Go Buisana le Mosha wa Gago Mabapi le go Romela Melaetsa e e Hepisang ka Founo

KGWETLHO

O utlwaletse gore go romelelana melaetsa e e hepisang ka founo [sexting] go tlwaelegile thata mo bathong ba basha. O ka nna wa ipotsa go re, ‘A tota ngwanake a ka dira selo seno?’

O batla go buisana le ngwana wa gago ka kgang eno—o tla buisana jang le ene? Pele o araba, sekaseka mabaka a go bo basha bangwe ba ile ba simolola go romelelana melaetsa e e hepisang le gore ke ka ntlha yang fa o tshwanetse go tshwenyega ka gone.a

LEBAKA LA GO BO GO DIREGA

• Basha bangwe ba romela melaetsa e e hepisang gore ba bontshe mongwe yo ba mo ratang gore ba a mo kgatlhegela.

• Mo maemong a mangwe mosetsana o romela setshwantsho sa gagwe a sa apara ka gonne a emeletswe ke mosimane gore a dire jalo.

• Ka dinako tse dingwe mosimane a ka romelela batho ba bantsi setshwantsho sa mosetsana a sa apara e le gore a kgatlhe ditsala tsa gagwe kgotsa a ipusolosetse mo mosetsaneng yo a kgaoganeng le ene.

Le fa lebaka e ka tswa e le lefe, ntlha ke gore mosha yo o nang le founo ya selula a ka tsena mo mathateng a magolo. Buka ya CyberSafe ya re: “Matshelo a fetoga go ya go ile ka ntlha ya go romela molaetsa fela.”

Batho ba le bantsi ga ba lemoge gore fela fa setshwantsho se tsena mo Internet, motho yo o se rometseng a ka se tlhole a kgona go laola gore se dirisiwa jang. Pego ya Federal Bureau of Investigation (FBI) ya kwa United States ya re mo tiragalong nngwe, mosetsana mongwe wa dingwaga di le 18 “o ne a ipolaya morago ga gore setshwantsho sa gagwe a sa apara se a neng a se romeletse mosimane yo a ratanang le ene se romelelwe le basha ba bangwe ba le makgolokgolo kwa sekolong se a neng a tsena kwa go sone. Baithuti ba bangwe, ba go lebegang ba ile ba tswelela ba romelela ba bangwe setshwantsho seo, ga twe ba ne ba tlhorontsha mosetsana yoo.”

Gape go romela melaetsa e e hepisang go baka mathata a tsa semolao. Ka sekai, mo mafelong mangwe, bana ba ba ileng ba romelela bana ba bangwe ditshwantsho tse di hepisang ba ile ba bonwa molato wa go romela ditshwantsho tsa bana tse di hepisang, mme ba laelwa gore ba ikwadise gore ke batho ba ba dirileng tlolomolao e e amanang le tlhakanelodikobo. Le wena jaaka motsadi o ka bonwa molato fa e le gore konteraka ya founo ya selula e kwadisitswe mo leineng la gago, kgotsa fa o sa tseye dikgato dipe go thibela ngwana wa gago go romela melaetsa e e hepisang ka founo.

SE O KA SE DIRANG

Tlhoma melao e e utlwalang sentle. Le fa gone o ka se kgone go laola ka botlalo tsela e ngwana wa gago a dirisang founo ya selula ka yone, o ka tlhomamisa gore o itse melao e o e tlhomileng—le gore go tla diragalang fa a ka e tlola. Gape gakologelwa gore jaaka motsadi, o na le tshwanelo ya go baya leitlho tsela e ngwana wa gago wa mosha a dirisang founo ya selula ka yone.—Molaomotheo wa Baebele: Baefeso 6:1.

Thusa mosha wa gago gore a akanye ka bothata jono. O ka nna wa re: “Go na le maikutlo a a farologaneng malebana le gore go romela melaetsa e e hepisang ke eng. Wena o ne o ka go tlhalosa jang?” “O akanya gore ke mefuta efe ya ditshwantsho e e sa siamang?” “Mo mafelong mangwe molao wa re ngwana yo o romelang ditshwantsho tsa ngwana yo mongwe a sa apara o tlodile molao. A wena o akanya gore go maswe thata jalo?” “Ke eng fa go romela melaetsa e e hepisang go sa siama?” Reetsa ka tlhoafalo gore ngwana wa gago wa mosha o akanyang mme o mo thuse go akanya ka ditlamorago tsa go romela molaetsa. —Molaomotheo wa Baebele: Bahebera 5:14.

Mo lemotshe dilo tse di ka nnang tsa direga. O ka nna wa raya morwadio wa re: “A re re mosetsana mongwe o emeletswe ke mosimane gore a mo romelele setshwantsho se se hepisang. O tshwanetse go dirang? A ineele gore botsala bo se ka jwa fela? A gane mme gone a tswelele a mmontsha gore o a mo kgatlhegela? A fedise botsala jwa bone? A bolelele mongwe yo mogolo?” Thusa morwadio go akanya ka kgang eno. Mme o ka dira se se tshwanang fa o buisana le morwao.—Molaomotheo wa Baebele: Bagalatia 6:7.

Thusa mosha wa gago go bona kafa a ka dirang se se siameng ka teng. Botsa dipotso tse di jaaka tseno: Go botlhokwa go le kana kang go nna le leina le le siameng? O batla go itsege ka mekgwa efe? O ne o ka ikutlwa jang fa o ne o ka tlontlolola mongwe ka go romelela batho ba bangwe setshwantsho sa gagwe se se hepisang? O ne o ka ikutlwa jang fa o ne o ka dira se se siameng? Thusa mosha wa gago go ‘nna le segakolodi se se siameng.’—1 Petere 3:16.

Mo tlhomele sekao. Baebele ya re botlhale jo bo tswang kwa godimo bo itshekile e bile ga bo itimokanye. (Jakobe 3:17) A tsela e o tshelang ka yone e tsamaisana le mafoko ao? Buka ya CyberSafe ya re: “Rona ka borona re tshwanetse go tlhoma sekao se se molemo ka go se lebe ditshwantsho le mafelo a Internet a a ka tsewang e le a a sa siamang kana a a seng kafa molaong.”