Ahmad Gharabli/AFP via Getty Images
TETEMALA NSUNGUKALA!
Onde wedja wayokoka nkamba kaamɛ dia nkomiya mpokoso yaya l’ɔtɛ w’okitshikitanu wa djungudungu?—Kakɔna kata Bible lo dikambo sɔ?
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 20, 2022, losanganya la COP27 lakasanganya wedja dia ntɛkɛta di’otshikitanu wa djungudungu lakakomɛ. Kaanga mbele wedja efula waketawɔ dia nkimanyiya wedja wa wola la falanga yahombama dia ndɔshana la mpokoso yaya lo woho watatshikitana djungudungu, anto efula suyaka dia ɔsɔ bu mɛtɛ okandwelo wa dikambo diendana l’otshikitanu wa djungudungu.
“Lo Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 19, 2022, António Guterres, secrétaire général des Nations unies akate ate: “Lekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho wambotetawɔ nkimɔ falanga ya nkimanyiya wanɛ wadiɛnɛ l’etombelo w’oma lo wodelo wa djungudungu.” Koko sho mbeyaka dia falanga shɔ hatokandola dikambo sɔ tshɛ lo tshɛ . . . Okama aso wa nkɛtɛ waya oko ɔkɔnyi wasunyasunya lomu.”
“Okama aso wa nkɛtɛ koka mpomana kem’edja l’otshikitanu wa wolo wa djungudungu wakoka monga waale le onto tshɛ.”—Ɛtɛkɛta waki yɔnɛ Mary Robinson, prezida k’edjedja ka Irlande ndo ɔnɛ laki haut-commissaire des Nations unies aux droits de l’homme, Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 20, 2022.
Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka mbaleka ndjakiyanya lo woho wayonga okama aso wa nkɛtɛ lo nshi yayaye. Ko onde wedja wayokoka nkamba kaamɛ ndo nkotsha daka diawɔ dia nshidiya ekakatanu wendana l’otshikitanelo wa djungudungu? Kakɔna kata Bible lo dikambo sɔ?
Onde wedja wayokoka nkamba kaamɛ ndo ntondoya?
Bible mɛnyaka dia oyadi welo wa ngande wayowodja ndo oyadi kɛnɛ kayowosala l’otema ɔtɔi, kɛnɛ tshɛ kayosala wedja dia nkandola dikambo sɔ, vɔ hawokokaki pondjo dikandola tshɛ lo tshɛ. L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ɛnɛ ehende:
“Kɛnɛ kokotami hakoke nsembɔ.”—Ondaki 1:15.
Kitshimudi y’ɛtɛkɛta ɛsɔ: Ewandji wekɔ l’elelo nɛ dia anto kotongama dia ndjalɔmbɔla. (Jɛrɛmiya 10:23) Oyadi wedja kosanganaka ndo oyadi welo akɔna tshɛ wayowodja, vɔ hawokokaki pondjo nkandola ekakatanu wa l’andja ɔnɛ.
“Nɛ dia anto wayoyalanga, wayolanga falanga, . . . wahalange mbokana.”—2 Timɔte 3:2, 3.
Kitshimudi y’ɛtɛkɛta ɛsɔ: Bible kakatatshi dia anto efula lo nshi yaso nyɛ wayonga akanga wa lokaki ndo hawotonga suke dia nkamba kaamɛ dia nkimanyiya anto akina.
Ɔkɔkɔ wa monga l’elongamelo
Nshi yayaye y’okama aso wa nkɛtɛ hayolemanɛ l’alaka washa ewandji w’ana w’anto. Nzambi akasɔnɛ owandji wele l’akoka, Yeso Kristo. Bible mbutaka lo dikambo diande ɔnɛ:
“Lowandji layotshikalaka lo dihɛka diande. Wayowelɛ ɔnɛ Ondaki wa Mamba, Nzambi ka Wolo, Shɛso ka Pondjo, Owandji wa Ki.”—Isaya 9:6, nɔtɛ.
Yeso mbele Nkumekanga ka Diolelo dia Nzambi, kana lowandji la l’olongo. (Mateo 6:10) Nde ekɔ la wolo, lomba ndo la nsaki ka nkokɛ okama aso wa nkɛtɛ ndo wanɛ wadjasɛ lɔkɔ. (Osambo 72:12, 16) Lo ɛlɔmbwɛlɔ kande, lowandji la l’olongo lɔsɔ layolanya ‘wanɛ walanya nkɛtɛ’ ndo nde ayɔlɔngɔsɔla nkɛtɛ dimɛna dimɛna.—Ɛnyɛlɔ 11:18, nɔtɛ; Isaya 35:1, 7.
Dia mbeya awui akina wendana la yoho yoleki dimɛna yayokandɔma dui di’otshikitanu wa djungudungu, adia sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Les changements climatiques et notre avenir : qu’en dit la Bible ?.”