A Ruriruri Banna le Basadi ga Ba Bue ka Go Tshwana?

ARE re Olebogeng ke yoo o tsena mo ofising ya ga Olebile, a goga dinao tlhogo e kgotšhometse fa gare ga magetla ka ntlha ya matshwenyego. Olebile o leba tsala ya gagwe ka go tlhomoga pelo a bo a mo emela gore a bue. Olebogeng o bolela jaana a fegelwa: “Ga ke itse gore a ke tla kgona go konosetsa tumalano eno ka katlego. Go tlhaga mathata a le mantsi a a neng a sa solofelwa, mme ntlokgolo e ntsentse letsatsi fela thata.” “O tshwentswe ke eng Olebogeng?” Olebile a botsa pelo e le tshweu. “O a itse gore ke wena motho yo o tshwanetsweng ke tiro eo tota, mme le bone ba itse seo sentle. Wena iphe nako fela. A o raya gore go maswe thata? Monna, kana kgwedi e e fetileng . . .” Olebile o ne a lotlega ka menangwana e e bolaisang ditshego ya mathatanyana a gagwe mme go ise go ye kae ke fa tsala ya gagwe e tswa mo ofising e sule ka ditshego e bile e gomotsegile. Olebile o ne a itumelela go thusa.

Mme tsaya gape gore fa Olebile a tsena kwa gae maitseboa ao, o ne a kgona go lemoga fela mo sefatlhegong sa mosadi wa gagwe e bong Opelo gore le ene ga a itumela. O ne a mo dumedisa a mo itumeletse go gaisa ka dinako tsotlhe go tsweng foo a bo a mo emela gore a bolele se se mo kgopisitseng. Morago ga tshisibalo e kgolo, mosadi a bo a kgomoga a re: “Nna ke lapile jaanong! Mookamedi yo mosha yono ke mokgokgontshi!” Olebile o ne a mmaya fa fatshe, a mo pega letsogo, a bo a re: “Pelo, o se ka wa kgopisega. Tiro e ntse jalo. Baokamedi ba ntse fela jalo. O ne o seyo fa wa me a ne a nkomanya gompieno. Mme le gale, fa e le gore go bokete thata mo go wena, o tlogele tiro.”

“Ga o na sepe le kafa ke ikutlwang ka teng!” Opelo a fetola ka bofefo jwa legadima. “Ga o ke o bo o ntheetsa! Ga ke ka ke ka e tlogela! Ga o amogele madi a a lekaneng!” A bo a tabogela kwa kamoreng go ya go se kgapha. Olebile o ne a sala a eme ka fa ntle ga mojako a tshogile, a ipotsa gore ga twe go diragetseng. Go tlile jang gore mafoko a ga Olebile a kgothatso a ame batho bano ka tsela e e farologaneng jaana?

A ke ka Go Bo Banna le Basadi Ba Farologane?

Bangwe ba ka nna ba re dikai tseno di farologana ka selo se le sengwe fela: Olebogeng ke monna; Opelo ke mosadi. Babatlisisi ba tsa dipuo ba re gantsi mathata a puisano mo lenyalong a bakiwa ke go farologana ka bong. Dibuka tse di tshwanang le You Just Don’t Understand le Men Are From Mars, Women Are From Venus di buelela mogopolo wa gore le mororo banna le basadi ba bua puo e le nngwe fela, ba na le mekgwa e e farologaneng ya puisano.

Ga go belaetse gore fa Jehofa a ne a bopa mosadi go tswa mo monneng, o ne a se ka a mo dira e le modiro o o fetotsweng go sekaenyana fela. Monna le mosadi ba ne ba dirilwe ka matsetseleko le ka botlhale gore ba thusane—mo mmeleng, mo maikutlong, mo tlhaloganyong, le mo semoyeng. Kopanya dipharologano tseno tse ba tsalwang ka tsone le marara a kafa mongwe le mongwe a godisitsweng ka teng le maitemogelo a botshelo le go tlhotlhelediwa ga batho ke ngwao, tikologo, le kafa setšhaba se lebang dilo tse go tweng ke tsa senna kana tsa sesadi ka teng. Ka ntlha ya go tlhotlhelediwa ke dilo tseno, go ka nna ga kgonega gore o farologanye mekgwa mengwe ya go buisana o re e mengwe ke ya banna mme e mengwe ke ya basadi. Mme le gale “monna tota” kana “mosadi tota” yo o sa bonweng motlhofo o ka nna a bo a le mo dibukeng tsa thutotlhaloganyo fela.

Basadi ba itsege thata ka go amega maikutlo, mme le gale banna ba le bantsi ba bonolo fa ba dirisana le batho ba bangwe. Gantsi ga twe banna ke bone ba akanyang sentle, mme lefa go ntse jalo gantsi basadi ba kgona go sekaseka dilo ka kelotlhoko. Ka jalo, lefa gone go se motlhofo go bua gore mokgwa o o rileng ke wa senna fela kana wa sesadi fela, gone go na le sengwe se se boammaaruri tota: Go lemoga ka botlalo mokgwa o motho yo mongwe a lebang dilo ka one go ka thusa mo go reng go nne le kutlwano go na le ntwa, bogolo jang mo lenyalong.

Kgwetlho ya letsatsi le letsatsi ya puisano magareng a monna le mosadi ga se kgetsi e potlana. Banna ba le bantsi ba ba tlhaloganyang ba ka go bolelela gore potso fela e e lebegang e le motlhofo ya gore “Moriri wa me o ntse jang?” e ka nna ya bo e na le dikotsi tse dintsi fela thata. Basadi ba le bantsi ba ba kelotlhoko gore ba bua eng ga ba ke ba nnela go botsa potso ya gore, “Ke eng o sa botse tsela?” fa banna ba bone ba timela fa ba etile. Go na le go nyatsa dilo tse di lebegang di gakgamatsa ka molekane le go ngaparela tsa bone fela thata ka go ipolelela gore “ke ntse fela jalo,” balekane ba ba lorato ba leba dilo ka kelotlhoko. Seno ga se go batla go bona diphoso tsa tsela e yo mongwe a buisanang ka yone mme go na le moo ke go batla go itse pelo le maikutlo a yo mongwe sentle.

Fela jaaka mongwe le mongwe a sa tshwane le ope, go ntse fela jalo ka go kopana ga batho ba babedi mo lenyalong. Go utlwana ka mogopolo le ka tlhaloganyo ga boammaaruri ga go itlele fela mme go tlhoka maiteko ka ntlha ya go sa itekanelang ga rona re le batho. Ka sekai, go motlhofo fela go akanya gore batho ba bangwe ba leba dilo jaaka re di leba. Fa gongwe re direla batho dilo tse ba di tlhokang ka tsela e re neng re ka rata go di direlwa ka yone, gongwe e le ka ntlha ya go leka go latela Molao ono wa Sekagauta: “Cotlhe tse lo ratañ batho ba di lo dihèla, le lona lo ba diheleñ hèla yalo.” (Mathaio 7:12) Lefa go ntse jalo, Jesu o ne a sa reye gore se wena o se batlang se siametse ba bangwe. Go na le moo, o eletsa e kete ba bangwe ba ka go fa se wena o se tlhokang kana o se batlang. Ka jalo o tshwanetse go ba neela se bone ba se tlhokang. Seno se botlhokwa segolobogolo mo lenyalong, ka gonne mongwe le mongwe o ikanne gore o tla direla molekane wa gagwe se a se batlang ka mo a ka kgonang ka teng.

Opelo le Olebile ba ikanne fela jalo le bone. Mme lenyalo la bone la dingwaga tse pedi le ne le itumedisa. Mme lefa gone ba tsaya gore ba itsane go tswa le go tsena, fa gongwe go tlhaga maemo a a bontshang gore mokgwa wa bone wa puisano o farologane fela thata mo e leng gore go nna le maikaelelo a mantle go le gosi fela ga go ka ke ga bipa dipharologano tseo. Diane 16:23 (NW), ya re: “Pelo ya yo o botlhale e dira gore molomo wa gagwe o bontshe temogo.” Ee, go nna le temogo mo puisanong ke sekopololo sa botlhokwa. A re boneng gore e bulela Olebile le Opelo dikgoro dife.

Kafa Monna Mongwe a Lebang Dilo ka Teng

Olebile o tshela mo lefatsheng le mo go lone monna mongwe le mongwe a tshwanetseng go ema mo maemong a gagwe mo setšhabeng, ka dinako tsotlhe go sa kgathalesege gore a o kafa tlase ga mongwe kana ke ene a okametseng. Puisano e dirisediwa go tlhomamisa maemo a motho, bokgoni, boitseanape, kana mosola wa gagwe. Go ikemela ka nosi ke selo sa botlhokwa mo go ene. Ka jalo, fa Olebile a neelwa ditaelo ka tsela ya kgobelelo ga a kgone go di amogela. Melaetsanyana e e tshwanang le “Ga o dire tiro ya gago” e mo dira gore a ngaloge, lefa gongwe kopo e le e e utlwalang.

Olebile fa a tlotla selo se segolo e a bo e le gore a abelane le ba bangwe tshedimosetso. O rata go bua ka ditiragalo, megopolo, le dilo tse disha tse a di ithutileng.

Fa a reeditse, ga se gantsi Olebile a tsenang sebui ganong, tota le ka go dumelanyana mo go sa reng sepe, jaaka bo “uhu, hei,” ka gore o a bo a anya kitso. Mme fa a sa dumalane, o ka nna a se ka a okaoka go bolela seo, bogolo jang fa a bua le tsala ya gagwe. Go bontsha gore o kgatlhegela se tsala ya gagwe e se bolelang, a sekaseka mabaka otlhe.

Fa Olebile a nna le mathata, o bona go le botoka go a rarabolola a le nosi. Ka jalo o ka nna a ikgogona mo go sengwe le sengwe le mo go botlhe. Kana o ka nna a tlhopha go iketla a dira sengwe gore a tle a lebale mathata a gagwe ka lobakanyana. O bua ka one fela fa e le gore o batla kgakololo.

Fa monna yo mongwe a tla kwa go Olebile ka mathata a gagwe jaaka Olebogeng a ile a dira, Olebile o tsaya gore ke tiro ya gagwe go thusa, a le kelotlhoko gore a se ka a dira gore tsala ya gagwe e ikutlwe e tlhaela. Ka tlwaelo o bolelela tsala ya gagwe matshwenyego a gagwe fa a ntse a mo fa kgakololo gore tsala ya gagwe e se ka ya ikutlwa e le mo sebakeng fela.

Olebile o rata go dira dilo le ditsala tsa gagwe. Mo go ene botsala bo raya go dira dilo mmogo.

Mo go Olebile legae ke botshabelo jwa botshelo jwa semphete ke go fete, lefelo le mo go lone go sa tlhokegeng gore a bue gore a itshupe, koo a amogelwang teng, a ikanngwa, a ratiwa, le go anaanelwa. Lefa go ntse jalo, Olebile o lemoga gore ka dinako tse dingwe o tlhoka go nna a le nosi. Go ka nna ga bo go sa dirwe ke Opelo kana sepe se a se dirileng. O a bo a tlhoka nako ya go nna a le esi fela. Olebile o palelwa ke go itsise mosadi wa gagwe ka dilo tse di mo tshwenyang, ditlhobaelo, le mahutsana a gagwe. Ga a batle gore mosadi wa gagwe a tloge a tshwenyege. Maikarabelo a gagwe ke go mo tlhokomela le go mo sireletsa, mme o batla gore Opelo a tshepe gore o tla dira fela jalo. Lefa gone Olebile a tlhoka kemonokeng, ga a batle go utlwelwa botlhoko. Go mo dira gore a ikutlwe a tlhaela kana a se na mosola.

Kafa Mosadi Mongwe a Lebang Dilo ka Teng

Opelo o itsaya e le karolo ya batho ba a tshelang le bone mo lefatsheng. Go ya ka ene go botlhokwa go dira le go nonotsha dibofo tsa dikamano tseno. Go bua ke tsela ya botlhokwa ya go dira le go tlhomamisa katamalano.

Ka tlholego Opelo ke motho yo o ikaegang ka batho ba bangwe. O ikutlwa a ratiwa fa Olebile a kopa maikutlo a gagwe pele ga a dira ditshwetso, lefa gone a mmatla gore a etelele pele. Fa a tshwanela go dira ditshwetso, o rata go itsise monna wa gagwe, e seng ka maikaelelo a gore monna a mmolelele se a tshwanetseng go se dira, mme e le fela go bontsha katamalano le go mo ikanya.

Go ketefalela Opelo go bolela se a se batlang ka tlhamalalo fa a batla sengwe. Ga a batle go tsenya Olebile lesukuro kana go mo dira gore a tseye gore ga a itumele. Go na le moo, o emela pele gore a lemogiwe kana o dira ditshupo tse di rileng.

Fa Opelo a tlotla, o rata thata go itse menangwana ya kgang mme o botsa dipotso tse dintsi. Seno ke sa tlholego fela ka gore ke motho yo o amegang e bile a kgatlhegela batho ba bangwe fela thata le botsalano le bone.

Fa Opelo a reeditse, o nna a ntse a re ee, mm, le go tshikhinya tlhogo, ka go latlhela potsonyana go bontsha gore o kgona go latela kgang mme o kgatlhegela thata se motho yo mongwe a se mmolelelang.

O dira ka thata go ithuta gore fela fa a bona motho a bo a setse a kgona go lemoga gore o tlhoka eng. Go thusa lefa a sa kopiwa ke tsela e e molemo ya go bontsha lorato. Mme segolobogolo o rata go thusa monna wa gagwe go gola le go tokafala.

Fa Opelo a na le mathata, o ka nna a ikutlwa a fekeediwa fela thata. O tshwanetse go a bolela, e seng ka go bo a batla tharabololo, mme e le fela gore a ntshe maikutlo a gagwe. O tlhoka go itse gore mongwe o a mo tlhaloganya e bile o a amega. Fa Opelo a gogomogile maikutlo, o bua mafoko a matona, le gone a a bua fela. Tota o a bo a sa reye gore go ntse jalo fa a re: “Ga o ke o reetsa!”

Tsala ya ga Opelo fa a ne a santse a le mmotlana e ne e se e a neng a dira dilo le yone mme e ne e le e a neng a bua sengwe le sengwe le yone. Ka jalo mo lenyalong ga a kgatlhegele ditiro tse di rileng thata jaaka fa a dira ka moreetsi yo o pelotlhomogi yo a ka mmolelelang maikutlo a gagwe.

Legae ke lefelo le Opelo a ka buang a sa atlholwe. Ga a tshabe go bolelela Olebile matshwenyego le mathata a gagwe. Ga a tlhabisiwe ditlhong ke go kopa thuso fa a e tlhoka, ka gore o tshepa gore monna wa gagwe o teng mme e bile o tla mo reetsa.

Ka tlwaelo, Opelo o ikutlwa a ratiwa e bile a babalesegile mo lenyalong la gagwe. Mme ka dinako tse dingwe o ikutlwa a sa babalesega kana a sa ratiwe, ka mabaka a a sa tlhalosegeng, mme a batla go tlhomamisediwa seo le go bontshiwa botsalano ka potlako.

Ee, Olebile le Opelo, bathusanyi, ke batho ba ba farologaneng ruri. Dipharologano tsa bone di ka nna tsa tsala mathata a magolo a go sa tlhaloganyane, lefa boobabedi ba ka nna ba nna le maikaelelo a a molemo a go bontsha lorato le go emana nokeng. Fa re ne re ka reetsa maikutlo a mongwe le mongwe wa bone ka seemo se se fa godimo, ba ne batla reng?

Se Ba Ileng Ba Se Bona go Ya Kafa ba Lebang Dilo ka Teng

Olebile o ne a ka nna a re: “E rile fela fa ke tsena ka kgoro, ke ne ka lemoga gore Opelo o kgopisegile. Ke ne ka tsaya gore o tla mpolelela se se mo kgopisitseng fa a ikutlwa a siame. Nna ke ne ke sa tseye gore go na le mathata a matona go le kalo. Ke ne ke akanya gore fa ke ne ke ka mo thusa go lemoga gore ga go tlhokege gore a kgopisege le gore tharabololo e ne e le motlhofo, o ne a tla gomotsega. Go ne ga nkutlwisa botlhoko tota, fa ke sena go mo utlwa a re, ‘Ga o ke o ntheetsa!’ Ke ne ke ikutlwa o kare o mpega molato ka ntlha ya mathata a a nang le one!”

Opelo o ka nna a tlhalosa jaana: “Letsatsi leo lotlhe e ne e le mathata fela. Ke ne ke itse gore Olebile o ne a se na molato. Mme fa a tla a thamile, ke ne ka tsaya gore o itlhokomolosa lebaka la go bo ke kgopisegile. Ke eng a ne a sa mpotse gore mathata ke eng? Fa ke sena go mmolelela bothata, se tota a neng a se mpolelela ke gore ke seeleele, gore tota e ne e se bothata jwa sepe. Go na le go mpolelela gore o tlhaloganya kafa ke ikutlwang ka teng, Olebile, wa mmaakanyi, o ne a mpolelela kafa ke ka baakanyang bothata jwa me ka teng. Ke ne ke sa batle ditharabololo, ke ne ke batla kutlwelobotlhoko!”

Go sa kgathalesege bogolo jwa kgotlhang eno ya nakwana, Olebile le Opelo ba ratana lwa ‘fa o sa je ga ke je.’ Ke dilo dife tse ba tshwanetseng go di lemoga tse di ka ba thusang go bontsha lorato leo sentle?

Go Leba Dilo ka Tsela ya Yo Mongwe

Olebile o ne a tsaya gore e ne e tla bo e le go iphaga dikoro fa a ne a ka botsa Opelo gore mathata ke eng, ka jalo o ne a direla Opelo se a neng a ka batla gore ba bangwe ba se mo direle. O ne a mo emela gore a ntshe mafatlha a gagwe. Opelo o ne a sa tlhole a kgopisitswe fela ke bothata jwa gagwe mme gape le ke go bo Olebile a ne a lebega a itlhokomolosa kopo ya gagwe ya go batla thuso. O ne a sa tseye go didimala ga gagwe e le go supa tlotlo—o go tsere e le go mo itlhokomolosa. Fa Opelo a simolola go bua, Olebile o ne a reetsa a sa mo tsene ganong. Mme Opelo o ne a tsaya gore o ne a sa tlhaloganye kafa a ikutlwang ka teng. Go tsweng foo Olebile a bo a mo fa tharabololo, e seng kutlwelobotlhoko. Seno se ne sa mmolelela gore: ‘Maikutlo a gago ga a reye sepe; a gogomogile go feta selekanyo. Bona fela kafa go leng motlhofo ka teng go rarabolola bothatanyana jono?’

A bo dilo di ka bo di ile tsa nna ka tsela e e farologaneng jang ne fa ba ka bo ba ile ba leba dilo go ya kafa yo mongwe a di lebang ka teng! Go ka bo go ile ga felela jaana:

Olebile o goroga mo gae a fitlhela Opelo a kgopisegile. O botsa jaana ka bonolo: “Pelo go rileng?” Dikeledi di simolola go fologa le marama, mme a bo a tswa ka bothata. Opelo ga a re: “Mme ke wena o dirileng!” kana a supa ka tsela nngwe gore Olebile ga a dire bojotlhe jwa gagwe. Olebile o a mo tlamparela a bo a mo reetsa ka bopelotelele. Fa a fetsa a bo a mo raya a re: “Go a nkama tota go bo o hutsafetse. Jaanong ke lemoga gore ke eng fa o kgopisegile jaana.” Opelo o fetola jaana: “Ke lebogela go bo o ile wa ntheetsa. Ke ikutlwa botoka ka ntlha ya go itse gore o a tlhaloganya.”

Ka maswabi, go na le go fedisa diphapang tsa bone, banyalani ba le bantsi ba tlhopha ka bofefo fela go fedisa lenyalo la bone ka tlhalo. Go tlhoka puisano ke senokwane se se thubang magae a le mantsi. Dikomang tse di thubaganyang metheo ya malapa a le mantsi di a tsoga. Go direga jang? Setlhogo se se latelang se tla re bolelela kafa go diregang ka teng le kafa go ka tilwang ka teng.

◊