Ko e Ngaahi Sela Kulokula Fakaofo ʻo Ho Totó

MEI HE TOKOTAHA-TOHI ʻĀ HAKE! ʻI SAUTE ʻAFILIKA

Ko e sela lahi taha ia ʻi ho tafenga totó ʻokú ne ʻoange ki he totó hono lanu kulokulá pea ʻoku ui ai ko e sela kulokula ʻo e totó. Ko ha foʻi tulutā pē taha ho totó ʻoku ʻi ai ʻa e laui ngeau miliona ʻo e ngaahi sela pehē. ʻI ha vakai ki ai ʻi ha meʻa-fakaʻata-lahi ʻoku nau hangē ha keke fakapaku ʻoku malomi ʻi loto kae ʻikai ava. Ko e sela taki taha ʻoku fonu ai ʻa e molekula hemokolopini ʻe laui ngeau miliona. Ko e molekula hemokolopini taki taha leva, ʻa ia ʻoku fōtunga fuopotopoto fakaʻofoʻofa, ʻoku faʻuʻaki ia fakafuofua ki he ngaahi ʻātomi haitolokena, kāponi, naitolokena, ʻosikena mo e sūlifa ʻe 10,000, tānaki ki ai mo e ʻātomi ʻaione mamafa ange ʻe fā, ʻa ia ʻokú ne ʻoange ki he totó ʻene malava ke uta ʻosikená. ʻOku hanga ʻe he hemokolopiní ʻo fakafaingofuaʻi hono fetuku ʻo e kāponi taiʻokisaití mei he konga kehekehe ʻo e kakanó ki he maʻamaʻá, ʻa ia ʻoku mānavaʻaki ai ki tuʻa.

Ko e toe konga mahuʻinga ʻe taha ʻo e ngaahi sela kulokula ho totó, ko honau kilí, ʻa ia ʻoku ui ko e milemila kofu. Ko e kofukofu fakaofo ko ení ʻokú ne ʻai ke malava ʻa e ngaahi selá ʻo mafao ʻo fuo pakiu koeʻuhi ke nau hū ʻi ho ngaahi kālava iiki tahá ʻo fafanga ai ʻa e konga kotoa ho sinó.

Ko e ngaahi sela kulokula ho totó ʻoku ngaohi ia ʻi he ngako-loto ho huí. Ko e hū pē ha sela foʻou ki ho tafenga totó, te ne vilo takai nai ʻi ho mafú mo ho sinó ʻo laka hake ʻi he tuʻo 100,000. ʻI he ʻikai hangē ko e ngaahi sela kehé, ko e ngaahi sela kulokula ʻo e totó ʻoku ʻikai hanau uho. ʻOku nau ʻatā lahi ange ai heni ke uta ʻa e ʻosikená pea nau toe maʻamaʻa ange ai, ʻo tokoniʻi ai ho mafú ke ne pamuʻi ʻa e ngaahi sela kulokula ʻo e totó ʻe lau tiliona ki he kotoa ho sinó. Kae kehe, ʻi he ʻikai hano uhó, ʻoku nau taʻemalava ai ke fakafoʻou honau ngaahi kongokonga ʻi lotó. Ko ia ai, hili ha ʻaho nai ʻe 120, ʻoku kamata leva ʻa e ngaahi sela kulokula ho totó ke hoholo pea mole ʻenau malava ke mafaó. ʻOku hanga leva ʻe he ngaahi sela hinehina lalahi ʻo e totó ʻoku ui ko e fangosaite ʻo keina ʻa e ngaahi sela motuʻa ko ení pea puʻaki mai ia ko e ngaahi ʻātomi ʻaione. ʻOku piki leva ʻa e ngaahi ʻātomi hāhāmolofia ko ení ki he ngaahi molekula fetukutuku ʻokú ne ʻave kinautolu ki he ngako-loto ho huí ke ngāueʻaki ki hono ngaohi ʻo e ngaahi sela kulokula foʻou. ʻI he sekoni kotoa pē, ʻoku tuku ange mai ai ʻe he ngako-loto ho huí ʻa e sela kulokula foʻou ʻe ua miliona ki he tolu miliona ki ho tafenga totó!

Kapau ʻe fakafokifā pē kuo tuʻu ʻa e ngāue ʻa e sela kulokula ʻe laui tiliona ho totó, te ke mate ʻi ha laui miniti pē. He fakafetaʻi lahi ē ʻoku totonu ke tau fai kia Sihova ko e ʻOtuá ki he tafaʻaki mahuʻinga ko eni ʻo ʻene fakatupú, ʻa ia ʻokú ne ʻai ke tau malava ai ʻo moʻui pea fiefia ʻi he moʻuí! ʻOku ʻikai ha veiveiua ʻokú ke loto-tatau mo e tangata-tohi-sāmé ʻa ia naʻá ne pehē: “ʻE Sihova, kuo ke hakule au, ʻo ʻiloā. Te u fakafetaʻi kiate koe; hono kuo fakangeingei mo fakaofo hoku ngaohi e. Ko hoʻo ngaahi ngaue ko e koto fakaofo pe, pea ʻoku matuʻaki ʻilo ia ʻe hoku laumalie.”​—Sāme 139:​1, 14.

[Taiakalami ʻi he peesi 10]

(Ki he konga tohi kuo fokotuʻu, sio ki he tohi)

Sela kulokula ʻo e totó

Milemila kofu

Hemokolopini (fakaʻatalahi)

ʻOsikena