LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g05 1/8 p. 14-15
  • Ko e Veté ʻa e Talí?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ko e Veté ʻa e Talí?
  • ʻĀ Hake!—2005
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • “Te Na Hoko ko e Kakano Pe Taha”
  • Ko e Veté ʻa e ʻAlunga Fakapotopotó?
  • Ngaahi Sitepu ʻAonga
  • Ko e Mahuʻinga ʻo e Ngaahi ʻUlungāanga Fakaʻotuá
  • Meʻa ʻe Fā ʻOku Totonu Ke Ke ʻIloʻi Fekauʻaki mo e Veté
    ʻĀ Hake!—2010
  • Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e “Meʻa Kuo Haʻi Fakatahaʻi ʻe he ʻOtuá”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
  • Ko ha ʻApi Māvahevahe​—Uesia ʻe he Veté ʻa e Kau Talavoú
    ʻĀ Hake!—2010
  • ʻE Lava ke Matuʻuaki ʻe he Nofo Malí ʻa e Afaá?
    ʻĀ Hake!—2006
ʻĀ Hake!—2005
g05 1/8 p. 14-15

Ko e Vakai ʻa e Tohi Tapú

Ko e Veté ʻa e Talí?

ʻOKU talitali lelei ʻe ha faifekau ʻi Pilitānia ʻa e faʻahinga ʻi aí ke nau kātoangaʻi ha ouau toputapu ʻo e liliu ʻi he nofo malí. ʻOku tuʻu ʻi muʻa ʻiate ia ha ongo meʻa, fakataha mo ha kulupu fekoekoeʻi ʻo e ngaahi kaumeʻa mo e fānau. ʻOku nau ʻi ha toe mali fiefia ʻe taha? ʻIkai ʻaupito! Ko e kātoangá ni ko hono fakahaaʻi ia ʻa e ngataʻanga ʻo ʻena nofo malí. ʻIo, kuo hoko ʻa e veté ʻo failahia ʻo ohi ai ʻe he ngaahi siasi ʻe niʻihi ʻa e ngaahi ouau vete!

ʻOkú ke fakakaukauloto ki ha vete? Kapau ko ia, ʻe iku moʻoni atu ʻa e movete ʻa hoʻo nofo malí ki ha moʻui fiefia ange? ʻOku ʻi ai ha ngaahi sitepu ʻaonga ʻe lava ke ke fou ai ke maʻu ʻa e fiefiá fakataha mo ho hoá?

“Te Na Hoko ko e Kakano Pe Taha”

ʻI he taimi naʻe mali ai ʻa e ʻuluaki ongo meʻa fakaetangatá, naʻe fakahaaʻi ʻe he ʻOtuá ko e tangatá kuo pau ke ne “pikitai ki hono uaifi: pea te na hoko ko e kakano pe taha.” (Senesi 2:24) Ko ia ai, ko e nofo malí naʻe pau ke hoko ia ko ha haʻi tuʻuloa. Ko e ʻuhinga ia naʻe fakamatala ai ʻa Sīsū ki mui ko e “feʻauaki” ʻa e makatuʻunga pē ʻe taha ki he vete Fakatohitapú fakataha mo e malava ke kau ki ha nofo mali foʻoú.—Mātiu 19:​3-9.a

ʻOku fakamamafaʻi ʻe he meʻá ni ʻa e fiemaʻu ki ha tukupā ʻi he nofo malí. Kae fēfē kapau ko e ngaahi palopalema ʻi hoʻo nofo malí ʻoku mātuʻaki mafatukituki?

Ko e Veté ʻa e ʻAlunga Fakapotopotó?

Naʻe ʻomai ʻe Sīsū ha tefitoʻi moʻoni ʻa ia ʻe lava ke tau fakafuofuaʻi ai ʻa e mahuʻinga ʻo ʻetau ngaahi tōʻongá ʻi heʻene pehē: “Nae fakatonuhia ʻa Poto ʻe heʻene fanau [pe ngaahi ngāué].” (Mātiu 11:19) Ko e hā ʻa e ngaahi ola ʻoku fakahaaʻi ʻi he hulu fau ʻa e ngaahi vete launoa he ʻaho ní?

“Kuo taukaveʻi lahi ʻa e ngaahi ʻaonga ʻo e veté,” ko e lau ia ʻa e faisaienisi sōsiale ʻi he ʻUnivēsiti ʻo Chicago ko Palōfesa Linda Waite, ʻa ia naʻe taki ʻi ha timi ʻo e kau mataotao naʻa nau ako fekauʻaki mo e ngaahi nofo mali taʻefiefiá. ʻI he tuʻunga meimei tatau, hili hono fakamoleki ʻa e taʻu ʻe 11 ʻi hono ʻanalaiso ʻa e ngaahi tali ʻa e kakai ʻe laui afe, naʻe ʻiloʻi ai ʻe he Palōfesa Oxford ko Michael Argyle “ko e faʻahinga ʻoku siʻi ʻenau fiefiá ʻi he sōsaietí ko kinautolu ko ia ʻoku nau veté pe māvaé.” Ko e hā nai ʻoku pehē aí?

Lolotonga ʻe fakangata nai ʻe he veté ʻa e ngaahi palopalema ʻe niʻihi, ʻe toe lava foki ke ne tukuange mai ha ngaahi meʻa fakalotomamahi hokohoko ʻa ia ʻe siʻi nai ʻa hoʻo mapuleʻí. Ko e moʻoni, ʻoku fakahaaʻi ʻi he fakatotoló ʻoku ʻikai ke faʻa fakasiʻisiʻi ʻe he veté ʻa e ngaahi fakaʻilonga ʻo e loto-mafasiá pe langaʻi ʻa ʻete fakamāʻolungaʻi-kitá.

Naʻa mo e ʻikai te ke maʻu ʻa e “nofo mali haohaoá” ko e pīkitai ki ho hoá ʻe lava ke ne ʻomai ʻa e ngaahi ʻaonga. Ko e tokolahi ʻoku nau fakapapau ke fai iá ʻoku nau maʻu ʻa e fiefia. ʻOku fakamatala ʻa Palōfesa Waite: “ʻOku fakaleleiʻi ha ngaahi palopalema lahi ʻi he faai mai ʻa e taimí, pea ʻoku tokanga ʻa e kakai malí ke hoko ai ʻo fiefia ange.” Ko hono moʻoní, ʻoku fakahaaʻi ʻi ha ako ʻe taha ko e meimei toko 8 mei he toko 10 ʻa ia naʻa nau “mātuʻaki taʻefiefia” ʻi heʻenau nofo malí kae fakaʻehiʻehi mei he veté naʻa nau ʻiloʻi ʻa e “nofo mali fiefia” ʻi he taʻu ʻe nima ki mui aí. Naʻa mo e taimi ʻoku ʻi ai ai ʻa e ngaahi palopalema mafatukitukí, ʻoku lelei leva ai ki he ngaahi hoa malí ke ʻoua ʻe fakavave ki he veté.

Ngaahi Sitepu ʻAonga

Ko e faʻahinga ʻoku fakakaukauloto ki he veté ʻoku totonu ke nau ʻeke hifo kia kinautolu pe ko ʻenau ngaahi ʻamanaki fekauʻaki mo e nofo malí ʻoku moʻoni. Kuo poupouʻi ʻe he mītiá ʻa e ʻīmisi ʻo ha vahaʻangatae fakaemanako ʻa ia ʻoku iku ki ha mali kātoanga fakataha mo hano ikuʻanga fiefia. Hili ʻa e malí, ʻi he taʻefakahoko ʻa e ngaahi ʻamanaki māʻolungá, ko e siva ʻa e ʻamanakí ʻoku tupu mei aí ʻe lava ke ne tafunaki ʻa e fepaki. ʻI he fakalalahi ʻa e hohaʻá, ʻoku hoko ai ha tuʻunga fakamamahi ʻa ia ʻoku puleʻi ai ʻa e ongó ʻe he ngaahi ongoʻi loto-laveá. ʻOku hōloa ʻa e ʻofá pea ʻi he faai atu ʻa e taimí, ʻoku fetongi ia ʻe he ʻitá mo e fehiʻá. ʻI he malumalu ʻo e ngaahi tuʻunga peheé, ʻe ongoʻi nai ai ʻe he niʻihi ko e fili pē taha ke faí ko e vete.—Palovepi 13:12.

ʻI he ʻikai fakaʻatā ʻa e ngaahi ongoʻi taʻepaú ke ne uesia ʻa hoʻo fakakaukaú, feohi mo e faʻahinga ʻoku nau maʻu ha tukupā mālohi ki heʻenau nofo malí. ʻOku ekinaki ki he kau Kalisitiané ke nau ‘fefakafiemalieaki, o felagaaki hake.’ (1 Tesalonaika 5:​11, PM) Ko e moʻoni, ko e faʻahinga ʻoku ʻi he nofo mali faingataʻá ʻoku nau fiemaʻu ʻa e fakalototoʻa mei he kaungātuí.

Ko e Mahuʻinga ʻo e Ngaahi ʻUlungāanga Fakaʻotuá

“Mou ʻai; ʻa e fatu ʻoku langa ʻi he fai meesi mo e angaʻofa mo e fakaʻakiʻakimui mo e angakataki mo e angamokomoko,” ko e ekinaki ia ʻa e ʻapositolo ko Paulá. (Kolose 3:12) Ko e ngaahi ʻulungāanga fakaʻotuá ʻe lava ke ne maluʻi ʻa e fāʻūtaha fakaemalí lolotonga ʻa e ngaahi taimi faingataʻá.

Ko e fakatātaá, naʻe tohi ʻe Paula: “Ka ai ha taha ʻoku ne koviʻia ʻi ha taha ʻi ha meʻa, ke mou fekatakiʻaki pe mo fefakamolemoleʻaki.” (Kolose 3:13) Ko e faisaienisi ʻatamai ʻi he ʻunivēsiti ʻo Michigan ko Christopher Peterson ʻokú ne pehē: “Ko e fakamolemolé ʻa e anga ʻoku fehokotaki mālohi taha mo e fiefiá.”

Ko e anga-leleí, anga-fakaalaalá, mo e fakamolemolé ʻoku iku ia ki he ʻofa, “ko e fakamaʻu ʻo e haohaoa.” (Kolose 3:14) ʻOku ʻikai ha veiveiua, naʻá ke fiefia ʻi he ʻofá ʻi he taimi ʻe taha. ʻE lava ke ke toe maʻu ʻa e ʻofa naʻá ke ongoʻi ki muʻá? Tatau ai pē pe ko e hā nai ʻa e faingataʻa ʻa ho ngaahi tuʻungá, loto-toʻa. ʻOku ʻi ai ʻa e ʻamanaki. Ko e moʻoni, ko e pīkitai fakataha pea ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú ʻe iku nai ia ki ha tuʻunga lahi ange ʻo e fiefiá ʻi he meʻa ʻoku malava ke ke fakaʻuta atu ki aí. Ko e moʻoni, ko hoʻo ngaahi feingá ʻi he fekauʻaki mo e meʻa ko ení te ne ʻai ʻa Sihova ko e ʻOtuá, ʻa e Tokotaha-Fakatupu ʻo e nofo malí, ke ne fiefia.—Palovepi 15:20.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Ko e fakatahaʻanga Kalisitiane ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nau tokaʻi ʻa e totonu ʻa e hoa mali tonuhiá ke ne fili pe te ne veteʻi pe ʻikai, ha hoa mali tono. Sio ki he Awake! ʻo ʻEpeleli 22, 1999, peesi 5-9.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share