LAEBORARI YA MO INTERNET
Watchtower
LAEBORARI YA MO INTERNET
Setswana
š
  • ê š ô Ê Š Ô
  • BAEBELE
  • DIKGATISO
  • DIPOKANO
  • yp2 kgao. 30 ts. 246-252
  • A ke Tshwanetse go Tshameka Metshameko ya Ileketeroniki?

Ga go na bidio mo karolong eno.

Tshwarelo, bidio eno ga e kgone go tlhaga.

  • A ke Tshwanetse go Tshameka Metshameko ya Ileketeroniki?
  • Dipotso Tse Basha ba bi Botsang—Dikarabo Tse di Nang le Tharabololo—Bolumo ya 2
  • Ditlhogwana
  • Tse di Tsamaisanang le Setlhogo Seno
  • Dikotsi Tsa Yone
  • Lebaka La go Bo go Le Botlhokwa Gore o Tlhopha Efe
  • Ke Tlhophe Motshameko Ofe?
  • Tlhopha ka Botlhale
  • A ke Tshwanetse go Tshameka Metshameko ya Ileketeroniki?
    Tsogang!—2008
  • Ke Tshwanetse go Itse Eng ka Metshameko ya Ileketeroniki?
    Basha ba Botsa Jaana
  • A ke Tshameke Metshameko ya Khomputara Kana ya Bidio?
    Tsogang!—1996
  • A go Na le Kotsi Epe mo Metshamekong ya go Etsisa Mongwe?
    Tsogang!—1999
Bona Ditlhogo Tse Dingwe
Dipotso Tse Basha ba bi Botsang—Dikarabo Tse di Nang le Tharabololo—Bolumo ya 2
yp2 kgao. 30 ts. 246-252

Kgaolo 30

A ke Tshwanetse go Tshameka Metshameko ya Ileketeroniki?

MOSIMANE mongwe yo o bidiwang Brian a re: “Metshameko ya dikhomputara e monate e bile e a kgatlha. Mo go yone o kgona go dira dilo tse o neng o ka tsena mo mathateng a magolo fa o ne o ka di dira mo botshelong jwa mmatota.” Deborah a re le ene o itumelela go tshameka metshameko ya khomputara. Le fa go ntse jalo, o tlhagisa jaana: “E ka go jela nako e ntsi mme ya go dira lekgoba.”

Ga go pelaelo gore, metshameko eno ga se fela boitlosobodutu jwa tekenoloji ya maemo a a kwa godimo. E gwetlha bokgoni jwa gago e bile e go thusa go leleka bodutu. Mme ga e dire seo fela. E ka tokafatsa tsela e o tsibogelang dilo ka yone. Mengwe ya yone e ka tokafatsa bokgoni jwa gago jwa dipalo le jwa go bala. Mo godimo ga moo, go ka direga gore kwa sekolong go tlotlwa fela ka motshameko wa bosheng wa ileketeroniki. Mme fa e le gore o setse o o tshamekile, o nna le sengwe se o ka tlotlang ka sone le balekane ba gago.

Mme gone, fa o tlhopha ka kelotlhoko, o tla kgona go bona motshameko o o itumedisang le o o siameng. Le fa go ntse jalo, ke eng fa o tshwanelwa ke go nna kelotlhoko?

Dikotsi Tsa Yone

Ka maswabi, ga se metshameko eno yotlhe e e itshiametseng fela. Bontsi jwa boitlosobodutu jwa gompieno jwa ileketeroniki bo rotloetsa se Baebele e se bitsang gore ke “ditiro tsa nama”—ditiro tse di leswe tse Modimo a di kgalang.—Bagalatia 5:19-21.

Adrian wa dingwaga di le 18 o tlhalosa motshameko mongwe o o rekwang thata a re, mo go one go bontshiwa thata “dintwa tsa digongwana, go dirisiwa ga diokobatsi, thobalano, puo e e leswe, thubakanyo e e feteletseng, tshololo ya madi le dilo tse di garolang pelo.” Mengwe ya metshameko eno e tlotlomatsa boloi. Mme motshameko mongwe le mongwe o mosha o nna maswe go feta wa pele. Bontsi jwa metshameko eno ya thubakanyo o ka e tshameka le batho ba bangwe ka Internet. Seno se dira gore go e tshameka go nne monate le go feta. James wa dingwaga di le 19 a re: “O ka dirisa khomputara ya gago ya mo gae go gaisana le batho ba dinaga tse dingwe.”

Metshameko e mo go yone motho a tsayang karolo ya mongwe yo o rileng e simologile go tuma thata. Mo go yone batshameki ba dirisa Internet go tlhopha batsayakarolo mo motshamekong oo, ba bo ba ipitsa ka maina a a rileng—a batho, a diphologolo kgotsa oomabedi—mme seno se dira gore go nne le batshameki ba bangwe ba bantsintsi. Mo motshamekong oo go nna le mabenkele, dikoloi, magae, mafelo a go tantsha, mafelo a diaka—go nna e kete ke lefatshe la mmatota. Batshameki ba kgona go tlotla ka go romelelana melaetsa.

Mo metshamekong eno go nna le batsayakarolo ba ba boikepo ba ba jaaka, banna ba bamafia, banna ba ba batlelang diaka batho ba ba ka robalang le tsone, diaka, batho ba ba tseelang ba bangwe dithoto ka dikgoka, batsietsi le babolai. Batshameki ba ka kgona go dira dilo tse ba neng ba ka se di dire mo botshelong jwa mmatota. Ka go tobetsa dikonopo di le mmalwa fela, batsayakarolo bano ba ka tlhakanela dikobo fa batshameki bone ba ntse ba tlotla ka tlhakanelodikobo ka go romelelana melaetsa. Mo metshamekong mengwe, batsayakarolo ba kgona go tlhakanela dikobo le batsayakarolo ba bangwe ba e leng bana. Go a utlwala go bo batshwayadiphoso ba kgopisiwa ke go bo go dirilwe metshameko e e maswe jaana.

Lebaka La go Bo go Le Botlhokwa Gore o Tlhopha Efe

Batho ba ba tshamekang metshameko eno e e tletseng thubakanyo kgotsa e e bontshang thobalano, ba ka nna ba re: “Ga e gobatse ope. Ga se selo sa mmatota. Ke motshameko fela.” Mme o se ka wa tsiediwa ke tsela e e ntseng jalo ya go akanya!

Baebele ya re: “Mosimane o dira gore a lemogiwe ka ditiro tsa gagwe gore a tiro ya gagwe e itshekile e bile e thokgame.” (Diane 20:11) Fa o tshameka metshameko e e nang le thubakanyo le boitsholo jo bo leswe, a go ka twe o itshekile e bile o thokgame? Dipatlisiso di bontshitse gangwe le gape gore go leba boitlosobodutu jo bo nang le thubakanyo go dira gore motho a rate dikgoka. Tota e bile, baitse bangwe ba re metshameko eno e ka nna le tlhotlheletso e e maatla go feta thelebishene ka gonne batshameki ba yone ba kgona go tlotla.

Go tshameka metshameko e e tletseng thubakanyo kgotsa boitsholo jo bo leswe go tshwana le go tshameka ka dikhemikale tse di nang le marang a a kotsi—di tla go tlhagisetsa kotsi le fa kwa tshimologong o ka nna wa se ka wa lemoga seo. Ka tsela efe? Marang a a bogale a dikhemikale tseno a ka senya boalo jwa mogodu le go dira gore dibaketeria tse di mo maleng di fetele mo mading, mme seno se ka go bakela bolwetse. Go tshameka metshameko e e bontshang thobalano le thubakanyo le gone go ka senya boitsholo jwa gago jo bo molemo ga ba ga dira gore dikeletso tsa nama di laole tsela e o akanyang ka yone le e o dirang dilo ka yone.—Baefeso 4:19; Bagalatia 6:7, 8.

Ke Tlhophe Motshameko Ofe?

Fa e le gore batsadi ba gago ba go letla go tshameka metshameko ya ileketeroniki, o ka itse jang gore ke efe e e siameng le gore o fetse nako e kae o e tshameka? Ipotse dipotso tse di latelang:

Motshameko o ke o tlhophang o tla ama jang tsela e Jehofa a ikutlwang ka yone ka nna? Pesalema 11:5 ya re: “Jehofa ka boene o tlhatlhoba mosiami le moikepi, mme moya wa Gagwe o tlhoile ope fela yo o ratang thubakanyo.” Lefoko la Modimo le bua jaana ka batho ba ba inaakanyang le boloi: “Mongwe le mongwe yo o dirang dilo tseno o makgapha mo go Jehofa.” (Duteronome 18:10-12) Fa o batla go nna tsala ya Modimo o tshwanetse go reetsa kgakololo eno e e mo go Pesalema 97:10: “Tlhoang se se bosula.”

Motshameko ono o tla ama jang tsela e ke akanyang ka yone? Ipotse jaana, “A go tshameka motshameko ono go tla dira gore go nne motlhofo kgotsa go nne thata gore ke ‘tshabe kgokafalo’?” (1 Bakorintha 6:18) Metshameko e e nang le ditshwantsho kgotsa metlotlo e e tsosang keletso ya tlhakanelodikobo e ka se ka ya go thusa go tlhoma mogopolo mo dilong tse di siameng, tse di itshekileng le tse di molemo.—Bafilipi 4:8.

Ke tla senya nako e kana kang ke tshameka motshameko ono? Tota le metshameko e e siameng e ka jela motho nako e ntsi. Ka jalo, kwala gore o fetsa nako e kana kang o e tshameka. A e go jela nako ya ditiro dingwe tsa botlhokwa? Go itse gore o senya nako e kae mo metshamekong eo go tla go thusa go dira gore dilo tsa botlhokwa di tle pele.—Baefeso 5:16.

Ke boammaaruri gore, Baebele ga e re o tshwanetse go fetsa botshelo jwa gago o ithuta kgotsa o bereka. Go na le moo, e re gakolola gore go na le “nako ya go tshega . . . le nako ya go tlolaka.” (Moreri 3:4) Le fa go ntse jalo, go botlhokwa go lemoga gore mafoko a a reng “go tlolaka,” ga a kaye fela go tshameka mme a kaya le ditiro dingwe tsa go itshidila mmele. Ka jalo, ke eng o sa dirise nako e o sa direng sepe ka yone go tshameka metshameko mengwe e e go thusang go itshidila mmele go na le go tlhola o le fa pele ga thelebishene kgotsa khomputara?

Tlhopha ka Botlhale

Ga go pelaelo gore go tshameka metshameko ya ileketeroniki go monate segolobogolo fa o itse go e tshameka sentle. Mme ke gone ka moo o tshwanetseng go tlhopha metshameko eo ka botlhale. Ipotse, ‘Ke dirutwa dife tse ke dirang sentle mo go tsone kwa sekolong?’ A gantsi ga se tse o di ratang thata? Tota e bile, gantsi serutwa se o se ratang thata ke sone se o tla nnang o se gakologelwa. Jaanong ipotse: ‘Ke motshameko ofe o ke o ratang thata? Ke mekgwa efe e motshameko ono o ka nthutang yone?’

Go na le gore o tshameke motshameko mongwe fela ka gonne balekane ba gago ba o tshameka, nna pelokgale go itirela tshwetso fa o sena go batlisisa ka one. Sa botlhokwa le go feta, dirisa kgakololo eno ya Baebele: “Nnang lo tlhomamise se se amogelesegang mo Moreneng.”—Baefeso 5:10.

MO KGAOLONG E E LATELANG

O rata mmino, ga go sepe se se phoso ka seo. Mme gone a o lekgoba la one?

DITEMANA TSA BOTLHOKWA

“Lona ba lo ratang Jehofa, tlhoang se se bosula.”—Pesalema 97:10.

KAKANTSHO

Kwala ka bokhutshwane sengwe ka mongwe le mongwe wa metshameko e o batlang go e tshameka, mme o tlhalose boikaelelo jwa yone le mekgwa e e dirisiwang go bo fitlhelela. Bapisa se o se kwadileng le melaometheo ya Baebele e e umakilweng mo kgaolong eno, go tswa foo o dire tshwetso gore a motshameko oo o siame.

A O NE O ITSE GORE . . ?

Ka 2006 kwa Amsterdam, Netherlands go ne ga tlhongwa tliliniki ya ntlha mo lefatsheng lotlhe e e diretsweng fela go thusa batho ba ba lemaletseng metshameko ya ileketeroniki.

SE KE SE IKAELETSENG!

Fa tsala e nkopa go tshameka motshameko wa ileketeroniki o o nang le thubakanyo kgotsa boitsholo jo bo leswe, ke tla re ․․․․․

Ke tla lekanyetsa nako e ke tshamekang metshameko eno ka yone gore e nne ka beke, mme nka kgona go kgomarela nako eno fa ke ․․․․․

Se nka ratang go se botsa batsadi ba me ka kgang eno ke gore ․․․․․

O AKANYANG?

● Metshameko ya ileketeroniki e ka ama jang tsela e motho a akanyang ka yone le maikutlo a gagwe?

● Ke eng fa go le botlhokwa go ela tlhoko melao ya boitsholo ya ga Jehofa fa o tlhopha motshameko mongwe?

● O tla thusa jang monnao yo o lemaletseng motshameko o o itseng gore o kotsi?

[Mafoko a a mo go tsebe 249]

“Metshameko e le mentsi e dira gore o se ka wa tlhola o tshosiwa ke dilo tse di jaaka thubakanyo, matlhapa le boitsholo jo bo leswe mme seno se ka dira gore go nne motlhofo gore o wele mo dithae-long tse dingwe. O tshwanetse go nna kelotlhoko thata gore o tlhopha metshameko efe.’’—Amy

[Setshwantsho mo go tsebe 250]

Go tshameka metshameko e e tletseng thubakanyo kgotsa boitsholo jo bo leswe go tshwana le go tshameka ka dikhemikale tse di nang le marang a a kotsi—di tla go tlhagisetsa kotsi le fa kwa tshimologong o ka nna wa se ka wa lemoga seo

    Dikgatiso Tsa Setswana (1978-2026)
    Tswa
    Tsena
    • Setswana
    • Romela
    • Tse O ka Di Tlhophang
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Melawana ya Tiriso
    • Molawana wa Tshireletsego
    • Di-setting Tsa Websaete
    • JW.ORG
    • Tsena
    Romela