Onde Akristo wekɔ la elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ?
“[Nzambi] ayukitula asoi tshe lu ashu awo; nyoi hayuyala ntu.”—ENY. 21:4.
1, 2. Ngande weyaso dia ase Juda efula wa lo ntambe ka ntondo waki l’elongamelo ka ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ?
ƆLƆNGƆ a pami ɔmɔtshi w’ɔngɔnyi wakanyanyemaka akaye le Yeso ndo akôkusamɛ ndo akawombola ate: “Umbetsha w’ololo kayumutsha dia nkita lumu la pundju?” (Mako 10:17) Ɔlɔngɔ a pami ɔsɔ akambolaka kɛnɛ kakandahombe sala dia kondja lɔsɛnɔ la pondjo. Ko lende? Oko wakatadiɛnyi lo sawo diakete, ntambe efula la ntondo, Nzambi akasha ase Juda elongamelo ka eolwelo ndo ka lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ. Ase Juda efula wa lo ntambe ka ntondo waki la elongamelo kɛsɔ.
2 Ondo Mata k’ɔngɛnyi waki Yeso akatɛkɛta dia eolwelo k’anto la nkɛtɛ etena kakandate lo dikambo dia diɛwɔ di’ɔnango ate: “Dimi mbeyaka nti: Ndi ayulo lu eulwelu ka lushi l’ekumelu.” (Joa. 11:24) Lo mɛtɛ, Asadukɛ wa lo nshi shɔ kombetawɔka wetshelo wa eolwelo. (Mako 12:18) Koko, lo dibuku diande diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Ɔtɛmwɛlɔ w’ase Juda lo ntambe ka ntondo ka lo tena diaso nɛ (lo Angɛlɛ), yɔnɛ George Foot Moore mbutaka ate: “Efundelo . . . wa lo ntambe ka hende kana ka ntondo la ntondo ka tena diaso nɛ mɛnyaka dia anto efula waketawɔka ɔnɛ anto wakavu lo nshi yakete wayolɔ lushi lɔmɔtshi dia vɔ ndjɔsɛna la nkɛtɛ.” Ɔlɔngɔ a pami wakaye le Yeso akalangaka kondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ.
3. Ambola akɔna wayangaso sɛdingola lo sawo nɛ?
3 Ɛlɔ kɛnɛ, ɛtɛmwɛlɔ efula ndo ambewi wa Bible efula hawetawɔ dia Akristo wekɔ la elongamelo ka ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ. Anto efula nongamɛka dia wayotɔsɛna l’andja wahɛnama l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kawɔ. Ɔnkɔnɛ, etena kadia anto efula etelo k’ɔnɛ “lɔsɛnɔ la pondjo” lo Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ, vɔ fɔnyaka dia mbala tshɛ tɔ mendanaka la lɔsɛnɔ la l’olongo. Onde ngasɔ mbediɔ? Kakɔna kakalange Yeso mbuta etena kakandatɛkɛta dia lɔsɛnɔ la pondjo? Dietawɔ diakɔna diaki la ambeki ande? Onde Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ mbetshaka dia anto wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ?
Lɔsɛnɔ la pondjo lo “andja w’uyuyu”
4. Akambo akɔna wayosalema lo “andja w’uyuyu”?
4 Bible mbetshaka dia Akristo w’akitami wayolɔ dia tolɛ nkɛtɛ oma l’olongo. (Luka 12:32; Eny. 5:9, 10; 14:1-3) Koko, etena kakatɛkɛtaka Yeso dia lɔsɛnɔ la pondjo, aha mbala tshɛ mbakandatɛkɛtaka dia djui shɔ. Tɔsɛdingole kɛnɛ kakandatɛ ambeki ande l’ɔkɔngɔ wa ɔlɔngɔ a pami w’ɔngɔnyi tona dia tshika diangɔ diande tshɛ ko ndjala ombeki wa Kristo. (Adia Mateu 19:28, 29.) Yeso akatɛ apɔstɔlɔ ande ɔnɛ vɔ wayonga l’atei wa wanɛ wayonga nkumi ya dikanga ndo toshushi ta “wedja dikumi la ehendi wa Isariyele,” mbuta ate anto tshɛ onyake wanɛ wayolɛ l’olongo. (1 Kor. 6:2) Nde akate nto dia “untu tshe” lawoyela ayolongola difuto. Ndo anto asɔ “[mb]ayukita lumu la pundju.” Akambo asɔ tshɛ wayosalema lo “andja w’uyuyu.”
5. Ngande wakokayɛ nembetshiya etelo k’ɔnɛ “andja w’uyuyu”?
5 Kakɔna kakalangaka Yeso mbuta etena kakandatɛkɛta dia “andja w’uyuyu”? Lam’ele Yeso akakambe la etelo kɛsɔ aha la kilembetshiya, mbokɛmaka dia nde akatɛkɛtaka dia elongamelo kaki la ase Juda l’edja ka ntambe efula. Akambo wa la nkɛtɛ wakahombe nyomonga eyoyo yoho yakiwɔ l’ekambɔ k’Ɛdɛna la ntondo ka Adama l’Eva sala pɛkato. Dui sɔ diayokotsha daka diaki Nzambi dia “ntunga ulungu w’uyuyu la kete y’uyuyu.”—Is. 65:17.
6. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo wɛɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi lo kɛnɛ kendana la elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo?
6 Yeso akatɛkɛta nto dia lɔsɛnɔ la pondjo lo sawo diande diendana la ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ. (Mat. 24:1-3) Nde akate ate: “Lam’ayuya On’a untu lu lutumbu landi, la andjelo tshe kame la ndi, ndi ayudjase lu kiti ka diulelu ka lutumbu landi. Wedja tshe wayusanganyema la ntundu kandi, ku ndi ayuwatanya uku atatanyaka ulami ekoko la mbudi.” Wanɛ wayanyema “wayutsho lu sui dia pundju, keli antu w’ololo lu lumu la pundju.” “Antu w’ololo” wayolongola lɔsɛnɔ la pondjo ele wanɛ wasukɛ ‘anango’ Kristo wa lo nyuma la kɔlamelo tshɛ. (Mat. 25:31-34, 40, 41, 45, 46) Lam’ele akitami sɔnamaka dia tolɛ lo Diolelo dia l’olongo, lo weho akɔ tshɛ “antu w’ololo” asɔ ele ambolami wa la nkɛtɛ wa Diolelo sɔ. Bible kakatatshi ɔnɛ: “[Nkumekanga kakasɔnama oma le Jehowa ayolɛ] uma l’ashi a waki pulu ndu l’ashi akina a waki, ndu uma lu ndjali pulu ndu lu kuma ya kete.” (Osam. 72:8) Ambolami asɔ wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ.
Kakɔna kɛnya Evanjiliɔ wa Joani?
7, 8. Dia weho ehende akɔna wa elongamelo wakatɛ Yeso Nikɔdɛmɔ?
7 Oko wofundamidiɔ lo Evanjiliɔ wa Mateu, wa Mako ndo wa Luka, Yeso akakambe la etelo k’ɔnɛ “lɔsɛnɔ la pondjo” ntondo lo Evanjiliɔ esato ɛsɔ. Evanjiliɔ wa Joani shilaka ɛtɛkɛta wakate Yeso wendana la nsɛna pondjo pondjo mbala oko 17. Nyɛsɔ tɔsɛdingole avɛsa amɔtshi wokambemi etelo kɛsɔ kele tende kɛnɛ kakate Yeso lo dikambo dia elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ.
8 Lo ndjela Evanjiliɔ wa Joani, Yeso akatɛkɛta dikambo dia lɔsɛnɔ la pondjo mbala ka ntondo etena kakandasawolaka la Ofarisɛ wakawelɛka Nikɔdɛmɔ. Nde akatɛ Nikɔdɛmɔ ate: “Untu heyi mboto lu diulelu dia [Nzambi], tshikima ndi ambuto le ashi la le nyuma.” Wanɛ wayɔtɔ lo Diolelo dia l’olongo pombaka ‘mbotɔ nto.’ (Joa. 3:3-5) Yeso kokomɛ lâsɔ ato. Oma lâsɔ nde akatɛkɛta dikambo dia elongamelo kakawasha anto tshɛ. (Adia Joani 3:16.) Yeso akatɛkɛtaka dikambo dia elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo layokondja ambeki ande w’akitami l’olongo ndo dia lɔnɛ layokondja anto akina la nkɛtɛ.
9. Dikambo dia elongamelo kakɔna kakatɛkɛtaka Yeso la womoto l’ose Samariya?
9 L’ɔkɔngɔ wa nde sawola la Nikɔdɛmɔ la Jerusalɛma, Yeso akande lɔkɛndɔ otsha lo nɔrdɛ la Ngalileya. Etena kakinde lo mboka, nde akahomana la womoto ɔmɔtshi l’ɛtɛkɔ ka Jakɔbɔ suke l’osomba wa Sukara waki la Samariya. Nde akawotɛ ate: “Untu tshe layono ashi wayumuwusha, huki pusa pundju. Keli ashi wayumuwusha, wayuyala l’utema andi uku eteko k’ashi, kambumbela utsha lu lumu la pundju.” (Joa. 4:5, 6, 14) Ashi asɔ nembetshiyaka tɛdikɔ tɔsa Nzambi dia mbisha anto lɔsɛnɔ la pondjo, mbidja ndo wanɛ wayɔsɛna la nkɛtɛ. Lo dibuku dia Enyelo, Nzambi ndamɛ ekɔ lo mbuta ɛtɛkɛta wayela ɛnɛ: “One leli la pusa, dimi layetawo dia ndi no l’ushima w’ashi a lumu onono.” (Eny. 21:5, 6; 22:17) Ɔnkɔnɛ, mbokɛmaka dia Yeso akatɛkɛtaka la womoto l’ose Samariya lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ la pondjo layokondja aha paka ekitɔ wa Diolelo w’akitami eto, koko ndo ambetawudi wele l’elongamelo ka nsɛna la nkɛtɛ.
10. L’ɔkɔngɔ wa nde kɔnɔla pami kɛmɔtshi l’ongunda wa Bɛtɛzata, kakɔna kakatɛ Yeso andɔshi ande lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ la pondjo?
10 L’ɔnɔnyi wakayele, Yeso akatshu nto la Jerusalɛma. Etena kakinde lɛkɔ, nde akakɔnɔla pami kɛmɔtshi kaki la hemɔ lo ongunda wa Bɛtɛzata. Yeso akatɛ ase Juda wakɔnyɔla kɛnɛ kakandasale ɔnɛ: “Ona heyi ntsha nduku dikambu ndame, keli ndi atutshaka uku wenandi Shi atsha.” L’ɔkɔngɔ wa nde mbatɛ dia Papa “akasha Ona elumbwelu tshe,” Yeso akate ate: “One luka diui diami, letawo lakantumi, ndi eko la lumu la pundju.” Yeso akate nto ate: “Etena kambukuka, kayuka wane weli lu waumbu tshe diui [dia Ɔna Onto], ku vo wayutumba. Wane wakatshaka ololo, wayulo lu eulwelu ka lumu. Ku wane wakatshaka kolo, wayulo l’elumbwelu.” (Joa. 5:1-9, 19, 22, 24-29) Yeso akatɛka ase Juda wakɔhɛnyahɛnyaka dia nde mbakasɔnama oma le Nzambi dia mbasha lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ ndo ɔnɛ nde ayokotsha dui sɔ lo mbolola wanɛ wakavu.
11. Ngande weyaso dia kɛnɛ kakate Yeso lo Joani 6:48-51 mendanaka la elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ?
11 La Ngalileya, nunu di’anto wakalangaka dia Yeso mbasha mma lo dihindo wakatatɛ mboyela. Yeso akawatɛ dia nde mbasha woho okina wa mma, mbuta ate “ma dia lumu.” (Adia Joani 6:40, 48-51.) Nde akate ate: “Ma diayumukimo ne dia lumu la wa la kete, mbeli dimba diami.” Yeso akakimɔ lɔsɛnɔ lande aha paka lo wahɔ wa wanɛ wakahombe ndjolɛ kâmɛ la nde lo Diolelo diande dia l’olongo, koko ndo “dia lumu la wa la kete,” mbuta ate anto wakoka tshungwama. “Naka untu ayole ma ne,” mbuta ate monga la mbetawɔ lo wolo wa tshungola wele la olambo waki Yeso, kete nde ayonga l’elongamelo ka ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo. Lo mɛtɛ, etelo k’ɔnɛ ‘nsɛna pondjo pondjo’ kakendanaka la elongamelo kaki la ase Juda edja efula ka ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ lo ɛlɔmbwɛlɔ kaki Mɛsiya.
12. Dia elongamelo kakɔna kakatɛkɛtaka Yeso etena kakandatɛ atunyi ande ɔnɛ: ‘Dimi layosha ekɔkɔ ami lɔsɛnɔ la pondjo’?
12 L’ɔkɔngɔ diko, lo fɛtɛ k’Ekidielo kakasalema la Jerusalɛma, Yeso akatɛ atunyi ande ɔnɛ: “Nyu hanyumbetawo ne dia nyu kema wa lu ekoko ami. Ekoko ami watukaka diui diami. Dimi mbaeyaka, vo watundjelaka. Dimi mbashaka lumu la pundju.” (Joa. 10:26-28) Onde Yeso akatɛkɛtaka paka dia lɔsɛnɔ la pondjo la l’olongo, kana nde akatɛkɛtaka ndo dia lɔsɛnɔ la pondjo la lo paradiso ka la nkɛtɛ? Yema tshitshɛ la ntondo, Yeso akakeketsha ambeki ande la ɛtɛkɛta wayela ɛnɛ: “Tanyukaki woma, nyu limba la tshitshe l’ekoko, ne dia Shenyu nangaka nyusha diulelu.” (Luka 12:32) Koko, l’etena kakasalemaka fɛtɛ k’Ekidielo kakɔ kâmɛ, Yeso akate ate: “Dimi leko la ekoko ekina waha lu lukumbu lone. Dieli lami dia mbêla ndu vo.” (Joa. 10:16) Ɔnkɔnɛ, etena kakatɛkɛtaka Yeso la atunyi ande, ɛtɛkɛta ande wakendanaka la lɔsɛnɔ la pondjo lakahombe tokita “limba la tshitshe l’ekoko” l’olongo ndo la lɔsɛnɔ la pondjo layokondja miliyɔ ya “ekoko ekina” la nkɛtɛ.
Elongamelo kakeyamaka dimɛna
13. Kakɔna kakalange Yeso mbuta etena kakandate ɔnɛ: ‘Wɛ ayonga la mi lo Paradiso’?
13 Etena kakinde suke la nyɔi l’otamba w’asui, Yeso akashikikɛ dimɛna dimɛna elongamelo k’anto. Otshi wa kɔlɔ ɔmɔtshi wakawahanɛ suke la nde akawotɛ ate: “Jesu, kumbuho lam’ayuyukuma lu diulelu diaye.” Yeso akolake ɔnɛ: ‘Mɛtɛ kakotɛmi ɛlɔ nte: Wɛ ayonga la mi lo Paradiso.’ (Luka 23:42, 43) Lam’ele pami kɛsɔ aki ose Juda, nde komonga l’ohomba w’onto mbolembetshiya ele Paradiso. Nde akeyaka dia anto wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ l’andja wokoya.
14. a) Kakɔna kɛnya dia apɔstɔlɔ waki l’okakatanu dia shihodia ɛtɛkɛta waki Yeso wendana la lɔsɛnɔ la pondjo la l’olongo? b) Etena kakɔna kakayoshihodiaka ambeki waki Yeso elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo la l’olongo?
14 Koko, Yeso akahombe nembetshiya ambeki ande ele elongamelo ka lɔsɛnɔ la l’olongo kakandatɛkɛta. Etena kakandatɛ ambeki ande dia nde ekɔ lo tatshu l’olongo dia talɔngɔsɔlɛ dihole, vɔ koshihodia kɛnɛ kakandalangaka mbuta. (Adia Joani 14:2-5.) L’ɔkɔngɔ diko, nde akayowatɛ ɔnɛ: “Dimi la akambu akina efula wa nyutela, keli nyu hanyeyi mbalungula kakiane. Keli lam’ayuya nyuma ka mete, ndi ayunyolombola lu akambu wa mete tshe.” (Joa. 16:12, 13) Paka l’ɔkɔngɔ wa Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D., etena kakawakitama nyuma kaki Nzambi dia ndjonga nkumi ya dikanga mbakayoshihodiaka ambeki waki Yeso dia ekudi awɔ wayonga l’olongo. (1 Kor. 15:49; Kol. 1:5; 1 Pet. 1:3, 4) Elongamelo ka sango dia l’olongo aki dui diakashɔma ndo mikanda wakasambiyama wa lo Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ ndekaka tɛkɛta dikambo diatɔ. Ko onde mikanda ɛsɔ shikikɛka dia anto wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ?
Kakɔna kata mikanda wakasambiyama?
15, 16. Ngande watɛkɛta mukanda wakasambiyama wa Heberu ndo ɛtɛkɛta waki Petero dikambo dia lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ?
15 Lo mukanda wakandafundɛ ase Hɛbɛru, ɔpɔstɔlɔ Paulo akelɛ wanyande ambetawudi ɔnɛ “anyasu ekilami, waketama la su lu leta la l’ulungu.” Koko, nde akate nto dia Nzambi aketɛ Yeso owandji wa “andja wokoya.” (Heb. 2:3, 5; 3:1, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Lo Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ, tshɛkɛta yakakadimɔma ɔnɛ “andja wokoya,” nembetshiyaka mbala tshɛ nkɛtɛ kolodi la anto. Ɔnkɔnɛ, etelo k’ɔnɛ “andja wokoya” nembetshiyaka dikongɛ di’akambo dia la nkɛtɛ dia lo nshi yayaye diayonga l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso Kristo. L’etena kɛsɔ, Yeso ayokotsha daka diaki Nzambi di’ɔnɛ: “Antu w’ololo wayukita kete, wayudjaseka loko pundju.”—Osam. 37:29.
16 Ɔpɔstɔlɔ Petero akasambiyama dia funda awui wendana la nshi yayaye y’anto. Nde akafunde ate: “Ulungu weli kakiane, ndu kete, wambulamema la dja, uma lu diui diku diakandakitsha, edja ndu lushi l’elumbwelu ndu l’elanyelu ka antu wa kolo.” (2 Pet. 3:7) Kakɔna kayɔhɛna olongo, mbuta ate mandji y’ana w’anto ndo tshunda di’anto wa kɔlɔ diele kakianɛ? (Adia 2 Petero 3:13.) “Ulungu w’uyuyu,” mbuta ate Diolelo diaki Mɛsiya wa Nzambi ndo “kete y’uyuyu,” mbuta ate tshunda di’anto w’ɛlɔlɔ mbayɔhɛna olongo w’edjedja la nkɛtɛ y’edjedja.
17. Ngande walembetshiyama elongamelo k’anto lo Enyelo 21:1-4?
17 Ɛnɛlɔ ka woho wayokoma anto kokele kele lo dibuku di’ekomelo dia lo Bible salanganyaka etema aso. (Adia Enyelo 21:1-4.) Anto wele la mbetawɔ wokongaka la elongamelo kɛsɔ tatɛ oma lam’akawashisha eongelo ka kokele l’ekambɔ k’Ɛdɛna. Anto w’ɛlɔlɔ wayɔsɛna lo Paradiso pondjo pondjo aha la tshunda esombe. Afundelo wa lo Hɛbɛru ndo Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ shikikɛka elongamelo kɛsɔ ndo tɔ tetemalaka keketsha ekambi waki Jehowa wa kɔlamelo polo ndo ɛlɔ kɛnɛ.—Eny. 22:1, 2.
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
• Kakɔna kakalange Yeso mbuta etena kakandatɛkɛta dia “andja w’uyuyu”?
• Yeso akatɛkɛtaka la Nikɔdɛmɔ lo dikambo dia na?
• Daka diakɔna diakasha Yeso otshi wa kɔlɔ wakahanema suke la nde?
• Ngande washikikɛ mukanda wa Heberu ndo ɛtɛkɛta waki Petero elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 8]
Anto wele oko ɛkɔkɔ wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo la nkɛtɛ
[Osato wa lo lɛkɛ 10]
Yeso akatɛ anto akina dikambo dia lɔsɛnɔ la pondjo