Tshapita 8
Lande Na Katshika Nzambi Asui?
1, 2. Kakɔna katosalaka anto mbala efula lam’ɛnawɔ asui wahɛnyahɛnya anyawɔ?
ETENA katotombaka esukusuku a weke, walanya diangɔ di’anto ndo katovɔka anto, anto efula hawotokaka lande na kasalema akambo wa kɔlɔ wa ngasɔ. Anto akina tshimbaka lomba lam’ɛnawɔ ofulanelo w’akambo wa kɔlɔ, w’esehe, wa ngala ndo diakatanelo. Ondo ndo wɛ akayambola wate: ‘Lande na katshika Nzambi asui?’
2 Nɛ dia vɔ kokondja ndoko okadimwelo w’oshika lo dimbola sɔ, anto efula waya kema la mbetawɔ nto le Nzambi. Vɔ kanyiyaka ɔnɛ nde hadje anto yimba. Anto akina, wanɛ wɔ̂sa asui oko dikambo dia mɛtɛ diahomba ndjâla lo lɔsɛnɔ l’anto, ndjɔkɔmɔka la lonyangu ndo ndjoshaka Nzambi onongo w’asui tshɛ wahɛnyahɛnya anto. Naka wɛ ekɔ la tokanyi ta ngasɔ, kete ondo wɛ ayonga la saki k’efula ka mbeya kɛnɛ kata Bible lo akambo asɔ.
ASUI HAWOYE OMA LE NZAMBI
3, 4. Lande na kakokaso ndjâshikikɛ ɔnɛ akambo wa kɔlɔ la asui hawoye oma le Jehowa?
3 Bible toshikikɛka ɔnɛ asui wɛnaso anɛ hawoye oma le Jehowa Nzambi. Oko ɛnyɛlɔ, Jakɔba, ombeki w’Okristo, akafunde ate: “Untu tataki lam’ayunduhimbama ati: Dimi lambuhimbama uma le [Nzambi, NW], ne dia [Nzambi, NW] hahimbama la akambu wa kolo, ku ndi hahimbi untu.” (Jakoba 1:13) Oko wediɔ ɔsɔku, aha Nzambi mbakela lokema l’asui wahɛnyahɛnya anto. Nde hahembe anto woho wa mbalɔngɔsɔla otsha lo lɔsɛnɔ la l’olongo, ndo nde hasoya anto l’ɔtɛ w’akambo wa kɔlɔ wafɔnyawɔ ɔnɛ wakasale lo lɔsɛnɔ lawɔ la ntondo.—Romo 6:7.
4 Lâdiko dia lâsɔ, kânga mbakasalema akambo efula wa kɔlɔ lo lokombo la Nzambi la la Kristo, ndoko dikambo diɛnya l’atei a Bible ɔnɛ ɔmɔtshi la l’atei awɔ aketawɔ ditshelo dia woho ɔsɔ lushi lɔmɔtshi. Nzambi nde la Kristo hawokana la wanɛ wayasɛma ɔnɛ ekambi awɔ mbewɔ koko wekɔ lo kesa ndo wekɔ mbuva diangɔ di’anto, wekɔ lo ndjakana ndo wekɔ lo mpɔtɔla anto diangɔ, ndo wekɔ lo sala akambo akina efula wasoya anto. Mɛtɛ, “mbuka k’untu a kolo keli wononyi le [Jehowa, NW].” Nzambi “eko etali uma le untu a kolo.”—Tukedi 15:9, 29.
5. Naa waonga amɔtshi wele la Jehowa, ndo kakɔna kokande lo dikambo dia ditongami diande?
5 Bible nembetshiyaka Jehowa oko ‘ɔnɛ loludi la ngandji ka mamba ndo la kɛtshi.’ (Jakoba 5:11) Tɔ mbutaka ɔnɛ: “Jehowa nangaka losembwe.” (Osambu 37:28, NW; Isaya 61:8) Nde kema la shɔmbɔya. Nde kokɛka ditongami diande la kɛtshi tshɛ ndo dishaka diɔ tshɛ kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ dia diɔ ngɛnangɛna. (Etsha 14:16, 17) Jehowa okosalaka dikambo sɔ oma k’etatelo ka lɔsɛnɔ lanɛ la kɛtɛ.
ETATELO KA KOKELE
6. Woho akɔna watɛkɛta toshimu tɔmɔtshi akambo wa l’ɔkɔndɔ w’etatelo k’anto?
6 Sho tshɛ tambekɛ mɛnaka pâ ndo mongaka l’asui. Diɔ diakɔ diakokaso monga l’okakatanu dia kanyiya ɔnɛ etena kɛmɔtshi kaha l’asui kayoyala, koko, akambo waki ngasɔ l’etatelo ka lɔsɛnɔ l’anto. Kânga toshimu ta lo wedja ɛmɔtshi tɛkɛtaka dikambo dia nshi y’etatelo y’ɔngɛnɔngɛnɔ. Lo toshimu t’Ase Ngirika, eleko ka ntondo ka l’atei wa “Deko Tanu di’Onto” kakelamɛka ɔnɛ “Eleko k’Ɔngɛnɔngɛnɔ.” L’eleko kɛsɔ, anto wakasɛnaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ, vɔ kondjalaka la ntumu ya wolo, la pâ, ndo l’asui wa lo lotshundu. Ase Chine mbutaka ɔnɛ: lo diolelo diaki Nkumekanga k’Ɛnɔndɔ (Huang-Ti), onto la lo shimu, anto wakasɛnaka lo wɔladi, waki la diokanelo l’asawɔ la diangɔ dia lo kɛtɛ ndo la nyama ya pango. Ase Pɛrɛsiya, Ase Edjibito, Ase Tibet, Ase Pérou, ndo Ase Mexique, vɔ tshɛ wekɔ la toshimu takɔndɔla etena kɛmɔtshi k’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ka kokele ka l’etatelo ka lɔsɛnɔ l’anto.
7. Lande na kakatonge Nzambi kɛtɛ la anto?
7 Toshimu ta lo wedja ɛsɔ mvusolaka paka kɛnɛ kele lo Bible, dibuku diakɔndɔla ɔkɔndɔ w’anto, diakafundama edja k’efula la ntondo k’abuku akina tshɛ. Tɔ totɛka ɔnɛ Nzambi akakitsha atshukani wa ntondo, Adama l’Eva, lo paradiso kakawelɛka ɔnɛ ekambɔ k’Ɛdɛna ndo akawatɛ ate: “Nyuyali la diwutshi, nyufulaneli, nyuludia kete, nyuyûleli.” (Etatelu 1:28) Ambutshi aso wa ntondo waki kokele ndo waki l’elongamelo ka mɛna kɛtɛ k’otondo kambokadimɔ paradiso koludi la nkumbo k’anto wa kokele wasɛna lo wɔladi wa pondjo ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɔsɔ mbaki sangwelo dia Nzambi lam’akandatonge kɛtɛ la anto.—Isaya 45:18.
TƆFWƐFWƐ TA KƆLƆ
8. Ɔlɛmbɛ akɔna wakahombe Adama l’Eva kitanyiya, ko kakɔna kakasalema?
8 Dia vɔ tetemala mbetawɔma le Nzambi, Adama l’Eva wotohomba ndjasekɛ dia ndɛ “elua w’uma l’utamba wa ewu k’akambu w’ololo ndu k’akambu wa kolo.” (Etatelu 2:16, 17) Otondoyala vɔ wakakitanyiya ɔlɛmbɛ wa Jehowa, tshike ndoko asui wotofukutanyaka lɔsɛnɔ l’anto. Vɔ wotɛnya ngandji kakawokaka Jehowa ndo kɔlamelo yawɔ le nde oma lo kitanyiya didjango dia Nzambi. (1 Joani 5:3) Koko, oko wakatadieke lo Tshapita 6, akambo kosalema ɔsɔku. Eva akatshutshuyama oma le Satana ko akale olowa w’oma l’otamba ɔsɔ. L’ɔkɔngɔ diko, Adama lawɔ, akayɔlɛ olowa wakasekɛma.
9. Dikambo diakɔna di’endana la Jehowa diakatondja Satana?
9 Onde wɛ ekɔ lo mɛna dia dikambo diakasalema sɔ diaki dikambo dia woke? Satana akɔnyɔla Jehowa oko wende Nkum’Olongo. Lam’akandate ate: “Yaa! nyu hanyuvo mete,” Diabolo akatshikitola ɛtɛkɛta waki Nzambi wakandate ɔnɛ: “[Nyu nyayovɔ mɛtɛ, NW].” Ɛtɛkɛta wakayokotsha Satana wakɛnyaka ɔnɛ Jehowa konangaka Adama l’Eva mbeya woho wa vɔ ndjâla oko Nzambi, ndo woho w’aha vɔ ndjâla l’ohomba Ande dia mbɔsa tɛdikɔ lo kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɔlɔ. Diɔ diakɔ diele, tɔfwɛfwɛ taki Satana takadje tamu lo lɔkɛlɛngɛ ndo losembwe laki Jehowa oko wende Owandji w’Andja w’Otondo.—Etatelu 2:17; 3:1-6.
10. Satana akɛnya di’oko anto wekɔ woho akɔna?
10 Satana Diabolo akɛnyaka nto di’oko anto wayotshikalaka la kɔlamelo le Jehowa paka l’edja tshɛ kayowokondjaka wahɔ oma lɔkɔ. Kɛdikɛdi, kɔlamelo y’anto mbakadjama tamu. Satana akasɛmɛ ɔnɛ ndoko onto layotshikala la kɔlamelo le Nzambi la lolango lande ndamɛ. Ɔsɛmɔ ɔsɔ wa kɔlɔ wakasɛmɛ Satana mɛnyama hwe l’ɔkɔndɔ wa lo Bible watɛkɛta dikambo dia Jɔbɔ, okambi wa Jehowa wa kɔlamelo wakadjama l’ohemba a wolo yema la ntondo k’ɔnɔnyi 1600 N.T.D. Etena kâlayɛ totshapita tohende ta ntondo ta lo dibuku dia Jobo, wɛ ayeya ɔkɔkɔ wasowa anto ndo lande na katshika Nzambi asui.
11. Woho akɔna w’onto waki Jɔbɔ, ko kakɔna kakasɛmɛ Satana?
11 Satana akasɔmbwɛ Jɔbɔ, “untu l’ololo ndu l’usimbwi.” Ntondotondo, Satana akamamatanyɛ Jɔbɔ ditshelo dia kɔlɔ lam’akandambola dimbola nɛ: “Undi, Jobo mbukaka [Nzambi, NW] woma wukuka?” Lam’akandate ɔsɔku, la mayɛlɛ tshɛ, Satana akɔnyɔla Nzambi nde la Jɔbɔ lam’akandasɛmɛ ɔnɛ Jɔbɔ akatshikalaka la kɔlamelo le Jehowa paka dikambo dia Jehowa akokokɛka ndo akɔtshɔkɔlaka. Satana akadje la Jehowa tɔfwɛfwɛ ate: “Keli uhusimbula lunya laye kakiane, unandi kene tshe keli la ndi. Mete, ndi ayukoseka kaku.”—Jobo 1:8-11.
12. (a) Wembola akɔna wotokoka kadimwama lam’otosha Nzambi Satana diaaso dia nde pemba Jɔbɔ? (b) Etombelo akɔna wakaye oma l’ohemba wa Jɔbɔ?
12 Onde Jɔbɔ akakambɛka Jehowa paka l’ɔtɛ wa diangɔ tshɛ di’ɛlɔlɔ diakandakondjaka oma le Nzambi? Onde kɔlamelo yaki Jɔbɔ yakakoke shikikala la ntondo k’ohemba? Lo wedi ande, onde Jehowa aki la wɛkamu efula le okambi ande woho wa mbotshika dia nde pembama? Wembola ɛsɔ totowokadimwama otondoyala Jehowa kombisha Satana diaaso dia nde mbidja Jɔbɔ l’ehemba wa wolo efula. Oko wɔkɔndwamidiɔ lo dibuku dia Jobo, kɔlamelo yaki Jɔbɔ l’atei w’ehemba waketawɔ Nzambi, aki oyindjelo wa woke wa losembwe laki Jehowa ndo kɔlamelo y’anto.—Jobo 42:1, 2, 12.
13. Woho akɔna wendanaso la dikambo diakasalema l’Ɛdɛna ndo diakakomɛ Jɔbɔ?
13 Koko, kɛnɛ kakasalema l’ekambɔ k’Ɛdɛna ndo kɛnɛ kakakomɛ Jɔbɔ kekɔ ohomba efula. Wembola wakambola Satana mendanaka l’anto tshɛ, ndo sho mbele l’atei ɛlɔ kɛnɛ. Lokombo la Nzambi lakɔnywama, ndo lowandji lande lakadjama tɔfwɛfwɛ. Losembwe la ditongami diaki Nzambi, l’anto, lakadjama tamu. Wembola ɛsɔ wakahombe kadimwama.
WOHO WA KADIMOLA WEMBOLA AKƆ
14. Etena kayowodja lande tɔfwɛfwɛ ta kɔlɔ, kakɔna kayosala onto lamamatanyɛwɔ akambo?
14 Dia sho nembetshiya dikambo sɔ oma l’ɛnyɛlɔ, tɔ̂shi dia wɛ ekɔ ombutshi wa ngandji wele l’ana efula l’atei a nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ohokanyiya dia osukanyi ayɛ ɔmɔtshi ambodianganya lokumu la kashi, atakomamatanyiyɛ ɔnɛ wɛ ekɔ ombutshi wa kɔlɔ. Kakɔna kayoyosala naka osukanyi akɔ wakiyɛ ambota ɔnɛ an’ayɛ hawokoke ngandji, ɔnɛ vɔ mbidjasɛka layɛ paka nɛ dia vɔ haweye kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ, ndo vɔ wayomɔ oma laleyɛ naka onto ɔmɔtshi ambowaɛnya mboka. Wɛ mbeyaka mbuta wate ‘kashi!’ Eelo, ko woho akɔna wayoyɛnya ɔnɛ dikambo sɔ diekɔ kashi? Ambutshi amɔtshi kokaka mbudɔdɔ la kɛlɛ. Akambo wa kɛlɛ wa ngasɔ mbelaka ekakatanu efula ndo kokaka shikikɛ ɔnɛ akambo wa kashi wakomamatanyɛwɔ wekɔ mɛtɛ. Yoho y’ɔlɔlɔ ya wɛ kandola okakatanu wa ngasɔ ele dia wɛ mbisha ɔnɛ lakomamatanyɛ akambo asɔ diaaso dia nde mɛnya mɛtɛ ka kɛnɛ kasɛmande ndo mbisha an’ayɛ diaaso dia vɔ mɛnya ɔnɛ vɔ kôkaka ngandji k’oma ka tshina di’otema.
15. Woho akɔna wakɔsɛ Jehowa tɛdikɔ dia shidiya tɔfwɛfwɛ taki Satana?
15 Jehowa ekɔ oko ombutshi wa ngandji. Adama l’Eva kokaka mbɛdikama l’an’ande, ndo Satana sunganaka l’osukanyi wa kashi. Oma lo lomba lande, Nzambi konanya Satana ndo Adama l’Eva esadi eto, koko akatshike atshi wa kɔlɔ asɔ dia vɔ tetemala sɛna l’edja ka tshanda mɔtshi. Dikambo sɔ diakasha ambutshi aso wa ntondo diaaso dia vɔ mbota nkumbo k’anto, ndo diakasha Diabolo diaaso dia nde mɛnya dia kana ɔsɛmɔ ande waki mɛtɛ woho wa wembola ɛsɔ kadimwama. Koko, oma k’etatelo, Nzambi akeyaka ɔnɛ anto amɔtshi wayoyala la kɔlamelo le nde ndo wayɛnya ɔnɛ Satana ekɔ kanga kashi. Ande lowando lele laso l’ɔtɛ w’ɔnɛ Jehowa ekɔ lo tetemala tɔtshɔkɔla ndo ekɔ lo kimanyiya wanɛ wawoka ngandji lee!—2 Ekondo 16:9; Tukedi 15:3.
KAKƆNA KAMBƐNAMA?
16. Woho akɔna wakayoyalaka andja la tshina dia lowandji laki Satana?
16 Suke l’edja tshɛ k’ɔkɔndɔ w’anto, Satana akakondja lotshungɔ la kotsha eyango ande wa nɔmbɔla anto. Nde akayala la shɛngiya lâdiko di’ewandji wa pɔlitikɛ ndo akatondja ɛtɛmwɛlɔ walɔmbɔla anto la mayɛlɛ tshɛ dia vɔ mbɔtɛmɔla lo dihole dia vɔ tɛmɔla Jehowa. Ɔsɔku mbakayokomaka Diabolo “jambizambi ya dikongɛ di’akambo nɛ,” ndo mbakandayelamɛka ɔnɛ: “owandji w’andja ɔnɛ.” (2 Kɔrɛtɔ 4:4, NW; Joani 12:31, NW) Mɛtɛ, “andja w’otondo wekɔ la tshina dia wolo wa kanga kɔlɔ.” (1 Joani 5:19, NW) Onde dikambo sɔ mɛnyaka ɔnɛ Satana akɛnya mɛtɛ k’ɔsɛmɔ ande w’ɔnɛ nde kokaka mbekola anto tshɛ oma le Jehowa Nzambi? Kema, aha ɔsɔku! Kânga mbakandatshike Satana dia nde ndjâla la lɔsɛnɔ, Jehowa akatatɛ kotsha sangwelo diande hita. Ko kakɔna kɛnya Bible lo kɛnɛ k’endana la woho wakatshike Nzambi akambo wa kɔlɔ?
17. Kakɔna kahombaso nama lo timba taso lo kɛnɛ k’endana la kiɔkɔ y’akambo wa kɔlɔ l’asui?
17 Akambo wa kɔlɔ la asui hawoye oma le Jehowa. Lam’ele Satana mbele owandji w’andja ɔnɛ ndo jambizambi ya dikongɛ di’akambo nɛ, nde la wanɛ wele l’ɔnɔngɔ ande mbele l’onongo w’akambo wasalema ɛlɔ kɛnɛ l’atei wa tshunda di’anto ndo vɔ mbele l’onongo w’asui tshɛ wahɛnyahɛnya anto. Ndoko onto lakoka mbuta l’ɔlɔlɔ tshɛ ɔnɛ Nzambi mbele kiɔkɔ y’asui wa ngasɔ.—Romo 9:14.
18. Woho wakatshike Jehowa akambo wa kɔlɔ la asui mɛnyaka dikambo diakɔna diakoka komɛ anto naka vɔ mangana la Nzambi?
18 Woho wakatshike Jehowa akambo wa kɔlɔ la asui mɛnyaka ɔnɛ ndoko andja w’ɔlɔlɔ wambokondja anto oma lo woho wakawangana la Nzambi. Aha la tamu, lɔsɛnɔ l’anto lambolola la fɔnu ya weoho la weoho. Ɔkɔkɔ w’akambo asɔ ele nɛ dia anto wakasɔnɔla di’aha vɔ mendɛ l’anya a Nzambi ndo hawodje ndoko yimba lo dui dia Nzambi la lo lolango lande. Etena kakatɔmbɔkɔ anto wa Nzambi w’edjedja kâmɛ l’ɛlɔmbɔdi awɔ, ko ndjela “[mboka kadjɛ anto efula, NW],” ko mbikasha dui diande, vɔ wakakondja etombelo wa kɔlɔ. Oma lo tshimbo y’omvutshi ande Jeremiya, Nzambi akawatɛ ate: “[Akanga a lomba, NW] wambutshama sonyi, wambukanana, wambundama. Nyulungi, vo wambutuna diui dia [Jehowa, NW], na wuhu wa [lomba lele, NW] la wo?” (Jeremiya 8:5, 6, 9) Oko wahawayele ɛlɛmbɛ waki Jehowa, anto wa l’andja w’otondo wekɔ oko masuwa waha la yenda, wasutshasutshama lo ndjale k’asuku.
19. Kakɔna kɛnya ɔnɛ Satana hakoke mbekola anto tshɛ oma le Nzambi?
19 Woho wakatshike Nzambi akambo wa kɔlɔ la asui mɛnyaka nto ɔnɛ Satana hakoke mbekola anto tshɛ oma le Jehowa. Ɔkɔndɔ wa lɔsɛnɔ l’anto mɛnyaka ɔnɛ ekɔ anto amɔtshi wakatshikala la kɔlamelo le Nzambi oyadi ehemba akɔna tshɛ kana ɛhɛnyɔhɛnyɔ wakâkomɛ. L’edja ka deko efula, wolo wa Jehowa wakɛnama l’ekimanyielo k’ekambi ande, ndo lokombo lande lambosambishama lo kɛtɛ k’otondo. (Etumbelu 9:16; 1 Samuele 12:22) Heberu tshapita 11 tɔkɔndɔlɛka ɔlɔndji w’otale w’akanga wa kɔlamelo, mbidja ndo Abɛlɛ, Ɛnɔka, Nɔa, Abarahama, la Mɔsɛ. Heberu 12:1 mbaelɛka ɔnɛ ‘ului a wuki w’ɛmɛnyi.’ Vɔ wakatotshikɛ diɛnyɛlɔ di’ɛlɔlɔ lo mbetawɔ ka nge kaki lawɔ le Jehowa. Ndo lo nshi yaso nyɛ, anto efula wakakimɔ sɛnɔ yawɔ lo monga la kɔlamelo ya wolo le Nzambi. Oma lo mbetawɔ kawɔ la ngandji kawɔ, anto wa ngasɔ mɛnyaka ɔnɛ Satana hakoke mbekola anto tshɛ oma le Nzambi.
20. Dikambo diakɔna diakɛnama lo kɛnɛ k’endana la Nzambi ndo l’anto oma lo woho wakatshike Jehowa akambo wa kɔlɔ l’asui?
20 Dia sho kumiya, woho wakatshike Jehowa akambo wa kɔlɔ la asui mɛnyaka ɔnɛ paka Jehowa, Otungi, mbakoka ndo mbele la lotshungɔ la mbolɛ anto dia vɔ kondja ɛtshɔkɔ ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wa pondjo. L’edja ka deko efula, anto wakahembe weoho wa mandji efula. Ko etombelo akɔna wakayala? Ekakatanu a weoho la weoho ndo asui wasowa wedja efula ɛlɔ kɛnɛ mɛnyaka mɛtɛ ɔnɛ, oko wakadite Bible, “onto akolɛ onyande dia mbosoya.” (Ondaki 8:9, NW) Paka Jehowa oto mbakoka totshungola ndo kotsha sangwelo diande di’oma l’etatelo. Woho akɔna wayondosala dikambo sɔ, ndo etena kakɔna?
21. Kakɔna kayokomɛ Satana ndo onto akɔna ayosala dikambo sɔ?
21 Yema l’ɔkɔngɔ w’Adama l’Eva kesama oma le Satana, Nzambi akewoya sangwelo diande di’endana l’ehomɔ ka panda. Kɛnɛ kakate Jehowa lo dikambo diaki Satana tɔ kɛnɛ: “Dimi layudja luhetshu l’asaye la umuntu, ndu l’asa [osangɔ ayɛ la osangɔ ande, NW]. Ndi ayukokomolaka l’ote, ku we ayûlumataka lu etshindji.” (Etatelu 3:15) Ɛtɛkɛta ɛsɔ mɛnyaka ɔnɛ Diabolo hatokondja diaaso dia sala akambo ande wa kɔlɔ pondjo pondjo. Oko wende Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Mɛsiya, Yeso Kristo, Osangɔ wakalakema, ‘ayominola ɔtɛ waki Satana.’ Eelo, “kem’edja,” Yeso ayatshatsha Satana, ɔtɔmbɔki!—Romo 16:20.
KAKƆNA KAYOYOSALA?
22. (a) Wembola akɔna wahombayɛ kadimola? (b) Kânga mbele Satana ekɔ lo mbitshola odudu wa kɛlɛ kande le wanɛ wele la kɔlamelo le Nzambi, kakɔna kakoka anto akɔ ndjashikikɛ?
22 Lam’eyayɛ wembola wakambwama, lo wedi waki na wayoyemala? Onde wɛ ayɛnya oma lo ditshelo diayɛ ɔnɛ wɛ ekɔ lo sukɛ Jehowa la kɔlamelo tshɛ? Lam’ele Satana mbeyaka ɔnɛ etena kande kambotshikala yema tshitshɛ tsho, nde ayosala kɛnɛ tshɛ kakokande sala dia nde mbitshola odudu wa kɛlɛ kande le wanɛ walanga tshikala la kɔlamelo le Nzambi. (Enyelo 12:12) Koko, wɛ kokaka mendɛ le Nzambi dia nde kokimanyiya nɛ dia “[Jehowa, NW] mbeyaka wuhu wa nshimbela antu w’ololo uma l’ehimba.” (2 Petero 2:9) Nde hatokotshika dia wɛ pembama lo yɛdikɔ yoleki kɛnɛ kakokayɛ mbikikɛ, ndo nde ayokâtɛ mboka woho wa wɛ tetemala l’ehemba.—1 Koreto 10:13.
23. Kakɔna kakokaso nongamɛ l’eshikikelo tshɛ?
23 L’eshikikelo tshɛ, nyɛsɔ tokongɛke etena kayɔlɔshana Nkumekanga Yeso Kristo nde la Satana la wanɛ tshɛ woyela. (Enyelo 20:1-3) Yeso ayolanya wanɛ tshɛ wele l’onongo wa fɔnu ndo w’asui wahɛnyahɛnya anto. Polo ndo l’etena kɛsɔ, pâ kɛmɔtshi kaleka mbisha onto kandji l’asolo ele ovushelo w’onto ɔmɔtshi lokaso ngandji. Ala tshapita yayela dia wɛ mbishola kɛnɛ kâkomɛ.
HEMBA EWO KAYƐ
Woho akɔna weyaso ɔnɛ aha Jehowa mbele kiɔkɔ y’asui w’anto?
Naa wembola wakambwama oma le Satana l’Ɛdɛna ndo wakayotombaka sɛkɛ lo nshi yaki Jɔbɔ?
Kakɔna kambɛnama oma lo woho wakatshike Nzambi asui?