
8. Lande na kakoka ɛtɛkɛta wa lo Malaki 3:17 mendana la olui a woke?
8 Prɔfɛsiya kaki Malaki kotshamaka lo nshi yaso nyɛ lo kɛnɛ kendana la Akristo w’akitami wa nyuma wakenga wodja wa lo nyuma wele la anto 144 000. Wodja ɔsɔ wekɔ ‘ɛngɔ ka lânde’ kaki Jehowa kana ‘anto wakahombe koma ɛngɔ kande ka lânde.’ (1 Petero 2:9) Prɔfɛsiya kaki Malaki koka nto keketsha “ului a wuki, . . . wemadi la ntundu ka kiti ka diulelu ka Ona-Okoko, wolotshi ahondo a wema.” (Enyelo 7:4, 9) Anto asɔ wamboyala olui ɔtɔi vɔ la akitami w’esɔ, l’ɛse ka Olami ɔtɔi, Yeso Kristo.—Joani 10:16.
9. Lande na kele ekambi wa Jehowa wekɔ ‘ɛngɔ ka lânde’ le nde?
9 Ngande wɔsa Jehowa wanɛ wasɔna dia mbokambɛ? Oko wɛnyamidiɔ lo Malaki 3:17, nde mbaɔsaka woho watɔsaka ombutshi wa ngandji ɔnande. Ndo lo dikambo dia ekambi ande, nde kambaka la ɛtɛkɛta wa lotombo lo mbaelɛ ate ‘ɛngɔ kande ka lânde.’ Dikadimwelo dikina kadimolaka etelo kɛsɔ ɔnɛ: “Ɛngɔ kami hita,” “ɛngɔ kami koleki oshinga wolo,” ndo “ɛngɔ kami ka lɔwɔlɛ.” Lande na kɔsa Jehowa wanɛ wôkambɛ la nɛmɔ dia lânde? Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi ele nɛ dia nde ekɔ Nzambi kele la lowando. (Heberu 6:10) Nde ndjasukanyaka la wanɛ wôkambɛ l’otema ɔtɔi ndo mbaɔsaka oko anto wa lânde.
10. Ngande wakokɛ Jehowa ekambi ande?
10 Onde wɛ ekɔ la ɛngɔ kɛmɔtshi ka oshinga a wolo kɔsayɛ oko ɛngɔ kayɛ ka lânde? Shi wɛ tosalaka la wolo dia kokɛ ɛngɔ kakɔ? Ngasɔ mbasala Jehowa la ‘ɛngɔ kande ka lânde.’ Lo mɛtɛ, nde hakokɛ ekambi ande oma lo ehemba tshɛ ndo oma lo mpokoso tshɛ ya lo lɔsɛnɔ. (Undaki 9:11) Koko, Jehowa kokaka ndo ayokokɛ ekambi ande wa kɔlamelo lo yoho ya lo nyuma. Nde mbashaka wolo wele lawɔ ohomba dia mbikikɛ weho tshɛ w’ehemba. (1 Koreto 10:13) Omalɔkɔ, Mɔsɛ akatɛ wodja waki Nzambi wa lo nshi y’edjedja, mbuta ate ase Isariyɛlɛ ate: “Nyukikitali, nyuyali la dihunga! . . . [Jehowa, Nzambi k]anyu, ndame ayutsho la nyu. Ndi hunyukimo, kuyanga nyoseka.” (Euhwelu k’Elembe 31:6) Jehowa salɛka ekambi ande awui w’ɛlɔlɔ. Le nde vɔ wekɔ ‘ɛngɔ ka lânde.’
Jehowa ekɔ “ufutshi”
11, 12. Ngande wakoka lowando lele laso le Jehowa lo woho wende Ofutshi aso tokimanyiya dia sho ndɔshana la tokanyi tshɛ tatokonya dia sho fɔnya ɔnɛ hatetawɔma le Nzambi?
11 Djembetelo kina yɛnya dia Jehowa mbɔsaka ekambi ande la nɛmɔ ele nde mbafutaka. Nde akatɛ ase Isariyɛlɛ ate: “Nyumpimbi kakiane, mbata [Jehowa] Kanga lulimbilimbi, naka dimi halunyudihwela adidishi wa l’ulungu dia nyutshulwela otshoko, wuhu wahaweyi nkuka lu luudu.” (Malaki 3:10) L’ekomelo, Jehowa ayoyofuta ekambi ande lɔsɛnɔ la pondjo. (Joani 5:24; Enyelo 21:4) Difuto di’oshinga wolo sɔ mɛnyaka woke woke wa ngandji ndo lokaho laki Jehowa. Diɔ mɛnyaka nto dia nde mɛtɛ mbɔsaka anto wasɔna dia mbokambɛ la nɛmɔ efula. Mbeka dia mbɔsa Jehowa oko Ofutshi wele la lokaho koka tokimanyiya dia sho ndɔshana la tokanyi tshɛ tatokonya dia sho fɔnya ɔnɛ hatetawɔma le Nzambi. Diɔ diakɔ diatokeketsha Jehowa dia sho mbowɔsa oko Ofutshi. Paulo akafunde ate: “Dieli la one layuya le [Nzambi] mbetawo ati: Ndi eko, la ndi keli ufutshi a wane watûyangaka.”—Heberu 11:6.
12 Lo mɛtɛ, sho kambɛka Jehowa nɛ dia sho mbolangaka, koko aha paka nɛ dia nde ekɔ lo tolaka difuto. Ɔnkɔnɛ, kema kɔlɔ dia nama lo timba taso elongamelo ka ndjokondja difuto. (Kolosai 3:23, 24) Oma lo ngandji kawaokande ndo nɛmɔ di’efula diawashande, Jehowa mbɔsaka yɛdikɔ ndo futaka wanɛ wôyanga lo otema ɔtɔi.
13. Lande na kele yɛdikɔ yendana la tshungo ekɔ djembetelo yoleki woke ya ngandji ka Jehowa le so?
13 Djembetelo yoleki woke yɛnya dia anto wekɔ la nɛmɔ lo washo wa Jehowa ele yɛdikɔ yendana la tshungo. Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Ne dia [Nzambi] akalangi wa la kete utamanya, mbakandawasha On’andi etoi lakanduti, dia untu tshe lawetawo, tavokaki, keli ayali la lumu la pundju.” (Joani 3:16) Yɛdikɔ yendana la olambo wa tshungo waki Yeso Kristo hɔtɔnganɛ la kanyi y’ɔnɛ sho bu la nɛmɔ lo washo wa Jehowa kana ya ɔnɛ hatolangema oma le nde. Lo mɛtɛ, naka Jehowa akafute oshinga a wolo dikambo diaso, mbuta ate akalambola Ɔnande ɛtɔi lakandote kete lâsɔ nde mɛtɛ tolangaka efula.
14. Kakɔna kɛnya woho wakɔsaka Paulo tshungo?
14 Omalɔkɔ, naka tokanyi ta kɔlɔ tambokoyɛ, kete kana yimba dikambo dia tshungo. Eelo, ɔsa woshasha ɔsɔ oko losha layɛ l’oma le Jehowa. Kɛsɔ mbakasale ɔpɔstɔlɔ Paulo. Ohɔ dia nde akate ate: “Omenyi fono mbemi!” Koko oma lâsɔ nde akayota ate: “Lusaka le [Nzambi] uma le Jesu Kristu Khumesu,” ɔnɛ lakate Paulo ate ‘akanange ndo akayakimɔ dikambo diami.’ (Romo 7:24, 25; Ngalatiya 2:20) Lo mbuta ɛtɛkɛta ɛsɔ, Paulo kondjaɔsa oko onto lamboleka akina. Nde aki tsho la eshikikelo ɔnɛ Jehowa akawɔsaka la nɛmɔ. Oko Paulo, wɛ lawɔ pombaka mbɔsa tshungo oko woshasha ayɛ w’oma le Nzambi. Jehowa kema tsho Oshimbedi wele la wolo, koko nde ekɔ nto Ofutshi wa ngandji.
Tewɔ ‘nkeso’ yaki Satana
15-17. a) Ngande wakamba Satana la tokanyi ta kɔlɔ? b) Ekeketshelo kakɔna kakokaso kondja oma l’awui wakakomɛ Jɔbɔ?
15 Wɛ mbeyaka mɛna wolo mbetawɔ dia wɛ mɛtɛ koka kondja wahɔ oma lo esambelo kakasambiyama lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Wɛ mbeyaka fɔnya dia difuto dia monga la lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo waki Nzambi ekɔ dikambo diakoka anto akina kondja, koko wɛ hakoke la diɔ. Naka ɔsɔku mbafɔnyayɛ, kete kakɔna kakokayɛ ntsha?
16 Aha la tâmu, wɛ mbeyaka dimɛna dako diaki Paulo otsha le ase Ɛfɛsɔ diata ɔnɛ: “Nyolote eloto tshe wa ta wa [Nzambi], dia nyu mbeya nshikikala la ntundu ka kesu tshe ya uhimbanyi.” (Efeso 6:11) Lam’akanyiyaso toho takamba la Satana dia minganyiya anto, akambo wele oko mposa ka lomombo ndo awui wa mindo toyɛka mbala kakɔ ɔtɔi lo yimba ndo ngasɔ mbediɔ. Ehemba ɛsɔ wakakɔsha ekambi efula waki Nzambi wa lo nshi y’edjedja ndo wekɔ lo kɔsha ekambi efula waki Nzambi wa lo nshi yaso nyɛ. Koko, sho hatohombe mbohɛ djonga kina yaki Satana, mbuta ate welo wadjande dia mbetawoya anto ɔnɛ Jehowa Nzambi hawaoke ngandji.
17 Diabolo aya manyi lo kamba la nsaki ya ngasɔ etena kahembande dia mbɛkɔla anto oma le Nzambi. Tohɔ ɛtɛkɛta ɛnɛ waki Bilidadɛ otsha le Jɔbɔ: “Undi, untu mbeyaka ndjala ololo la ntundu ka [Nzambi]? Untu lakuto le umuntu, mbeyaka ndjala pudipudi uka? Nyendi, naka ngondo kema ngaingai, la toto kema pudipudi lu ashu andi, keti huki untu leli lukusu, la ona untu leli osoho!” (Jobo 25:4-6; Joani 8:44) Shi mɛtɛ ɛtɛkɛta ɛsɔ wakakɔmɔla Jɔbɔ? Ɔnkɔnɛ, tetawɔke dia Satana kɔkɔmɔla. Lo wedi okina, mbeya tolonga taki Satana ayokokimanyiya dia monga la dihonga ndo la wolo wa ndɔsha la wolo tshɛ dia sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (2 Koreto 2:11) Lo dikambo dia Jɔbɔ, kânga mbakinde la ohomba wa engwelo, Jehowa akafute ekikelo kande lo mbofutɛ kɛnɛ tshɛ kakandashisha ndodja lo ahende.—Jobo 42:10.
Jehowa “ndeka etema asu wuki”
18, 19. Ngande wele Nzambi “ndeka etema asu wuki,” ndo lo yoho yakɔna yele nde mbeyaka “akambu tshe”?
18 Lo mɛtɛ mbeyaka monga wolo dia minya tokanyi tshɛ ta ɔkɔmwɛlɔ, naka tɔ tamboshikimala wolo. Koko, nyuma ka Jehowa koka kokimanyiya yema yema dia wɛ “mpandjula wembe wa ta . . . [w]atosemanelaka la ewu ka [Nzambi].” (2 Koreto 10:4, 5) Naka tokanyi ta kɔlɔ tamboyanga dia kahemɛ, kete kana yimba la ɛtɛkɛta waki ɔpɔstɔlɔ Joani wata ɔnɛ: “Dia akambu ane mbeyasu shati: Wa mete mbesu, tayushikike etema asu la ntundu kandi. Ne dia naka etema asu wambutamia, [Nzambi] ndeka etema asu wuki. Ndi mbeyaka akambu tshe.”—1 Joani 3:19, 20.
19 Kakɔna kalembetshiya etelo k’ɔnɛ: “[Nzambi] ndeka etema asu wuki”? Tena dimɔtshi, otema aso mbeyaka tâmia, djekoleko naka tamboleka mɛna munga ndo wandja aso. Kana mbeyaka monga ko l’ɔtɛ wa dihole diaso, sho mongaka la tokanyi ta kɔlɔ lo dikambo diaso shoamɛ wate kana oko Jehowa hakoke mbetawɔ kɛnɛ tshɛ kasalaso. Ɛtɛkɛta waki ɔpɔstɔlɔ Joani toshikikɛka dia Jehowa ndeka dikambo sɔ woke! Nde mɛnaka ledia ka munga yaso ndo akoka amɔtshi wakoka monga laso. Nde mbeyaka nto tokanyi la eyango aso. Davidi akafunde ate: “Ndi mbeyaka uma lu na akatatungama. Ndi atuhoka ati: Ditshu mbesu.” (Osambu 103:14) Eelo, Jehowa teyaka dimɛna oleki woho wayaeyaso shoamɛ!
“Dembo dia kusu” ndo “lufule la diulelu”
20. Kakɔna kɛnya prɔfɛsiya ka okalwelo kaki Isaya woho wɔsa Jehowa ekambi ande?
20 Oma lo tshimbo ya ɔprɔfɛta Isaya, Jehowa akasha wodja ande w’edjedja elongamelo ka vɔ kalola lo nkɛtɛ yawɔ. Etena kakiwɔ lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna, ekeketshelo ndo eshikikelo kɛsɔ mbakiwɔ latɔ ohomba! Lo kongɛ etena kakawahombe kalola lo nkɛtɛ yawɔ ya lôtɔ, Jehowa akate ate: “We ayuyala dembo dia kusu lu lunya la [Jehowa], ee, lufule la diulelu lu lunya la [Nzambi k]aye.” (Isaya 62:3) Oma lo ɛtɛkɛta ɛsɔ, Jehowa akasha ekambi ande kɛnɛmɔ ndo lotombo. Woho akɔ wâmɛ mbamondosala la Isariyɛlɛ ande wa lo nyuma ɛlɔ kɛnɛ. Ekɔ oko nde ambowadiya lâdiko dia tshɛ dia anto tshɛ mbasha nɛmɔ.
21. Ngande wakokayɛ monga la eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayofuta ekikelo kayɛ ka la kɔlamelo?
21 Kânga mbakakotshama prɔfɛsiya kɛsɔ ntondotondo le akitami w’esɔ, tɔ mɛnyaka nɛmɔ diasha Jehowa wanɛ tshɛ wokambɛ. Omalɔkɔ, etena kadiɛnɛyɛ la tokanyi ta kɔlɔ, ohɔ dia kânga mbeyɛ kema kokele, wɛ koka monga la nɛmɔ oko “dembo dia kusu” ndo oko “lufule la diulelu” le Jehowa. Ɔnkɔnɛ, tetemala ngɛnyangɛnya otema ande lo nyanga la otema ɔtɔi dia ntsha lolango lande. (Tukedi 27:11) Lo ntsha ngasɔ, wɛ koka monga la eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayofuta ekikelo kayɛ ka la kɔlamelo!
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Nkombo mɔtshi yakatshikitanyema.
Onde wɛ mbohɔka?
• Ngande weso ‘ɛngɔ ka lânde’ le Jehowa?
• Lande na ekɔ ohomba mbɔsa Jehowa oko Ofutshi?
• ‘Nkeso’ yakɔna yaki Satana yahombaso ndjalama oma lɔkɔ?
• Lo yoho yakɔna yele Nzambi “ndeka etema asu wuki”?
[Osato wa lo lɛkɛ 23]
Paulo
[Osato wa lo lɛkɛ 23]
Elidja
[Osato wa lo lɛkɛ 23]
Hana
[Osato wa lo lɛkɛ 24]
Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndola tɔɔ la tokanyi efula ta esambelo