Thuto ya Bomodimo Kgatlhanong le Dithuto tsa Badimona

“Bañwe ba tla tenèga mo tumeloñ, ba tlhōkōmèla meōea e e timetsañ, le dithutō tsa badimo.”—1 TIMOTHEO 4:1.

1. Ke ntwa efe e Bakeresete ba leng mo go yone?

AKO o akanye fela o tshela botshelo jwa gago jotlhe mo lefelong le go lowang mo go lone. Go ne go tla nna jang go robala o ntse o utlwa go thunya ga ditlhobolo o bo o tsoge o ntse o utlwa modumo wa dibetsa? Ka maswabi, mo dikarolong dingwe tsa lefatshe, batho ba tshela fela jalo. Lefa gone e le ka tsela ya semoya fela, Bakeresete botlhe ba tshela jalo. Ba mo gare ga ntwa e kgolo e e ntseng e larile dingwaga di ka nna 6 000 mme e bile e befile mo metlheng ya rona. Ntwa eno e e tsayang nako e telele jaana ke eng? Ke ntwa ya boammaaruri kgatlhanong le maaka, ya dithuto tsa bomodimo kgatlhanong le dithuto tsa badimona. Re tla bo re sa feteletse dilo fa re e bitsa—bobotlana ka ntlha ya ditiro tsa letlhakore le lengwe le le lwang—gore ke kgotlhang e e setlhogo e e bolayang go feta tsotlhe tse di kileng tsa nna teng mo hisitoring ya motho.

2. (a) Go ya ka Paulo, go na le matlhakore afe a mabedi a a lwang? (b) Paulo o ne a raya eng fa a ne a bua ka ‘tumelo’?

² Moaposetoloi Paulo o ne a umaka matlhakore a mabedi a a lwang mo ntweng eno fa a ne a kwalela Timotheo jaana: “Mōea o bua ka thanolō, go re, mo metlheñ ea moragō, bañwe ba tla tenèga mo tumeloñ, ba tlhōkōmèla meōea e e timetsañ, le dithutō tsa badimo.” (1 Timotheo 4:1) Ela tlhoko gore dithuto tsa badimona di ne di tla dira segolo bogolo mo “metlheñ ea moragō.” Fa re e leba go tswa kwa metlheng ya ga Paulo, re tshela mo nakong eo. Gape, ela tlhoko gore ke eng se se kgatlhanong le dithuto tsa badimona, ke ‘tumelo.’ Fano, ‘tumelo’ e emela thuto ya bomodimo, e e theilweng mo mafokong a a tlhotlheleditsweng ke Modimo a a mo Bibeleng. Tumelo e e ntseng jalo e neela botshelo. E ruta Mokeresete gore a dire thato ya Modimo. Ke boammaaruri jo bo isang botshelong jo bo sa khutleng.—Yohane 3:16; 6:40.

3. (a) Go diragala eng ka ba ba swang mo ntweng e e lowang ke boammaaruri le maaka? (b) Ke mang yo o tlhotlheletsang dithuto tsa badimona?

³ Batho bape ba ba tlogelang tumelo ga ba ne ba bona botshelo jo bo sa khutleng. Ke ba ba bolawang mo ntweng. A bo ao e le matswela a a botlhoko jang ne a go iteseletsa gore o faposiwe ke dithuto tsa badimona! (Mathaio 24:24) Rona motho ka namana re ka tila go swela mo ntweng jang? Ka go gana gotlhelele dithuto tseno tsa maaka, tse di diragatsang boikaelelo jwa “kgōsana ea badimo,” Satane Diabolo fela. (Mathaio 12:24) Go ka bolelwa gore dithuto tsa ga Satane ke maaka, ka gonne, Satane ke “rra aōna maaka.” (Yohane 8:44) Ela tlhoko gore o ne a dirisa maaka ka boferefere jang gore a tsietse batsadi ba rona ba ntlha.

Dithuto tsa Badimona Di A Senolwa

4, 5. Satane o ne a bolelela Efa maaka afe, mme ke ka ntlha yang fa seo se ne se le boikepo thata jaana?

⁴ Ditiragalo tseo di kwadilwe mo Bibeleng mo go Genesise 3:1-5. Satane o ne a dirisa noga go tla mo mosading ebong Efa a bo a mmotsa a re: “[A ruri, NW] Modimo o rile, lo se ka loa ya ditlhare tsa tshimo?” Potso eno e utlwala e se na maikaelelo ape a a bosula, mme a ko o e lebe gape. “A ruri?” Satane o utlwala a gakgametse, jaaka e kete a re, ‘Tota ke eng fa Modimo a ne a ka bua mafoko a a ntseng jalo?’

⁵ Efa o ne a bolela gore go ne go ntse jalo a sa lemoge sepe fela. O ne a itse gore thuto ya bomodimo e ne e le eng mo kgannyeng eno, gore Modimo o ne a boleletse Adame gore ba ne ba tla swa fa ba ne ba ka ja loungo lwa setlhare sa kitso ya molemo le bosula. (Genesise 2:16, 17) Go bonala sentle gore potso ya ga Satane e ne ya dira gore Efa a nne le kgatlhego, ka jalo o ne a reetsa go fitlha a tla mo ntlheng ya konokono ya kgang ya gagwe: “Me nōga ea raea mosadi, ea re, Rure ga lo ketla lo shwa.” A bo a ne a bua sengwe se se bosula jang ne! Satane o ne a latofatsa Jehofa, Modimo wa boammaaruri, Modimo wa lorato, Mmopi, a re o akeditse bana ba Gagwe ba batho!—Pesalema 31:5; 1 Yohane 4:16; Tshenolō 4:11.

6. Satane o ne a gwetlha jang bomolemo le bolaodi jwa ga Jehofa?

⁶ Mme Satane o ne a bolela se se fetang seo. O ne a tswelela pele ka go re: “Gonne Modimo oa itse, go re, e tla re mo letsatsiñ ye lo lo yañ, hoñ matlhō a lona a tla buduloga, me lo tla nna yaka Modimo, lo itse molemō le boshula.” Go ya ka se Satane a neng a se bua, Jehofa Modimo—yo o neng a file batsadi ba rona ba ntlha mo gontsi jaana—o ne a batla go ba tima sengwe se se molemolemo. O ne a batla go ba thibela gore ba se ka ba nna jaaka medimo. Ka jalo, Satane o ne a gwetlha bomolemo jwa Modimo. Gape o ne a rotloetsa batho gore ba iitumedise ka bobone ba bo ba tlhokomologe melao ya Modimo ka bomo, a bolela gore go dira jalo go ne go ka ba solegela molemo. Totatota, Satane o ne a gwetlha bolaodi jwa Modimo mo godimo ga popo ya Gagwe, a bolela gore Modimo o ne a sena tshwanelo ya go beela motho melelwane ya se a neng a ka se dira.

7. Dithuto tsa badimona di ne tsa utlwiwa leng la ntlha, mme di tshwana jang le tsa gompieno?

⁷ Dithuto tsa badimona di ne tsa simolola go utlwala ka one mafoko ao a ga Satane. Dithuto tseno tse di bosula di santse di rotloetsa mekgwa e e ntseng jalo e e seng ya bomodimo. Fela jaaka a ne a dira kwa tshimong ya Edena, Satane, yo jaanong a dirang le meya e mengwe e e tsuologileng, o santse a gwetlha tshwanelo ya Modimo ya go baya melao ya se se tshwanetseng go dirwa. O santse a bolela fa bolaodi jwa ga Jehofa bo sa siama mme o leka go tlhotlheletsa batho gore ba se ka ba utlwa Rraabone wa selegodimo.—1 Yohane 3:8, 10.

8. Adame le Efa ba ne ba latlhegelwa ke eng kwa Edena, mme lefa go ntse jalo go ne ga bonala jang gore Jehofa o ne a le boammaaruri?

⁸ Mo thulanong eo ya ntlha mo ntweng fa gare ga thuto ya bomodimo le dithuto tsa badimona, Adame le Efa ba ne ba dira tshwetso e e phoso mme ba latlhegelwa ke tsholofelo ya go bona botshelo jo bo sa khutleng. (Genesise 3:19) Fa dingwaga di ntse di ya, le mebele ya bone e simolola go onala, seo se ne sa ba tlhomamisetsa sentle gore ke mang yo o neng a akile le gore ke mang yo o neng a buile boammaaruri bogologolo kwa Edena. Lefa go ntse jalo, makgolokgolo a dingwaga pele ba swa ka tsela ya senama, ba ne ba nna batho ba ntlha go wa mo ntweng e e fa gare ga boammaaruri le maaka fa Mmopi wa bone, Motswedi wa botshelo, a ne a atlhola gore ga ba a tshwanela go tshela. Ke nako ya fa ba ne ba swa ka tsela ya semoya.—Pesalema 36:9; bapisa Baefesia 2:1.

Dithuto tsa Badimona Gompieno

9. Dithuto tsa badimona di ile tsa atlega go le kana kang mo makgolong a a ntseng a feta a dingwaga?

⁹ Jaaka fa go kwadilwe mo bukeng ya Tshenolō, moaposetoloi Johane o ne a tlhotlhelediwa ka moya mme a isiwa kwa ‘letsatsing la Morena,’ le le simologileng ka 1914. (Tshenolō 1:10) Ka nako eo Satane le badimona ba gagwe ba ne ba kobiwa kwa legodimong mme ba digelwa mo lefatsheng—sengwe se se neng sa kgoreletsa moganetsi yono wa Mmopi wa rona yo Mogolo fela thata. Lentswe la gagwe ga le a ka la tlhola le utlwiwa kwa legodimong a nnetse go latofatsa batlhanka ba ga Jehofa. (Tshenolō 12:10) Lefa go ntse jalo, dithuto tsa badimona di ile bokgakala jo bo kae mo lefatsheng fa e sa le kwa Edena? Rekoto e bolela gore: “Kgōgèla e kgolo, nōga ea bogologolo ea pirigañwa, eōna e e bidiwañ Diabolo le Satane, motsietsi oa lehatshe yeotlhe.” (Tshenolō 12:9) Lefatshe lotlhe le ne le ineetse mo maakeng a ga Satane! Ga go gakgamatse go bo Satane a bidiwa “kgōsana ea lehatshe yeno”!—Yohane 12:31; 16:11.

10, 11. Satane le badimona ba gagwe ba dira jang gompieno?

¹⁰ A Satane o ne a dumela gore o fentswe fa a sena go kobiwa kwa legodimong? Le eseng! O ne a ititaya sehuba gore o tla tswelela pele a lwa kgatlhanong le thuto ya bomodimo le ba ba e setseng morago. Fa a sena go kobiwa kwa legodimong, Satane o ne a tswelela pele ka ntwa ya gagwe: “Kgōgèla [Satane] ea nna bogale le mosadi, ea heta e ea go tlhasèla ba ba setseñ ba losika loa gagwè, ba ba nntseñ ba bolokile ditaolō tsa Modimo, ba dumetse chupō ea ga Yesu.”—Tshenolō 12:17.

¹¹ Mo godimo ga gore a bo a lwa le batlhanka ba Modimo, Satane o tlatsa lefatshe ka dipolelo tsa lefela, a leka go dira gore batho ba se ka ba mo tlogela. Mo go nngwe ya diponatshegelo tsa gagwe tsa Tshenolō malebana le letsatsi la Morena, moaposetoloi Johane o ne a bona dibatana tse tharo tse ka tshwantshetso di neng di emela Satane, phuthego ya gagwe ya selefatshe ya bopolotiki, le mmuso wa lefatshe o o laolang mo nakong ya rona. Melomo ya dibatana tseno tse tharo, e ne e tswa digogwane. Tseno di ne di tshwantshetsa eng? Johane o kwala jaana: “Ke meōea ea badimo, e e dihañ dichupō; e e cwèlañ kwa dikgosiñ tsa lehatshe yeotlhe, e ea go di phuthèla kwa ntweñ ea letsatsi ye legolo ya Modimo, Mothataeotlhe.” (Tshenolō 16:14) Go phepafetse gore, dithuto tsa badimona di a dira tota mo lefatsheng. Satane le badimona ba gagwe ba santse ba lwa kgatlhanong le thuto ya bomodimo, le gone ba tla tswelela pele ba dira jalo go fitlha Jesu Keresete, Kgosi e e leng Mesia a ba pateletsa go emisa.—Tshenolō 20:2.

Go Tlhaola Dithuto tsa Badimona

12. (a) Ke ka ntlha yang fa motho a ka kgona go emelana le dithuto tsa badimona? (b) Satane o leka jang go fitlhelela se a se batlang ka batlhanka ba Modimo?

¹² A batho ba ba boifang Modimo ba ka emelana le dithuto tsa badimona? Ruri ba ka kgona, ka ntlha ya mabaka a mabedi. La ntlha, ka gonne thuto ya bomodimo e maatla thata; sa bobedi, ka gonne Jehofa o senotse mekgwa e Satane a e dirisang gore re tle re kgone go emelana le yone. Jaaka moaposetoloi Paulo a ne a bolela, “ga re mo lehihiñ kaga maanō a gagwè.” (2 Bakorintha 2:11) Re itse gore pogiso ke nngwe ya ditsela tse Satane a di dirisang go diragatsa maikaelelo a gagwe. (2 Timotheo 3:12) Lefa go ntse jalo, sengwe sa boferefere fela thata ke gore o leka go tlhotlheletsa megopolo le dipelo tsa ba ba direlang Modimo. O ne a tseisa Efa tsela e sele mme a tsenya dikeletso tse di phoso mo pelong ya gagwe. O leka go dira se se tshwanang le gompieno. Paulo o ne a kwalela Bakorintha jaana: “Kea boiha, gore e se re kgotsa motlha moñwe, yaka nōga e tsieditse Efe ka boherehere yoa eōna, pelo tsa lona tsa senyèga yalo, tsa kgaogana le tshiamō le boitshèkō yo bo ntlheñ ea ga Keresete.” (2 Bakorintha 11:3) Ela tlhoko kafa a sentseng tsela e batho ka kakaretso ba akanyang ka yone.

13. Fa e sale kwa Edena, Satane o ntse a bolelela batho maaka afe?

¹³ Fa a ne a bua le Efa, Satane o ne a latofatsa Jehofa ka gore o bua maaka a ba a bolela gore batho ba ne ba ka nna jaaka medimo fa ba sa utlwe Mmopi wa bone. Tsela e batho ba leng baleofi ka yone gompieno e supa gore Satane e ne e le ene moaki, eseng Jehofa. Batho gompieno ga se medimo! Lefa go ntse jalo, Satane o ne a oketsa maaka ao a ntlha ka a mangwe gape. O ne a tla ka mogopolo wa gore moyasebele wa motho o na le bosasweng, ga o swe. Ka jalo o ne a konkometsa batho ka mogopolo wa gore ba ka kgona go nna jaaka medimo ka tsela e nngwe. Go tswa foo o ne a rotloetsa dithuto tsa molelo wa dihele, pakatori, tirisabadimo, le go obamela bagologolwane a theile tseno mo thutong eo ya maaka. Maaka ano a santse a ntshitse batho ba le makgolokgolo a dimilione makgoba.—Duteronome 18:9-13.

14, 15. Boammaaruri ke bofe kaga loso le tsholofelo ya motho ka isagwe?

¹⁴ Gone ke boammaaruri, Jehofa o ne a boleletse Adame boammaaruri. Adame o bile a swa fa a sena go leofela Modimo. (Genesise 5:5) Fa Adame le ditlogolwana tsa gagwe ba swa, ba ne ba nna meyasebele e e suleng, e e sa utlweng sepe e bile e sa kgone go dira sepe. (Genesise 2:7; Moreri 9:5, 10; Esekiele 18:4) E re ka meyasebele yotlhe ya batho e ruile boleo mo go Adame, yotlhe e a swa. (Baroma 5:12) Lefa go ntse jalo, kwa Edena, Jehofa o ne a solofeditse gore go ne go tla tla losika lo lo neng lo tla lwa kgatlhanong le ditiro tsa ga Diabolo. (Genesise 3:15) Losika loo e ne e le Jesu Keresete, Morwa Modimo yo o tsetsweng a le nosi. Jesu o ne a swa a sena boleo, mme botshelo jwa gagwe jo bo ntshitsweng setlhabelo bo ne jwa nna thekololo go reka batho go tswa mo boemong jwa bone jwa go swa. Ba ba neng ba bontsha tumelo mo go Jesu ka go utlwa ba na le sebaka sa gore ba bone botshelo jo bo sa khutleng jo bo neng jwa latlhegela Adame.—Yohane 3:36; Baroma 6:23; 1 Timotheo 2:5, 6.

¹⁵ Thekololo ke sone selo sa mmatota se batho ba ka solofelang mo go sone, e seng mogopolo mongwe o o sa lolamang wa gore moyasebele ga o swe. Thuto ya thekololo ke ya bomodimo. Ke boammaaruri. Gape ke tshupo e e molemolemo ya lorato le botlhale jwa ga Jehofa. (Yohane 3:16) A bo re tshwanetse ra itumela thata jang ne go bo re ithutile boammaaruri jono mme re golotswe mo dithutong tsa badimona mo dikgannyeng tseno!—Yohane 8:32.

16. Fa batho ba sala botlhale jwa bone morago, go nna le diphelelo dife tse di tsayang nako e telele?

¹⁶ Satane o ne a dirisa maaka a gagwe kwa tshimong ya Edena go kgothaletsa Adame le Efa gore ba batle go tswa kafa tlase ga taolo ya Modimo mme ba ikaege ka botlhale jwa bone. Gompieno, re bona diphelelo tse di nnelang ruri tsa seo ka bokebekwa, mathata a itsholelo, dintwa, le go tlhoka tshiamiso mo go tletseng mo lefatsheng gompieno. Ga go gakgamatse go bo Bibela e re: “Botlhale yoa lehatshe yeno ke dinyana mo Modimoñ”! (1 Bakorintha 3:19) Lefa go ntse jalo, bontsi jwa batho ka boeleele ba rata go boga go na le go tsaya tsia dithuto tsa ga Jehofa. (Pesalema 14:1-3; 107:17) Bakeresete, ba ba amogetseng thuto ya bomodimo, ba tila go wela mo seraing seo.

17. Satane o rotloeditse eng se se “bidiwañ kicō, me e se eōna,” mme se nnile le matswela afe?

¹⁷ Paulo o ne a kwalela Timotheo jaana: “Timotheo, a u ko u dibèlè shōna se u se neecweñ, u nntse u tlhokomologile dipalabalō tsa boithamakō le dikganetsanyō tsa e e bidiwañ kicō, me e se eōna: Tse bañwe ba e rileñ ka ba di dumetse ba hositse kaga tumèlō.” (1 Timotheo 6:20, 21) “Kicō” eo gape e emela dithuto tsa badimona. Mo motlheng wa ga Paulo, e ka nna ya bo e ne e lebisitse mo megopolong ya botenegi e bangwe mo diphuthegong ba neng ba e rotloetsa. (2 Timotheo 2:16-18) Moragonyana, Bokenosetiki le filosofi ya Segerika tseo di neng di bidiwa kitso mme e se yone, di ne tsa senya phuthego. Gompieno mo lefatsheng, go sa dumele mo Modimong, tumelo ya bokenosetiki, megopolo ya thutotlhagelelo, le go tshwaya Bibela diphoso ga maemo a a kwa godimo ke dikai tsa se se bidiwang kitso mme e se yone, jaaka megopolo e e seng ya dikwalo e e rotloediwang ke batenegi ba motlha wa gompieno. Matswela a sotlhe seno se se bidiwang kitso mme e se yone a bonwa ka boitsholo jo bo ntseng bo nnela maswe kwa pele, go sa tlotle babusi mo go anameng, go sa ikanyege le bopelotshetlha tse di mo tsamaisong ya ga Satane ya dilo.

Go Ngaparela Thuto ya Bomodimo

18. Ke bomang ba gompieno ba senkang thuto ya bomodimo?

¹⁸ Le mororo Satane a ntse a tlatsa lefatshe ka dithuto tsa badimona fa e sale ka nako ya kwa Edena, go sale go ntse go na le bangwe ba ba senkang thuto ya bomodimo. Palo ya batho ba ba ntseng jalo e fitlha go dimilione gompieno. E akaretsa batlodiwa ba ba santseng ba setse ba Bakeresete ba ba nang le tsholofelo e e tlhomameng ya gore ba tla busa le Jesu mo Bogosing jwa gagwe jwa selegodimo mmogo le palo e e ntseng e golela pele ya “dinku di sele” tse di solofetseng go rua karolo e e mo lefatsheng ya Bogosi joo. (Mathaio 25:34; Yohane 10:16; Tshenolō 7:3, 9) Gompieno, bano ba ile ba kgobokanngwa mmogo go bopa phuthego e le nngwe fela ya lefatshe lotlhe e mafoko ano a ga Isaia a dirang mo go yone: “Bana ba gago botlhe ba tla rutwa ke Yehofa; kagishō ea bana ba gago e tla nna kgolo.”—Isaia 54:13.

19. Go rutiwa ke Jehofa go akaretsa eng?

¹⁹ Go rutiwa ke Jehofa go kaya se se fetang go itse thuto ya boammaaruri—lefa seo se ntse se le botlhokwa jalo. Jehofa o re ruta kafa re ka tshelang ka gone, kafa re ka dirisang thuto ya bomodimo mo matshelong a rona ka namana ka gone. Ka sekai, re tila bopelotshetlha, boitsholo jo bo sa siamang, le moya wa go rata go itaola tse di anameng mo lefatsheng le le re dikologileng. Re lemoga se tota go batla khumo ka go tlhoka pelotlhomogi mo lefatsheng leno e leng sone—go baka loso. (Yakobe 5:1-3) Ga re ke re lebala thuto ya bomodimo e e mo mafokong a ga moaposetoloi Yohane: “Se rateñ lehatshe, leha e le dilō tse di mo lehatshiñ. Ha motho a rata lehatshe, loratō loa Rara ga loeō mo go èna.”—1 Yohane 2:15.

20, 21. (a) Satane o dirisa eng mo maitekong a gagwe a go foufatsa batho? (b) Bao ba ngaparelang thuto ya bomodimo ba segofadiwa jang?

²⁰ Se dithuto tsa badimona di se dirang mo bathong ba ba di dumelang se bonwa mo mafokong a Paulo a a kwaletseng Bakorintha: “[Satane o foufaditse] megopolō ea ba ba sa dumeleñ, gore lesedi ya Mahoko a a Molemo a kgalalèlō ea ga Keresete eo e leñ sechwanō sa Modimo, le se ka ya ba phatsimèla.” (2 Bakorintha 4:4) Satane a ka rata go foufatsa Bakeresete ba boammaaruri fela jalo le bone. Bogologolo kwa Edena, o ne a dirisa noga go faposa mongwe wa batlhanka ba Modimo. Gompieno, o dirisa dibaesekopo le dithulaganyo tsa thelebishene tse di tletseng thubakanyo kana boitsholo jo bo sa siamang. O dirisa radio, dibuka, le mmino. Sengwe se se nonofileng se a se dirisang ke go itsalanya le batho ba ba sa siamang. (Diane 4:14; 28:7; 29:3) Ka metlha o lemoge se tota dilo tseno di leng sone—didirisiwa le dithuto tsa badimona.

²¹ Gakologelwa, mafoko a ga Satane kwa Edena e ne e le maaka; mafoko a ga Jehofa a ne a itshupa a le boammaaruri. Fa e sale mo metlheng eo ya bogologolo, go ntse go diragala se se tshwanang. Ka metlha Satane o ile a itshupa e le moaki, mme thuto ya bomodimo e ntse e le boammaaruri ka dinako tsotlhe. (Baroma 3:4) Fa re ngaparela Lefoko la Modimo, ka metlha re tla nna re le kafa letlhakoreng le le fenyang la ntwa fa gare ga boammaaruri le maaka. (2 Bakorintha 10:4, 5) Ka jalo he, a re ititeyeng sehuba gore re tla gana dithuto tsotlhe tsa badimona. Ka tsela e e ntseng jalo re tla itshoka go fitlha ka nako ya fa ntwa fa gare ga boammaaruri le maaka e tla bo e fedile. Boammaaruri bo tla bo bo fentse. Satane o tla bo a ile, mme go tla bo go utlwiwa thuto ya bomodimo fela mo lefatsheng.—Isaia 11:9.

A O Ka Tlhalosa?

◻ Dithuto tsa bodimona di ne tsa utlwiwa leng la ntlha?

◻ Mangwe a maaka a Satane le badimona ba gagwe ba a rotloetsang ke afe?

◻ Satane o dira ka ditsela dife tse di feteletseng gompieno?

◻ Satane o dirisa eng go rotloetsa dithuto tsa badimona?

◻ Batho ba ba ngaparelang thuto ya bomodimo ba nna le masego afe?

[Setshwantsho mo go tsebe 9]

Thuto ya bodimona e ne ya utlwiwa la ntlha kwa tshimong ya Edena

[Setshwantsho mo go tsebe 10]

Thuto ya bomodimo kaga thekololo le Bogosi ke yone fela e batho ba ka solofelang mo go yone