LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w12 2/15 p. 18-22
  • Tauhi Maʻu ʻa e Laumālie Lelei ʻo e Fakatahaʻangá

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Tauhi Maʻu ʻa e Laumālie Lelei ʻo e Fakatahaʻangá
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • FAKAʻAIʻAI HA LAUMĀLIE LELEI
  • FAIVELENGA ʻI HE NGĀUE FAKAFAIFEKAÚ
  • MALUʻI MEI HE LĀUNGÁ MO E FAIHALÁ
  • FAKAʻAIʻAI ʻA E “LAUMĀLIE TAHA”
  • Ko e Hā ʻa e Faʻahinga Laumālie ʻOkú Ke Fakahāhaá?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
  • Ko e Faʻahinga Laumālie Fēfē ʻOkú Ke Fakahāhaá?
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1994
  • Ke Fakahīkihikiʻi ʻe he Fakatahaʻangá ʻa Sihova
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Ke Langa Hake ʻa e Fakatahaʻangá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
w12 2/15 p. 18-22

Tauhi Maʻu ʻa e Laumālie Lelei ʻo e Fakatahaʻangá

“Fakatauange ki he ʻofa maʻataʻatā ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí ke ʻi he laumālie ʻoku mou fakahāhaá.”—FIL. 4:23.

ʻE LAVA FĒFĒ KE TAU POUAKI HA LAUMĀLIE LELEI ʻI HE FAKATAHAʻANGÁ . . .

lolotonga ʻa e feohi mo hotau fanga tokouá?

ʻi heʻetau faivelenga ʻi he ngāue fakamalangá?

ʻi hono līpooti e faihala mamafá?

1. Ko e hā ʻa e meʻa naʻe fakaongoongoleleiʻi ai ʻa e fakatahaʻanga ʻi Filipai mo Taiatailá?

KO E kau Kalisitiane ʻi Filipai he ʻuluaki senitulí naʻa nau masiva fakamatelie. Kae kehe, naʻa nau nima-homo pea fakahāhā ʻa e ʻofa alafaʻifaʻitakiʻanga ki honau ngaahi kaungātuí. (Fil. 1:3-5, 9; 4:15, 16) ʻI he fakaʻosinga ʻene tohi fakamānavaʻi kia kinautolú, naʻe lava ai ke tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Fakatauange ki he ʻofa maʻataʻatā ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí ke ʻi he laumālie ʻoku mou fakahāhaá.” (Fil. 4:23) Koeʻuhí naʻe fakahāhā ha laumālie meimei tatau ʻe he kau Kalisitiane ʻi Taiatailá, naʻe tala ange kia kinautolu ʻe Sīsū Kalaisi kuo fakalāngilangiʻí: “ʻOku ou ʻiloʻi hoʻo ngaahi ngāué, mo hoʻo ʻofá mo hoʻo tuí mo hoʻo ngāue ki he ʻOtuá pea mo hoʻo kātakí, pea ko hoʻo ngaahi ngāue ki muí ʻoku lahi ange ia ʻi hoʻo ngaahi ngāue ki muʻá.”—Fkh. 2:19.

2. Ko e hā ʻa e tafaʻaki ʻoku tau fakahoko ʻi hono fakatupulekina ʻa e laumālie ʻoku fakahāhā ʻe heʻetau fakatahaʻangá?

2 Ko e fakatahaʻanga taki taha ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova he ʻaho ní ʻoku nau fakahāhā pehē ha faʻahinga laumālie pau, pe faʻahinga tōʻonga pau. Ko e ngaahi fakatahaʻanga ʻe niʻihi ʻoku ʻiloa tautefito ia ʻi hono fakahāhā ha laumālie loto-māfana mo ʻofa. Ko e ngaahi fakatahaʻanga kehe ia ʻoku makehe atu ʻenau poupouʻi faivelenga ʻa e ngāue malangaʻi ʻo e Puleʻangá pea ʻi hono fakahāhā ʻa e tokanga lahi ki he ngāue fakafaifekau taimi-kakató. ʻI he taimi ʻoku tau fakatupulekina ai ʻi hotau tuʻunga tāutahá ha laumālie leleí, ʻoku tau tokoni ai ki he fāʻūtaha ʻa e fakatahaʻangá pea pouaki ʻa ʻene laka ki muʻa fakalaumālié ʻi he tuʻunga fakalūkufuá. (1 Kol. 1:10) ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko ha laumālie ʻikai lelei ʻi heʻetau tafaʻakí ʻe lava ke tokoni ia ki he tulemohe fakalaumālie, fakakaukau lotolotoua, pea naʻa mo hono fakaʻatā ʻa e faihala ʻi he fakatahaʻangá. (1 Kol. 5:1; Fkh. 3:15, 16) Ko e hā ʻa e laumālie ʻoku ʻi hoʻo fakatahaʻangá? ʻE lava fēfē ke ke tokoni fakafoʻituitui ke pouaki ha laumālie lelei ʻi he fakatahaʻangá?

FAKAʻAIʻAI HA LAUMĀLIE LELEI

3, 4. ʻE lava fēfē ke tau ‘fakafetaʻi [kia Sihova] ʻi he fakataha lahi’?

3 Naʻe hiva ʻa e tokotaha-tohi-sāmé: “Kau fakafetaʻi atu [Sihova] ʻi he fakataha lahi: Te u fakamālō ki he ʻAfiona ʻi he lotolotonga ʻo ha fuʻu kakai.” (Saame 35:18) Naʻe ʻikai tauholomui ʻa e tokotaha-tohi-sāmé mei hono fakamālōʻiaʻi ʻa Sihova ʻi he taimi naʻá ne feohi ai mo e kau sevāniti kehe ʻa e ʻOtuá. Ko e ngaahi fakataha fakauike ʻa e fakatahaʻangá, kau ai ʻa e Ako Taua Leʻo, ʻoku ʻomai ai ʻa e ngaahi faingamālie lelei kia kitautolu ke tau fakahāhā ai ha laumālie faivelenga ʻi he taimi ʻoku tau tali aí pea mo ʻetau fakamatalaʻi ʻo ʻetau tuí. Ko kitautolu kotoa ʻoku lelei ke tau ʻeke hifo: ‘ʻOku ou ngāue ʻaonga kakato ʻaki ʻa e monū ke kau ʻi he ngaahi fakatahá? ʻOku ou teuteu lelei ki ai pea fai ha ngaahi tali mohu ʻuhinga? ʻI he tuʻunga ko ha ʻuluʻi fāmilí, ʻoku ou tokoniʻi ʻeku fānaú ke nau teuteu tokamuʻa ha ngaahi tali pea akoʻi kinautolu ke nau tali ʻi he lea pē ʻanautolu?’

4 Naʻe fakafekauʻaki ʻe he tokotaha-tohi-saame ko Tēvitá ʻa e pau hotau lotó ki heʻetau hivá. “Kuo pau hoku loto, ʻe Sihova,” ko ʻene leá ia, “kuo pau hoku loto te u hiva mo fai fakamālō.” (Saame 57:7) Ko e ngaahi hiva ʻoku ngāueʻaki ʻi he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané ʻoku ʻomai ai ha faingamālie lelei kia kitautolu ke “hiva mo fai fakamālō” kia Sihova ʻaki ha loto ʻoku pau. Kapau ʻoku ʻikai ke tau alāanga mo ha niʻihi ʻo e ngaahi hivá, fēfē kapau te tau ʻahiʻahi hivaʻi kinautolu he lolotonga ʻo e efiafi Lotu Fakafāmilí? ʻOfa ke tau fakapapauʻi ke tau ‘hiva kia Jihova i heʻetau kei mouí mo hiva fakamalo kiate ia i he lolotoga o ʻetau mouí.’—Saame 104:33, PM.

5, 6. ʻE fēfē nai haʻatau anga-talitali kakai mo nima-homo ki he niʻihi kehé, pea ko e fai peheé ʻoku langaʻi ai ʻa e hā ʻi he fakatahaʻangá?

5 Ko hono fakahaaʻi ʻa e anga-talitali kakai ki hotau fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné ko e founga ia ʻe taha ke langaʻi ai ha laumālie ʻofa ʻi he fakatahaʻangá. ʻI he vahe fakaʻosi ʻo ʻene tohi ki he kau Hepeluú, ʻoku fakakau ai ʻe Paula ʻa e ekinaki ko ení: “Tuku ke hokohoko atu ʻa hoʻomou ʻofa fakatokouá. ʻOua ʻe ngalo ʻa e anga-talitali kakaí.” (Hep 13:1, 2) Ko hono tokonaki ha houa kai ki he kau ʻovasia fefonongaʻakí mo honau ngaahi uaifí pe ki he kau sevāniti taimi-kakato ʻi he fakatahaʻangá ko ha founga lelei ʻaupito ia ke fakahāhā ai ʻa e anga-talitali kakaí. Fakakaukau foki fekauʻaki mo e kau uitoú, ngaahi fāmili mātuʻa-taʻehoá, pe faʻahinga tāutaha kehe ʻe lava ke nau maʻu ʻaonga mei he kau fakataha mo kitautolu ʻi he taimi ki he taimi ʻi ha houa kai pe ʻi he lolotonga ʻetau lotu fakafāmilí.

6 Naʻe fakahinohinoʻi ʻe Paula ʻa Tīmote ke naʻinaʻi ki he niʻihi kehé “ke nau failelei, ke nau hulu atu ʻi he ngaahi ngāue lelei, ke nau nima-homo, mateuteu ke fai ha vahevahe atu, ʻo nau faʻoaki malu ai maʻanautolu ha makatuʻunga lelei ki he kahaʻú, koeʻuhí ke nau lava ai ʻo piki maʻu ki he moʻui moʻoní.” (1 Tim. 6:17-19) Naʻe faleʻi ʻe Paula ki hono kaungālotú ke nau fakatupulekina ʻa e laumālie ʻo e nima-homó. Naʻa mo e ngaahi taimi faingataʻa fakaʻekonōmiká, ʻe lava ke tau pouaki ha laumālie nima-homo. Ko ha founga lelei ke fai ai ení ko hono tokonaki ha meʻalele ʻi he ngāue fakamalangá pea ʻave mo fakafoki mei he ngaahi fakatahá ʻa e faʻahinga ʻoku nau fiemaʻu ha meʻalelé. Pea fēfē ʻa e faʻahinga ʻoku maʻu ʻaonga mei he ngaahi ngāue anga-lelei peheé? Te nau fakaʻaiʻai ha laumālie lelei ʻi he fakatahaʻangá kapau naʻa nau fakahāhā ʻa e houngaʻia, mahalo ʻi hono foaki ʻa e meʻa ʻoku nau malavá ke tokoni ki hono totongi ʻa e fakamole lahi fakautuutu ʻo e loló. ʻIkai ko ia pē, ʻikai ko ʻetau fokotuʻutuʻu ke fakamoleki ʻa e taimi lahi ange mo hotau fanga tokoua mo e fanga tuofāfine fakalaumālié ʻoku ʻai ai ke nau ongoʻi ʻoku fiemaʻu mo ʻofaʻi kinautolu? ʻI he hulu atu ʻetau ngaahi ngāue lelei “ki he faʻahinga ʻoku fekauʻaki mo kitautolu ʻi he tuí” pea mo ʻetau mateuteu ke vahevahe atu hotau taimí mo e koloá kia kinautolú, ʻoku ʻikai ngata pē ʻi heʻetau fakalolotoʻi ai ʻetau ʻofa kia kinautolú ka ʻoku toe tokoni ia ki hono langa hake ha laumālie loto-māfana mo lelei ʻi he fakatahaʻangá.—Kal. 6:10.

7. ʻOku anga-fēfē tokoni e tauhi ke fakapulipuli ʻa e ngaahi meʻa fakafoʻituitui ʻa e niʻihi kehé ki hono tauhi maʻu ha laumālie lelei ʻi he fakatahaʻangá?

7 Toe fakakaukau atu foki ki ha toe ongo meʻa kehe ʻokú na fakaivimālohiʻi ʻa e haʻi ʻo e ʻofá ʻi hotau ngaahi kaungātuí: ko e vahaʻangatae fakaekaungāmeʻá pea mo ha meʻa ʻoku totonu ke tauhi ke fakapulipuli. (Lau ʻa e Palōveepi 18:24, “PM.”) Ko e ngaahi kaungāmeʻa moʻoní ʻoku nau tauhi ke fakapulipuli ʻa e ngaahi meʻa fakafoʻituituí. ʻI hono fakahaaʻi mai ʻe hotau fanga tokouá ʻenau ngaahi fakakaukau mo e ongoʻi loloto tahá pea ʻoku nau fakapapauʻi ʻe ʻikai hoko eni ʻo ʻiloʻi ʻe he kakaí, ko e haʻi ʻo e ʻofa kuo ʻosi ʻi ai naí ʻe tupu ʻo toe mālohi ange. ʻOfa ke tau pouaki ʻi he fakatahaʻangá ha laumālie ʻofa ʻo hangē ha fāmilí ʻaki ʻa e hoko ko ha kaungāmeʻa alafalalaʻanga ʻa ia ʻe lava ke ne tauhi ke ʻoua ʻe ʻilo ʻa e ngaahi meʻa fakapulipulí.—Pal. 20:19.

FAIVELENGA ʻI HE NGĀUE FAKAFAIFEKAÚ

8. Ko e hā ʻa e akonaki naʻe maʻu ʻe he kau Leotisiá, pea ko e hā hono ʻuhingá?

8 ʻI he lea ki he fakatahaʻanga ʻi Leotisiá, naʻe pehē ʻe Sīsū: “ʻOku ou ʻiloʻi hoʻo ngaahi ngāué, ʻa e ʻikai te ke momoko pe velá. ʻOku ou fakaʻamu ange naʻá ke momoko pe vela. Ko ia, koeʻuhi ko hoʻo māmāfana pea ʻikai te ke vela pe momokó, ʻoku ou teu ke puʻaki atu koe mei hoku ngutú.” (Fkh. 3:15, 16) Naʻe ʻikai maʻu ʻe he kau Leotisiá ʻa e faivelenga ki he ngāue fakafaifekau faka-Kalisitiané. Ko ha faʻahinga fakakaukau pehē ʻoku ngalingali naʻá ne toe uesia foki honau ngaahi vahaʻangatae fakafoʻituituí. Ko ia naʻe akonakiʻi anga-ʻofa kinautolu ʻe Sīsū: “Ko e faʻahinga kotoa ʻoku ou ʻofa aí ʻoku ou valokiʻi mo kinisi. Ko ia ai, faivelenga pea fakatomala.”—Fkh. 3:19.

9. ʻOku anga-fēfē ʻa e kaunga ʻa e anga ʻo ʻetau fakakaukau ki he ngāue fakafaifekaú, ki he laumālie ʻoku ʻi he fakatahaʻangá?

9 Ke pouaki ha laumālie fakatupu langa hake mo lelei ʻi he fakatahaʻangá, ʻoku totonu ke tau tokanga ki heʻetau faivelenga ʻi he ngāue fakamalangá. ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e fakatahaʻangá ki he taumuʻa ko hono kumi ʻa e faʻahinga tāutaha hangē ha sipí ʻi he feituʻu ngāué pea langa fakalaumālie hake kinautolu. Ko ia ai, ʻoku fiemaʻu ke tau kau ʻi he ngāue ngaohi-ākongá fakataha mo e loto-māfana, ʻo hangē ko ia naʻe maʻu ʻe Sīsuú. (Māt. 28:19, 20; Luke 4:43) Ko e lahi ange ʻetau faivelenga ʻi he ngāue fakafaifekaú, ko ʻetau fāʻūtaha ange ia ʻi he tuʻunga ko e ‘kaungāngāue ʻo e ʻOtuá.’ (1 Kol. 3:9) ʻI heʻetau sio ki he niʻihi kehe ʻi he ngāue fakamalangá ʻoku nau taukapoʻi ʻenau tuí pea fakahāhā ʻa e houngaʻia ki he ngaahi meʻa fakalaumālié, ʻoku ueʻi ai kitautolu ke tau ʻofa mo fakaʻapaʻapaʻi lahi ange kinautolu. ʻIkai ko ia pē, ko e ngāue “uouangataha” ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻoku fakatupu ai ha laumālie fāitaha ʻi he fakatahaʻangá.—Lau ʻa e Sēfanaia 3:9.

10. Ko e hā ʻa e kaunga hono fakaleleiʻi ʻa e tuʻunga ʻo ʻetau ngāue fakamalangá ki he laumālie ʻo e niʻihi kehe ʻi he fakatahaʻangá?

10 Ko ʻetau ngaahi feinga ke fakaleleiʻi ʻa e tuʻunga ʻo ʻetau ngāue fakafaifekaú ʻoku toe ʻi ai ʻene kaunga lelei ki he niʻihi kehé. ʻI heʻetau fakahāhā ʻa e tokanga lahi ange ki he kakai ʻoku tau fetaulaki mo iá, pea ʻi heʻetau feinga mālohi ke fakaleleiʻi ʻetau ola lelei ʻi he aʻu ki he loto ʻetau kau fanongó, ʻe tupulekina ai ʻetau loto-māfana ki he ngāue fakafaifekaú. (Māt. 9:36, 37) ʻOku faʻa hoko ʻa e loto-māfaná ʻo fakatupulekina ia ʻi hotau ngaahi kaungāmeʻá. Naʻe fekau atu ʻe Sīsū ʻene kau ākongá ke nau malanga tautau toko ua kae ʻikai fakatāutaha. (Luke 10:1) Naʻe ʻikai ngata pē hono tokonaki heni ʻa e fakalototoʻá pea mo e akó ka naʻe toe fakalahiʻi ai ʻenau faivelenga ki he ngāue fakafaifekaú. ʻIkai ʻoku tau houngaʻia ʻi he ngāue fakataha mo e kau malanga faivelenga ʻo e Puleʻangá? Ko ʻenau laumālie loto-māfaná ʻoku fakalototoʻaʻi ai mo fakaʻaiʻai kitautolu ʻi he ngāue fakamalangá.—Loma 1:12.

MALUʻI MEI HE LĀUNGÁ MO E FAIHALÁ

11. Ko e hā ʻa e faʻahinga laumālie naʻe fakatupulekina ʻe he kau ʻIsileli ʻe niʻihi ʻi he ʻaho ʻo Mōsesé, pea ko e hā ʻa e nunuʻa ʻo e meʻa ko ení kia kinautolú?

11 ʻI loto ʻi ha ngaahi uike pē ʻo ʻenau hoko ko ha puleʻanga foʻoú, naʻe fakatupulekina ʻe he kau ʻIsilelí ha laumālie ʻo e taʻefiemālie mo e lāunga. Naʻe taki atu eni ki he angatuʻu kia Sihova pea mo ʻene kau fakafofongá. (ʻEki. 16:1, 2) Ko ha kiʻi tokosiʻi pē ʻo e kau ʻIsileli naʻa nau mavahe mei ʻIsipité ne nau moʻui ʻo mamata ʻi he Fonua ʻo e Talaʻofá. He ko ē, naʻa mo Mōsese naʻe ʻikai tali ia ke ne hū ki he fonua ko iá koeʻuhí ko e anga ko ia ʻo ʻene fakafeangai ki he laumālie kovi ʻo e fakatahaʻanga ʻIsilelí! (Teu. 32:48-52) Ko e hā ʻe lava ke tau fai he ʻahó ni ke fakaʻehiʻehi ai mei he tō ki ha laumālie ʻikai leleí?

12. ʻE lava fēfē ke tau leʻohi kitautolu mei hono fakatupulekina ha laumālie lāungá?

12 Kuo pau ke tau maluʻi kitautolu mei hono fakatupulekina ha laumālie ʻo e lāungá. Lolotonga ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe hono fakatupulekina ʻa e anga-fakatōkilaló mo e fakaʻapaʻapa ki he tuʻunga mafaí, ʻoku fiemaʻu ke tau tokanga fekauʻaki mo e faʻahinga ʻoku tau feohi mo iá. Ko ha fili taʻefakapotopoto ʻo e fakafiefiá pe fakamoleki ʻo fuʻu lahi ʻa e taimi mo e kaungāngāue pe kaungāako ʻoku ʻikai haʻanau tokaʻi ʻe taha ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni māʻoniʻoní ʻoku ʻi ai hono nunuʻa kovi. ʻOku fakapotopoto ke tau fakangatangata ʻetau feohi mo e kakai ʻoku ʻikai ke nau fakatupu langa haké pe ʻoku nau pouaki ha fakakaukau faʻifaʻitelihá.—Pal. 13:20.

13. Ko e tākiekina fakatupu maumau ʻa e lāungá ʻe lava ke taki atu ia ki he ngaahi maumau fakalaumālie kehe ko e hā ʻi ha fakatahaʻanga?

13 Ko e tākiekina fakatupu maumau ʻa e lāungá ʻe lava ke taki atu ia ki he ngaahi maumau fakalaumālie kehe. Ko e fakatātaá, ko e lāungá ʻe lava ke ne maumauʻi ʻa e melino mo e fāʻūtaha ʻa ha fakatahaʻanga. ʻIkai ko ia pē, ko e lāunga fekauʻaki mo ha kaungātui ʻe ʻikai ngata pē ʻi hono fakatupunga ai kinautolu ke nau mamahí ka ʻe toe iku ia ki he ongo angahala ko e lauʻikovi loi mo e lea kovi. (Liv. 19:16; 1 Kol. 5:11) Ko e kau lāunga ʻe niʻihi ʻi he fakatahaʻanga he ʻuluaki senitulí naʻa nau “taʻetokaʻi ʻa e tuʻunga maʻu mafaí pea laukovi ki he faʻahinga lāngilangiʻiá.” (Sute 8, 16) Ko e lāunga pehē fekauʻaki mo e kau tangata fua fatongia ʻi he fakatahaʻangá naʻe ʻikai moʻoni ke maʻu ai ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá.

14, 15. (a) Ko hono fakaʻatā ke hokohoko atu ʻo ʻikai fai ha ngāue ki he faihalá ʻe lava ke uesia fēfē ai ʻa e fakatahaʻangá fakakātoa? (e) Ko e hā ʻoku totonu ke tau faí kapau ʻoku tau ʻiloʻi ʻoku fai ʻe ha taha ha angahala fakapulipuli?

14 Fēfē kapau ʻoku tau ʻiloʻi ʻoku kau ha taha ʻi ha angahala fakapulipuli, mahalo ko hono ngāuekoviʻaki e ʻolokaholó, mamata ʻi he ʻata fakalieliá, pe moʻui ʻi ha moʻui taʻetaau? (ʻEf. 5:11, 12) Ko ʻetau fakakuikui ko ia ki he faihala mamafá ʻe lava ke taʻofi ai e tafe tauʻatāina mai ʻa e laumālie māʻoniʻoni ʻo Sihová pea fakamanamanaʻi ai e melino ʻa e fakatahaʻangá fakakātoa. (Kal. 5:19-23) Hangē pē ko e pau ke toʻo ʻe he muʻaki kau Kalisitiane ʻi Kolinitoó ʻa e koví, ʻoku pehē pē ʻi he ʻahó ni kuo pau ke taʻaki ha faʻahinga tākiekina fakatupu maumau pē ʻi he fakatahaʻangá koeʻuhí ke tauhi maʻu ʻa e laumālie fakatupu langa hake mo leleí. Ko e hā ʻe lava ke ke fai ke tokoni ai ki he melino ʻa e fakatahaʻangá?

15 Hangē ko ia naʻe lave ki ai ki muʻá, ʻoku mahuʻinga ke tauhi maʻu ʻa e tuʻunga fakapulipulí ʻi ha ngaahi meʻa pau, tautefito ʻi he taimi ʻoku vahevahe mai ai ʻe he niʻihi kehé kia kitautolu ʻa ʻenau ngaahi ongoʻí mo ʻenau ngaahi fakakaukaú. He hala mo fakalotomamahi moʻoni ē ke fakamafola ha fakamatala fakapulipuli fekauʻaki mo ha taha! Neongo ia, ʻi hono fakahoko ha angahala mamafá, ko e faʻahinga ko ia kuo fakafatongiaʻi Fakatohitapu ke nau fakaleleiʻi ʻa e meʻa ko iá—ʻa e kau mātuʻa ʻi he fakatahaʻangá—ʻoku totonu ke fakahā ia kia kinautolu. (Lau ʻa e Livitiko 5:1.) Ko ia kapau ʻoku tau ʻilo ha tokoua pe ko ha tuofefine kuó ne tō ki ha faihala pehē, ʻoku totonu ke tau fakalototoʻaʻi ʻa e tokotaha ko iá ke ne lea ki he kau mātuʻá ʻo kumi ʻenau tokoní. (Sēm. 5:13-15) Kae kehe, kapau ʻoku ʻikai te ne fai ia ʻi loto ʻi ha vahaʻa taimi feʻunga, ʻoku totonu ke tau līpooti ʻa e faihalá.

16. ʻOku anga-fēfē ʻa e tokoni ʻetau līpooti ʻa e faihala mamafá ki hono tauhi maʻu ʻa e laumālie ʻo e fakatahaʻangá?

16 Ko e fakatahaʻanga Kalisitiané ko ha taulangaū fakalaumālie ia, pea kuo pau ke tau tokoni ke maluʻi ia ʻaki hono līpooti ʻa e faihala mamafá. Kapau ʻoku fakafokifoki mai ʻe he kau mātuʻá ʻa e fakakaukau leleí ki he tokotaha faihalá pea ʻokú ne tali ʻi he fakatomala ʻa e valokí mo e fakatonutonú, heʻikai te ne kei hoko ai ko ha fakamanamana fakatuʻutāmaki ki he laumālie ʻo e fakatahaʻangá. Kae fēfē kapau ʻoku ʻikai ke fakatomala ʻa e tokotaha faiangahala mamafá pea ʻoku ʻikai ke ne tali ʻa e akonaki anga-ʻofa ʻa e kau mātuʻá? Ko hono kapusi mei he fakatahaʻangá ʻoku iku ia “ki hono fakaʻauha,” pe toʻo atu, ʻa e ngaahi ʻelemēniti fakatupu maumaú mei hotau lotolotongá, pea ʻoku tauhi maʻu ai ʻa e laumālie ʻo e fakatahaʻangá. (Lau ʻa e 1 Kolinitō 5:5.) ʻIo, ko hono tauhi maʻu ʻa e laumālie ʻo e fakatahaʻangá ʻoku fiemaʻu ai kia kitautolu taki taha ke tau fai ʻa e meʻa ʻoku totonú, ngāue fāitaha mo e kulupu ʻo e kau mātuʻá, pea maluʻi ʻa e tuʻunga lelei ʻo e kaungātuí.

FAKAʻAIʻAI ʻA E “LAUMĀLIE TAHA”

17, 18. Ko e hā te ne tokoniʻi kitautolu ke tau “tauhi maʻu ʻa e laumālie taha”?

17 ʻI he “līʻoa kinautolu ki he faiako ʻa e kau ʻapositoló,” naʻe tokoni ʻa e muʻaki kau muimui ʻo Sīsuú ke fakatupulekina ha laumālie ʻo e fāʻūtaha ʻi loto ʻi he fakatahaʻangá. (Ngā. 2:42) Naʻa nau fakamahuʻingaʻi ʻa e akonaki mo e fakahinohino Fakatohitapu naʻa nau maʻu mei he kau mātuʻá. Koeʻuhí ko e ngāue fāitaha ʻa e kau mātuʻa ʻi he ʻaho ní mo e kalasi tamaioʻeiki anga-tonu mo potó, ko e faʻahinga kotoa ʻi he fakatahaʻangá ʻoku fakaʻaiʻai mo tokoniʻi kinautolu ke nau nofoʻaki fāʻūtaha ai pē. (1 Kol. 1:10) ʻI heʻetau fakamoʻulaloa ki he fakahinohino makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú mei he kautaha ʻa Sihová pea muimui ki he tataki ʻa e kau mātuʻá, ʻoku tau ʻoatu ai ʻa e fakamoʻoni ʻoku tau “feinga tōtōivi ke tauhi maʻu ʻa e laumālie taha ʻi he haʻi fāʻūtaha ko e melinó.”—ʻEf. 4:3.

18 Ko ia ai, hiliō he meʻa kotoa, tuku ke tau ngāue ke tauhi maʻu ha laumālie fakatupu langa hake mo lelei ʻi he fakatahaʻangá. Kapau te tau fai pehē, ʻoku fakapapauʻi mai kiate kitautolu ko e ‘ʻofa maʻataʻatā ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí ʻe ʻi he laumālie ʻoku tau fakahāhaá.’—Fil. 4:23.

[Fakatātā ʻi he peesi 19]

ʻOkú ke tokoni ki ha laumālie lelei ʻaki hono teuteu ha ngaahi tali mohu ʻuhinga?

[Fakatātā ʻi he peesi 20]

Tokoni ki ha laumālie lelei ʻaki e hoko ʻo alāanga mo ʻetau ngaahi hivá

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share