LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w10 3/15 p. 28-29
  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Moʻulaloa Mateaki ki he Mafai Fakaʻotuá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • ʻOku ʻAfioʻi Koe ʻe Sihova?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
  • Naʻa Nau Angatuʻu kia Sihova
    Ngaahi Lēsoni ʻe Lava Ke Ke Ako mei he Tohi Tapú
  • ʻOku Iku ʻa e ʻAfungí ki he Ongoongo-Kovi
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
w10 3/15 p. 28-29

Fehuʻi mei he Kau Lautohí

ʻOku fepaki ʻa e Isikeli 18:20, ʻa ia ʻoku pehē ai, “ʻe ʻikai kau ʻa e foha ʻi he fua ʻa e kovi ʻa ʻene tamai,” mo e Ekisoto 20:5, ʻa ia ʻoku pehē ai ʻoku ʻeke ʻe Sihova ʻa e “kovi ʻa e matuʻa ki he fanau”?

ʻOku ʻikai ʻi ai ha fepaki ia. Ko e fakamatala ʻe taha ʻoku fakahangataha ia ki he fatongia ʻo ha taha ke ne fai ha fakamatala ki heʻene tōʻongá, pea ko e fakamatala ʻe tahá ʻoku fakahaaʻi ai ʻa e moʻoniʻi meʻa ʻo e lava ke uesia ʻe he nunuʻa ʻo e faihala ʻa ha tokotaha ʻa hono hakó.

Ko e potutohi ʻo e Isikeli vahe 18 ʻoku fakahaaʻi ai ʻa hono fakamamafaʻi ʻa e fatongia fakafoʻituitui ke fai ha fakamatalá. “Ko e laumalie ʻoku fai angahala ko ia ia ʻe mate,” ko e fakamatala ia ʻi he veesi 4. Fēfē ha tangata ʻa ia ʻoku “maʻoniʻoni, pea ʻoku ne fai ʻa e fakalao mo e totonu”? “Te ne moʻui pe.” (Isi. 18:5, 9) Ko ia ai, hili e aʻu ki he taʻumotuʻa ke fai ai ha fakamatala maʻatá, ʻoku fakamāuʻi ʻa e tokotaha taki taha ‘ʻo fakatatau ki hono ʻalunga.’—Isi. 18:30.

Ko e tefitoʻi moʻoni ko ení ʻoku fakatātaaʻi ia ʻi he tuʻunga ʻo ha Līvai ko Kola. Lolotonga ʻa e fononga ʻa ʻIsileli ʻi he toafá, naʻe taʻefiemālie ai ʻa Kola ʻi hono monū ʻi he ngāué. ʻI ha feinga ke ne maʻu pē ʻe ia ʻa e ngaahi fatongia fakataulaʻeikí, naʻe angatuʻu ai ʻa Kola mo e niʻihi kehe ki he ongo fakafofonga ʻo Sihová, ʻa Mōsese mo ʻĒlone. ʻI he feinga ʻi he ʻafungi ki he lakanga ko ení—ko ha monū naʻe ʻikai haʻanau totonu ki ai—naʻe tāmateʻi ʻe Sihova ʻa Kola mo ʻene kau angatuʻú. (Nom. 16:8-11, 31-33) Kae kehe, ko e ngaahi foha ʻo Kolá, naʻe ʻikai te nau kau ʻi he angatuʻú. Naʻe ʻikai fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ke nau fai ha fakamatala ʻi he angahala ʻa ʻenau tamaí. Ko ʻenau mateaki kia Sihová naʻe iku ia ki hono fakahaofi ʻa ʻenau moʻuí.—Nom. 26:10, 11.

Kae fēfē ʻa e fakatokanga ʻi he Ekisoto 20:5, ʻa e konga ʻo e Fekau ʻe Hongofulú? Toe vakai angé ki he potutohí. Naʻe fokotuʻu ʻe Sihova ʻa e fuakava Lao mo e puleʻanga ʻIsilelí. Hili e fanongo ki he fakalea ʻo e fuakavá, naʻe fakahaaʻi fakahāhā ʻe he kau ʻIsilelí: “Ko e meʻa kotoa kuo folofolaʻaki mai ʻe Sihova te mau fai.” (Eki. 19:5-8) Ko e puleʻangá fakakātoa naʻa nau kau ai ki ha vahaʻangatae makehe mo Sihova. Ko ia ko e lea ʻo e Ekisoto 20:5 naʻe fakahanga tefito ia ki he puleʻangá fakakātoa.

ʻI he taimi naʻe faitōnunga ai pē ʻa e kau ʻIsilelí kia Sihová, naʻe maʻu ʻaonga ai ʻa e puleʻangá pea nau maʻu ʻa e tāpuaki lahi. (Liv. 26:3-8) Naʻe toe hoko foki ia ʻi he tafaʻaki fehangahangaí. ʻI he taimi naʻe siʻaki ai ʻe he puleʻanga ʻIsilelí ʻa Sihova pea muimui ʻi he ngaahi ʻotua loí, naʻá ne toʻo ʻa ʻene tāpuakí mo e maluʻí; naʻe tofanga ai ʻa e puleʻangá ʻi he fakatamaki. (Fkm. 2:11-18) Ko ia ai, ne ʻi ai e niʻihi naʻa nau tauhi maʻu ʻenau anga-tonú pea tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá neongo e tauhi ʻaitoli ʻa e puleʻangá. (1 Tuʻi 19:14, 18) ʻOku ngalingali naʻe hokosia ʻe he kau faitōnungá ha faingataʻa koeʻuhi ko e angahala ʻa e puleʻangá, ka naʻe fakahāhā ʻe Sihova ʻa e ʻaloʻofa kia kinautolu.

ʻI he mātuʻaki eʻa ʻa ʻIsileli ʻi hono maumauʻi e tefitoʻi moʻoni ʻa Sihová ʻo manukiʻi ai ʻa hono huafá ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi puleʻangá, naʻe fakapapauʻi ʻe Sihova ke tauteaʻi ʻa hono kakaí ʻaki hono fakaʻatā ke taki pōpula kinautolu ki Pāpilone. Ko ia ai, naʻe kau ki heni ʻa e tautea ʻo e faʻahinga tāutaha pea mo hono kakaí fakalūkufua. (Sel. 52:3-11, 27) Ko e moʻoni, ʻoku fakahaaʻi ʻe he Tohi Tapú naʻe lahi ʻaupito ʻa e halaia ʻa ʻIsilelí ʻo malava ke uesia ai ʻa e toʻutangata ʻe tolu, fā, pe lahi ange ʻe he faihala ʻa ʻenau fanga kuí, hangē pē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻi he Ekisoto 20:5.

ʻOku toe ʻi he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻa e fakamatala ʻa ia naʻe uesia ai ʻa e ngaahi fāmili tāutaha ʻe he faihala ʻa e mātuʻá. Naʻe fakahouhauʻi ʻa Sihova ʻe he Taulaʻeiki Lahi ko ʻĪlaí ʻi hono fakaʻatā ʻa hono ongo foha “agakovi” mo ʻulungaanga taʻetāú ke na kei hoko ai pē ko e ongo taulaʻeiki. (1 Sam. 2:12-16, 22-25, PM) Koeʻuhi naʻe fakalāngilangiʻi ʻe ʻĪlai ʻa hono ongo fohá ʻo laka ia ʻia Sihova, naʻe fakapapauʻi ai ʻe he ʻOtuá ke tuʻusi ʻa e fāmili ʻo ʻĪlaí mei he tuʻunga taulaʻeiki lahí, ʻa ia naʻe hoko ia kamata mei hono mokopuna ua ko ʻĀpaiatá. (1 Sam. 2:29-36; 1 Tuʻi 2:27) Ko e tefitoʻi moʻoni ʻi he Ekisoto 20:5 ʻoku fakatātaaʻi foki ia ʻi he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Kēhesí. Naʻá ne ngāuehalaʻaki ʻa hono tuʻunga ko e tauhi ʻo ʻIlaisá koeʻuhi ke ne maʻu ʻaonga fakamatelie ai mei hono fakamoʻui ʻa e ʻEikitau Sīlia ko Neamaní. Fakafou ʻia ʻIlaisa, naʻe fakahaaʻi ai ʻe Sihova ʻa e fakamaau, ʻi heʻene pehē: “Ko e kilia ʻo Neamani ʻe piki kiate koe mo ho hako, ʻo taʻengata.” (2 Tuʻi 5:20-27) Ko ia naʻe uesia ʻa e hako ʻo Kēhesí ʻi he nunuʻa ʻo ʻene faihalá.

ʻI hono tuʻunga ko e Tokotaha-Fakatupu mo e Foaki-Moʻuí, ʻoku maʻu ʻe Sihova ʻa e totonu ke fakapapauʻi ʻa e tautea ʻoku totonu mo feʻungamālié. Ko e ngaahi fakatātā ʻi ʻolungá ʻoku fakahaaʻi ai ko e fānaú pe hakó te nau hokosia nai ʻa e nunuʻa kovi ʻo e angahala ʻa ʻenau fanga kuí. Kae kehe, ko Sihová ʻoku “ongo kiate ia ʻa e tautapa ʻa e tuʻutamaki,” pea ko e faʻahinga tāutaha ʻoku nau hanga fakamātoato kiate iá te nau maʻu nai ʻa ʻene hōifuá pea naʻa mo ha tuʻunga ʻo e nonga.—Siope 34:28.

[Fakatātā ʻi he peesi 29]

Ko Kola mo ʻene kongakau angatuʻú naʻe pau ke nau fai ʻa e fakamatala ki heʻenau tōʻongá

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share