SAWO DIA WEKELO 11
OSAMBO 57 Tosambisha weho w’anto tshɛ
Okoya ohetoheto wa Yeso l’olimu w’esambishelo
“Nkumadiɔndjɔ . . . akaatome ahende ahende la ntondo kande l’esomba tshɛ ndo l’ahole tshɛ wakandahombe ndamɛ ndjotshɔ.”—LUKA 10:1.
KƐNƐ KAYOTEKA
Tayɛna toho tɔnɛi takokayɛ mbokoya ohetoheto wa Yeso l’olimu ayɛ w’esambishelo.
1. Dionga diakɔna dietɛ ekambi wa Jehowa anto wa laande otshikitanyi l’anto akina wayata dia Akristo mbewɔ?
DUI dimɔtshi dietɛ ekambi wa Jehowa anto wa laande otshikitanyi l’anto wayata dia Akristo mbewɔ, ele ohetohetoa awɔ l’olimu w’esambishelo. (Tito 2:14) Koko lo tena dimɔtshi, wɛ mbeyaka nshisha ohetoheto ayɛ l’olimu w’esambishelo. Ondo wɛ koka mbuta oko wakate ekumanyi kɛmɔtshi kakamba olimu wa wolo ate: “Tena dimɔtshi, handongaka la nsaki ka nsambisha.”
2. Lo tena dimɔtshi, lande na kakokande monga wolo dia nama ohetoheto aso l’olimu w’esambishelo?
2 Sho mbeyaka ndeka ndjasha lo toho tokina t’elimu w’ekila oleki woho wayashaso l’olimu w’esambishelo. Lande na? Sho mbeyaka mɛna etombelo wa kɛnɛ kasalaso aha la ntshimbatshimba kana mɛna esadi eto dia tambosala dui dimɔtshi, ɛnyɛlɔ etena kalɔngɔsɔlaso mvudu y’okongamelo, kakimanyiyaso etena katomba mpokoso kana kakeketshaso anangɛso l’akadiyɛso. Sho ngɛnangɛnaka la wɔladi ndo la ngandji kɛnaso etena kakambaso l’anangɛso l’akadiyɛso ndo sho mbeyaka dia vɔ mongaka la lowando l’ɔtɛ wa kɛnɛ kawasalɛso. Lo wedi okina, mbeyaka monga ko tambosambisha l’edja k’ɛnɔnyi efula lo ɛtshi ka nkɛkɛ kakɔ kaamɛ koko anto yema tshitshɛ tsho mbetawɔ losango laso. Kana sho mbeyaka mpomana l’anto watona losango laso. Sho mbeyaka nto dia oko wayasukana ekomelo, anto wayoleka ndɔshana la losango laso. (Mat. 10:22) Kakɔna kakoka tokimanyiya dia nama kana mfudia ohetoheto aso l’olimu w’esambishelo?
3. Ngande wɛnya Luka 13:6-9 ohetoheto wa Yeso?
3 Sho koka mbeka awui amɔtshi lo kɛnɛ kendana la monga l’ohetoheto l’olimu aso w’esambishelo lo nsɛdingola ɛnyɛlɔ ka Yeso. Nde koshisha ohetoheto l’olimu ande. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, lam’akatetaka nshi, nde akaleke mfudia olimu ande. (Adia Luka 13:6-9.) Oko ose olimu wa l’ekambɔ ka vinyɔ wakonɛ osongo wa fingo waki kɔtɔ elowa l’edja k’ɛnɔnyi esato, Yeso akasambisha ase Juda l’edja k’ɛnɔnyi esato kaanga mbele efula ka l’atei awɔ kombetawɔ losango lakandasambishaka. Koko paka oko waki ose olimu wa l’ekambɔ ka vinyɔ koshisha elongamelo l’osongo wa fingo, Yeso kopekɔ anto asɔ kana nkitshakitsha olimu ande w’esambishelo. Lo dihole dia nsala ngasɔ, nde akanyomodja welo dia minanda etema awɔ.
4. Awui akɔna anɛi walangaso nsɛdingola oma l’ɛnyɛlɔ ka Yeso?
4 Lo sawo nɛ, tayɛna woho wakɛnya Yeso ohetoheto djekoleko lo ngɔndɔ shamalo y’ekomelo k’olimu ande w’esambishelo ka lanɛ la nkɛtɛ. (Enda nɔtɛ ka wekelo ka lo Luka 10:1 kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Après cela” lo Falase.) Nkondja wetshelo oma lo kɛnɛ kakandetsha ndo mbokoya kɛnɛ kakandasale ayotokimanyiya dia ntetemala monga l’ohetoheto ɛlɔ kɛnɛ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Yeso lo awui anɛi anɛ: 1) Nde akayasha lo lolango la Jehowa, 2) nde akadje yimba lo prɔfɛsiya ya lo Bible, 3) nde akayaɛkɛ l’osukɔ wa Jehowa ndo 4) nde aki l’elongamelo dia anto amɔtshi wayowohokamɛ.
NDE AKAYASHA LO LOLANGO LA JEHOWA
5. Ngande wakɛnya Yeso dia nde akayashaka dia nsala lolango la Nzambi?
5 Yeso akasambisha l’ohetoheto tshɛ “lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi” nɛ dia nde akeyaka dia ɔsɔ mbaki olimu wakalange Nzambi dia nde nsala. (Luka 4:43) Yeso aketɛ esambishelo olimu wakaleke ohomba lo lɔsɛnɔ lande. Kaanga l’ekomelo k’olimu ande w’esambishelo, nde akatatshɔka “l’osomba l’osomba ndo lo ngelo la ngelo,” atetsha anto akina. (Luka 13:22) Nde akalowanya ndo ambeki akina dia nkamba kaamɛ la nde oko esambisha.—Luka 10:1.
6. Ngande wɔtɔnɛ olimu w’esambishelo l’ɛkɛndɛ ekina wakokaso monga la wɔ? (Enda ndo osato.)
6 Ndo nshi yaso nyɛ nto, esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ ekɔ olimu woleki ohomba walanga Jehowa nde la Yeso dia sho nsala. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Diɔtɔnganelo diekɔ lam’asa olimu w’esambishelo la ɛkɛndɛ ekina wa teokrasi. Ɛnyɛlɔ, sho mbikaka mvudu ya teokrasi kana kambaka lo Bɛtɛlɛ dia nsukɛ olimu w’esambishelo. Sho mbishaka lonya etena katomba mpokoso aha tsho dia mbisha anangɛso l’akadiyɛso ekimanyielo, koko ndo dia mbakimanyiya dia vɔ kalolɛ mbekelo yawɔ ya lo nyuma, mbidja ndo olimu w’esambishelo. Etena kashihodiaso ohomba wele l’olimu w’esambishelo ndo kohɔso dia vɔ mbele olimu woleki ohomba walanga Jehowa dia sho nsala, tayotshutshuyama dia sambishaka mbala la mbala. Ekumanyi kɛmɔtshi la Hongrie kelɛwɔ János, mbutaka ate: “Dimi mbeyaka dia ndooko olimu okina wa teokrasi wakoka mpɛna olimu w’esambishelo; vɔ mbele ɔkɛndɛ aso woleki ohomba.”
Ɛlɔ kɛnɛ, esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ mbele olimu woleki ohomba walanga Jehowa nde la Yeso dia sho nsala (Enda odingɔ 6)
7. Lande na kalanga Jehowa dia sho ntetemala nsambisha? (1 Timɔte 2:3, 4)
7 Sho koka nkeketsha ohetoheto aso l’olimu w’esambishelo lo mɛnaka anto woho wawaɛna Jehowa. Nde nangaka di’anto efula mboka lokumu l’ɔlɔlɔ ndo lietawɔ. (Adia 1 Timɔte 2:3, 4.) L’ɔtɛ wa dikambo sɔ, nde tolowanyaka dia sho ndeka monga l’akoka wa mbewoya losango lɔsɔ lashimbɛ nsɛnɔ y’anto. Ɛnyɛlɔ, biukubuku Toke anto ngandji—ndo towaetɛ ambeki mbishaka bɛnyɛlɔ diakoka tokimanyiya dia ntatɛ sawo l’anto l’oyango wa mbaetɛ ambeki. Kaanga naka anto hawetawɔ losango laso l’etena kɛnɛ, vɔ mbeyaka ndjokondja diaaso dia lietawɔ kaanga la ntondo k’ekomelo ka mfɔnu ka woke. Kɛnɛ kawatɛso l’etena kɛnɛ mbeyaka monga kɛnɛ kayoyowatshutshuya dia ndjetawɔ losango laso lo nshi yayaye. Koko dui sɔ koka salema, onyake paka naka sho kotetemadi la nsambisha.
NDE AKADJE YIMBA LO PRƆFƐSIYA YA LO BIBLE
8. Ngande wele mbeya prɔfɛsiya ya lo Bible akonge la shɛngiya lo woho wakakambe Yeso la etena kande?
8 Yeso akashihodia woho wakahombe prɔfɛsiya ya lo Bible nkotshama. Nde akeye dia olimu ande w’esambishelo wakahombe mbiviya yɛdikɔ y’ɛnɔnyi esato l’etenyi. (Dan. 9:26, 27) Nde akeye nto kɛnɛ kakatama lo prɔfɛsiya lo kɛnɛ kendana la etena ndo woho wakandahombe mvɔ. (Luka 18:31-34) Yeso aketawɔ dia kɛnɛ kakandeyaka monga la shɛngiya lo woho wakandakambe l’etena kande. Ndo etombelo waki la dui sɔ ele, nde akasambisha l’ohetoheto l’oyango wa nshidiya olimu wakawawosha dia nsala.
9. Lande na katotshutshuya prɔfɛsiya ya lo Bible dia nsambisha l’ohetoheto?
9 Eokelo kaso ka prɔfɛsiya ya lo Bible koka totshutshuya dia nsambisha l’ohetoheto. Sho mbeyaka dia etena kambotshikala ka dikongɛ nɛ di’akambo ndanyema kaya mondo. Sho shihodiaka di’awui weta ndo nkɛwɔ yele l’anto ɛlɔ kɛnɛ yakatatami lo Bible dia tekɔ lo nsɛna lo nshi y’ekomelo. Sho mɛnaka woho wakotsha ɔlɔshanelo wa lam’asa Angleterre la Amɛrikɛ mandji yolɛ andja w’otondo la Russie kaamɛ la wedja woosukɛ prɔfɛsiya kendana la nkumekanga ka sidɛ ndo nkumekanga ka nɔrdɛ “lo etena k’ekomelo.” (Dan. 11:40) Sho shihodiaka nto dia Angleterre la Amɛrikɛ mandji yolɛ andja w’otondo mbalembetshiya ekolo wa lohingu lɔtɛkɛtami lo Danyɛlɛ 2:43-45. Tekɔ l’eshikikelo dia oko wɛnya prɔfɛsiya, keema edja, mbuta ate aha la ntshimbatshimba, Diolelo diaki Nzambi diayanga ndanya mandji y’ana w’anto. Prɔfɛsiya shɔ tshɛ mɛnyaka dia tamboleka nsukana l’ekomelo k’andja, laasɔ sho pombaka nkamba l’etena kaso lo yoho yoleki dimɛna dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la shamanya.
10. Lo toho takɔna takoka prɔfɛsiya ya lo Bible nomialomia ohetoheto aso?
10 Prɔfɛsiya ya lo Bible toshaka nto losango lalomɔlomɔso dia nsambisha anto akina. Kadiyɛso kɛmɔtshi kelɛwɔ Carrie kakamba la République dominicaine mbutaka ate: “Alaka wa Jehowa wasalanganya otema wendana la nshi yayaye tshutshuyakami dia mbewoya anto akina akambo wa mɛtɛ.” Nde kotshaka ate: “Etena kɛnami kɛnɛ kakomɛ anto ɛlɔ kɛnɛ, dimi shihodiaka di’alaka asɔ bu tsho ohomba le mi koko ndo le wɔ.” Prɔfɛsiya ya lo Bible tokeketshaka dia sho ntetemala nsambisha nɛ dia sho mbeyaka dia Jehowa mbele lo kiɔkɔ y’olimu aso ɔsɔ. Leila, ladjasɛ la Hongrie mbutaka ate: “Isaya 11:6-9 tshutshuyakami dia mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ oyadi le anto wɛnama oko hawotolietawɔ. Dimi mbeyaka di’onto tshɛ koka ntshikitana l’ekimanyielo ka Jehowa.” Ndo ɔnangɛso ɔmɔtshi ladjasɛ la Zambie lelɛwɔ Christopher, mbutaka ate: “Oko wakadiatatami lo Makɔ 13:10, lokumu l’ɔlɔlɔ lekɔ lo sambishama lo nkɛtɛ k’otondo, ndo dimi lekɔ l’ofunu lo woho washami lonya l’okotshamelo wa prɔfɛsiya kɛsɔ.” Prɔfɛsiya yakɔna ya lo Bible yakotshutshuya dia ntetemala nsambisha?
NDE AKAYAƐKƐ L’OSUKƆ WA JEHOWA
11. Lande na kakahombe Yeso ndjaɛkɛ le Jehowa dia mbokimanyiya dia ntetemala nsambisha l’ohetoheto? (Luka 12:49, 53)
11 Yeso akayaɛkɛ le Jehowa dia mbokimanyiya dia ntetemala nsambisha l’ohetoheto. Kaanga mbakatɛkɛtaka Yeso l’ɔkɔmi, nde akeyaka dia lokumu l’ɔlɔlɔ lakahombe nkonya lo lohetsho ndo l’ɔlɔshamelo. (Adia Luka 12:49, 53.) Etombelo waki l’esambishelo ka Yeso ele, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wakatawoyangaka mbala la mbala dia mbodiaka. (Jni. 8:59; 10:31, 39) Koko Yeso akatetemala nsambisha nɛ dia nde akeyaka dia Jehowa aki kaamɛ la nde. Nde akate ate: “Dimi keema dimɛ, Papa lakantome ekɔ kaamɛ la mi. . . . Nde kotshikami dimɛ, nɛ dia dimi tosalaka nshi tshɛ kɛnɛ kawɔngɛnyangɛnya.”—Jni. 8:16, 29.
12. Ngande wakalɔngɔsɔla Yeso yimba y’ambeki ande dia vɔ ntetemala nsambisha kaanga la ntondo k’ɔlɔshamelo?
12 Yeso akohola ambeki ande dia vɔ wakahombe ndjaɛkɛ le Jehowa dia mbasukɛ. Nde akawashikikɛ mbala la mbala dia Jehowa ayowakimanyiya kaanga la ntondo k’ɛhɛnyɔhɛnyɔ. (Mat. 10:18-20; Luka 12:11, 12) Lam’ele Yeso akeyaka dui sɔ, nde akawakeketsha dia vɔ monga la yewo. (Mat. 10:16; Luka 10:3) Nde akawatɛ nto diaha vɔ ntshutshuya anto wakatonaka dia mbahokamɛ. (Luka 10:10, 11) Ndo akawatɛ dia ndawɔ naka wambohomana l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ. (Mat. 10:23) Kaanga mbaki Yeso l’ohetoheto ndo mbakandayaɛkɛka le Jehowa, nde kondjadja lo waale tshanana.—Jni. 11:53, 54.
13. Lande na kakokayɛ monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayokokimanyiya?
13 Tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka Jehowa dia ntetemala nsambisha l’ohetoheto kaanga la ntondo k’ɔlɔshamelo wahomana la so ɛlɔ kɛnɛ. (Ɛny. 12:17) Lande na kakokayɛ monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayokokimanyiya? Tɔsɛdingole dɔmbɛlɔ dia Yeso diatanema lo Joani tshapita 17. Yeso akalɔmbɛ Jehowa dia nkokɛ apɔstɔlɔ ande, ndo Jehowa akakadimola lo dɔmbɛlɔ sɔ. Dibuku di’Etsha mɛnyaka woho wakandakimanyiya apɔstɔlɔ dia nsambisha l’ohetoheto kaanga la ntondo k’ɛhɛnyɔhɛnyɔ. Lo dɔmbɛlɔ diande, Yeso akalɔmbɛ Jehowa nto dia nde nkokɛ wanɛ wakahombe ndjetawɔ esambishelo k’apɔstɔlɔ. L’atei w’anto asɔ mbeyɛ ndo wɛ. Jehowa kotshika nkadimola dɔmbɛlɔ dia Yeso; Nde ayokokimanyiya paka oko wakandakimanyiya apɔstɔlɔ.—Jni. 17:11, 15, 20.
14. Ngande weyaso dia tayonga l’akoka wa ntetemala nsambisha l’ohetoheto? (Enda ndo osato.)
14 Kaanga naka amboleka wolo dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ l’ohetoheto l’etena kamboleka nsukana ekomelo kɛnɛ, tayolongola osukɔ wele la so ohomba. (Luka 21:12-15) L’ɛnyɛlɔ ka Yeso l’ambeki ande, sho tshikaka anto dia vɔ nsɔna tohokamɛ kana bu, ndo sho mbewɔka dia mbatshutshuya. Kaanga etena kashimbama olimu aso, anangɛso tetemalaka nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ nɛ dia vɔ ndjaɛkɛka le Jehowa koko aha lo wolo awɔ hita. Paka oko wakasha Jehowa ekambi ande wa lo ntambe ka ntondo wolo, lo nshi yaso nyɛ nto, nde ekɔ lo tosha wolo dia “olimu w’esambishelo wakambeme dimɛna” lo yoho yalangande. (2 Tim. 4:17) Wɛ koka monga l’eshikikelo dia naka wɛ ndjaɛkɛ le Jehowa, kete wɛ ayonga l’akoka wa ntetemala nsambisha l’ohetoheto.
Kaanga etena kashimbama olimu aso, apandjudi wele l’ohetoheto sambishaka anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ la yewo tshɛ (Enda odingɔ 14)b
NDE AKI L’ELONGAMELO DIA ANTO AMƆTSHI WAYOWOHOKAMƐ
15. Kakɔna kɛnya dia Yeso aki la kanyi y’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kendana l’olimu w’esambishelo?
15 Yeso aki la kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo di’olimu w’esambishelo. Kɛsɔ kakookimanyiya dia ntetemala monga l’ohetoheto l’olimu ande. Ɛnyɛlɔ, l’ekomelo k’ɔnɔnyi wa 30 T.D., Yeso akɛnyi di’anto efula waki suke dia mbetawɔ esambishelo kande, ndo nde akawaɛdika la ekambɔ kambɛla dia mina. (Jni. 4:35) Ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ, nde akatɛ ambeki ande ate: “Dinela diekɔ woke.” (Mat. 9:37, 38) Ndo oma laasɔ, nde akayɔtɔtɔmiyaka lo mbuta ate: “Dinela diekɔ woke . . . Nyɔlɔmbɛ Owandji wa dinela dia nde ntoma ekambi lo dinela diande.” (Luka 10:2) Yeso koshisha pondjo elongamelo k’ɔnɛ anto amɔtshi wayetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ, ndo nde akangɛnangɛna etena kakawasale dui sɔ.—Luka 10:21.
16. Ngande wakɛnya bɛnyɛlɔ diaki Yeso kanyi ya dimɛna yaki la nde lo dikambo di’olimu w’esambishelo? (Luka 13:18-21) (Enda ndo osato.)
16 Yeso aketsha ambeki ande dia vɔ monga la kanyi y’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kendana la losango lawɔ, ndo kɛsɔ akakoke mbakeketsha dia nama ohetoheto awɔ. Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ pende. (Adia Luka 13:18-21.) Yeso akakambe la lɔtɔngɔ la mutardɛ dia mbetsha dia losango la Diolelo layohomba pandjɔnɛ lo yoho ya diambo ndo ndooko onto layonga l’akoka wa liemɛ. Ndo nde akakambe la wodoya dia mɛnya woho wakahombe losango la Diolelo diangana ndo mbela etshikitanu wakakoke ndjɛnama le anto yema l’ɔkɔngɔ. Ɔnkɔnɛ, Yeso akakimanyiya ambeki ande dia mɛna dia losango lakawasambishaka layokimanyiya anto efula.
L’ɛnyɛlɔ ka Yeso, tekɔ l’elongamelo di’anto amɔtshi wayetawɔ losango lasambishaso (Enda odingɔ 16)
17. Ɛkɔkɔ akɔna wele la so wa monga la kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo di’olimu w’esambishelo?
17 Sho tshutshuyamaka dia nsambisha l’ohetoheto lo menda kɛnɛ kasalɛ olimu w’esambishelo anto wa l’andja ɛlɔ kɛnɛ. Ɔnɔnyi tshɛ, miliyɔ y’anto wayasha l’akambo wa mɛtɛ wekɔ lo mbɔtɔ lo Eohwelo ndo tekɔ lo mbeka la wɔ Bible. Anto nunu nkama wekɔ lo nongola batisimu ndo wekɔ lo ndjasha l’olimu w’esambishelo kaamɛ la so. Hateye mɛtɛ anto angana wayetawɔ olimu aso w’esambishelo, koko sho mbeyaka dia Jehowa ekɔ lo ntshumanya olui a woke w’anto wayohandɔ oma lo mfɔnu ka woke katokongɛ la ntondo. (Ɛny. 7:9, 14) Jehowa mbele Owandji wa dinela ndo nde ekɔ l’eshikikelo di’anto efula wayetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ, laasɔ sho tayotetemala nsambisha.
18. Kakɔna kalangaso di’anto akina mɛna le so?
18 Ambeki wa Yeso wokeyamaka l’ohetoheto awɔ l’olimu w’esambishelo. Etena kakɛnyi anto woho wakatɛkɛtaka apɔstɔlɔ, “vɔ wakeye dia . . . [vɔ] waki kaamɛ la Yeso.” (Ets. 4:13) Etena katɛna anto l’olimu w’esambishelo, vɔ mbeyaka mɛna dia ndo sho lawɔ tekɔ lo mbokoya ɛnyɛlɔ ka dimɛna k’ohetoheto wa Yeso.
OSAMBO 58 Toyange angɛnyi wa wɔladi
a ELEMBETSHIELO WA TƆTƐKƐTA: Lo sawo nɛ, “ohetoheto” mendanaka l’osalosalo ndo la mposa k’efula kele l’Akristo dia ntɛmɔla Jehowa.
b ELEMBETSHIELO W’OSATO: Ɔnangɛso asambisha la yewo tshɛ pami kɛmɔtshi lo dihole diasondjawɔ esasɛ.